古诗词

耶律楚材

再赓仲祥韵寄之

耶律楚材

能谈仁义兵,经传宗素臣。néng tán rén yì bīng,jīng chuán zōng sù chén。
字画类闲闲,句法如之纯。zì huà lèi xián xián,jù fǎ rú zhī chún。
淡然与世疏,渭水独垂纶。dàn rán yǔ shì shū,wèi shuǐ dú chuí lún。
蒿莱塞庭除,尘土沾衣绅。hāo lái sāi tíng chú,chén tǔ zhān yī shēn。
归我夫子门,三月无违仁。guī wǒ fū zi mén,sān yuè wú wéi rén。
后生来从学,善诱能循循。hòu shēng lái cóng xué,shàn yòu néng xún xún。
颜巷不改乐,范甑长生尘。yán xiàng bù gǎi lè,fàn zèng zhǎng shēng chén。
仰不愧于天,俯不怍于人。yǎng bù kuì yú tiān,fǔ bù zuò yú rén。
进德方乾乾,慎行而修身。jìn dé fāng qián qián,shèn xíng ér xiū shēn。
旅食秦晋间,骑驴三十春。lǚ shí qín jìn jiān,qí lǘ sān shí chūn。
珠玉炙人口,丽藻嘉彬彬。zhū yù zhì rén kǒu,lì zǎo jiā bīn bīn。
今年又绝粮,生涯如在陈。jīn nián yòu jué liáng,shēng yá rú zài chén。
歌咏犹不辍,真为葛天民。gē yǒng yóu bù chuò,zhēn wèi gé tiān mín。
新诗过子卿,离骚齐灵均。xīn shī guò zi qīng,lí sāo qí líng jūn。
亡机天壤间,举措皆天真。wáng jī tiān rǎng jiān,jǔ cuò jiē tiān zhēn。
濯足沧浪中,鸥鹭来相亲。zhuó zú cāng làng zhōng,ōu lù lái xiāng qīn。
胸中万卷书,下笔端如神。xiōng zhōng wàn juǎn shū,xià bǐ duān rú shén。
素负经济才,人品伊皋伦。sù fù jīng jì cái,rén pǐn yī gāo lún。
桂林只一枝,亦何惭郗诜。guì lín zhǐ yī zhī,yì hé cán xī shēn。

为子铸作诗三十韵

耶律楚材

皇祖辽太祖,奕世功德积。huáng zǔ liáo tài zǔ,yì shì gōng dé jī。
弯弓三百钧,天威威万国。wān gōng sān bǎi jūn,tiān wēi wēi wàn guó。
一旦义旗举,中原如卷席。yī dàn yì qí jǔ,zhōng yuán rú juǎn xí。
东鄙收句丽,西南穷九译。dōng bǐ shōu jù lì,xī nán qióng jiǔ yì。
古器获轩鼎,神宝得和璧。gǔ qì huò xuān dǐng,shén bǎo dé hé bì。
南陬称子孙,皇业几三百。nán zōu chēng zi sūn,huáng yè jǐ sān bǎi。
赫赫东丹王,让位如夷伯。hè hè dōng dān wáng,ràng wèi rú yí bó。
藏书万卷堂,丹青成画癖。cáng shū wàn juǎn táng,dān qīng chéng huà pǐ。
四世皆太师,名德超今昔。sì shì jiē tài shī,míng dé chāo jīn xī。
我祖建四节,功勋冠黄閤。wǒ zǔ jiàn sì jié,gōng xūn guān huáng gé。
先考文献公,弱冠已卓立。xiān kǎo wén xiàn gōng,ruò guān yǐ zhuó lì。
学业饱典坟,创作乙未历。xué yè bǎo diǎn fén,chuàng zuò yǐ wèi lì。
入仕三十年,庙堂为柱石。rù shì sān shí nián,miào táng wèi zhù shí。
重义而疏财,后世遗清白。zhòng yì ér shū cái,hòu shì yí qīng bái。
我受先人体,兢兢常业业。wǒ shòu xiān rén tǐ,jīng jīng cháng yè yè。
十三学诗书,二十应制策。shí sān xué shī shū,èr shí yīng zhì cè。
禅理穷毕竟,方年二十七。chán lǐ qióng bì jìng,fāng nián èr shí qī。
万里渡流沙,十霜泊西域。wàn lǐ dù liú shā,shí shuāng pō xī yù。
自愧无才术,忝位人臣极。zì kuì wú cái shù,tiǎn wèi rén chén jí。
未能扶颠危,虚名徒伴食。wèi néng fú diān wēi,xū míng tú bàn shí。
汝方志学年,寸阴真可惜。rǔ fāng zhì xué nián,cùn yīn zhēn kě xī。
孜孜进仁义,不可为无益。zī zī jìn rén yì,bù kě wèi wú yì。
经史宜勉旃,慎毋耽博弈。jīng shǐ yí miǎn zhān,shèn wú dān bó yì。
深思识言行,每戒迷声色。shēn sī shí yán xíng,měi jiè mí shēng sè。
德业时乾乾,自强当不息。dé yè shí qián qián,zì qiáng dāng bù xī。
幼岁侍皇储,且作春宫客。yòu suì shì huáng chǔ,qiě zuò chūn gōng kè。
一旦冲青天,翱翔腾六翮。yī dàn chōng qīng tiān,áo xiáng téng liù hé。
儒术勿疏废,祖道宜薰炙。rú shù wù shū fèi,zǔ dào yí xūn zhì。
汝父不足学,汝祖真宜式。rǔ fù bù zú xué,rǔ zǔ zhēn yí shì。
酌酒寿汝年,五福自天锡。zhuó jiǔ shòu rǔ nián,wǔ fú zì tiān xī。

万寿寺创建厨室上梁文

耶律楚材

抛梁东,香积移来不犯功。pāo liáng dōng,xiāng jī yí lái bù fàn gōng。
却笑维摩无手段,但将盂饭到尘中。què xiào wéi mó wú shǒu duàn,dàn jiāng yú fàn dào chén zhōng。

万寿寺创建厨室上梁文

耶律楚材

抛梁南,底个因缘最好参。pāo liáng nán,dǐ gè yīn yuán zuì hǎo cān。
试问助缘多少众,前三三与后三三。shì wèn zhù yuán duō shǎo zhòng,qián sān sān yǔ hòu sān sān。

万寿寺创建厨室上梁文

耶律楚材

抛梁西,巧匠骑驴倒上梯。pāo liáng xī,qiǎo jiàng qí lǘ dào shàng tī。
四面无门何用锁,十方没壁不须泥。sì miàn wú mén hé yòng suǒ,shí fāng méi bì bù xū ní。

万寿寺创建厨室上梁文

耶律楚材

抛梁北,柱石宛有擎天力。pāo liáng běi,zhù shí wǎn yǒu qíng tiān lì。
欲模此样向诸方,?杀僧繇描不得。yù mó cǐ yàng xiàng zhū fāng,biē shā sēng yáo miáo bù dé。

万寿寺创建厨室上梁文

耶律楚材

抛梁上,手不伤材真大匠。pāo liáng shàng,shǒu bù shāng cái zhēn dà jiàng。
虚堂穷劫镇丛林,借与儿孙为榜样。xū táng qióng jié zhèn cóng lín,jiè yǔ ér sūn wèi bǎng yàng。

万寿寺创建厨室上梁文

耶律楚材

抛梁下,聊倩般输成大厦。pāo liáng xià,liáo qiàn bān shū chéng dà shà。
朝朝香饭供诸佛,承事悉无空过者。cháo cháo xiāng fàn gōng zhū fú,chéng shì xī wú kōng guò zhě。

云汉远寄新诗四十韵因和而谢之

耶律楚材

兑爻符太一,天相忝文昌。duì yáo fú tài yī,tiān xiāng tiǎn wén chāng。
泛海难追蠡,封留欲学良。fàn hǎi nán zhuī lí,fēng liú yù xué liáng。
秽形伴珠玉,朽木厕松樟。huì xíng bàn zhū yù,xiǔ mù cè sōng zhāng。
直节心虽赤,衰年鬓已苍。zhí jié xīn suī chì,shuāi nián bìn yǐ cāng。
伴食居相府,无德报君王。bàn shí jū xiāng fǔ,wú dé bào jūn wáng。
草甲濡春雨,葵心倾太阳。cǎo jiǎ rú chūn yǔ,kuí xīn qīng tài yáng。
大权归禁阙,成算出岩廊。dà quán guī jìn quē,chéng suàn chū yán láng。
自北王师发,平南上策长。zì běi wáng shī fā,píng nán shàng cè zhǎng。
皇朝将革命,亡国自颓纲。huáng cháo jiāng gé mìng,wáng guó zì tuí gāng。
汉水偏师渡,长河一苇航。hàn shuǐ piān shī dù,zhǎng hé yī wěi háng。
股肱无敢惰,元首载歌康。gǔ gōng wú gǎn duò,yuán shǒu zài gē kāng。
号令传诸域,英雄守四方。hào lìng chuán zhū yù,yīng xióng shǒu sì fāng。
大勋虽已集,遗命未尝忘。dà xūn suī yǐ jí,yí mìng wèi cháng wàng。
万国来驰币,诸侯敬奉璋。wàn guó lái chí bì,zhū hóu jìng fèng zhāng。
兆民涵舜德,百郡仰天光。zhào mín hán shùn dé,bǎi jùn yǎng tiān guāng。
大有威如吉,重乾体自强。dà yǒu wēi rú jí,zhòng qián tǐ zì qiáng。
硕贤起编户,良将出戎行。shuò xián qǐ biān hù,liáng jiāng chū róng xíng。
太庙陈笾豆,明堂服冕裳。tài miào chén biān dòu,míng táng fú miǎn shang。
宋朝微寖灭,皇嫡久成戕。sòng cháo wēi jìn miè,huáng dí jiǔ chéng qiāng。
政乱人思变,君愚自底亡。zhèng luàn rén sī biàn,jūn yú zì dǐ wáng。
右师潜入剑,元子直临襄。yòu shī qián rù jiàn,yuán zi zhí lín xiāng。
杀气侵南斗,长庚壮玉堂。shā qì qīn nán dòu,zhǎng gēng zhuàng yù táng。
弓犹藏宝玉,剑未识干将。gōng yóu cáng bǎo yù,jiàn wèi shí gàn jiāng。
皇业超千古,天威耸八荒。huáng yè chāo qiān gǔ,tiān wēi sǒng bā huāng。
元戎施虎略,勇士展鹰扬。yuán róng shī hǔ lüè,yǒng shì zhǎn yīng yáng。
武继元封迹,文联贞观芳。wǔ jì yuán fēng jì,wén lián zhēn guān fāng。
宫庭敢谏鼓,帷幄上书囊。gōng tíng gǎn jiàn gǔ,wéi wò shàng shū náng。
伫待卿云见,行观丹凤翔。zhù dài qīng yún jiàn,xíng guān dān fèng xiáng。
武文能迭用,威德足相当。wǔ wén néng dié yòng,wēi dé zú xiāng dāng。
多士思登用,遗贤肯退藏。duō shì sī dēng yòng,yí xián kěn tuì cáng。
诗书搜鸟篆,功业抑龙骧。shī shū sōu niǎo zhuàn,gōng yè yì lóng xiāng。
国用恒无缺,民财苦不伤。guó yòng héng wú quē,mín cái kǔ bù shāng。
八音歌颂雅,百戏屏优倡。bā yīn gē sòng yǎ,bǎi xì píng yōu chàng。
圣泽传朝露,明刑肃暮霜。shèng zé chuán cháo lù,míng xíng sù mù shuāng。
永垂尘劫祚,一混九州疆。yǒng chuí chén jié zuò,yī hùn jiǔ zhōu jiāng。
重任司钧石,微才匪栋梁。zhòng rèn sī jūn shí,wēi cái fěi dòng liáng。
思归心似醉,感愧泪如滂。sī guī xīn shì zuì,gǎn kuì lèi rú pāng。
严子终辞汉,黄公合隐商。yán zi zhōng cí hàn,huáng gōng hé yǐn shāng。
穷通真有数,忧乐实难量。qióng tōng zhēn yǒu shù,yōu lè shí nán liàng。
虽受千钟禄,何如归故乡。suī shòu qiān zhōng lù,hé rú guī gù xiāng。
乙未闰月上旬日,玉泉书。yǐ wèi rùn yuè shàng xún rì,yù quán shū。

德新先生惠然见寄佳制二十韵和而谢之

耶律楚材

当年职都水,曾不入其门。dāng nián zhí dōu shuǐ,céng bù rù qí mén。
德重文章杰,年高道义尊。dé zhòng wén zhāng jié,nián gāo dào yì zūn。
虽闻传国士,恨不识王孙。suī wén chuán guó shì,hèn bù shí wáng sūn。
韵语如苏武,离骚类屈原。yùn yǔ rú sū wǔ,lí sāo lèi qū yuán。
烟霞供好句,江海入雄吞。yān xiá gōng hǎo jù,jiāng hǎi rù xióng tūn。
意气轻三杰,才名冠八元。yì qì qīng sān jié,cái míng guān bā yuán。
著述归至赜,议论探深源。zhù shù guī zhì zé,yì lùn tàn shēn yuán。
藉藉名虽重,区区席不温。jí jí míng suī zhòng,qū qū xí bù wēn。
家贫谒鲁肃,国难避王敦。jiā pín yè lǔ sù,guó nán bì wáng dūn。
北鄙来云内,西边退吐蕃。běi bǐ lái yún nèi,xī biān tuì tǔ fān。
勉将严韵继,不得细论文。miǎn jiāng yán yùn jì,bù dé xì lùn wén。
远害虽君智,全身亦圣恩。yuǎn hài suī jūn zhì,quán shēn yì shèng ēn。
大才宜应诏,豪气傲司阍。dà cái yí yīng zhào,háo qì ào sī hūn。
学识光先哲,风流遗后昆。xué shí guāng xiān zhé,fēng liú yí hòu kūn。
莫寻三岛客,好谒万松轩。mò xún sān dǎo kè,hǎo yè wàn sōng xuān。
六度真光发,三毒妄影奔。liù dù zhēn guāng fā,sān dú wàng yǐng bēn。
素丝忘染习,古镜去尘昏。sù sī wàng rǎn xí,gǔ jìng qù chén hūn。
炉上飞寒雪,胸中洗热烦。lú shàng fēi hán xuě,xiōng zhōng xǐ rè fán。
到家浑不识,得象固忘言。dào jiā hún bù shí,dé xiàng gù wàng yán。
心月孤圆处,澄澄泯六根。xīn yuè gū yuán chù,chéng chéng mǐn liù gēn。
乙未闰月上休日,玉泉书。yǐ wèi rùn yuè shàng xiū rì,yù quán shū。

子铸生朝润之以诗为寿予因继其韵以遗之

耶律楚材

岩松傲岁寒,枝干腾千尺。yán sōng ào suì hán,zhī gàn téng qiān chǐ。
男儿若稽古,功名垂竹帛。nán ér ruò jī gǔ,gōng míng chuí zhú bó。
我祖东丹王,施仁能善积。wǒ zǔ dōng dān wáng,shī rén néng shàn jī。
我考文献公,清白遗四壁。wǒ kǎo wén xiàn gōng,qīng bái yí sì bì。
盛名流万世,馨香光赫赫。shèng míng liú wàn shì,xīn xiāng guāng hè hè。
余生叹不辰,西域十年客。yú shēng tàn bù chén,xī yù shí nián kè。
贫困志不渝,未肯忘平昔。pín kùn zhì bù yú,wèi kěn wàng píng xī。
昔日出燕然,辰当摄提格。xī rì chū yàn rán,chén dāng shè tí gé。
鹑尾得凤毛,续后予无责。chún wěi dé fèng máo,xù hòu yǔ wú zé。
汝知学不学,何啻云泥隔。rǔ zhī xué bù xué,hé chì yún ní gé。
为山亏一篑,龙门空点额。wèi shān kuī yī kuì,lóng mén kōng diǎn é。
远袭周孔风,近追颜孟迹。yuǎn xí zhōu kǒng fēng,jìn zhuī yán mèng jì。
优游礼乐方,造次仁义宅。yōu yóu lǐ lè fāng,zào cì rén yì zhái。
继夜诵诗书,废时毋博弈。jì yè sòng shī shū,fèi shí wú bó yì。
勤惰分龙猪,三十成骨骼。qín duò fēn lóng zhū,sān shí chéng gǔ gé。
孜孜寝食废,安可忘朝夕。zī zī qǐn shí fèi,ān kě wàng cháo xī。
行身谨而信,于礼顺而摭。xíng shēn jǐn ér xìn,yú lǐ shùn ér zhí。
祥麟具五蹄,溟鹏全六翮。xiáng lín jù wǔ tí,míng péng quán liù hé。
为人备五常,奚忧仕与谪。wèi rén bèi wǔ cháng,xī yōu shì yǔ zhé。
成功不自满,始知谦受益。chéng gōng bù zì mǎn,shǐ zhī qiān shòu yì。
慎毋忘此诗,吾言真药石。shèn wú wàng cǐ shī,wú yán zhēn yào shí。

示从智

耶律楚材

知人者明,自知者智。zhī rén zhě míng,zì zhī zhě zhì。
仁人一言,溥哉其利。rén rén yī yán,pǔ zāi qí lì。

诚之索偈

耶律楚材

诚之久侍万松师,何事十年下手迟。chéng zhī jiǔ shì wàn sōng shī,hé shì shí nián xià shǒu chí。
劫火光中须退步,青春宁有再来时。jié huǒ guāng zhōng xū tuì bù,qīng chūn níng yǒu zài lái shí。

遗侄淑卿香方偈

耶律楚材

我有一香香,秘之不敢说。wǒ yǒu yī xiāng xiāng,mì zhī bù gǎn shuō。
心生种种法生,心灭种种法灭。xīn shēng zhǒng zhǒng fǎ shēng,xīn miè zhǒng zhǒng fǎ miè。
退身一念未生前,此是真香太奇绝。tuì shēn yī niàn wèi shēng qián,cǐ shì zhēn xiāng tài qí jué。
邪神恶鬼永沈踪,外道天魔皆胸裂。xié shén è guǐ yǒng shěn zōng,wài dào tiān mó jiē xiōng liè。

过阴山和人韵(其三)

耶律楚材

八月阴山雪满沙,清光凝目眩生花。bā yuè yīn shān xuě mǎn shā,qīng guāng níng mù xuàn shēng huā。
插天绝壁喷晴月,擎海层峦吸翠霞。chā tiān jué bì pēn qíng yuè,qíng hǎi céng luán xī cuì xiá。
松桧丛中疏畎亩,藤萝深处有人家。sōng guì cóng zhōng shū quǎn mǔ,téng luó shēn chù yǒu rén jiā。
横空千里雄西域,江左名山不足夸。héng kōng qiān lǐ xióng xī yù,jiāng zuǒ míng shān bù zú kuā。