古诗词

俞樾

读经偶得选二

俞樾

不然诗虽存,诗义终支离。bù rán shī suī cún,shī yì zhōng zhī lí。
论语首学而,其教先自治。lùn yǔ shǒu xué ér,qí jiào xiān zì zhì。
继之以为政,而后论所施。jì zhī yǐ wèi zhèng,ér hòu lùn suǒ shī。
孟子则不然,所重在救时。mèng zi zé bù rán,suǒ zhòng zài jiù shí。
知言与养气,姑弗遽及斯。zhī yán yǔ yǎng qì,gū fú jù jí sī。
先载齐与梁,两君问答词。xiān zài qí yǔ liáng,liǎng jūn wèn dá cí。
其于本末间,似乎倒置之。qí yú běn mò jiān,shì hū dào zhì zhī。
尼山与邹峄,同为万世师。ní shān yǔ zōu yì,tóng wèi wàn shì shī。
何敢妄拟议,愿为深长思。hé gǎn wàng nǐ yì,yuàn wèi shēn zhǎng sī。

翁叔平侍郎以旧草五十茎寄赠云惠陵所出也敬纪以诗

俞樾

昔臣奉使至于陈,得蓍草于陈守臣。xī chén fèng shǐ zhì yú chén,dé shī cǎo yú chén shǒu chén。
云是太昊陵下出,千年抔土犹有神。yún shì tài hào líng xià chū,qiān nián póu tǔ yóu yǒu shén。
今以宾萌居吴下,只共场师艺梧槚。jīn yǐ bīn méng jū wú xià,zhǐ gòng chǎng shī yì wú jiǎ。
何图日下故人来,贻我灵蓍可盈把。hé tú rì xià gù rén lái,yí wǒ líng shī kě yíng bǎ。
敬问此蓍何处得,非孔非姬其揆一。jìng wèn cǐ shī hé chù dé,fēi kǒng fēi jī qí kuí yī。
地符天瑞非人为,近者新从惠陵出。dì fú tiān ruì fēi rén wèi,jìn zhě xīn cóng huì líng chū。
先持御宇十三年,削平祸乱消戈鋋。xiān chí yù yǔ shí sān nián,xuē píng huò luàn xiāo gē chán。
桥山弓剑閟灵气,上为卿云下醴泉。qiáo shān gōng jiàn bì líng qì,shàng wèi qīng yún xià lǐ quán。
菌茁芝生不常有,产此神蓍夫岂偶。jūn zhuó zhī shēng bù cháng yǒu,chǎn cǐ shén shī fū qǐ ǒu。
古云蓍义取之耆,定卜绵长昌厥后。gǔ yún shī yì qǔ zhī qí,dìng bo mián zhǎng chāng jué hòu。
草莽小臣无一能,捧蓍不问沈与升。cǎo mǎng xiǎo chén wú yī néng,pěng shī bù wèn shěn yǔ shēng。
惟从天意占中兴,万年有道兹其徵。wéi cóng tiān yì zhàn zhōng xīng,wàn nián yǒu dào zī qí zhēng。

寒蝇

俞樾

秋蝇冻欲死,就暖来依人。qiū yíng dòng yù sǐ,jiù nuǎn lái yī rén。
驱之去复集,恋恋如相亲。qū zhī qù fù jí,liàn liàn rú xiāng qīn。
蝇痴我亦痴,痴语颇自真。yíng chī wǒ yì chī,chī yǔ pǒ zì zhēn。
男儿方寸中,要留天地春。nán ér fāng cùn zhōng,yào liú tiān dì chūn。
解网出穷乌,贷水苏枯鳞。jiě wǎng chū qióng wū,dài shuǐ sū kū lín。
西风昨夜起,吹面面欲皴。xī fēng zuó yè qǐ,chuī miàn miàn yù cūn。
可怜穷乡子,敝衣若县鹑。kě lián qióng xiāng zi,bì yī ruò xiàn chún。
寒衾夜无絮,冷突朝有尘。hán qīn yè wú xù,lěng tū cháo yǒu chén。
书生念及此,双眉为之颦。shū shēng niàn jí cǐ,shuāng méi wèi zhī pín。
不能庇一物,愧此七尺身。bù néng bì yī wù,kuì cǐ qī chǐ shēn。
尔蝇独何为,依我不知贫。ěr yíng dú hé wèi,yī wǒ bù zhī pín。
虫寒号益急,雀冻飞益驯。chóng hán hào yì jí,què dòng fēi yì xùn。
斯意绝可念,拔剑奚为瞋。sī yì jué kě niàn,bá jiàn xī wèi chēn。
独念平生意,岂止区区仁。dú niàn píng shēng yì,qǐ zhǐ qū qū rén。
奈何困贫贱,有志无由伸。nài hé kùn pín jiàn,yǒu zhì wú yóu shēn。
寒仅足尔庇,热亦将人因。hán jǐn zú ěr bì,rè yì jiāng rén yīn。
作诗寄吾感,蛩语同悲辛。zuò shī jì wú gǎn,qióng yǔ tóng bēi xīn。

女儿曲

俞樾

悽悽切切,有女泣血。qī qī qiè qiè,yǒu nǚ qì xuè。
问女何所悲,呜咽不能说。wèn nǚ hé suǒ bēi,wū yàn bù néng shuō。
女儿虽无父,女儿自有夫。nǚ ér suī wú fù,nǚ ér zì yǒu fū。
女儿虽无母,女儿自有姑。nǚ ér suī wú mǔ,nǚ ér zì yǒu gū。
昨日媒氏来,索彼一斛珠。zuó rì méi shì lái,suǒ bǐ yī hú zhū。
今日媒氏来,索彼红罗襦。jīn rì méi shì lái,suǒ bǐ hóng luó rú。
非索珠与襦,乃索郎所无。fēi suǒ zhū yǔ rú,nǎi suǒ láng suǒ wú。
噫嘻异哉,乃索郎所无。yī xī yì zāi,nǎi suǒ láng suǒ wú。
朝亦哭,暮亦哭,朝哭暮哭,一病入骨。cháo yì kū,mù yì kū,cháo kū mù kū,yī bìng rù gǔ。
女儿死耳何足悲,所悲郎不知。nǚ ér sǐ ěr hé zú bēi,suǒ bēi láng bù zhī。
行行且止,女儿入市。xíng xíng qiě zhǐ,nǚ ér rù shì。
女儿非入市,曰有医在此。nǚ ér fēi rù shì,yuē yǒu yī zài cǐ。
女儿非就医,冀郎一见耳。nǚ ér fēi jiù yī,jì láng yī jiàn ěr。
天假之缘,郎竟来前。tiān jiǎ zhī yuán,láng jìng lái qián。
郎竟来前,女儿涕泗涟涟。láng jìng lái qián,nǚ ér tì sì lián lián。
解妾香囊,系君衣裳。jiě qiè xiāng náng,xì jūn yī shang。
生不得入君之室,死犹得在君之旁。shēng bù dé rù jūn zhī shì,sǐ yóu dé zài jūn zhī páng。
妾不胜大愿,愿君无伤。qiè bù shèng dà yuàn,yuàn jūn wú shāng。
风萧萧,日冥冥。fēng xiāo xiāo,rì míng míng。
渊鱼深匿,林乌悲鸣。yuān yú shēn nì,lín wū bēi míng。
女儿行不成步,语不成声。nǚ ér xíng bù chéng bù,yǔ bù chéng shēng。
蛩蛩距虚,负之而行。qióng qióng jù xū,fù zhī ér xíng。
呜呼,今日何日,得君负之而行。wū hū,jīn rì hé rì,dé jūn fù zhī ér xíng。
女儿虽死,死贤于生。nǚ ér suī sǐ,sǐ xián yú shēng。
我闻此事,为作此诗。wǒ wén cǐ shì,wèi zuò cǐ shī。
敬告儒林丈人,勿以苛礼责女儿。jìng gào rú lín zhàng rén,wù yǐ kē lǐ zé nǚ ér。
女儿之志良可悲,呜呼,女儿之志良可悲。nǚ ér zhī zhì liáng kě bēi,wū hū,nǚ ér zhī zhì liáng kě bēi。
敬告儒林丈人,勿以苛礼责女儿。jìng gào rú lín zhàng rén,wù yǐ kē lǐ zé nǚ ér。

余于右台仙馆隙地埋所著书汇封之崇三尺立石识之题曰书冢李黼堂方伯桓用东坡石鼓歌韵为作书冢歌依韵和之

俞樾

我生巳年月在丑,至今已成六十叟。wǒ shēng sì nián yuè zài chǒu,zhì jīn yǐ chéng liù shí sǒu。
人间岁月信如流,金乌飞腾玉兔走。rén jiān suì yuè xìn rú liú,jīn wū fēi téng yù tù zǒu。
亮无上药驻颓龄,空有虚名挂人口。liàng wú shàng yào zhù tuí líng,kōng yǒu xū míng guà rén kǒu。
黄粱已醒卅年前,青史敢期千载后。huáng liáng yǐ xǐng sà nián qián,qīng shǐ gǎn qī qiān zài hòu。
姓名聊可伴阳五,学问翻思傲欧九。xìng míng liáo kě bàn yáng wǔ,xué wèn fān sī ào ōu jiǔ。
不栽王俭幕中莲,不折亚夫营外柳。bù zāi wáng jiǎn mù zhōng lián,bù zhé yà fū yíng wài liǔ。
不随市侩逐锥刀,不作枝官博升斗。bù suí shì kuài zhú zhuī dāo,bù zuò zhī guān bó shēng dòu。
惟将青铁砚为田,何必黄金印悬肘。wéi jiāng qīng tiě yàn wèi tián,hé bì huáng jīn yìn xuán zhǒu。
窃从学海问源流,冀为经畬扫秕莠。qiè cóng xué hǎi wèn yuán liú,jì wèi jīng shē sǎo bǐ yǒu。
开卷居然自得师,闭门未觉吾无友。kāi juǎn jū rán zì dé shī,bì mén wèi jué wú wú yǒu。
茫茫坠绪拨秦灰,历历方言徵楚{豸制}。máng máng zhuì xù bō qín huī,lì lì fāng yán zhēng chǔ zhì zhì。
少昊氏官辨龙凤,安釐王冢发蝌蚪。shǎo hào shì guān biàn lóng fèng,ān lí wáng zhǒng fā kē dǒu。
欲证夏鼎窥禹穴,思读商盘问殷耇。yù zhèng xià dǐng kuī yǔ xué,sī dú shāng pán wèn yīn gǒu。
妄冀骊珠自我探,耻为狗盗随人嗾。wàng jì lí zhū zì wǒ tàn,chǐ wèi gǒu dào suí rén sǒu。
此中浅深各有得,亦如衢中置尊卣。cǐ zhōng qiǎn shēn gè yǒu dé,yì rú qú zhōng zhì zūn yǒu。
此中疑信每参半,又如问涂向蒙瞍。cǐ zhōng yí xìn měi cān bàn,yòu rú wèn tú xiàng méng sǒu。
只可沿洄水际湄,岂能攀跻山巅嵝。zhǐ kě yán huí shuǐ jì méi,qǐ néng pān jī shān diān lǒu。
坐看精力半生空,竟积简编三尺厚。zuò kàn jīng lì bàn shēng kōng,jìng jī jiǎn biān sān chǐ hòu。
纷纷摹印遍苏杭,落落赏音问谁甘。fēn fēn mó yìn biàn sū háng,luò luò shǎng yīn wèn shuí gān。
徒令纸价市中高,见说流传海外有。tú lìng zhǐ jià shì zhōng gāo,jiàn shuō liú chuán hǎi wài yǒu。
虽然灾祸到枣梨,或者眉寿颂栲杻。suī rán zāi huò dào zǎo lí,huò zhě méi shòu sòng kǎo chǒu。
世人得鼠欲吓凤,几辈画虎翻成狗。shì rén dé shǔ yù xià fèng,jǐ bèi huà hǔ fān chéng gǒu。
我从前年赋悼亡,此身嗒然如木偶。wǒ cóng qián nián fù dào wáng,cǐ shēn dā rán rú mù ǒu。
归真有室傍青山,偕老无人同白首。guī zhēn yǒu shì bàng qīng shān,xié lǎo wú rén tóng bái shǒu。
荷锸参军便可埋,摸金校尉何劳掊。hé chā cān jūn biàn kě mái,mō jīn xiào wèi hé láo póu。
右台山下一蜗庐,小有丘壑亦可取。yòu tái shān xià yī wō lú,xiǎo yǒu qiū hè yì kě qǔ。
偶营书冢瘗残稿,巧借名山代藏垢。ǒu yíng shū zhǒng yì cán gǎo,qiǎo jiè míng shān dài cáng gòu。
文冢姑援古人例,墓田能否儿孙守。wén zhǒng gū yuán gǔ rén lì,mù tián néng fǒu ér sūn shǒu。
萤光雪彩听长沦,泉室夜台期速朽。yíng guāng xuě cǎi tīng zhǎng lún,quán shì yè tái qī sù xiǔ。
为君辛苦和苏诗,自唱挽歌非自寿。wèi jūn xīn kǔ hé sū shī,zì chàng wǎn gē fēi zì shòu。

两当轩集有何事不可为咏史二首即效其体

俞樾

何事不可为,乃妄学尧舜。hé shì bù kě wèi,nǎi wàng xué yáo shùn。
功高国愈危,权重主亦震。gōng gāo guó yù wēi,quán zhòng zhǔ yì zhèn。
九锡书方来,三让表已定。jiǔ xī shū fāng lái,sān ràng biǎo yǐ dìng。
天子愿避贤,群公竞劝进。tiān zi yuàn bì xián,qún gōng jìng quàn jìn。
太常具礼仪,太史奏瑞应。tài cháng jù lǐ yí,tài shǐ zòu ruì yīng。
于是高筑坛,威仪一何盛。yú shì gāo zhù tán,wēi yí yī hé shèng。
曰皇帝臣某,谨以元牡请。yuē huáng dì chén mǒu,jǐn yǐ yuán mǔ qǐng。
神器无久旷,天位宜早正。shén qì wú jiǔ kuàng,tiān wèi yí zǎo zhèng。
臣敢执小节,而久稽大命。chén gǎn zhí xiǎo jié,ér jiǔ jī dà mìng。
乃召故君来,朕命尔其听。nǎi zhào gù jūn lái,zhèn mìng ěr qí tīng。
庸建尔上公,往哉罔勿敬。yōng jiàn ěr shàng gōng,wǎng zāi wǎng wù jìng。
无何让王薨,乃以天子赠。wú hé ràng wáng hōng,nǎi yǐ tiān zi zèng。
车驾自临送,震悼若弗胜。chē jià zì lín sòng,zhèn dào ruò fú shèng。
呜呼将谁欺,欺天天不信。wū hū jiāng shuí qī,qī tiān tiān bù xìn。
唐宋均尔尔,吾无责魏晋。táng sòng jūn ěr ěr,wú wú zé wèi jìn。

饿夫墓

俞樾

元蝉洁而饿,蜣螂秽而饱。yuán chán jié ér è,qiāng láng huì ér bǎo。
苟念呼蹴羞,犹谓饿死小。gǒu niàn hū cù xiū,yóu wèi è sǐ xiǎo。
何况劫火人间烧,故宫离黍愁萧条。hé kuàng jié huǒ rén jiān shāo,gù gōng lí shǔ chóu xiāo tiáo。
何地可挂箕山瓢,何路可吹吴门箫。hé dì kě guà jī shān piáo,hé lù kě chuī wú mén xiāo。
侏儒侏儒亦孔丑,尔曹饱死竟何有。zhū rú zhū rú yì kǒng chǒu,ěr cáo bǎo sǐ jìng hé yǒu。
夷齐结队下山中,巢许争先迎马首。yí qí jié duì xià shān zhōng,cháo xǔ zhēng xiān yíng mǎ shǒu。
眼前突兀惟有孙登之高台,嵇康死后无人来。yǎn qián tū wù wéi yǒu sūn dēng zhī gāo tái,jī kāng sǐ hòu wú rén lái。
芒鞋竹杖偶此过,划然长啸山为开。máng xié zhú zhàng ǒu cǐ guò,huà rán zhǎng xiào shān wèi kāi。
千仞山,三尺土,饿夫之骨香千古。qiān rèn shān,sān chǐ tǔ,è fū zhī gǔ xiāng qiān gǔ。
谁其题者孙徵君,至今字字龙蛇舞。shuí qí tí zhě sūn zhēng jūn,zhì jīn zì zì lóng shé wǔ。
我欲拜其墓,惜无介山田。wǒ yù bài qí mù,xī wú jiè shān tián。
我欲吊其魂,惜无雍门弦。wǒ yù diào qí hún,xī wú yōng mén xián。
但觉饿夫赫然在,生气凛凛干云天。dàn jué è fū hè rán zài,shēng qì lǐn lǐn gàn yún tiān。
呜呼,先生竟以一饿传。wū hū,xiān shēng jìng yǐ yī è chuán。

蟠龙石

俞樾

两龙夭矫戏宫柱,一龙飞上九天舞,一龙不胜堕泥土。liǎng lóng yāo jiǎo xì gōng zhù,yī lóng fēi shàng jiǔ tiān wǔ,yī lóng bù shèng duò ní tǔ。
何时蜿蜒来此山,山中之石遂千古。hé shí wān yán lái cǐ shān,shān zhōng zhī shí suì qiān gǔ。
我思劫运当年遭,骨肉竟尔干戈操。wǒ sī jié yùn dāng nián zāo,gǔ ròu jìng ěr gàn gē cāo。
雨中羊毛打更湿,城上燕子飞逾高。yǔ zhōng yáng máo dǎ gèng shī,chéng shàng yàn zi fēi yú gāo。
燕子飞来龙遁去,莽莽风云竟何处。yàn zi fēi lái lóng dùn qù,mǎng mǎng fēng yún jìng hé chù。
金陵形势空复雄,不是龙蟠是虎踞。jīn líng xíng shì kōng fù xióng,bù shì lóng pán shì hǔ jù。
何如此山清且幽,道旁片石龙来游。hé rú cǐ shān qīng qiě yōu,dào páng piàn shí lóng lái yóu。
白笼之庵一炬烬,龙兮龙兮何不长此留。bái lóng zhī ān yī jù jìn,lóng xī lóng xī hé bù zhǎng cǐ liú。
云冥冥,风谡谡,怒卷松涛满山谷。yún míng míng,fēng sù sù,nù juǎn sōng tāo mǎn shān gǔ。
龙虽失水尚有神,长使蚊雷静三伏。lóng suī shī shuǐ shàng yǒu shén,zhǎng shǐ wén léi jìng sān fú。
我来问石石不知,但惊此石何离奇。wǒ lái wèn shí shí bù zhī,dàn jīng cǐ shí hé lí qí。
至今父老石边坐,犹话龙衣指地时。zhì jīn fù lǎo shí biān zuò,yóu huà lóng yī zhǐ dì shí。

朱亥故里即朱仙镇

俞樾

晋鄙虽宿将,畏秦避其锋。jìn bǐ suī sù jiāng,wèi qín bì qí fēng。
一军次荡阴,莫救邯郸攻。yī jūn cì dàng yīn,mò jiù hán dān gōng。
信陵盔符至,犹恐众未从。xìn líng kuī fú zhì,yóu kǒng zhòng wèi cóng。
奋椎夺其军,朱亥真英雄。fèn chuí duó qí jūn,zhū hài zhēn yīng xióng。
遂使信陵君,名震崤函东。suì shǐ xìn líng jūn,míng zhèn xiáo hán dōng。
悠悠晋鄙辈,何足谋成功。yōu yōu jìn bǐ bèi,hé zú móu chéng gōng。
驱车夷门下,敬问七十翁。qū chē yí mén xià,jìng wèn qī shí wēng。
如今风尘内,可有人如公。rú jīn fēng chén nèi,kě yǒu rén rú gōng。

游狮子林作歌

俞樾

佛伸手化五狮子,偶然游戏到吴市。fú shēn shǒu huà wǔ shī zi,ǒu rán yóu xì dào wú shì。
五百年来僵不起,至今崭然成石矣。wǔ bǎi nián lái jiāng bù qǐ,zhì jīn zhǎn rán chéng shí yǐ。
我来摄衣登其巅,奇奇怪怪言难传。wǒ lái shè yī dēng qí diān,qí qí guài guài yán nán chuán。
五覆五反看不足,九上九下游未全。wǔ fù wǔ fǎn kàn bù zú,jiǔ shàng jiǔ xià yóu wèi quán。
地既弯环学盘谷,水亦曲折成斜川。dì jì wān huán xué pán gǔ,shuǐ yì qū zhé chéng xié chuān。
可笑吾侪竟如蚁,乃于九曲珠中穿。kě xiào wú chái jìng rú yǐ,nǎi yú jiǔ qū zhū zhōng chuān。
书生立论怕随俗,偏向美中求不足。shū shēng lì lùn pà suí sú,piān xiàng měi zhōng qiú bù zú。
虽然山势喜空灵,未免游踪愁偪促。suī rán shān shì xǐ kōng líng,wèi miǎn yóu zōng chóu bī cù。
蛇行匍匐伍出关,鱼贯攀援邓入蜀。shé xíng pú fú wǔ chū guān,yú guàn pān yuán dèng rù shǔ。
昌黎有言我能诘屈自世间,何肯低头入山腹。chāng lí yǒu yán wǒ néng jí qū zì shì jiān,hé kěn dī tóu rù shān fù。
石兄闻而笑,君言何謷謷。shí xiōng wén ér xiào,jūn yán hé áo áo。
米颠所见一拳耳,相对必具笏与袍。mǐ diān suǒ jiàn yī quán ěr,xiāng duì bì jù hù yǔ páo。
何况千岩万壑罗堂坳,非止片石堪论交。hé kuàng qiān yán wàn hè luó táng ào,fēi zhǐ piàn shí kān lùn jiāo。
请君来此一平视,早巳游遍东岱西华北恒南霍中嵩高。qǐng jūn lái cǐ yī píng shì,zǎo sì yóu biàn dōng dài xī huá běi héng nán huò zhōng sōng gāo。
君曾饱看新安大好之山水,又曾驱车远度秦函殽。jūn céng bǎo kàn xīn ān dà hǎo zhī shān shuǐ,yòu céng qū chē yuǎn dù qín hán xiáo。
试向此中寻取旧游处,一丘一壑无能逃。shì xiàng cǐ zhōng xún qǔ jiù yóu chù,yī qiū yī hè wú néng táo。
更比壶公缩地好,翻笑愚叟移山劳。gèng bǐ hú gōng suō dì hǎo,fān xiào yú sǒu yí shān láo。
纵不敢下垂伯睯务人足,似亦宜稍折元章居士腰。zòng bù gǎn xià chuí bó hūn wù rén zú,shì yì yí shāo zhé yuán zhāng jū shì yāo。
吾闻石言亦点首,凭栏啜茗不嫌久。wú wén shí yán yì diǎn shǒu,píng lán chuài míng bù xián jiǔ。
坐听邻寺斋钟鸣,疑是林间狮子吼。zuò tīng lín sì zhāi zhōng míng,yí shì lín jiān shī zi hǒu。

葛贤墓

俞樾

五人墓畔一抔土,尚有残碑留废圃。wǔ rén mù pàn yī póu tǔ,shàng yǒu cán bēi liú fèi pǔ。
其人更在五人前,一样英名照千古。qí rén gèng zài wǔ rén qián,yī yàng yīng míng zhào qiān gǔ。
相传有明万历中,织造太监来孙隆。xiāng chuán yǒu míng wàn lì zhōng,zhī zào tài jiān lái sūn lóng。
六门税吏虎而冠,诛求不顾闾阎空。liù mén shuì lì hǔ ér guān,zhū qiú bù gù lǘ yán kōng。
葛将军,真铁漠,蕉扇一挥吴市乱。gé jiāng jūn,zhēn tiě mò,jiāo shàn yī huī wú shì luàn。
老拳毒手各争雄,霹雳青天狐鼠窜。lǎo quán dú shǒu gè zhēng xióng,pī lì qīng tiān hú shǔ cuàn。
束身归罪官吏愁,锒铛掷地寒飕飕。shù shēn guī zuì guān lì chóu,láng dāng zhì dì hán sōu sōu。
男儿死耳复何恨,含笑愿从要离游。nán ér sǐ ěr fù hé hèn,hán xiào yuàn cóng yào lí yóu。
戴吾头来竟不死,从此义声动吴市。dài wú tóu lái jìng bù sǐ,cóng cǐ yì shēng dòng wú shì。
后来颜马沈杨周,五人乃是闻风起。hòu lái yán mǎ shěn yáng zhōu,wǔ rén nǎi shì wén fēng qǐ。
我寻五人墓,因至将军坟。wǒ xún wǔ rén mù,yīn zhì jiāng jūn fén。
当时国事何纷纷,赤丸斫吏固恶俗,铜山破贼真奇勋,斯人不愧称将军。dāng shí guó shì hé fēn fēn,chì wán zhuó lì gù è sú,tóng shān pò zéi zhēn qí xūn,sī rén bù kuì chēng jiāng jūn。
山塘七里烟波活,芳草离离埋侠骨。shān táng qī lǐ yān bō huó,fāng cǎo lí lí mái xiá gǔ。
后人倘访五人碑,无忘有此一条葛。hòu rén tǎng fǎng wǔ rén bēi,wú wàng yǒu cǐ yī tiáo gé。

题刘松岚观察大观吊武虚谷先生墓诗手卷

俞樾

先生卓荦人中豪,为民做爹身忘劳。xiān shēng zhuó luò rén zhōng háo,wèi mín zuò diē shēn wàng láo。
虎而冠者来咆哮,择肉而食谁所教。hǔ ér guān zhě lái páo xiāo,zé ròu ér shí shuí suǒ jiào。
缚而杖之无由逃,群羊畏虎声嘈嘈。fù ér zhàng zhī wú yóu táo,qún yáng wèi hǔ shēng cáo cáo。
人生穷达随所遇,安能俯仰如桔槔。rén shēng qióng dá suí suǒ yù,ān néng fǔ yǎng rú jú gāo。
拂衣归去嵩山高,经疾史恙穷秋毫。fú yī guī qù sōng shān gāo,jīng jí shǐ yàng qióng qiū háo。
一旦见睍冰山消,玺书俄受彤廷褒。yī dàn jiàn xiàn bīng shān xiāo,xǐ shū é shòu tóng tíng bāo。
公已先赴巫阳招,徒留抔土埋蓬蒿。gōng yǐ xiān fù wū yáng zhāo,tú liú póu tǔ mái péng hāo。
有客过此歌且谣,其声慨慷心郁陶。yǒu kè guò cǐ gē qiě yáo,qí shēng kǎi kāng xīn yù táo。
为风为雨为怒涛,笔力斫断生鼍蛟。wèi fēng wèi yǔ wèi nù tāo,bǐ lì zhuó duàn shēng tuó jiāo。
翩然凤翥鸾翔翱,我披此幅风萧骚。piān rán fèng zhù luán xiáng áo,wǒ pī cǐ fú fēng xiāo sāo。
愿君宝此如琼瑶,长使祖德千秋昭。yuàn jūn bǎo cǐ rú qióng yáo,zhǎng shǐ zǔ dé qiān qiū zhāo。

黄沙歌

俞樾

昔人探河源,云从火敦脑儿始。xī rén tàn hé yuán,yún cóng huǒ dūn nǎo ér shǐ。
我行未至昆仑虚,未识河源何处是。wǒ xíng wèi zhì kūn lún xū,wèi shí hé yuán hé chù shì。
乃从海橃一登临,不见河源见河委。nǎi cóng hǎi fá yī dēng lín,bù jiàn hé yuán jiàn hé wěi。
前日吴淞口,昨日清水洋。qián rì wú sōng kǒu,zuó rì qīng shuǐ yáng。
无端沧海中,灿烂成奇光。wú duān cāng hǎi zhōng,càn làn chéng qí guāng。
布金非舍卫,抟土无娲皇。bù jīn fēi shě wèi,tuán tǔ wú wā huáng。
是何海中沙,有若琉璃黄。shì hé hǎi zhōng shā,yǒu ruò liú lí huáng。
舟人为我言,此乃黄河入海之故迹。zhōu rén wèi wǒ yán,cǐ nǎi huáng hé rù hǎi zhī gù jì。
海色与天光,上下同一碧。hǎi sè yǔ tiān guāng,shàng xià tóng yī bì。
黄河千里百里奔腾来,其势不能遽与海为一。huáng hé qiān lǐ bǎi lǐ bēn téng lái,qí shì bù néng jù yǔ hǎi wèi yī。
遂令海底皆黄沙,万丈光芒映朝日。suì lìng hǎi dǐ jiē huáng shā,wàn zhàng guāng máng yìng cháo rì。
始信河为四渎雄,入海犹难渝本质。shǐ xìn hé wèi sì dú xióng,rù hǎi yóu nán yú běn zhì。
呜乎,龙门穿凿神禹功,送之入海事已终,谁从海外寻其踪?wū hū,lóng mén chuān záo shén yǔ gōng,sòng zhī rù hǎi shì yǐ zhōng,shuí cóng hǎi wài xún qí zōng?
昔人未见我及见,眼界洵足千秋空。xī rén wèi jiàn wǒ jí jiàn,yǎn jiè xún zú qiān qiū kōng。
岂比东方曼倩紫泥海,徒将谰语欺儿童。qǐ bǐ dōng fāng màn qiàn zǐ ní hǎi,tú jiāng lán yǔ qī ér tóng。

馀故里无家久寓吴下去年于马医巷西头买得潘氏废地一区筑室三十馀楹其旁隙地筑为小园垒石凿池杂莳花木以其形曲名曰曲园乙亥四月落成率成五言五章聊以纪事

俞樾

吾家鸟巾山,旧有先人屋。wú jiā niǎo jīn shān,jiù yǒu xiān rén wū。
四龄即迁徙,至今遂难复。sì líng jí qiān xǐ,zhì jīn suì nán fù。
东华挂朝籍,中州忝使竹。dōng huá guà cháo jí,zhōng zhōu tiǎn shǐ zhú。
自此称宾氓,十有八寒燠。zì cǐ chēng bīn máng,shí yǒu bā hán yù。
天地本蘧庐,何者我邦族。tiān dì běn qú lú,hé zhě wǒ bāng zú。
吴中五柳园,昔曾寄游瞩。wú zhōng wǔ liǔ yuán,xī céng jì yóu zhǔ。
乱后废为墟,止馀水一掬。luàn hòu fèi wèi xū,zhǐ yú shuǐ yī jū。
幸兹马医巷,有地吉可卜。xìng zī mǎ yī xiàng,yǒu dì jí kě bo。
爰自去年秋,辛勤事版筑。yuán zì qù nián qiū,xīn qín shì bǎn zhù。
居然告成功,止阅弦望六。jū rán gào chéng gōng,zhǐ yuè xián wàng liù。
但取粗可居,焉敢穷土木。dàn qǔ cū kě jū,yān gǎn qióng tǔ mù。
吾学公子荆,一苟万事足。wú xué gōng zi jīng,yī gǒu wàn shì zú。

馀故里无家久寓吴下去年于马医巷西头买得潘氏废地一区筑室三十馀楹其旁隙地筑为小园垒石凿池杂莳花木以其形曲名曰曲园乙亥四月落成率成五言五章聊以纪事

俞樾

其前辟为门,门小才通车。qí qián pì wèi mén,mén xiǎo cái tōng chē。
合肥李文华,署曰著书庐。hé féi lǐ wén huá,shǔ yuē zhù shū lú。
其中为听事,颇觉宽有馀。qí zhōng wèi tīng shì,pǒ jué kuān yǒu yú。
是曰乐知堂,老彭为我书。shì yuē lè zhī táng,lǎo péng wèi wǒ shū。
乐天而知命,斯义聊自娱。lè tiān ér zhī mìng,sī yì liáo zì yú。
由此入内室,居处全家俱。yóu cǐ rù nèi shì,jū chù quán jiā jù。
上以奉老母,下以容妻孥。shàng yǐ fèng lǎo mǔ,xià yǐ róng qī nú。
宾朋别有馆,仆媪各有居。bīn péng bié yǒu guǎn,pū ǎo gè yǒu jū。
幽隐为屏匽,明敞为庖厨。yōu yǐn wèi píng yǎn,míng chǎng wèi páo chú。
规模罔不具,曰陋则有诸。guī mó wǎng bù jù,yuē lòu zé yǒu zhū。

馀故里无家久寓吴下去年于马医巷西头买得潘氏废地一区筑室三十馀楹其旁隙地筑为小园垒石凿池杂莳花木以其形曲名曰曲园乙亥四月落成率成五言五章聊以纪事

俞樾

自听事而西,有春在堂焉。zì tīng shì ér xī,yǒu chūn zài táng yān。
文正所题榜,墨彩今犹鲜。wén zhèng suǒ tí bǎng,mò cǎi jīn yóu xiān。
四方君子至,皆于此周旋。sì fāng jūn zi zhì,jiē yú cǐ zhōu xuán。
此内有隙地,不能成方圆。cǐ nèi yǒu xì dì,bù néng chéng fāng yuán。
自南而北来,有若磬折然。zì nán ér běi lái,yǒu ruò qìng zhé rán。
书生例好事,所乐惟林泉。shū shēng lì hǎo shì,suǒ lè wéi lín quán。
爱因地一曲,而筑屋数椽。ài yīn dì yī qū,ér zhù wū shù chuán。
卷石与勺水,聊复供流连。juǎn shí yǔ sháo shuǐ,liáo fù gōng liú lián。
名之曰曲园,为钧不为弦。míng zhī yuē qū yuán,wèi jūn bù wèi xián。
吾闻之老子,所谓曲则全。wú wén zhī lǎo zi,suǒ wèi qū zé quán。

馀故里无家久寓吴下去年于马医巷西头买得潘氏废地一区筑室三十馀楹其旁隙地筑为小园垒石凿池杂莳花木以其形曲名曰曲园乙亥四月落成率成五言五章聊以纪事

俞樾

曲园虽褊小,亦颇具曲折。qū yuán suī biǎn xiǎo,yì pǒ jù qū zhé。
达斋认春轩,南北相隔绝。dá zhāi rèn chūn xuān,nán běi xiāng gé jué。
花木隐翳之,山石复嵲屼。huā mù yǐn yì zhī,shān shí fù niè wù。
循山登其巅,小坐可玩月。xún shān dēng qí diān,xiǎo zuò kě wán yuè。
其下一小池,游鳞出复没。qí xià yī xiǎo chí,yóu lín chū fù méi。
右有曲水亭,红栏映清冽。yòu yǒu qū shuǐ tíng,hóng lán yìng qīng liè。
左有回峰阁,阶下石凹凸。zuǒ yǒu huí fēng gé,jiē xià shí āo tū。
遵此石径行,又束出自穴。zūn cǐ shí jìng xíng,yòu shù chū zì xué。
依依柳阴中,编竹补其阙。yī yī liǔ yīn zhōng,biān zhú bǔ qí quē。
筑屋名艮宦,广不逾十笏。zhù wū míng gěn huàn,guǎng bù yú shí hù。
勿云此园小,足以养吾拙。wù yún cǐ yuán xiǎo,zú yǐ yǎng wú zhuō。
别详曲园记,吾兹不具说。bié xiáng qū yuán jì,wú zī bù jù shuō。

馀故里无家久寓吴下去年于马医巷西头买得潘氏废地一区筑室三十馀楹其旁隙地筑为小园垒石凿池杂莳花木以其形曲名曰曲园乙亥四月落成率成五言五章聊以纪事

俞樾

昌黎三十年,辛苦成屋庐。chāng lí sān shí nián,xīn kǔ chéng wū lú。
作诗夸儿曹,意溢词之馀。zuò shī kuā ér cáo,yì yì cí zhī yú。
东坡读而叹,谓不渊明如。dōng pō dú ér tàn,wèi bù yuān míng rú。
嗟馀本无似,碌碌章句儒。jiē yú běn wú shì,lù lù zhāng jù rú。
年华逝水迅,往事抟沙虚。nián huá shì shuǐ xùn,wǎng shì tuán shā xū。
乾坤逆旅中,偶此留须臾。qián kūn nì lǚ zhōng,ǒu cǐ liú xū yú。
若复相炫耀,大可相揶揄。ruò fù xiāng xuàn yào,dà kě xiāng yé yú。
有记更有诗,姑以存区区。yǒu jì gèng yǒu shī,gū yǐ cún qū qū。
窃示高平君,不用书示符。qiè shì gāo píng jūn,bù yòng shū shì fú。

乐府体四章记江浙大水选二

俞樾

小口三,大口六,六文钱,一合粟。xiǎo kǒu sān,dà kǒu liù,liù wén qián,yī hé sù。
炊之为糜,不盈一掬,何况小口又减半,虽易糠秕且未足。chuī zhī wèi mí,bù yíng yī jū,hé kuàng xiǎo kǒu yòu jiǎn bàn,suī yì kāng bǐ qiě wèi zú。
昔时富户今亦贫,何人为具黔敖粥。xī shí fù hù jīn yì pín,hé rén wèi jù qián áo zhōu。
西风策策吹茅檐,大口小口同声哭。xī fēng cè cè chuī máo yán,dà kǒu xiǎo kǒu tóng shēng kū。

乐府体四章记江浙大水选二

俞樾

不生不死流民来,流民既来何时回。bù shēng bù sǐ liú mín lái,liú mín jì lái hé shí huí。
欲归不可田污莱,欲留不得官吏催。yù guī bù kě tián wū lái,yù liú bù dé guān lì cuī。
今日州,明日府,千风万雨,不借一庑。jīn rì zhōu,míng rì fǔ,qiān fēng wàn yǔ,bù jiè yī wǔ。
生者前行,死者臭腐。shēng zhě qián xíng,sǐ zhě chòu fǔ。
吁嗟乎,流民何处是乐土。xū jiē hū,liú mín hé chù shì lè tǔ。
220«567891011