古诗词

苏辙

奉使契丹二十八首伤足

苏辙

少年谬闻道,直往寡所疑。shǎo nián miù wén dào,zhí wǎng guǎ suǒ yí。
不知避碍险,造次逢颠危。bù zhī bì ài xiǎn,zào cì féng diān wēi。
中岁饱忧患,进退每自持。zhōng suì bǎo yōu huàn,jìn tuì měi zì chí。
长存鄙夫计,未免达士嗤。zhǎng cún bǐ fū jì,wèi miǎn dá shì chī。
前日使胡罢,昼夜心南驰。qián rì shǐ hú bà,zhòu yè xīn nán chí。
中涂冰塞川,滉漾无津涯。zhōng tú bīng sāi chuān,huàng yàng wú jīn yá。
仆夫执辔前,我亦忘止之。pū fū zhí pèi qián,wǒ yì wàng zhǐ zhī。
马眩足不禁,拉然卧中坻。mǎ xuàn zú bù jìn,lā rán wò zhōng chí。
异域非所息,据鞍几不支。yì yù fēi suǒ xī,jù ān jǐ bù zhī。
昔尝诵《楞严》,闻有乞食师。xī cháng sòng léng yán,wén yǒu qǐ shí shī。
行乞遭毒刺,痛剧侵肝脾。xíng qǐ zāo dú cì,tòng jù qīn gān pí。
念觉虽觉痛,无痛痛觉知。niàn jué suī jué tòng,wú tòng tòng jué zhī。
念极良有见,遂与凡夫辞。niàn jí liáng yǒu jiàn,suì yǔ fán fū cí。
我今亦悟此,先佛岂见欺。wǒ jīn yì wù cǐ,xiān fú qǐ jiàn qī。
但尔不即证,欲往常迟迟。dàn ěr bù jí zhèng,yù wǎng cháng chí chí。
咄哉后来心,当与初心期。duō zāi hòu lái xīn,dāng yǔ chū xīn qī。

奉使契丹二十八首渡桑干

苏辙

北渡桑干冰欲结,心畏穹庐三尺雪。běi dù sāng gàn bīng yù jié,xīn wèi qióng lú sān chǐ xuě。
南渡桑干风始和,冰开易水应生波。nán dù sāng gàn fēng shǐ hé,bīng kāi yì shuǐ yīng shēng bō。
穹庐雪落我未到,到时坚白如磐陀。qióng lú xuě luò wǒ wèi dào,dào shí jiān bái rú pán tuó。
会同出入凡十日,腥膻酸薄不可食。huì tóng chū rù fán shí rì,xīng shān suān báo bù kě shí。
羊修乳粥差便人,风隧沙场不宜客。yáng xiū rǔ zhōu chà biàn rén,fēng suì shā chǎng bù yí kè。
相携走马渡桑干,旌旆一返无由还。xiāng xié zǒu mǎ dù sāng gàn,jīng pèi yī fǎn wú yóu hái。
胡人送客不忍去,久安和好依中原。hú rén sòng kè bù rěn qù,jiǔ ān hé hǎo yī zhōng yuán。
年年相送桑干上,欲话白沟一惆怅。nián nián xiāng sòng sāng gàn shàng,yù huà bái gōu yī chóu chàng。

太白山祈雨诗

苏辙

田漫漫,耕挹挹。tián màn màn,gēng yì yì。
拔陈草,生九谷。bá chén cǎo,shēng jiǔ gǔ。
人功尽,雨则违。rén gōng jǐn,yǔ zé wéi。
苗不穗,莩不米,哀将饥兮。miáo bù suì,fú bù mǐ,āi jiāng jī xī。

太白山祈雨诗

苏辙

山岩岩,奠南西。shān yán yán,diàn nán xī。
嗟我民,匪神依。jiē wǒ mín,fěi shén yī。
伐山木,蓺稷黍。fá shān mù,yì jì shǔ。
求既多,诉不已,犹我许兮。qiú jì duō,sù bù yǐ,yóu wǒ xǔ xī。

太白山祈雨诗

苏辙

山为灰,石为炭。shān wèi huī,shí wèi tàn。
水泉沸,百草烂。shuǐ quán fèi,bǎi cǎo làn。
神予我,旱夺之。shén yǔ wǒ,hàn duó zhī。
孰为是,骄不威,尚可弛兮。shú wèi shì,jiāo bù wēi,shàng kě chí xī。

太白山祈雨诗

苏辙

雷冯空,雨腾渊。léi féng kōng,yǔ téng yuān。
诛孽妖,反丰年。zhū niè yāo,fǎn fēng nián。
顾千里,瞬三日。gù qiān lǐ,shùn sān rì。
神在堂,龙为役,是何惜兮。shén zài táng,lóng wèi yì,shì hé xī xī。

太白山祈雨诗

苏辙

雨既止,百谷复。yǔ jì zhǐ,bǎi gǔ fù。
筑场壤,治囷簏。zhù chǎng rǎng,zhì qūn lù。
为酒醴,伐豚羔。wèi jiǔ lǐ,fá tún gāo。
舞长袖,击鸣鼍,匪以报兮。wǔ zhǎng xiù,jī míng tuó,fěi yǐ bào xī。

次韵子瞻感旧

苏辙

还朝正三伏,一再趋未央。hái cháo zhèng sān fú,yī zài qū wèi yāng。
久从江海游,苦此剑佩长。jiǔ cóng jiāng hǎi yóu,kǔ cǐ jiàn pèi zhǎng。
梦中惊和璞,起坐怜老房。mèng zhōng jīng hé pú,qǐ zuò lián lǎo fáng。
为我忝丞辖,置身愿并凉。wèi wǒ tiǎn chéng xiá,zhì shēn yuàn bìng liáng。
此心一自许,何暇忧陟冈。cǐ xīn yī zì xǔ,hé xiá yōu zhì gāng。
早岁发归念,老来未尝忘。zǎo suì fā guī niàn,lǎo lái wèi cháng wàng。
渊明不久仕,黔娄足为康。yuān míng bù jiǔ shì,qián lóu zú wèi kāng。
家有二顷田,岁办十口粮。jiā yǒu èr qǐng tián,suì bàn shí kǒu liáng。
教敕诸子弟,编排旧文章。jiào chì zhū zi dì,biān pái jiù wén zhāng。
辛勤养松竹,迟莫多风霜。xīn qín yǎng sōng zhú,chí mò duō fēng shuāng。
常恐先著鞭,独引社酒尝。cháng kǒng xiān zhù biān,dú yǐn shè jiǔ cháng。
火急报君恩,会合心则降。huǒ jí bào jūn ēn,huì hé xīn zé jiàng。

送侄迈赴河间令

苏辙

老去那堪用,恩深未敢归。lǎo qù nà kān yòng,ēn shēn wèi gǎn guī。
谁能告民病,一一指吾非。shuí néng gào mín bìng,yī yī zhǐ wú fēi。
尔赴河间治,无嫌野老讥。ěr fù hé jiān zhì,wú xián yě lǎo jī。
仍将尺书报,勿复问从违。réng jiāng chǐ shū bào,wù fù wèn cóng wéi。

傅银青挽词二首

苏辙

名自乌台发,恩从凤沼深。míng zì wū tái fā,ēn cóng fèng zhǎo shēn。
盐梅和众口,金玉比诚心。yán méi hé zhòng kǒu,jīn yù bǐ chéng xīn。
澹泊平生事,弥留一病侵。dàn pō píng shēng shì,mí liú yī bìng qīn。
遗言自无憾,朝野为沾襟。yí yán zì wú hàn,cháo yě wèi zhān jīn。

傅银青挽词二首

苏辙

丹旐国西门,茅庐济水深。dān zhào guó xī mén,máo lú jì shuǐ shēn。
官清贫似旧,名重殁犹存。guān qīng pín shì jiù,míng zhòng mò yóu cún。
台阁传遗懿,交游拭泪痕。tái gé chuán yí yì,jiāo yóu shì lèi hén。
君恩不改故,延赏遍诸孙。jūn ēn bù gǎi gù,yán shǎng biàn zhū sūn。

蔡州任氏阅世堂

苏辙

朱君长桐乡,死食桐乡社。zhū jūn zhǎng tóng xiāng,sǐ shí tóng xiāng shè。
吏民安君德,君亦爱其下。lì mín ān jūn dé,jūn yì ài qí xià。
遗言于斯葬,存没勿相舍。yí yán yú sī zàng,cún méi wù xiāng shě。
自知得民深,千岁谁似者。zì zhī dé mín shēn,qiān suì shuí shì zhě。
任君治新息,宽惠洽鳏寡。rèn jūn zhì xīn xī,kuān huì qià guān guǎ。
强梁顺教诏,桴鼓不鸣野。qiáng liáng shùn jiào zhào,fú gǔ bù míng yě。
三年去复还,园木裁拱把。sān nián qù fù hái,yuán mù cái gǒng bǎ。
居人敬闾巷,禽鸟依屋瓦。jū rén jìng lǘ xiàng,qín niǎo yī wū wǎ。
苍然百尺桧,直干任大厦。cāng rán bǎi chǐ guì,zhí gàn rèn dà shà。
相要勿剪伐,令尹昔所舍。xiāng yào wù jiǎn fá,lìng yǐn xī suǒ shě。

次韵子瞻和渊明饮酒二十首

苏辙

我性本疏懒,父母强教之。wǒ xìng běn shū lǎn,fù mǔ qiáng jiào zhī。
逡巡就科选,逮此年少时。qūn xún jiù kē xuǎn,dǎi cǐ nián shǎo shí。
幽忧二十年,懒性只如兹。yōu yōu èr shí nián,lǎn xìng zhǐ rú zī。
偶然践黄闼,俯仰空自疑。ǒu rán jiàn huáng tà,fǔ yǎng kōng zì yí。
乞身未敢言,常愧外物持。qǐ shēn wèi gǎn yán,cháng kuì wài wù chí。

次韵子瞻和渊明饮酒二十首

苏辙

人言性本静,不必林与山。rén yán xìng běn jìng,bù bì lín yǔ shān。
世虽有此理,知谁非妄言。shì suī yǒu cǐ lǐ,zhī shuí fēi wàng yán。
自我作归计,于今十馀年。zì wǒ zuò guī jì,yú jīn shí yú nián。
低回轩冕中,此语愧虚传。dī huí xuān miǎn zhōng,cǐ yǔ kuì xū chuán。

次韵子瞻和渊明饮酒二十首

苏辙

世人岂知我,兄弟得我情。shì rén qǐ zhī wǒ,xiōng dì dé wǒ qíng。
少年喜文章,中年慕功名。shǎo nián xǐ wén zhāng,zhōng nián mù gōng míng。
自从落江湖,一意事养生。zì cóng luò jiāng hú,yī yì shì yǎng shēng。
富贵非所求,宠辱未免惊。fù guì fēi suǒ qiú,chǒng rǔ wèi miǎn jīng。
平生不解饮,欲醉何由成。píng shēng bù jiě yǐn,yù zuì hé yóu chéng。

次韵子瞻和渊明饮酒二十首

苏辙

秋鸿一何乐,空际乘风飞。qiū hóng yī hé lè,kōng jì chéng fēng fēi。
秋虫一何忧,壁间终夜悲。qiū chóng yī hé yōu,bì jiān zhōng yè bēi。
忧乐本何有,力尽两无依。yōu lè běn hé yǒu,lì jǐn liǎng wú yī。
物生逐所遇,久行不知归。wù shēng zhú suǒ yù,jiǔ xíng bù zhī guī。
少年气难回,老者百事衰。shǎo nián qì nán huí,lǎo zhě bǎi shì shuāi。
聊复沃以酒,永与狂心违。liáo fù wò yǐ jiǔ,yǒng yǔ kuáng xīn wéi。

次韵子瞻和渊明饮酒二十首

苏辙

昔在建城市,盐酒昼夜喧。xī zài jiàn chéng shì,yán jiǔ zhòu yè xuān。
夏潦恐天漏,冬雷知地偏。xià lǎo kǒng tiān lòu,dōng léi zhī dì piān。
妻孥日告我,胡不反故山。qī nú rì gào wǒ,hú bù fǎn gù shān。
一来朝廷上,七年不知还。yī lái cháo tíng shàng,qī nián bù zhī hái。
有寓均建城,且志昔日言。yǒu yù jūn jiàn chéng,qiě zhì xī rì yán。

次韵子瞻和渊明饮酒二十首

苏辙

梦中见百怪,一一皆谓是。mèng zhōng jiàn bǎi guài,yī yī jiē wèi shì。
醉中身已忘,万事随亦毁。zuì zhōng shēn yǐ wàng,wàn shì suí yì huǐ。
此心不应然,外物妄使尔。cǐ xīn bù yīng rán,wài wù wàng shǐ ěr。
安心十年后,此语知非绮。ān xīn shí nián hòu,cǐ yǔ zhī fēi qǐ。

次韵子瞻和渊明饮酒二十首

苏辙

开卷观古人,谁非一世英。kāi juǎn guān gǔ rén,shuí fēi yī shì yīng。
骨肉委黄垆,泯灭俱无情。gǔ ròu wěi huáng lú,mǐn miè jù wú qíng。
憧憧来无尽,扰扰相夺倾。chōng chōng lái wú jǐn,rǎo rǎo xiāng duó qīng。
惊雷震朱夏,鲜能及秋鸣。jīng léi zhèn zhū xià,xiān néng jí qiū míng。
得酒且酣饮,问谁逃死生。dé jiǔ qiě hān yǐn,wèn shuí táo sǐ shēng。

次韵子瞻和渊明饮酒二十首

苏辙

明月出东墙,万物含馀姿。míng yuè chū dōng qiáng,wàn wù hán yú zī。
孤蝉庇繁荫,众鸟栖高枝。gū chán bì fán yīn,zhòng niǎo qī gāo zhī。
解衣适少事,扪腹知亡奇。jiě yī shì shǎo shì,mén fù zhī wáng qí。
朝与群动作,莫复何所为。cháo yǔ qún dòng zuò,mò fù hé suǒ wèi。
此时不自有,日出还受羁。cǐ shí bù zì yǒu,rì chū hái shòu jī。