古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

次韵子瞻系御史狱赋狱中榆槐竹柏榆

苏辙

秋风一何厉,吹尽山中绿。qiū fēng yī hé lì,chuī jǐn shān zhōng lǜ。
可怜凌云条,化为樵夫束。kě lián líng yún tiáo,huà wèi qiáo fū shù。
凛然造物意,岂复私一木。lǐn rán zào wù yì,qǐ fù sī yī mù。
置身有得地,不问直与曲。zhì shēn yǒu dé dì,bù wèn zhí yǔ qū。
青松未必贵,枯榆还自足。qīng sōng wèi bì guì,kū yú hái zì zú。
纷然落叶下,萧条愧华屋。fēn rán luò yè xià,xiāo tiáo kuì huá wū。

次韵子瞻系御史狱赋狱中榆槐竹柏槐

苏辙

盛衰日相寻,循环何曾歇。shèng shuāi rì xiāng xún,xún huán hé céng xiē。
攀条揽柔荑,回首惊脱叶。pān tiáo lǎn róu tí,huí shǒu jīng tuō yè。
绿槐阴最厚,零落今存荚。lǜ huái yīn zuì hòu,líng luò jīn cún jiá。
千林一枯槁,平地三尺雪。qiān lín yī kū gǎo,píng dì sān chǐ xuě。
草木何足道,盈虚视新月。cǎo mù hé zú dào,yíng xū shì xīn yuè。
微阳起泉下,生意未应绝。wēi yáng qǐ quán xià,shēng yì wèi yīng jué。

次韵子瞻系御史狱赋狱中榆槐竹柏竹

苏辙

故园今何有,犹有百竿竹。gù yuán jīn hé yǒu,yóu yǒu bǎi gān zhú。
春雷起新萌,不放牛羊触。chūn léi qǐ xīn méng,bù fàng niú yáng chù。
虽无朱栏拥,不见红尘辱。suī wú zhū lán yōng,bù jiàn hóng chén rǔ。
清风时一过,交戛响鸣玉。qīng fēng shí yī guò,jiāo jiá xiǎng míng yù。
渊明避纷乱,归嗅东篱菊。yuān míng bì fēn luàn,guī xiù dōng lí jú。
嗟我独何为,弃此北窗绿。jiē wǒ dú hé wèi,qì cǐ běi chuāng lǜ。

次韵子瞻系御史狱赋狱中榆槐竹柏柏

苏辙

曲如山下藤,脆若溪上苇。qū rú shān xià téng,cuì ruò xī shàng wěi。
春风一张王,秋霜死则已。chūn fēng yī zhāng wáng,qiū shuāng sǐ zé yǐ。
胡为南涧中,辛勤种柏子。hú wèi nán jiàn zhōng,xīn qín zhǒng bǎi zi。
上枝挠云霓,下根绞石齿。shàng zhī náo yún ní,xià gēn jiǎo shí chǐ。
伐之为梁栋,岁月良晚矣。fá zhī wèi liáng dòng,suì yuè liáng wǎn yǐ。
白首阅时人,君看柱下史。bái shǒu yuè shí rén,jūn kàn zhù xià shǐ。

过龟山

苏辙

再涉长淮水,惊呼十四年。zài shè zhǎng huái shuǐ,jīng hū shí sì nián。
龟山老僧在,相见一茫然。guī shān lǎo sēng zài,xiāng jiàn yī máng rán。
僧老不自知,我老私自怜。sēng lǎo bù zì zhī,wǒ lǎo sī zì lián。
驱驰定何获,少壮空已捐。qū chí dìng hé huò,shǎo zhuàng kōng yǐ juān。
掉头不见答,笑指岸下船。diào tóu bù jiàn dá,xiào zhǐ àn xià chuán。
人生何足云,陵谷自变迁。rén shēng hé zú yún,líng gǔ zì biàn qiān。
当年此山下,莫测千仞渊。dāng nián cǐ shān xià,mò cè qiān rèn yuān。
渊中械神物,自昔尧禹传。yuān zhōng xiè shén wù,zì xī yáo yǔ chuán。
帆樯避石壁,风雨随香烟。fān qiáng bì shí bì,fēng yǔ suí xiāng yān。
尔来放冬汴,冷沙涨成田。ěr lái fàng dōng biàn,lěng shā zhǎng chéng tián。
褰裳六月渡,中流一带牵。qiān shang liù yuè dù,zhōng liú yī dài qiān。
俯首见砂砾,群渔捕鲂鳣。fǔ shǒu jiàn shā lì,qún yú bǔ fáng zhān。
父老但惊叹,此理未易原。fù lǎo dàn jīng tàn,cǐ lǐ wèi yì yuán。
何况七尺躯,不为物所旋。hé kuàng qī chǐ qū,bù wèi wù suǒ xuán。
众形要同尽,独有无生全。zhòng xíng yào tóng jǐn,dú yǒu wú shēng quán。
百年争夺中,扰扰谁相贤。bǎi nián zhēng duó zhōng,rǎo rǎo shuí xiāng xián。

次韵王适细鱼

苏辙

群鱼一何微,仅比毛发大。qún yú yī hé wēi,jǐn bǐ máo fā dà。
嬉游极草草,鬓鬣自个个。xī yóu jí cǎo cǎo,bìn liè zì gè gè。
造物赋群形,偶然如一唾。zào wù fù qún xíng,ǒu rán rú yī tuò。
吞舟虽云巨,其乐不相过。tūn zhōu suī yún jù,qí lè bù xiāng guò。
若言无性灵,还知避船柂。ruò yán wú xìng líng,hái zhī bì chuán yí。

游金山寄扬州鲜于子骏从事邵光

苏辙

扬州望金山,隐隐大如幞。yáng zhōu wàng jīn shān,yǐn yǐn dà rú fú。
朅来长江上,孤高二千尺。qiè lái zhǎng jiāng shàng,gū gāo èr qiān chǐ。
僧居厌山小,面面贴苍石。sēng jū yàn shān xiǎo,miàn miàn tiē cāng shí。
虚楼三百间,正压江潮白。xū lóu sān bǎi jiān,zhèng yā jiāng cháo bái。
清风敛霁雾,晓日曜金碧。qīng fēng liǎn jì wù,xiǎo rì yào jīn bì。
直侵鱼龙居,似得鬼神役。zhí qīn yú lóng jū,shì dé guǐ shén yì。
我行有程度,欲去空自惜。wǒ xíng yǒu chéng dù,yù qù kōng zì xī。
风吹渡江水,山僧午方食。fēng chuī dù jiāng shuǐ,shān sēng wǔ fāng shí。
波澜洗我心,笋蕨饱我腹。bō lán xǐ wǒ xīn,sǔn jué bǎo wǒ fù。
平生足游衍,壮观此云极。píng shēng zú yóu yǎn,zhuàng guān cǐ yún jí。
铁瓮本谁安,海门复谁植。tiě wèng běn shuí ān,hǎi mén fù shuí zhí。
东南递隐见,遥与此山匹。dōng nán dì yǐn jiàn,yáo yǔ cǐ shān pǐ。
兹游几不遂,深愧幕府客。zī yóu jǐ bù suì,shēn kuì mù fǔ kè。
归时日已莫,正值江月黑。guī shí rì yǐ mò,zhèng zhí jiāng yuè hēi。
顾视天水并,坐恐星斗湿。gù shì tiān shuǐ bìng,zuò kǒng xīng dòu shī。
使君何时罢,登览不可失。shǐ jūn hé shí bà,dēng lǎn bù kě shī。

和孔武仲金陵九咏其八定林院

苏辙

定林两山间,崖木生欲合。dìng lín liǎng shān jiān,yá mù shēng yù hé。
茅屋倚岩隈,重重阴清樾。máo wū yǐ yán wēi,zhòng zhòng yīn qīng yuè。
晨斋取旁寺,生事信幽绝。chén zhāi qǔ páng sì,shēng shì xìn yōu jué。
吾人定何为,常欲依暖热。wú rén dìng hé wèi,cháng yù yī nuǎn rè。

和孔武仲金陵九咏其八定林院

苏辙

君言山上泉,定有何功德。jūn yán shān shàng quán,dìng yǒu hé gōng dé。
热尽自清凉,苦除即甘滑。rè jǐn zì qīng liáng,kǔ chú jí gān huá。
颇遭游人病,时取破匏挹。pǒ zāo yóu rén bìng,shí qǔ pò páo yì。
烦恼虽云消,凛然终在臆。fán nǎo suī yún xiāo,lǐn rán zhōng zài yì。

游钟山

苏辙

江南四月如三伏,北望钟山万松碧。jiāng nán sì yuè rú sān fú,běi wàng zhōng shān wàn sōng bì。
杖藜试上宝公龛,众壑秋声起相袭。zhàng lí shì shàng bǎo gōng kān,zhòng hè qiū shēng qǐ xiāng xí。
青峰回抱石城小,白练前横大江直。qīng fēng huí bào shí chéng xiǎo,bái liàn qián héng dà jiāng zhí。
石梯南下府城闉,松径东蟠转山谷。shí tī nán xià fǔ chéng yīn,sōng jìng dōng pán zhuǎn shān gǔ。
乔林无风声如雨,时见游僧石上息。qiáo lín wú fēng shēng rú yǔ,shí jiàn yóu sēng shí shàng xī。
行穷碧涧一庵岩,坐弄清泉八功德。xíng qióng bì jiàn yī ān yán,zuò nòng qīng quán bā gōng dé。
归寻晚饭众山底,困卧定林依石壁。guī xún wǎn fàn zhòng shān dǐ,kùn wò dìng lín yī shí bì。
朝游不知涧谷远,莫归但觉穿双屐。cháo yóu bù zhī jiàn gǔ yuǎn,mò guī dàn jué chuān shuāng jī。
老僧一身泉上住,十年扫尽人间迹。lǎo sēng yī shēn quán shàng zhù,shí nián sǎo jǐn rén jiān jì。
客到惟烧柏子香,晨饥坐待山前粥。kè dào wéi shāo bǎi zi xiāng,chén jī zuò dài shān qián zhōu。
丈夫济时诚妄语,白首居山本良策。zhàng fū jì shí chéng wàng yǔ,bái shǒu jū shān běn liáng cè。
茹蔬饭糗何足道,纯灰洗心聊自涤。rú shū fàn qiǔ hé zú dào,chún huī xǐ xīn liáo zì dí。
失身处世足愆尤,愧尔山僧少忧责。shī shēn chù shì zú qiān yóu,kuì ěr shān sēng shǎo yōu zé。

郭祥正国博醉吟庵

苏辙

姑熟溪头醉吟客,归作茅庵劣容席。gū shú xī tóu zuì yín kè,guī zuò máo ān liè róng xí。
团团鹄卵中自明,窗前月出夜更清。tuán tuán gǔ luǎn zhōng zì míng,chuāng qián yuè chū yè gèng qīng。
醉吟自作溪上语,不学拥鼻雒阳生。zuì yín zì zuò xī shàng yǔ,bù xué yōng bí luò yáng shēng。
诗成付与坐中读,知有清溪可终日。shī chéng fù yǔ zuò zhōng dú,zhī yǒu qīng xī kě zhōng rì。
作诗饮酒聊复同,谁来共枕溪中石。zuò shī yǐn jiǔ liáo fù tóng,shuí lái gòng zhěn xī zhōng shí。
圆天方地千万里,中与此间大相似。yuán tiān fāng dì qiān wàn lǐ,zhōng yǔ cǐ jiān dà xiāng shì。
嚣然一息不自停,水火雷风相灭起。xiāo rán yī xī bù zì tíng,shuǐ huǒ léi fēng xiāng miè qǐ。
直须只作此庵看,歌罢曲肱还醉眠。zhí xū zhǐ zuò cǐ ān kàn,gē bà qū gōng hái zuì mián。
不用骑鲸学李白,东入沧海观桑田。bù yòng qí jīng xué lǐ bái,dōng rù cāng hǎi guān sāng tián。

湖阴曲

苏辙

老虎穴中卧,猎夫不敢窥。lǎo hǔ xué zhōng wò,liè fū bù gǎn kuī。
骅骝服箱骖盗骊,巡城三匝漫不知。huá liú fú xiāng cān dào lí,xún chéng sān zā màn bù zhī。
帐中昼梦日绕壁,惊起知是黄须儿。zhàng zhōng zhòu mèng rì rào bì,jīng qǐ zhī shì huáng xū ér。
马鞭七宝留道左,猛士徘徊不能过。mǎ biān qī bǎo liú dào zuǒ,měng shì pái huái bù néng guò。
遗矢如冰去已遥,明日神兵下赤霄。yí shǐ rú bīng qù yǐ yáo,míng rì shén bīng xià chì xiāo。
荒城至今人不住,狐兔惊走风萧萧。huāng chéng zhì jīn rén bù zhù,hú tù jīng zǒu fēng xiāo xiāo。

舟次大云仓回寄孔武仲

苏辙

一风失前期,十日不相见。yī fēng shī qián qī,shí rì bù xiāng jiàn。
君帆一何驶,去若乘风箭。jūn fān yī hé shǐ,qù ruò chéng fēng jiàn。
我舟一何迟,出没蔽葭薍。wǒ zhōu yī hé chí,chū méi bì jiā wàn。
瓮中有白糟,床上有黄卷。wèng zhōng yǒu bái zāo,chuáng shàng yǒu huáng juǎn。
妻孥不足共,思子但长叹。qī nú bù zú gòng,sī zi dàn zhǎng tàn。
池阳重相遇,抚手成一粲。chí yáng zhòng xiāng yù,fǔ shǒu chéng yī càn。
先行复草草,回首空眷眷。xiān xíng fù cǎo cǎo,huí shǒu kōng juàn juàn。
人生类如此,迟速亦何算。rén shēng lèi rú cǐ,chí sù yì hé suàn。
一见诚偶然,四海良独远。yī jiàn chéng ǒu rán,sì hǎi liáng dú yuǎn。
相期庐山阴,把臂上云巘。xiāng qī lú shān yīn,bǎ bì shàng yún yǎn。

过九华山

苏辙

南迁私自喜,看尽江南山。nán qiān sī zì xǐ,kàn jǐn jiāng nán shān。
孤舟少僮仆,此志还复难。gū zhōu shǎo tóng pū,cǐ zhì hái fù nán。
局促守破窗,联翩过重峦。jú cù shǒu pò chuāng,lián piān guò zhòng luán。
忽惊九华峰,高拱立我前。hū jīng jiǔ huá fēng,gāo gǒng lì wǒ qián。
萧然九仙人,缥缈淩云烟。xiāo rán jiǔ xiān rén,piāo miǎo líng yún yān。
碧霞为裳衣,首冠青琅玕。bì xiá wèi shang yī,shǒu guān qīng láng gān。
挥手谢世人,可望不可攀。huī shǒu xiè shì rén,kě wàng bù kě pān。
我行竟草草,安能拍其肩。wǒ xíng jìng cǎo cǎo,ān néng pāi qí jiān。
但闻有高士,卧听松风眠。dàn wén yǒu gāo shì,wò tīng sōng fēng mián。
松根得茯苓,状若千岁鼋。sōng gēn dé fú líng,zhuàng ruò qiān suì yuán。
煮食一朝尽,终身弃腥膻。zhǔ shí yī cháo jǐn,zhōng shēn qì xīng shān。
腹背生绿毛,轻举如翔鸾。fù bèi shēng lǜ máo,qīng jǔ rú xiáng luán。
相逢欲借问,已在长松端。xiāng féng yù jiè wèn,yǐ zài zhǎng sōng duān。
何年脱罪罟,出处良自便。hé nián tuō zuì gǔ,chū chù liáng zì biàn。
芒鞋拄藤杖,逢山即盘桓。máng xié zhǔ téng zhàng,féng shān jí pán huán。
斯人未可求,岩室傥复存。sī rén wèi kě qiú,yán shì tǎng fù cún。

佛池口遇风雨

苏辙

长江五月多风暴,欲行先看风日好。zhǎng jiāng wǔ yuè duō fēng bào,yù xíng xiān kàn fēng rì hǎo。
此风忽作东南来,阴云如涌拨不开。cǐ fēng hū zuò dōng nán lái,yīn yún rú yǒng bō bù kāi。
惊雷往还转车毂,狂波低昂起坑谷。jīng léi wǎng hái zhuǎn chē gǔ,kuáng bō dī áng qǐ kēng gǔ。
中流一叶那复持,卷舒已副天公知。zhōng liú yī yè nà fù chí,juǎn shū yǐ fù tiān gōng zhī。
解帆转柁不容语,佛池口中幸可住。jiě fān zhuǎn duò bù róng yǔ,fú chí kǒu zhōng xìng kě zhù。
须臾急雨变昏霾,柁师喜贺风已回。xū yú jí yǔ biàn hūn mái,duò shī xǐ hè fēng yǐ huí。
澄溪不动萦白练,老木苍崖蔚葱茜。chéng xī bù dòng yíng bái liàn,lǎo mù cāng yá wèi cōng qiàn。
系舟茅屋得青蔬,试问钓船还有鱼。xì zhōu máo wū dé qīng shū,shì wèn diào chuán hái yǒu yú。
开樽引满向妻子,明日复行未须怖。kāi zūn yǐn mǎn xiàng qī zi,míng rì fù xíng wèi xū bù。
阴阳开阖良等闲,扁舟谁令乘险艰。yīn yáng kāi hé liáng děng xián,biǎn zhōu shuí lìng chéng xiǎn jiān。