古诗词

北上感怀

刘基

倦鸟思一枝,枥马志千里。juàn niǎo sī yī zhī,lì mǎ zhì qiān lǐ。
营营劳生心,出入靡定止。yíng yíng láo shēng xīn,chū rù mí dìng zhǐ。
伊余朽钝材,懒拙更无比。yī yú xiǔ dùn cái,lǎn zhuō gèng wú bǐ。
才疏乏世用,嗜僻惟书史。cái shū fá shì yòng,shì pì wéi shū shǐ。
虽非济时具,颇识素餐耻。suī fēi jì shí jù,pǒ shí sù cān chǐ。
既怀黎民忧,妄意古人企。jì huái lí mín yōu,wàng yì gǔ rén qǐ。
宁知乖圆方,举足辄伤趾。níng zhī guāi yuán fāng,jǔ zú zhé shāng zhǐ。
尘埃百病侵,贫窭万感累。chén āi bǎi bìng qīn,pín jù wàn gǎn lèi。
艰难幸息肩,迟莫窃所喜。jiān nán xìng xī jiān,chí mò qiè suǒ xǐ。
明时登骥騄,驽马但垂耳。míng shí dēng jì lù,nú mǎ dàn chuí ěr。
自非冀北姿,莫羡追风驶。zì fēi jì běi zī,mò xiàn zhuī fēng shǐ。
便欲解衣冠,躬耕向桑梓。biàn yù jiě yī guān,gōng gēng xiàng sāng zǐ。
终怀葵藿恋,不慕沮溺诡。zhōng huái kuí huò liàn,bù mù jǔ nì guǐ。
潜阳动原隰,白日暧兰芷。qián yáng dòng yuán xí,bái rì ài lán zhǐ。
埘鸡戒晨鸣,客子驾行李。shí jī jiè chén míng,kè zi jià xíng lǐ。
萦纡越巘崿,浩荡涉风水。yíng yū yuè yǎn è,hào dàng shè fēng shuǐ。
淹留具区北,信宿沧江圯。yān liú jù qū běi,xìn sù cāng jiāng yí。
维时连年歉,道路多流徙。wéi shí lián nián qiàn,dào lù duō liú xǐ。
官司职抚字,黔首皆赤子。guān sī zhí fǔ zì,qián shǒu jiē chì zi。
陈红太仓米,丰年所储偫。chén hóng tài cāng mǐ,fēng nián suǒ chǔ zhì。
为民备乏困,朝廷岂私此。wèi mín bèi fá kùn,cháo tíng qǐ sī cǐ。
推馀补不足,兹实王政始。tuī yú bǔ bù zú,zī shí wáng zhèng shǐ。
臣子宜奉承,天威不违咫。chén zi yí fèng chéng,tiān wēi bù wéi zhǐ。
柰何簿书曹,暴慢蔑至理。nài hé bù shū cáo,bào màn miè zhì lǐ。
苟云出纳吝,当闵觳觫死。gǒu yún chū nà lìn,dāng mǐn hú sù sǐ。
呜呼草莽露,惨恻沟渎委。wū hū cǎo mǎng lù,cǎn cè gōu dú wěi。
闻之犹鼻酸,见者宜颡泚。wén zhī yóu bí suān,jiàn zhě yí sǎng cǐ。
逾淮入大河,凄凉更难视。yú huái rù dà hé,qī liáng gèng nán shì。
黄沙渺茫茫,白骨积荒藟。huáng shā miǎo máng máng,bái gǔ jī huāng lěi。
哀哉耕食场,尽作狐兔垒。āi zāi gēng shí chǎng,jǐn zuò hú tù lěi。
太平戢干戈,景物未应尔。tài píng jí gàn gē,jǐng wù wèi yīng ěr。
意者斯人徒,纵欲扰天纪。yì zhě sī rén tú,zòng yù rǎo tiān jì。
鬼神赫震怒,咎戾良有以。guǐ shén hè zhèn nù,jiù lì liáng yǒu yǐ。
去年人食人,不识弟与姊。qù nián rén shí rén,bù shí dì yǔ zǐ。
至今盗贼辈,啸聚如蜂蚁。zhì jīn dào zéi bèi,xiào jù rú fēng yǐ。
长戈耀白雪,健马突封豕。zhǎng gē yào bái xuě,jiàn mǎ tū fēng shǐ。
岂惟横山泽,巳敢剽城市。qǐ wéi héng shān zé,sì gǎn piāo chéng shì。
途行绝稀少,空车但墙倚。tú xíng jué xī shǎo,kōng chē dàn qiáng yǐ。
身行须结集,一寐四五起。shēn xíng xū jié jí,yī mèi sì wǔ qǐ。
牧民岂无人,司寇亦有氏。mù mín qǐ wú rén,sī kòu yì yǒu shì。
阵车不驱驰,大田无耒耜。zhèn chē bù qū chí,dà tián wú lěi sì。
邦家禄食恩,岂为臣奉己。bāng jiā lù shí ēn,qǐ wèi chén fèng jǐ。
山东古要地,燕赵犹唇齿。shān dōng gǔ yào dì,yàn zhào yóu chún chǐ。
况兹南北冲,津梁通远迩。kuàng zī nán běi chōng,jīn liáng tōng yuǎn ěr。
属当全盛时,四海同一轨。shǔ dāng quán shèng shí,sì hǎi tóng yī guǐ。
庙堂多稷契,振举无遗弛。miào táng duō jì qì,zhèn jǔ wú yí chí。
勿云疥癣微,不足成疮痏。wù yún jiè xuǎn wēi,bù zú chéng chuāng wěi。
滔天起滥觞,炎冈发星炬。tāo tiān qǐ làn shāng,yán gāng fā xīng jù。
虞朝有分北,汉庭烦直指。yú cháo yǒu fēn běi,hàn tíng fán zhí zhǐ。
农夫植嘉谷,所务诛稂秕。nóng fū zhí jiā gǔ,suǒ wù zhū láng bǐ。
耕耘苟失时,雨露空沾洒。gēng yún gǒu shī shí,yǔ lù kōng zhān sǎ。
威怀岂异任,守令职非痹。wēi huái qǐ yì rèn,shǒu lìng zhí fēi bì。
端能慎黜陟,此辈何足弭。duān néng shèn chù zhì,cǐ bèi hé zú mǐ。
故乡隔山川,前途塞荆枳。gù xiāng gé shān chuān,qián tú sāi jīng zhǐ。
青徐气萧索,河济俱泥滓。qīng xú qì xiāo suǒ,hé jì jù ní zǐ。
痛哭贾生狂,长叹漆室悝。tòng kū jiǎ shēng kuáng,zhǎng tàn qī shì kuī。
何当天门开,清问逮下俚。hé dāng tiān mén kāi,qīng wèn dǎi xià lǐ。
刘基

刘基

刘基(1311年7月1日-1375年5月16日)字伯温,谥曰文成,元末明初杰出的军事谋略家、政治家、文学家和思想家,明朝开国元勋,汉族,浙江文成南田(原属青田)人,故时人称他刘青田,明洪武三年(1370)封诚意伯,人们又称他刘诚意。武宗正德九年追赠太师,谥号文成,后人又称他刘文成、文成公。他以神机妙算、运筹帷幄著称于世。刘伯温是中国古代的一位传奇人物,至今在中国大陆、港澳台乃至东南亚、日韩等地仍有广泛深厚的民间影响力。 刘基的作品>>

猜您喜欢

杂诗四十首

刘基

神仙不世出,蟪蛄笑蜉蝣。shén xiān bù shì chū,huì gū xiào fú yóu。
嘉禾旷膏泽,稊稗矜有秋。jiā hé kuàng gāo zé,tí bài jīn yǒu qiū。
驱马将焉往,荆棘满崇丘。qū mǎ jiāng yān wǎng,jīng jí mǎn chóng qiū。
玄阴结严冬,芳意坐自遒。xuán yīn jié yán dōng,fāng yì zuò zì qiú。
鸿鹄从何来,哀鸣声啾啾。hóng gǔ cóng hé lái,āi míng shēng jiū jiū。
愿欲适县圃,路阻迷所投。yuàn yù shì xiàn pǔ,lù zǔ mí suǒ tóu。
况我孱懦成,引领空忧愁。kuàng wǒ càn nuò chéng,yǐn lǐng kōng yōu chóu。

杂诗四十首

刘基

桓温一老兵,岂识扪虱士。huán wēn yī lǎo bīng,qǐ shí mén shī shì。
拥众临上流,竟作跋扈鬼。yōng zhòng lín shàng liú,jìng zuò bá hù guǐ。
符坚氐羌竖,何能作天子。fú jiān dī qiāng shù,hé néng zuò tiān zi。
耽耽视中原,为有景略耳。dān dān shì zhōng yuán,wèi yǒu jǐng lüè ěr。
知人圣难之,求贤在虚己。zhī rén shèng nán zhī,qiú xián zài xū jǐ。
袁曹岂力敌,生死一弹指。yuán cáo qǐ lì dí,shēng sǐ yī dàn zhǐ。
惆怅后来人,慷慨前车轨。chóu chàng hòu lái rén,kāng kǎi qián chē guǐ。

杂诗四十首

刘基

英英木槿花,振振蜉蝣羽。yīng yīng mù jǐn huā,zhèn zhèn fú yóu yǔ。
乘彼三秋露,及此六月雨。chéng bǐ sān qiū lù,jí cǐ liù yuè yǔ。
容好能几时,生成亦良苦。róng hǎo néng jǐ shí,shēng chéng yì liáng kǔ。
十年搆阿房,一日化为土。shí nián gòu ā fáng,yī rì huà wèi tǔ。
染须作童颜,于身竟何补。rǎn xū zuò tóng yán,yú shēn jìng hé bǔ。
不如顺天命,保己良多祜。bù rú shùn tiān mìng,bǎo jǐ liáng duō hù。

杂诗四十首

刘基

天地若大瓮,万物生其腹。tiān dì ruò dà wèng,wàn wù shēng qí fù。
人犹腹中虫,蠢蠢随化育。rén yóu fù zhōng chóng,chǔn chǔn suí huà yù。
钻攻无时休,脏腑为翻覆。zuān gōng wú shí xiū,zàng fǔ wèi fān fù。
帝青调元气,岂不畏戎毒。dì qīng diào yuán qì,qǐ bù wèi róng dú。
皤然命涤荡,汗下兼涌衄。pó rán mìng dí dàng,hàn xià jiān yǒng nǜ。
蚩蚩自狂猘,涫沸交杀戮。chī chī zì kuáng zhì,guàn fèi jiāo shā lù。
何当瞑眩定,风止水归渎。hé dāng míng xuàn dìng,fēng zhǐ shuǐ guī dú。
铸铁作锄犁,春耕待秋熟。zhù tiě zuò chú lí,chūn gēng dài qiū shú。

杂诗四十首

刘基

二仪播元气,昼夜靡停机。èr yí bō yuán qì,zhòu yè mí tíng jī。
有生即有死,化工亦何私。yǒu shēng jí yǒu sǐ,huà gōng yì hé sī。
彼狂牵所欲,冥行失康逵。bǐ kuáng qiān suǒ yù,míng xíng shī kāng kuí。
无航思利涉,发此百祸机。wú háng sī lì shè,fā cǐ bǎi huò jī。
贼人还自贼,扰扰竟何为。zéi rén hái zì zéi,rǎo rǎo jìng hé wèi。

杂诗四十首

刘基

郭南有穷夫,黄发对老妻。guō nán yǒu qióng fū,huáng fā duì lǎo qī。
见人抱儿女,仰面看天啼。jiàn rén bào ér nǚ,yǎng miàn kàn tiān tí。
郭北有宕子,鲜服明春闺。guō běi yǒu dàng zi,xiān fú míng chūn guī。
累累倚门亲,疏茹乏盐醯。lèi lèi yǐ mén qīn,shū rú fá yán xī。
盛年异欣戚,薄暮空噬脐。shèng nián yì xīn qī,báo mù kōng shì qí。
达生贵知命,胡为苦悲悽。dá shēng guì zhī mìng,hú wèi kǔ bēi qī。
咬咬水中凫,谷谷墙下鸡。yǎo yǎo shuǐ zhōng fú,gǔ gǔ qiáng xià jī。
良无返哺望,乳抱何栖栖。liáng wú fǎn bǔ wàng,rǔ bào hé qī qī。
瞑目思此理,惆怅中自迷。míng mù sī cǐ lǐ,chóu chàng zhōng zì mí。

杂诗四十首

刘基

盗蹠矨梁肉,原思馁穷闾。dào zhí yǐng liáng ròu,yuán sī něi qióng lǘ。
夷齐采薇蕨,仪秦驷高车。yí qí cǎi wēi jué,yí qín sì gāo chē。
祥麟殪西狩,尼父空叹吁。xiáng lín yì xī shòu,ní fù kōng tàn xū。
天道果福善,彼苍竟何如。tiān dào guǒ fú shàn,bǐ cāng jìng hé rú。

杂诗四十首

刘基

老眼眯昏夜,见萤以为灯。lǎo yǎn mī hūn yè,jiàn yíng yǐ wèi dēng。
灯萤何足辨,所悲老且瞢。dēng yíng hé zú biàn,suǒ bēi lǎo qiě méng。
瞢老复何用,甘心就无能。méng lǎo fù hé yòng,gān xīn jiù wú néng。
逍遥麋鹿愿,所得良巳弘。xiāo yáo mí lù yuàn,suǒ dé liáng sì hóng。

杂诗四十首

刘基

鬼神阴阳精,变化无定迹。guǐ shén yīn yáng jīng,biàn huà wú dìng jì。
如能祸福人,岂向人求食?rú néng huò fú rén,qǐ xiàng rén qiú shí?
而况天地心,坦坦甚正直。ér kuàng tiān dì xīn,tǎn tǎn shén zhèng zhí。
祭祀本人情,将以牲与稷。jì sì běn rén qíng,jiāng yǐ shēng yǔ jì。
居歆岂在物,馨香荐明德。jū xīn qǐ zài wù,xīn xiāng jiàn míng dé。
葛伯信不臧,虞公亦何益。gé bó xìn bù zāng,yú gōng yì hé yì。
前王有旧章,敬之在无射。qián wáng yǒu jiù zhāng,jìng zhī zài wú shè。

杂诗四十首

刘基

海鲸乘扶摇,激水腾九旻。hǎi jīng chéng fú yáo,jī shuǐ téng jiǔ mín。
退潮触泥沙,颅骨空嶙峋。tuì cháo chù ní shā,lú gǔ kōng lín xún。
猛虎掉尾行,饮血不满唇。měng hǔ diào wěi xíng,yǐn xuè bù mǎn chún。
跳哮逞雄攫,系首八尺缗。tiào xiāo chěng xióng jué,xì shǒu bā chǐ mín。
赋命虽在天,成之亦由人。fù mìng suī zài tiān,chéng zhī yì yóu rén。
嗟嗟灯上蛾,亦岂厌其身。jiē jiē dēng shàng é,yì qǐ yàn qí shēn。

杂诗四十首

刘基

夷齐值明时,饿死西山阳。yí qí zhí míng shí,è sǐ xī shān yáng。
四老生乱世,采芝以徜徉。sì lǎo shēng luàn shì,cǎi zhī yǐ cháng yáng。
李业遇公孙,欲盖反受殃。lǐ yè yù gōng sūn,yù gài fǎn shòu yāng。
严陵辞故人,万古清名扬。yán líng cí gù rén,wàn gǔ qīng míng yáng。
性也实有命,君子顺其常。xìng yě shí yǒu mìng,jūn zi shùn qí cháng。
漫漫云间鸟,冥冥随风翔。màn màn yún jiān niǎo,míng míng suí fēng xiáng。
海宇岂不宽,六翮有短长。hǎi yǔ qǐ bù kuān,liù hé yǒu duǎn zhǎng。
浩歌向日月,曲尽意茫茫。hào gē xiàng rì yuè,qū jǐn yì máng máng。

送僧家奴参政赴河东宣慰使

刘基

晨登晋阳山,西北望云中。chén dēng jìn yáng shān,xī běi wàng yún zhōng。
大漠造瀚海,重关阻飞鸿。dà mò zào hàn hǎi,zhòng guān zǔ fēi hóng。
昔为征戍场,今见车轨同。xī wèi zhēng shù chǎng,jīn jiàn chē guǐ tóng。
相公奉明诏,分符揔元戎。xiāng gōng fèng míng zhào,fēn fú zǒng yuán róng。
赋诗睇行云,□□□坐弓。fù shī dì xíng yún,zuò gōng。
天子万岁寿,垂拱明光宫。tiān zi wàn suì shòu,chuí gǒng míng guāng gōng。

自都回至通州寄普达世理原理二首

刘基

旦辞文明门,回首望宫阙。dàn cí wén míng mén,huí shǒu wàng gōng quē。
长云拥蓬莱,烟雾中滃郁。zhǎng yún yōng péng lái,yān wù zhōng wēng yù。
相去不崇朝,杳若隔溟渤。xiāng qù bù chóng cháo,yǎo ruò gé míng bó。
扁舟指吴云,离梦萦燕月。biǎn zhōu zhǐ wú yún,lí mèng yíng yàn yuè。
虽怀归乡欢,复怆知己别。suī huái guī xiāng huān,fù chuàng zhī jǐ bié。
裁诗寄悠悠,感念深至骨。cái shī jì yōu yōu,gǎn niàn shēn zhì gǔ。

自都回至通州寄普达世理原理二首

刘基

西风吹青冥,征鸿暮萧萧。xī fēng chuī qīng míng,zhēng hóng mù xiāo xiāo。
一辞都门去,便觉京国遥。yī cí dōu mén qù,biàn jué jīng guó yáo。
轻霜入秋鬓,落英罄寒条。qīng shuāng rù qiū bìn,luò yīng qìng hán tiáo。
念我且哖友,高谊薄九霄。niàn wǒ qiě nián yǒu,gāo yì báo jiǔ xiāo。
恨我处遐远,不得陪晨朝。hèn wǒ chù xiá yuǎn,bù dé péi chén cháo。
绵绵久要心,万里匪为辽。mián mián jiǔ yào xīn,wàn lǐ fěi wèi liáo。
鳣鲂赴清渊,孔翠依兰苕。zhān fáng fù qīng yuān,kǒng cuì yī lán sháo。
飞潜各有适,分得无外徼。fēi qián gè yǒu shì,fēn dé wú wài jiǎo。
伫立望阊阖,倾耳聆箫韶。zhù lì wàng chāng hé,qīng ěr líng xiāo sháo。

发安溪至青田戎事急不得留有感

刘基

鶪鸣戒晨装,挂席日尚早。jú míng jiè chén zhuāng,guà xí rì shàng zǎo。
风乱沙上云,雨昏江中岛。fēng luàn shā shàng yún,yǔ hūn jiāng zhōng dǎo。
士生从王事,薄质非所宝。shì shēng cóng wáng shì,báo zhì fēi suǒ bǎo。
但惧筋力微,任重躜远道。dàn jù jīn lì wēi,rèn zhòng zuān yuǎn dào。
昔迈园柳青,今来江枫老。xī mài yuán liǔ qīng,jīn lái jiāng fēng lǎo。
豺狼互灭没,忧虞何时了。chái láng hù miè méi,yōu yú hé shí le。
朝原思眷令,夜船梦萱草。cháo yuán sī juàn lìng,yè chuán mèng xuān cǎo。
寸步隔河山,惄焉伤怀抱。cùn bù gé hé shān,nì yān shāng huái bào。