古诗词

题富好礼所畜村乐图

刘基

我昔住在南山头,连山下带清溪幽。wǒ xī zhù zài nán shān tóu,lián shān xià dài qīng xī yōu。
山巅出泉宜种稻,绕屋尽是良田畴。shān diān chū quán yí zhǒng dào,rào wū jǐn shì liáng tián chóu。
家家种田耻商贩,有足懒踏县与州。jiā jiā zhǒng tián chǐ shāng fàn,yǒu zú lǎn tà xiàn yǔ zhōu。
西风八月淋潦尽,稻穗栉比无蝗蟊。xī fēng bā yuè lín lǎo jǐn,dào suì zhì bǐ wú huáng máo。
黄鸡长大白鸭重,瓦瓮琥珀香新篘。huáng jī zhǎng dà bái yā zhòng,wǎ wèng hǔ pò xiāng xīn chōu。
芋魁如拳栗壳赤,献罢地主还相酬。yù kuí rú quán lì ké chì,xiàn bà dì zhǔ hái xiāng chóu。
东邻西舍迭宾主,老幼合坐意绸缪。dōng lín xī shě dié bīn zhǔ,lǎo yòu hé zuò yì chóu móu。
山花野叶插巾帽,竹箸漆碗蒹瓷瓯。shān huā yě yè chā jīn mào,zhú zhù qī wǎn jiān cí ōu。
酒酣大笑杂语话,跪拜交错礼数稠。jiǔ hān dà xiào zá yǔ huà,guì bài jiāo cuò lǐ shù chóu。
或起顿足舞侏儒,或坐拍手歌瓯篓。huò qǐ dùn zú wǔ zhū rú,huò zuò pāi shǒu gē ōu lǒu。
倾盆倒榼混醯酱,烂熳沾渍方未休。qīng pén dào kē hùn xī jiàng,làn màn zhān zì fāng wèi xiū。
儿童跳跃助諠噪,执遁逐走同俘囚。ér tóng tiào yuè zhù xuān zào,zhí dùn zhú zǒu tóng fú qiú。
出门不记舍前路,颠倒扶掖迷去留。chū mén bù jì shě qián lù,diān dào fú yē mí qù liú。
朝阳照屋且熟睡,官府亦简少所求。cháo yáng zhào wū qiě shú shuì,guān fǔ yì jiǎn shǎo suǒ qiú。
宁知宴安含鸩毒,耒耜一变成戈矛。níng zhī yàn ān hán zhèn dú,lěi sì yī biàn chéng gē máo。
高门大宅化灰烬,蓬蒿瓦砾塞道周。gāo mén dà zhái huà huī jìn,péng hāo wǎ lì sāi dào zhōu。
春燕营巢在林木,深山露宿随猿猴。chūn yàn yíng cháo zài lín mù,shēn shān lù sù suí yuán hóu。
三年避乱客异县,侧身天地如浮沤。sān nián bì luàn kè yì xiàn,cè shēn tiān dì rú fú ōu。
亲朋阻隔童仆散,疏食水饮不自谋。qīn péng zǔ gé tóng pū sàn,shū shí shuǐ yǐn bù zì móu。
有时惝恍梦闾里,惊觉五内攒百忧。yǒu shí chǎng huǎng mèng lǘ lǐ,jīng jué wǔ nèi zǎn bǎi yōu。
君家画图称绝妙,鉴别曾遇柯丹丘。jūn jiā huà tú chēng jué miào,jiàn bié céng yù kē dān qiū。
想应临榻出秘府,笔意精到世罕俦。xiǎng yīng lín tà chū mì fǔ,bǐ yì jīng dào shì hǎn chóu。
村歌社舞自真率,何用广乐张公侯。cūn gē shè wǔ zì zhēn lǜ,hé yòng guǎng lè zhāng gōng hóu。
太平气象忽在眼,令我感怆涕泪流。tài píng qì xiàng hū zài yǎn,lìng wǒ gǎn chuàng tì lèi liú。
近者乡人来报喜,今岁高下俱有秋。jìn zhě xiāng rén lái bào xǐ,jīn suì gāo xià jù yǒu qiū。
豺狼食饱卧窟穴,军师巳运招安筹。chái láng shí bǎo wò kū xué,jūn shī sì yùn zhāo ān chóu。
人情自古共怀土,况乃霜雨凄松楸。rén qíng zì gǔ gòng huái tǔ,kuàng nǎi shuāng yǔ qī sōng qiū。
神龟且被预且困,予所弗念天我尤。shén guī qiě bèi yù qiě kùn,yǔ suǒ fú niàn tiān wǒ yóu。
积薪厝火非远计,谁能献纳陈嘉猷。jī xīn cuò huǒ fēi yuǎn jì,shuí néng xiàn nà chén jiā yóu。
长江波浪接淮泗,白日惨澹腾蛟虬。zhǎng jiāng bō làng jiē huái sì,bái rì cǎn dàn téng jiāo qiú。
天下农夫总供给,陇亩不得安锄耰。tiān xià nóng fū zǒng gōng gěi,lǒng mǔ bù dé ān chú yōu。
市中食物贵百倍,一豕之价过于牛。shì zhōng shí wù guì bǎi bèi,yī shǐ zhī jià guò yú niú。
鱼盐菜果悉卖米,官币束阁若赘瘤。yú yán cài guǒ xī mài mǐ,guān bì shù gé ruò zhuì liú。
朝餐仅了愁夕膳,谁复有酒浇其喉。cháo cān jǐn le chóu xī shàn,shuí fù yǒu jiǔ jiāo qí hóu。
循环天运往必复,邪气暂至不远瘳。xún huán tiān yùn wǎng bì fù,xié qì zàn zhì bù yuǎn chōu。
此生此景须再睹,引领怅望心悠悠。cǐ shēng cǐ jǐng xū zài dǔ,yǐn lǐng chàng wàng xīn yōu yōu。
刘基

刘基

刘基(1311年7月1日-1375年5月16日)字伯温,谥曰文成,元末明初杰出的军事谋略家、政治家、文学家和思想家,明朝开国元勋,汉族,浙江文成南田(原属青田)人,故时人称他刘青田,明洪武三年(1370)封诚意伯,人们又称他刘诚意。武宗正德九年追赠太师,谥号文成,后人又称他刘文成、文成公。他以神机妙算、运筹帷幄著称于世。刘伯温是中国古代的一位传奇人物,至今在中国大陆、港澳台乃至东南亚、日韩等地仍有广泛深厚的民间影响力。 刘基的作品>>

猜您喜欢

秋怀

刘基

饱食无一事,一日复一夕。bǎo shí wú yī shì,yī rì fù yī xī。
倚门望圆穹,白云在空碧。yǐ mén wàng yuán qióng,bái yún zài kōng bì。
来鸿与去燕,岁晚各有适。lái hóng yǔ qù yàn,suì wǎn gè yǒu shì。
英英黄金花,粲粲好颜色。yīng yīng huáng jīn huā,càn càn hǎo yán sè。
采撷贵及时,霜露巳盈积。cǎi xié guì jí shí,shuāng lù sì yíng jī。
掩门还独坐,浩然怀往昔。yǎn mén hái dú zuò,hào rán huái wǎng xī。
惟有故乡梦,可以慰岑寂。wéi yǒu gù xiāng mèng,kě yǐ wèi cén jì。

秋怀

刘基

雨息残暑退,凉气何凄而。yǔ xī cán shǔ tuì,liáng qì hé qī ér。
羁人倦遥夜,明月光在帷。jī rén juàn yáo yè,míng yuè guāng zài wéi。
展转不成寐,披衣步前墀。zhǎn zhuǎn bù chéng mèi,pī yī bù qián chí。
春芳不再秾,夕露空荜滋。chūn fāng bù zài nóng,xī lù kōng bì zī。
泯默对青灯,怅焉心自思。mǐn mò duì qīng dēng,chàng yān xīn zì sī。

秋怀

刘基

薄云散高风,天色青如染。báo yún sàn gāo fēng,tiān sè qīng rú rǎn。
盈庭露辉辉,当窗星燄燄。yíng tíng lù huī huī,dāng chuāng xīng yàn yàn。
寒来爱兰釭,暑往却筠簟。hán lái ài lán gāng,shǔ wǎng què yún diàn。
忧思浩无际,起坐数更点。yōu sī hào wú jì,qǐ zuò shù gèng diǎn。
晦明相代谢,避盈乃无歉。huì míng xiāng dài xiè,bì yíng nǎi wú qiàn。
未尝陟孟门,谁识行路险。wèi cháng zhì mèng mén,shuí shí xíng lù xiǎn。
贾害岂无因,戒之在怀琰。jiǎ hài qǐ wú yīn,jiè zhī zài huái yǎn。
冥豫何可长,用之以自检。míng yù hé kě zhǎng,yòng zhī yǐ zì jiǎn。

徐资深华山图

刘基

华岳插天七千丈,丹崖翠壁开仙掌。huá yuè chā tiān qī qiān zhàng,dān yá cuì bì kāi xiān zhǎng。
壁间擘出黄河流,大禹以之分九州。bì jiān bāi chū huáng hé liú,dà yǔ yǐ zhī fēn jiǔ zhōu。
河流衮衮赴溟涨,华岳拔出天河上。hé liú gǔn gǔn fù míng zhǎng,huá yuè bá chū tiān hé shàng。
云宫雾窟疑本无,石室金台俨相向。yún gōng wù kū yí běn wú,shí shì jīn tái yǎn xiāng xiàng。
玉泉高通玉井津,中有莲实如车轮。yù quán gāo tōng yù jǐng jīn,zhōng yǒu lián shí rú chē lún。
世人肉食未羽化,可望不得聊相亲。shì rén ròu shí wèi yǔ huà,kě wàng bù dé liáo xiāng qīn。
高堂晚晴图画展,眼明一见心自远。gāo táng wǎn qíng tú huà zhǎn,yǎn míng yī jiàn xīn zì yuǎn。
世间尘土今纷纷,吾当拂衣卧山云。shì jiān chén tǔ jīn fēn fēn,wú dāng fú yī wò shān yún。

永康胡元鼎白云楼

刘基

少年辞家往京国,蓬根一断无消息。shǎo nián cí jiā wǎng jīng guó,péng gēn yī duàn wú xiāo xī。
有时长想白云飞,江海茫茫泪沾臆。yǒu shí zhǎng xiǎng bái yún fēi,jiāng hǎi máng máng lèi zhān yì。
归来归母悲且喜,悔作他乡远游子。guī lái guī mǔ bēi qiě xǐ,huǐ zuò tā xiāng yuǎn yóu zi。
却起高楼对白云,彩服翩翩足甘旨。què qǐ gāo lóu duì bái yún,cǎi fú piān piān zú gān zhǐ。
昔时望云煎百虑,今日看云美无度。xī shí wàng yún jiān bǎi lǜ,jīn rì kàn yún měi wú dù。
却忆天涯望云日,平生心事从此毕。què yì tiān yá wàng yún rì,píng shēng xīn shì cóng cǐ bì。

赠医士黄元之

刘基

先生轩辕之子孙,手提万物生死根。xiān shēng xuān yuán zhī zi sūn,shǒu tí wàn wù shēng sǐ gēn。
神功微妙不可状,能使元气回游魂。shén gōng wēi miào bù kě zhuàng,néng shǐ yuán qì huí yóu hún。
箧中永芽抽粟粒,丹光照耀三彭泣。qiè zhōng yǒng yá chōu sù lì,dān guāng zhào yào sān péng qì。
衔珠不受修蛇报,采药常令白猿拾。xián zhū bù shòu xiū shé bào,cǎi yào cháng lìng bái yuán shí。
结庐几岁吴山阿,赤松玄俗时相过。jié lú jǐ suì wú shān ā,chì sōng xuán sú shí xiāng guò。
更向蓬莱下神水,并与人世清烦疴。gèng xiàng péng lái xià shén shuǐ,bìng yǔ rén shì qīng fán kē。

中峰末先和尚醉墨图

刘基

老先行脚遍天下,五湖七泽胸中吞。lǎo xiān xíng jiǎo biàn tiān xià,wǔ hú qī zé xiōng zhōng tūn。
淋漓醉墨落人世,恍惚目击潇湘存。lín lí zuì mò luò rén shì,huǎng hū mù jī xiāo xiāng cún。
苍梧飞龙去不还,洞庭赤沙流水浑,九疑竹枝馀泪痕。cāng wú fēi lóng qù bù hái,dòng tíng chì shā liú shuǐ hún,jiǔ yí zhú zhī yú lèi hén。
澧兰沅芷化萧艾,古木雨炫寒烟昏。lǐ lán yuán zhǐ huà xiāo ài,gǔ mù yǔ xuàn hán yān hūn。
云帆缥缈向何处,波浪澒洞骄鱼鼋。yún fān piāo miǎo xiàng hé chù,bō làng hòng dòng jiāo yú yuán。
我生胡为羁旅间,感时睹物生愁怨。wǒ shēng hú wèi jī lǚ jiān,gǎn shí dǔ wù shēng chóu yuàn。
还君此画歌一曲,悲风惨淡来昆仑。hái jūn cǐ huà gē yī qū,bēi fēng cǎn dàn lái kūn lún。

夜听张道士弹琴

刘基

白涧含光月照席,梅花八檐珠的皪。bái jiàn hán guāng yuè zhào xí,méi huā bā yán zhū de lì。
蕊宫道士弹七弦,明星在树霜满天。ruǐ gōng dào shì dàn qī xián,míng xīng zài shù shuāng mǎn tiān。
锵如暗泉发函窦,悄若空山叫哀狖。qiāng rú àn quán fā hán dòu,qiāo ruò kōng shān jiào āi yòu。
雾雨寒吹松柏响,波涛怒激蛟龙斗。wù yǔ hán chuī sōng bǎi xiǎng,bō tāo nù jī jiāo lóng dòu。
神奔鬼怪入杳冥,鸾孤鹤寡风泠泠。shén bēn guǐ guài rù yǎo míng,luán gū hè guǎ fēng líng líng。
湘娥宵攀竹枝泣,紫凤晓啄梧桐鸣。xiāng é xiāo pān zhú zhī qì,zǐ fèng xiǎo zhuó wú tóng míng。
悽悽欲断还复续,啼莺一声春草绿。qī qī yù duàn hái fù xù,tí yīng yī shēng chūn cǎo lǜ。
砉然清商行素秋,落叶洒地虫啾呼。huò rán qīng shāng xíng sù qiū,luò yè sǎ dì chóng jiū hū。
拥衾听之消百虑,梦逐行云自来去。yōng qīn tīng zhī xiāo bǎi lǜ,mèng zhú xíng yún zì lái qù。
九疑连天洞庭远,海阔烟深不知处。jiǔ yí lián tiān dòng tíng yuǎn,hǎi kuò yān shēn bù zhī chù。
蕊宫道士听我语,世无子期谁识女。ruǐ gōng dào shì tīng wǒ yǔ,shì wú zi qī shuí shí nǚ。
叶间濮上方施行,白云阳春弃如土。yè jiān pú shàng fāng shī xíng,bái yún yáng chūn qì rú tǔ。

悲杭城

刘基

观音渡头天狗落,北关门外尘沙恶。guān yīn dù tóu tiān gǒu luò,běi guān mén wài chén shā è。
健儿披发走如风,女哭男啼撼城郭。jiàn ér pī fā zǒu rú fēng,nǚ kū nán tí hàn chéng guō。
忆昔江南十五州,钱塘富庶称第一。yì xī jiāng nán shí wǔ zhōu,qián táng fù shù chēng dì yī。
高门画戟拥雄藩,艳舞清歌乐终日。gāo mén huà jǐ yōng xióng fān,yàn wǔ qīng gē lè zhōng rì。
割膻进酒皆俊郎,呵叱闲人气骄逸。gē shān jìn jiǔ jiē jùn láng,hē chì xián rén qì jiāo yì。
一朝奔迸各西东,玉斝金杯散蓬荜。yī cháo bēn bèng gè xī dōng,yù jiǎ jīn bēi sàn péng bì。
清都太微天听高,虎略龙韬缄石室。qīng dōu tài wēi tiān tīng gāo,hǔ lüè lóng tāo jiān shí shì。
长夜风吹血腥入,吴山浙河惨萧瑟。zhǎng yè fēng chuī xuè xīng rù,wú shān zhè hé cǎn xiāo sè。
城上阵云凝不飞,独客无声泪交溢。chéng shàng zhèn yún níng bù fēi,dú kè wú shēng lèi jiāo yì。

夏夜台州城中作

刘基

江上火云蒸热风,欲雨不雨天瞢瞢。jiāng shàng huǒ yún zhēng rè fēng,yù yǔ bù yǔ tiān méng méng。
良田半作龟兆坼,粳稻日夕成蒿蓬。liáng tián bàn zuò guī zhào chè,jīng dào rì xī chéng hāo péng。
去年海贼杀元帅,黎民星散劫火红。qù nián hǎi zéi shā yuán shuài,lí mín xīng sàn jié huǒ hóng。
耕牛剥皮作战具,锄犁化尽刀剑锋。gēng niú bō pí zuò zhàn jù,chú lí huà jǐn dāo jiàn fēng。
农夫有田不得种,白日惨淡衡茅空。nóng fū yǒu tián bù dé zhǒng,bái rì cǎn dàn héng máo kōng。
将军虎毛深玉帐,野哭不入辕门中。jiāng jūn hǔ máo shēn yù zhàng,yě kū bù rù yuán mén zhōng。
健儿斗死乌自食,何人幕下矜奇功。jiàn ér dòu sǐ wū zì shí,hé rén mù xià jīn qí gōng。
今年大军荡淮甸,分命上宰麾元戎。jīn nián dà jūn dàng huái diān,fēn mìng shàng zǎi huī yuán róng。
舞干再见有苗格,山川鬼神当效忠。wǔ gàn zài jiàn yǒu miáo gé,shān chuān guǐ shén dāng xiào zhōng。
胡为旱魃还肆虐,坐令毒沴伤和冲。hú wèi hàn bá hái sì nüè,zuò lìng dú lì shāng hé chōng。
传闻逆党尚攻剽,所过丘垄皆成童。chuán wén nì dǎng shàng gōng piāo,suǒ guò qiū lǒng jiē chéng tóng。
阃司恐畏破和议,斥堠悉罢云边烽。kǔn sī kǒng wèi pò hé yì,chì hòu xī bà yún biān fēng。
杀降共说有大禁,无人更敢弯弧弓。shā jiàng gòng shuō yǒu dà jìn,wú rén gèng gǎn wān hú gōng。
山中悲啼海中笑,蜃气绕日生长虹。shān zhōng bēi tí hǎi zhōng xiào,shèn qì rào rì shēng zhǎng hóng。
古时东海辟孝妇,草木枯瘁连三冬。gǔ shí dōng hǎi pì xiào fù,cǎo mù kū cuì lián sān dōng。
六月降霜良有以,天公未必长喑聋。liù yuè jiàng shuāng liáng yǒu yǐ,tiān gōng wèi bì zhǎng yīn lóng。
只今幅员广无外,东至日出西太蒙。zhǐ jīn fú yuán guǎng wú wài,dōng zhì rì chū xī tài méng。
一民一物吾肺腑,仁者自是哀鳏恫。yī mín yī wù wú fèi fǔ,rén zhě zì shì āi guān dòng。
养枭殈凤天所厌,谁能抗疏回宸衷。yǎng xiāo xù fèng tiān suǒ yàn,shuí néng kàng shū huí chén zhōng。
夜凉木末挂河汉,海峤月出光玲珑。yè liáng mù mò guà hé hàn,hǎi jiào yuè chū guāng líng lóng。
仰视皇天转北斗,呜呼愁叹何时终。yǎng shì huáng tiān zhuǎn běi dòu,wū hū chóu tàn hé shí zhōng。

辛卯仲冬雨中作二首

刘基

江城积阴愁玄冬,千家万家云水中。jiāng chéng jī yīn chóu xuán dōng,qiān jiā wàn jiā yún shuǐ zhōng。
乌啼黄昏雁叫夜,鼓角惨澹愁悲风。wū tí huáng hūn yàn jiào yè,gǔ jiǎo cǎn dàn chóu bēi fēng。
青灯无光掩关坐,饥鼠相衔啼过我。qīng dēng wú guāng yǎn guān zuò,jī shǔ xiāng xián tí guò wǒ。
读罢残书有所思,冻雨霏霏泪交堕。dú bà cán shū yǒu suǒ sī,dòng yǔ fēi fēi lèi jiāo duò。

辛卯仲冬雨中作二首

刘基

岁云暮矣风萧萧,木叶脱落惟空条。suì yún mù yǐ fēng xiāo xiāo,mù yè tuō luò wéi kōng tiáo。
云浓雨细白日短,惨惨不辨昏与朝。yún nóng yǔ xì bái rì duǎn,cǎn cǎn bù biàn hūn yǔ cháo。
雨中行人足斛觫,去与公家制戎服。yǔ zhōng xíng rén zú hú sù,qù yǔ gōng jiā zhì róng fú。
中原豺虎正横戈,天寒风急柰尔何。zhōng yuán chái hǔ zhèng héng gē,tiān hán fēng jí nài ěr hé。

老病叹

刘基

我身衰朽百病加,年未六十眼巳花。wǒ shēn shuāi xiǔ bǎi bìng jiā,nián wèi liù shí yǎn sì huā。
筋牵肉颤骨髓竭,肤腠剥错疮与瘸。jīn qiān ròu chàn gǔ suǐ jié,fū còu bō cuò chuāng yǔ qué。
人皆爱我馈我药,暂止信宿还萌芽。rén jiē ài wǒ kuì wǒ yào,zàn zhǐ xìn sù hái méng yá。
肺肝上气若潮涌,旧剂再歠犹淋沙。fèi gān shàng qì ruò cháo yǒng,jiù jì zài chuò yóu lín shā。
有眼不视非我目,有齿不啮非我牙。yǒu yǎn bù shì fēi wǒ mù,yǒu chǐ bù niè fēi wǒ yá。
三黄苦心徒自瘵,五毒浣胃空矛戈。sān huáng kǔ xīn tú zì zhài,wǔ dú huàn wèi kōng máo gē。
因思造物生我日,修短巳定无舛差。yīn sī zào wù shēng wǒ rì,xiū duǎn sì dìng wú chuǎn chà。
琚瓆不能使之少,卢秦焉能使之加。jū zhì bù néng shǐ zhī shǎo,lú qín yān néng shǐ zhī jiā。
攻犀盬朽各有分,凫悲鹤悼何缪耶。gōng xī gǔ xiǔ gè yǒu fēn,fú bēi hè dào hé móu yé。
不如闭户谢客去,有酒且饮辞諠哗。bù rú bì hù xiè kè qù,yǒu jiǔ qiě yǐn cí xuān huā。

题松下道士携琴图

刘基

道士抱琴松下行,松风入耳清凉生。dào shì bào qín sōng xià xíng,sōng fēng rù ěr qīng liáng shēng。
石梁苔滑不可上,潭水泠泠学琴响。shí liáng tái huá bù kě shàng,tán shuǐ líng líng xué qín xiǎng。
琴有意兮水无心,水中有龙能听琴。qín yǒu yì xī shuǐ wú xīn,shuǐ zhōng yǒu lóng néng tīng qín。
琴声凄断水流咽,月满空山落松雪。qín shēng qī duàn shuǐ liú yàn,yuè mǎn kōng shān luò sōng xuě。

钱王箭头篇

刘基

鸱夷遗魂拗馀怒,欲取吴山入江去。chī yí yí hún ǎo yú nù,yù qǔ wú shān rù jiāng qù。
雷霆劈地水群飞,海门扶胥没氛雾。léi tíng pī dì shuǐ qún fēi,hǎi mén fú xū méi fēn wù。
英雄一怒天可回,肯使赤子随鲛鲐。yīng xióng yī nù tiān kě huí,kěn shǐ chì zi suí jiāo tái。
指挥五丁发神弩,鬼物辟易腥风开。zhǐ huī wǔ dīng fā shén nǔ,guǐ wù pì yì xīng fēng kāi。
三百年来人事改,涛落沙平箭空在。sān bǎi nián lái rén shì gǎi,tāo luò shā píng jiàn kōng zài。
石梁饮羽未足夸,蜀国三犀漫欺绐。shí liáng yǐn yǔ wèi zú kuā,shǔ guó sān xī màn qī dài。
近闻黄河水乱流,青徐一半悲鱼头。jìn wén huáng hé shuǐ luàn liú,qīng xú yī bàn bēi yú tóu。
安得壮士斡地轴,为拯斯民涂炭忧。ān dé zhuàng shì wò dì zhóu,wèi zhěng sī mín tú tàn yōu。