古诗词

寓斋杂述

陈宝琛

出门何所诣,款段西复西。chū mén hé suǒ yì,kuǎn duàn xī fù xī。
同年存张侯,孤僻与我齐。tóng nián cún zhāng hóu,gū pì yǔ wǒ qí。
岂无向晨星,落落天各涯。qǐ wú xiàng chén xīng,luò luò tiān gè yá。
卅年异出处,独子频分携。sà nián yì chū chù,dú zi pín fēn xié。
此来隐王城,山河数朋侪。cǐ lái yǐn wáng chéng,shān hé shù péng chái。
生世孰可乐,遑为泉下悽?shēng shì shú kě lè,huáng wèi quán xià qī?
勇退夙子羡,相看能勿咍。yǒng tuì sù zi xiàn,xiāng kàn néng wù hāi。
秋花自烂漫,且醉霜前杯。qiū huā zì làn màn,qiě zuì shuāng qián bēi。

陈宝琛

淸末民国初福建闽县(今福州市)螺洲人,原字长菴,改字伯潜,字伯潜,号弢菴、陶菴、橘隐,晚号听水、沧趣。陈家累代簪缨,为榕城望族。曾祖父陈若霖官至刑部尚书。宝琛年十三岁,县学秀才,十八岁中举。同治七年(公元1868年)戊辰科进士,选翰林院庶吉士。同治十年(公元1871年)授编修。陈宝琛兄弟六人,三人进士,三人举人,人称「兄弟六科甲」。光绪元年(公元1875年)擢翰林侍读,与学士张佩纶、通政使黄体芳、侍郎宝廷等好论时政,合称「淸流四谏」。光绪五年(公元1879年)沙俄侵佔伊犁九城,力主收复。光绪六年(公元1880年),充武英殿提调官。翌年,授翰林院 侍讲学士,纂修《穆宗本纪》。光绪八年(公元1882年)任江西学政,重修 白鹿洞书院。光绪十年(公元1884年),上疎《请募勇参用西法教练》,主张「变化以尽利,任人以责实,筹饷以持久」,中法战争失利,受牵连,被降五级,回乡闭门读书,修葺先祖「赐书楼」,构筑「沧趣楼」。光绪二十五年(公元1899年),任鳌峰书院山长。光绪三十一年(公元1905年),任福建铁路总办,修漳厦铁路,并任福建高等学堂(即今福州第一中学)监督。光绪三十三年(公元1907年)创立全闽师范学堂(今福建师大)。宣统元年(公元1909年)奉召入京,任礼学馆总纂大臣。宣统三年(公元1911年),毓庆宫行走,任溥仪老师,赐紫禁城骑马。继任汉军副都统、弼德院顾问大臣。民国元年(公元1912年),淸帝逊位,后仍追随溥仪。命修《德宗实录》。民国六年(公元1917年)张勋复辟时,推举为内阁议政大臣。民国十年(公元1921年),修成《德宗本纪》,授太傅。民国十二年(公元1923年),引荐郑孝胥入宫。民国十四年(公元1925年),随溥仪移居天津。民国二十一年(公元11932年),满洲国 成立,宝琛专程赴长春探望溥仪,拒受伪职。民国二十四年乙亥二月初一日(公元1935年3月5日)卯时病逝于北平住处,春秋八十有八。丧闻,溥仪震悼,赐奠醊,赐祭一坛,特谥文忠,晋赠太师,赏给陀罗经被,赏银九千元治丧葬。有藏书十万册,「淸末陈氏私家藏书之多,冠于全闽」。著有《陈文忠公奏议》、《沧趣楼文存》、《沧趣楼诗集》、《沧趣楼律赋》、《南游草》等。 陈宝琛的作品>>

猜您喜欢

舟中忆爪哇之游杂述八首

陈宝琛

㘃架羁史丹,梭罗絷巡栏。jià jī shǐ dān,suō luó zhí xún lán。
人方利鹊蚌,乃自斗触蛮。rén fāng lì què bàng,nǎi zì dòu chù mán。
刘宋已通贡,明初备藩翰。liú sòng yǐ tōng gòng,míng chū bèi fān hàn。
一从西风竞,跧伏山谷间。yī cóng xī fēng jìng,quán fú shān gǔ jiān。
有如豢鹿豕,糈厚居斯安。yǒu rú huàn lù shǐ,xǔ hòu jū sī ān。
腰刀张盖出,所见多王官。yāo dāo zhāng gài chū,suǒ jiàn duō wáng guān。
远谋宁尔责,蠢蠢何心肝?yuǎn móu níng ěr zé,chǔn chǔn hé xīn gān?
天运有平陂,骋望终漫漫。tiān yùn yǒu píng bēi,chěng wàng zhōng màn màn。

舟中忆爪哇之游杂述八首

陈宝琛

竺教昔南暨,疑在齐梁年。zhú jiào xī nán jì,yí zài qí liáng nián。
鞭石造万像,冈阜光弥天。biān shí zào wàn xiàng,gāng fù guāng mí tiān。
我仅揽其二,诧是鬼斧镌。wǒ jǐn lǎn qí èr,chà shì guǐ fǔ juān。
巨塔垣五重,龙华会其巅。jù tǎ yuán wǔ zhòng,lóng huá huì qí diān。
得非修罗斗,断脰鲜一全。dé fēi xiū luó dòu,duàn dòu xiān yī quán。
其一佛久仆,拽起龛欹偏。qí yī fú jiǔ pū,zhuāi qǐ kān yī piān。
无人踵布施,五亿王面钱。wú rén zhǒng bù shī,wǔ yì wáng miàn qián。
馀者得诸画,荒寒委风烟。yú zhě dé zhū huà,huāng hán wěi fēng yān。
或于名园遇,辇致如铜仙。huò yú míng yuán yù,niǎn zhì rú tóng xiān。
瞀陋阙史乘,兴衰理茫然。mào lòu quē shǐ chéng,xīng shuāi lǐ máng rán。
徒令暹罗王,望古悲涕涟。tú lìng xiān luó wáng,wàng gǔ bēi tì lián。

舟中忆爪哇之游杂述八首

陈宝琛

承平重海禁,金钱防外流。chéng píng zhòng hǎi jìn,jīn qián fáng wài liú。
顾利市舶榷,不为人满谋。gù lì shì bó què,bù wèi rén mǎn móu。
潭潭白玉堂,车马拟王侯。tán tán bái yù táng,chē mǎ nǐ wáng hóu。
岂无邦族念,老死沦炎洲。qǐ wú bāng zú niàn,lǎo sǐ lún yán zhōu。
输税既不赀,遗产常见收。shū shuì jì bù zī,yí chǎn cháng jiàn shōu。
故知莫我谷,欲归宁且留。gù zhī mò wǒ gǔ,yù guī níng qiě liú。
覆车纵弗戒,怀璧庸非尤?fù chē zòng fú jiè,huái bì yōng fēi yóu?
新喜诏改制,吏良政傥修。xīn xǐ zhào gǎi zhì,lì liáng zhèng tǎng xiū。
喁喁向北极,犹是赤子俦。yóng yóng xiàng běi jí,yóu shì chì zi chóu。

舟中忆爪哇之游杂述八首

陈宝琛

冬弄三宝泉,春窥三宝洞。dōng nòng sān bǎo quán,chūn kuī sān bǎo dòng。
舵师遗蓬颗,犹为俗所重。duò shī yí péng kē,yóu wèi sú suǒ zhòng。
万事贵开先,市蚊例一鬨。wàn shì guì kāi xiān,shì wén lì yī hòng。
蚩蚩四百载,奔走香火供。chī chī sì bǎi zài,bēn zǒu xiāng huǒ gōng。
无怪纵横徒,悬河便动众。wú guài zòng héng tú,xuán hé biàn dòng zhòng。
哀吾神明胄,流徙坠区霿。āi wú shén míng zhòu,liú xǐ zhuì qū méng。
应运学始芽,无人与培壅。yīng yùn xué shǐ yá,wú rén yǔ péi yōng。
使槎近沓至,父老苦赠送。shǐ chá jìn dá zhì,fù lǎo kǔ zèng sòng。
怀保信得人,一夔已足用。huái bǎo xìn dé rén,yī kuí yǐ zú yòng。

舟中忆爪哇之游杂述八首

陈宝琛

西人常笑我,倾橐食鸟巢。xī rén cháng xiào wǒ,qīng tuó shí niǎo cháo。
燕蔬定何质?入药还充殽。yàn shū dìng hé zhì?rù yào hái chōng xiáo。
夙闻所结处,高蹑海谷坳。sù wén suǒ jié chù,gāo niè hǎi gǔ ào。
宁知屋梁上,雪白如悬匏。níng zhī wū liáng shàng,xuě bái rú xuán páo。
作贡始闽厦,兼金致厥包。zuò gòng shǐ mǐn shà,jiān jīn zhì jué bāo。
遂起筐篚例,市易无虚艘。suì qǐ kuāng fěi lì,shì yì wú xū sōu。
洞租关又税,孰非吾国膏?谁能塞此漏,屏之如邪蒿。dòng zū guān yòu shuì,shú fēi wú guó gāo?shuí néng sāi cǐ lòu,píng zhī rú xié hāo。
燕燕尔亦休,毂哺尧天高。yàn yàn ěr yì xiū,gǔ bǔ yáo tiān gāo。

舟中忆爪哇之游杂述八首

陈宝琛

平生喜远游,一蛰乃两纪。píng shēng xǐ yuǎn yóu,yī zhé nǎi liǎng jì。
危楼当疾风,睡足已暮晷。wēi lóu dāng jí fēng,shuì zú yǐ mù guǐ。
中思浮海去,裹糗事耘耔。zhōng sī fú hǎi qù,guǒ qiǔ shì yún zǐ。
术疏卒不就,无计蜕尘滓。shù shū zú bù jiù,wú jì tuì chén zǐ。
昨来绕阿地,足趼累千里。zuó lái rào ā dì,zú jiǎn lèi qiān lǐ。
冬燠衰正宜,不独花果美。dōng yù shuāi zhèng yí,bù dú huā guǒ měi。
居夷亦何陋,便可弃妻子。jū yí yì hé lòu,biàn kě qì qī zi。
重孤父老望,乡政待经始。zhòng gū fù lǎo wàng,xiāng zhèng dài jīng shǐ。
殷勤谢学僮,悃款语司市。yīn qín xiè xué tóng,kǔn kuǎn yǔ sī shì。
幸留未尽缘,海天比邻耳。xìng liú wèi jǐn yuán,hǎi tiān bǐ lín ěr。

元日视两弟

陈宝琛

去年海南逢岁朝,鼓钲爆竹声通宵。qù nián hǎi nán féng suì cháo,gǔ zhēng bào zhú shēng tōng xiāo。
昨夕村沽集昆仲,雨止卧听风潇潇。zuó xī cūn gū jí kūn zhòng,yǔ zhǐ wò tīng fēng xiāo xiāo。
家居两纪尊行尽,病足无诣非宣骄。jiā jū liǎng jì zūn xíng jǐn,bìng zú wú yì fēi xuān jiāo。
高舂始兴诧晴旭,亭午晻曀旋调刁。gāo chōng shǐ xīng chà qíng xù,tíng wǔ àn yì xuán diào diāo。
亲朋相过例吉语,天运如此吾何徼?畏寒怀土积成癖,幸免冒冻趋大朝。qīn péng xiāng guò lì jí yǔ,tiān yùn rú cǐ wú hé jiǎo?wèi hán huái tǔ jī chéng pǐ,xìng miǎn mào dòng qū dà cháo。
却怜吾髯十年长,耄及苦说今管萧。què lián wú rán shí nián zhǎng,mào jí kǔ shuō jīn guǎn xiāo。
上林全树讵汝借,捉置矧更朋鸾枭。shàng lín quán shù jù rǔ jiè,zhuō zhì shěn gèng péng luán xiāo。
慈仁寺前列坐处,卅载追忆真春韶。cí rén sì qián liè zuò chù,sà zài zhuī yì zhēn chūn sháo。
似闻双松历劫在,吾道硕果宁终消?仲行之官叔不出,且共谈易听水之山寮。shì wén shuāng sōng lì jié zài,wú dào shuò guǒ níng zhōng xiāo?zhòng xíng zhī guān shū bù chū,qiě gòng tán yì tīng shuǐ zhī shān liáo。

过驯鸥园留别仲昭

陈宝琛

及身不相就,失君还自来。jí shēn bù xiāng jiù,shī jūn hái zì lái。
轩窗积尘寸,一一为我开。xuān chuāng jī chén cùn,yī yī wèi wǒ kāi。
撑胸郁梁栋,吐地成楼台。chēng xiōng yù liáng dòng,tǔ dì chéng lóu tái。
委蜕等一寄,遑知华屋哀?wěi tuì děng yī jì,huáng zhī huá wū āi?
牡丹正向阑,红白香作堆。mǔ dān zhèng xiàng lán,hóng bái xiāng zuò duī。
留慰迟暮眼,识君殷勤栽。liú wèi chí mù yǎn,shí jūn yīn qín zāi。
欲行见遗容,悄然重徘徊。yù xíng jiàn yí róng,qiāo rán zhòng pái huái。
交期安足道,悼此旷世才。jiāo qī ān zú dào,dào cǐ kuàng shì cái。

过驯鸥园留别仲昭

陈宝琛

仲昭洵令子,温粹含清英。zhòng zhāo xún lìng zi,wēn cuì hán qīng yīng。
珵美不自襮,澄观瞭八瀛。chéng měi bù zì bó,chéng guān liǎo bā yíng。
昨从上京归,墓田亦已营。zuó cóng shàng jīng guī,mù tián yì yǐ yíng。
掇拾补先稿,梦寐通精诚。duō shí bǔ xiān gǎo,mèng mèi tōng jīng chéng。
就我来吴门,并载送以行。jiù wǒ lái wú mén,bìng zài sòng yǐ xíng。
不期欻至此,编摩共一檠。bù qī chuā zhì cǐ,biān mó gòng yī qíng。
有弟舞勺年,皎然神宇清。yǒu dì wǔ sháo nián,jiǎo rán shén yǔ qīng。
继述信匪易,世难需坚贞。jì shù xìn fěi yì,shì nán xū jiān zhēn。
吾衰剩青眼,江海无涯情。wú shuāi shèng qīng yǎn,jiāng hǎi wú yá qíng。

题陶斋宝华盦图

陈宝琛

华山碑碎剩拓本,鼎立海内如三峰。huá shān bēi suì shèng tuò běn,dǐng lì hǎi nèi rú sān fēng。
选楼退庵各据一,苦较先后相雌雄。xuǎn lóu tuì ān gè jù yī,kǔ jiào xiān hòu xiāng cí xióng。
中更燹劫百载近,神物隐现谁能踪?zhōng gèng xiǎn jié bǎi zài jìn,shén wù yǐn xiàn shuí néng zōng?
庸知化工巧作合,英粲以类来相从。yōng zhī huà gōng qiǎo zuò hé,yīng càn yǐ lèi lái xiāng cóng。
陶斋好古力能致,阮梁避席惭酸穷。táo zhāi hǎo gǔ lì néng zhì,ruǎn liáng bì xí cán suān qióng。
传观题识遍时彦,却炫得宝招村翁。chuán guān tí shí biàn shí yàn,què xuàn dé bǎo zhāo cūn wēng。
别来万事且休说,夜窗开匣光腾虹。bié lái wàn shì qiě xiū shuō,yè chuāng kāi xiá guāng téng hóng。
墨香纸色触已醉,字字峭过青芙蓉。mò xiāng zhǐ sè chù yǐ zuì,zì zì qiào guò qīng fú róng。
目眵神眩忽成四,险误赝鼎迷真龙。mù chī shén xuàn hū chéng sì,xiǎn wù yàn dǐng mí zhēn lóng。
过庭耳熟老卒觏,自诧此福天胡钟。guò tíng ěr shú lǎo zú gòu,zì chà cǐ fú tiān hú zhōng。
名书古画迭应接,三宿舍去真匆匆。míng shū gǔ huà dié yīng jiē,sān sù shě qù zhēn cōng cōng。
青溪绕廊蘸笔处,岳色留碧长双瞳。qīng xī rào láng zhàn bǐ chù,yuè sè liú bì zhǎng shuāng tóng。

六月十四日同林行陀方策六李子新钟惺西郭芸屏李石芝王彦和陈易园逭暑小雄山斋

陈宝琛

夏暵不可当,避炎乃亲冷。xià hàn bù kě dāng,bì yán nǎi qīn lěng。
吾斋寄人外,语笑忽破静。wú zhāi jì rén wài,yǔ xiào hū pò jìng。
美竹山所同,天与苍璧靓。měi zhú shān suǒ tóng,tiān yǔ cāng bì jìng。
泉声视春弱,溜溜镇悬绠。quán shēng shì chūn ruò,liū liū zhèn xuán gěng。
回风无定吹,飘雪著襟领。huí fēng wú dìng chuī,piāo xuě zhù jīn lǐng。
盥漱或就掬,篙筏亦试骋。guàn shù huò jiù jū,gāo fá yì shì chěng。
嬉娱随所欣,特地觉昼永。xī yú suí suǒ xīn,tè dì jué zhòu yǒng。
少焉斜曛入,水气泛虹影。shǎo yān xié xūn rù,shuǐ qì fàn hóng yǐng。
稍嫌见月晚,东际限修岭。shāo xián jiàn yuè wǎn,dōng jì xiàn xiū lǐng。
欲睡处处宜,蚊蝇自退屏。yù shuì chù chù yí,wén yíng zì tuì píng。

六月十四日同林行陀方策六李子新钟惺西郭芸屏李石芝王彦和陈易园逭暑小雄山斋

陈宝琛

匪吾爱听水,山好恒在溪。fěi wú ài tīng shuǐ,shān hǎo héng zài xī。
载月昨来处,披丛入幽蹊。zài yuè zuó lái chù,pī cóng rù yōu qī。
滩石故迤坦,滑致无纤泥。tān shí gù yí tǎn,huá zhì wú xiān ní。
回湍渟成渊,鉴人若玻瓈。huí tuān tíng chéng yuān,jiàn rén ruò bō lí。
转转益清驶,坐卧闻微澌。zhuǎn zhuǎn yì qīng shǐ,zuò wò wén wēi sī。
林生识远祖,摩挲石上题。lín shēng shí yuǎn zǔ,mó sā shí shàng tí。
维时徐谢流,文酒日相携。wéi shí xú xiè liú,wén jiǔ rì xiāng xié。
庸知四百载,我辈糜蔬赍。yōng zhī sì bǎi zài,wǒ bèi mí shū jī。
荦确行且尽,寻源幸不迷。luò què xíng qiě jǐn,xún yuán xìng bù mí。
从来考槃宽,安用穷攀跻?cóng lái kǎo pán kuān,ān yòng qióng pān jī?

送仲勉之官云南

陈宝琛

郎潜垂卅年,一麾乃万里。láng qián chuí sà nián,yī huī nǎi wàn lǐ。
过家屡逾假,临发却复止。guò jiā lǚ yú jiǎ,lín fā què fù zhǐ。
汝老顾自忘,怜我劳未已。rǔ lǎo gù zì wàng,lián wǒ láo wèi yǐ。
我劳不离乡,远宦汝方始。wǒ láo bù lí xiāng,yuǎn huàn rǔ fāng shǐ。
平生积一试,志岂在膴仕?píng shēng jī yī shì,zhì qǐ zài hū shì?
所忧疏戆素,于世故殊轨。suǒ yōu shū gàng sù,yú shì gù shū guǐ。
海程虽稍近,出入炎瘴里。hǎi chéng suī shāo jìn,chū rù yán zhàng lǐ。
早晚滇池秋,掣电报我喜。zǎo wǎn diān chí qiū,chè diàn bào wǒ xǐ。

送仲勉之官云南

陈宝琛

交阯铜柱折,缅亡亦随之。jiāo zhǐ tóng zhù zhé,miǎn wáng yì suí zhī。
夙疑国大患,或在西南陲。sù yí guó dà huàn,huò zài xī nán chuí。
徙薪策不售,两纪空赍咨。xǐ xīn cè bù shòu,liǎng jì kōng jī zī。
坐自地宝弃,眼看飙轮驰。zuò zì dì bǎo qì,yǎn kàn biāo lún chí。
颇闻此邦贤,惩螫谋自治。pǒ wén cǐ bāng xián,chéng shì móu zì zhì。
同民在欲恶,守令皇所毗。tóng mín zài yù è,shǒu lìng huáng suǒ pí。
昔我曾大父,承平实抚斯。xī wǒ céng dà fù,chéng píng shí fǔ sī。
百年遂陵谷,神格倘尔贻。bǎi nián suì líng gǔ,shén gé tǎng ěr yí。

送仲勉之官云南

陈宝琛

襁褓为兄弟,廿载相扶将。qiǎng bǎo wèi xiōng dì,niàn zài xiāng fú jiāng。
自为仕宦驱,乃各天一方。zì wèi shì huàn qū,nǎi gè tiān yī fāng。
吾归汝却出,欢短悲日长。wú guī rǔ què chū,huān duǎn bēi rì zhǎng。
无由奉车杖,梨枣况母傍。wú yóu fèng chē zhàng,lí zǎo kuàng mǔ bàng。
六人近存半,叔兮髭亦霜。liù rén jìn cún bàn,shū xī zī yì shuāng。
暂同镜中影,断雁犹成行。zàn tóng jìng zhōng yǐng,duàn yàn yóu chéng xíng。
期汝以五年,听泉还对床。qī rǔ yǐ wǔ nián,tīng quán hái duì chuáng。
吾衰总汝待,毋倚身健强。wú shuāi zǒng rǔ dài,wú yǐ shēn jiàn qiáng。