古诗词

德恒将行以诗见赠因用元韵以见意云

耶律楚材

国士朝黄屋,无辞路八千。guó shì cháo huáng wū,wú cí lù bā qiān。
徒嗟苏子困,谁识祢生贤。tú jiē sū zi kùn,shuí shí mí shēng xián。
腰下无金印,山中有翠烟。yāo xià wú jīn yìn,shān zhōng yǒu cuì yān。
英雄须有用,勉力待中年。yīng xióng xū yǒu yòng,miǎn lì dài zhōng nián。
耶律楚材

耶律楚材

金元间义州弘政人,字晋卿,号湛然居士。契丹族。耶律履子。博极群书,旁通天文、地理、律历、术数及释老、医卜之说。金末辟为左右司员外郎。元太祖定燕,召见,处之左右。呼为长髯人(蒙语:吾图撒合里),每征讨,必命之卜。太宗即位,命为主管汉人文书之必阇赤,汉称中书令,事无巨细,皆先白之。定君臣礼仪;反对以汉地为牧场之议,立燕京等十路征收课税使,建立赋税制度;请军民分治,州县长吏治民事,万户府理军政,课税所管钱谷。太宗五年入汴时,请废“攻城不降,矢石一发即屠城”之制。九年,定以经义、词赋、策论取士之制。乃马真后称制时,渐失信任,抑郁而死。卒谥文正。有《湛然居士集》等。 耶律楚材的作品>>

猜您喜欢

用前韵感事二首

耶律楚材

称斤甘荠卖京西,谁信无人采五溪。chēng jīn gān jì mài jīng xī,shuí xìn wú rén cǎi wǔ xī。
鹏异众禽全六翮,麟殊凡兽具五蹄。péng yì zhòng qín quán liù hé,lín shū fán shòu jù wǔ tí。
昔年学道宗夫子,盈科后追如流水。xī nián xué dào zōng fū zi,yíng kē hòu zhuī rú liú shuǐ。
蛰龙犹未试风雷,萍泛蓬飘而至此。zhé lóng yóu wèi shì fēng léi,píng fàn péng piāo ér zhì cǐ。
缊袍甘分百结重,不学乱世奸人雄。yūn páo gān fēn bǎi jié zhòng,bù xué luàn shì jiān rén xióng。
忘忧乐道志不二,守穷待变变则通。wàng yōu lè dào zhì bù èr,shǒu qióng dài biàn biàn zé tōng。
岁寒松柏苍苍直,摩云直待高千尺。suì hán sōng bǎi cāng cāng zhí,mó yún zhí dài gāo qiān chǐ。
桃李无言蹊自成,此君冷淡人何寂。táo lǐ wú yán qī zì chéng,cǐ jūn lěng dàn rén hé jì。
生平耻与哙伍行,杜门养拙安天常。shēng píng chǐ yǔ kuài wǔ xíng,dù mén yǎng zhuō ān tiān cháng。
泽民致主本予志,素愿未酬予恐惶。zé mín zhì zhǔ běn yǔ zhì,sù yuàn wèi chóu yǔ kǒng huáng。
否塞未能交下上,何日亨通变爻象。fǒu sāi wèi néng jiāo xià shàng,hé rì hēng tōng biàn yáo xiàng。
不图廊庙为三公,安得林泉参百丈。bù tú láng miào wèi sān gōng,ān dé lín quán cān bǎi zhàng。
居士身穷道不穷,庸人非异是所同。jū shì shēn qióng dào bù qióng,yōng rén fēi yì shì suǒ tóng。
笔头解作万言策,人皆笑我劳无功。bǐ tóu jiě zuò wàn yán cè,rén jiē xiào wǒ láo wú gōng。
流落遐荒淹岁月,赢得飘萧双鬓雪。liú luò xiá huāng yān suì yuè,yíng dé piāo xiāo shuāng bìn xuě。
谋生太拙君勿嗤,不如嗣宗学锻铁。móu shēng tài zhuō jūn wù chī,bù rú sì zōng xué duàn tiě。

用前韵感事二首

耶律楚材

金乌日日东飞西,滔滔绿水流长溪。jīn wū rì rì dōng fēi xī,tāo tāo lǜ shuǐ liú zhǎng xī。
流波一去不复返,逐日恨无八骏蹄。liú bō yī qù bù fù fǎn,zhú rì hèn wú bā jùn tí。
穷理达生独孔子,叹夫逝者如斯水。qióng lǐ dá shēng dú kǒng zi,tàn fū shì zhě rú sī shuǐ。
岁不我与其奈何,两鬓星星尚如此!suì bù wǒ yǔ qí nài hé,liǎng bìn xīng xīng shàng rú cǐ!
曩时凿破藩垣重,泽民济世学英雄。nǎng shí záo pò fān yuán zhòng,zé mín jì shì xué yīng xióng。
风云未会我何往,天地大否途难通。fēng yún wèi huì wǒ hé wǎng,tiān dì dà fǒu tú nán tōng。
霜匣神剑苍龙直,切玉如泥长数尺。shuāng xiá shén jiàn cāng lóng zhí,qiè yù rú ní zhǎng shù chǐ。
利器深藏人未知,丰城埋没神光寂。lì qì shēn cáng rén wèi zhī,fēng chéng mái méi shén guāng jì。
读书一目下数行,金石其心学正常。dú shū yī mù xià shù xíng,jīn shí qí xīn xué zhèng cháng。
学术忠义两无用,道之将丧予忧惶。xué shù zhōng yì liǎng wú yòng,dào zhī jiāng sàng yǔ yōu huáng。
有意攀龙不得上,徒劳牙角拔犀象。yǒu yì pān lóng bù dé shàng,tú láo yá jiǎo bá xī xiàng。
唯思仁义济苍生,岂为珍羞列方丈。wéi sī rén yì jì cāng shēng,qǐ wèi zhēn xiū liè fāng zhàng。
箪瓢陋巷甘孤穷,鸿鹄安与燕雀同。dān piáo lòu xiàng gān gū qióng,hóng gǔ ān yǔ yàn què tóng。
天与之才不与地,反令竖子成其功。tiān yǔ zhī cái bù yǔ dì,fǎn lìng shù zi chéng qí gōng。
安得光明依日月,功名未立头如雪。ān dé guāng míng yī rì yuè,gōng míng wèi lì tóu rú xuě。
问君此错若为多,使尽二十四州铁。wèn jūn cǐ cuò ruò wèi duō,shǐ jǐn èr shí sì zhōu tiě。

和景贤还书韵二首其一

耶律楚材

居士今年又出关,琴书真味伴予闲。jū shì jīn nián yòu chū guān,qín shū zhēn wèi bàn yǔ xián。
?成草略初无意,语阙治择误犯颜。chéng cǎo lüè chū wú yì,yǔ quē zhì zé wù fàn yán。
漆水自惭贻口实,龙冈却得破诗悭。qī shuǐ zì cán yí kǒu shí,lóng gāng què dé pò shī qiān。
衰翁幸乞赎前过,一炷清香论八还。shuāi wēng xìng qǐ shú qián guò,yī zhù qīng xiāng lùn bā hái。

醉义歌

耶律楚材

晓来雨霁日苍凉,枕帏摇曳西风香。xiǎo lái yǔ jì rì cāng liáng,zhěn wéi yáo yè xī fēng xiāng。
困眠未足正展转,儿童来报今重阳。kùn mián wèi zú zhèng zhǎn zhuǎn,ér tóng lái bào jīn zhòng yáng。
吟儿苍苍浑塞色,容怀衮衮皆吾乡。yín ér cāng cāng hún sāi sè,róng huái gǔn gǔn jiē wú xiāng。
敛衾默坐思往事,天涯三载空悲伤。liǎn qīn mò zuò sī wǎng shì,tiān yá sān zài kōng bēi shāng。
正是幽人叹幽独,东邻携酒来茅屋。zhèng shì yōu rén tàn yōu dú,dōng lín xié jiǔ lái máo wū。
怜予病窜伶仃愁,自言新酿秋泉曲。lián yǔ bìng cuàn líng dīng chóu,zì yán xīn niàng qiū quán qū。
凌晨未盥三两卮,旋酌连斟折栏菊。líng chén wèi guàn sān liǎng zhī,xuán zhuó lián zhēn zhé lán jú。
我本清癯酒户低,羁怀开拓何其速。wǒ běn qīng qú jiǔ hù dī,jī huái kāi tuò hé qí sù。
愁肠解结千万重,高谈几笑吟秋风。chóu cháng jiě jié qiān wàn zhòng,gāo tán jǐ xiào yín qiū fēng。
遥望无何风色好,飘飘渐远尘寰中。yáo wàng wú hé fēng sè hǎo,piāo piāo jiàn yuǎn chén huán zhōng。
渊明笑问斥逐事,谪仙遥指华胥宫。yuān míng xiào wèn chì zhú shì,zhé xiān yáo zhǐ huá xū gōng。
华胥咫尺尚未及,人间万事纷纷空。huá xū zhǐ chǐ shàng wèi jí,rén jiān wàn shì fēn fēn kōng。
一器才空开一器,宿酲未解人先醉。yī qì cái kōng kāi yī qì,sù chéng wèi jiě rén xiān zuì。
携樽挈榼近花前,折花顾影聊相戏。xié zūn qiè kē jìn huā qián,zhé huā gù yǐng liáo xiāng xì。
生平岂无同道徒,海角天涯我遐弃。shēng píng qǐ wú tóng dào tú,hǎi jiǎo tiān yá wǒ xiá qì。
我爱南村农丈人,山溪幽隐潜修真。wǒ ài nán cūn nóng zhàng rén,shān xī yōu yǐn qián xiū zhēn。
老病犹耽黑甜味,古风清远途犹迍。lǎo bìng yóu dān hēi tián wèi,gǔ fēng qīng yuǎn tú yóu zhūn。
喧嚣避遁岩麓僻,幽闲放旷云泉滨。xuān xiāo bì dùn yán lù pì,yōu xián fàng kuàng yún quán bīn。
旋舂新黍爨香饭,一樽浊酒呼予频。xuán chōng xīn shǔ cuàn xiāng fàn,yī zūn zhuó jiǔ hū yǔ pín。
欣然命驾匆匆去,漠漠霜天行古路。xīn rán mìng jià cōng cōng qù,mò mò shuāng tiān xíng gǔ lù。
穿村迤逦入中门,老幼仓忙不宁处。chuān cūn yí lǐ rù zhōng mén,lǎo yòu cāng máng bù níng chù。
丈人迎立瓦杯寒,老母自供山果醋。zhàng rén yíng lì wǎ bēi hán,lǎo mǔ zì gōng shān guǒ cù。
扶携齐唱雅声清,酬酢温语如甘澍。fú xié qí chàng yǎ shēng qīng,chóu cù wēn yǔ rú gān shù。
谓予绿鬓犹可需,谢渠黄发勤相谕。wèi yǔ lǜ bìn yóu kě xū,xiè qú huáng fā qín xiāng yù。
随分穷秋摇酒卮,席边篱畔花无数。suí fēn qióng qiū yáo jiǔ zhī,xí biān lí pàn huā wú shù。
巨觥深斝新词催,闲诗古语玄关开。jù gōng shēn jiǎ xīn cí cuī,xián shī gǔ yǔ xuán guān kāi。
开怀嘱酒谢予意,村家不弃来相陪。kāi huái zhǔ jiǔ xiè yǔ yì,cūn jiā bù qì lái xiāng péi。
适遇今年东鄙阜,黍稷馨香栖畎亩。shì yù jīn nián dōng bǐ fù,shǔ jì xīn xiāng qī quǎn mǔ。
相邀斗酒不浃旬,爱君萧散真良友。xiāng yāo dòu jiǔ bù jiā xún,ài jūn xiāo sàn zhēn liáng yǒu。
我酬一语白丈人,解释羁愁感黄耇。wǒ chóu yī yǔ bái zhàng rén,jiě shì jī chóu gǎn huáng gǒu。
请君举盏无言他,与君却唱醉义歌。qǐng jūn jǔ zhǎn wú yán tā,yǔ jūn què chàng zuì yì gē。
风云不与世荣别,石火又异人生何。fēng yún bù yǔ shì róng bié,shí huǒ yòu yì rén shēng hé。
荣利傥来岂苟得,穷通夙定徒奔波。róng lì tǎng lái qǐ gǒu dé,qióng tōng sù dìng tú bēn bō。
梁冀跋扈德何在,仲尼削迹名终多。liáng jì bá hù dé hé zài,zhòng ní xuē jì míng zhōng duō。
古来此事元如是,毕竟思量何怪此。gǔ lái cǐ shì yuán rú shì,bì jìng sī liàng hé guài cǐ。
争如终日且开樽,驾酒乘杯醉乡里。zhēng rú zhōng rì qiě kāi zūn,jià jiǔ chéng bēi zuì xiāng lǐ。
醉中佳趣欲告君,至乐无形难说似。zuì zhōng jiā qù yù gào jūn,zhì lè wú xíng nán shuō shì。
泰山载斫为深杯,长河酿酒斟酌之。tài shān zài zhuó wèi shēn bēi,zhǎng hé niàng jiǔ zhēn zhuó zhī。
迷人愁客世无数,呼来搯耳充罚卮。mí rén chóu kè shì wú shù,hū lái tāo ěr chōng fá zhī。
一杯愁思初消铄,两盏迷魂成勿药。yī bēi chóu sī chū xiāo shuò,liǎng zhǎn mí hún chéng wù yào。
尔后连浇三五卮,千愁万恨风蓬落。ěr hòu lián jiāo sān wǔ zhī,qiān chóu wàn hèn fēng péng luò。
胸中渐得春气和,腮边不觉衰颜却。xiōng zhōng jiàn dé chūn qì hé,sāi biān bù jué shuāi yán què。
四时为驭驰太虚,二曜为轮辗空廓。sì shí wèi yù chí tài xū,èr yào wèi lún niǎn kōng kuò。
须臾纵辔入无何,自然汝我融真乐。xū yú zòng pèi rù wú hé,zì rán rǔ wǒ róng zhēn lè。
陶陶一任玉山颓,藉地为茵天作幕。táo táo yī rèn yù shān tuí,jí dì wèi yīn tiān zuò mù。
丈人我语真非真,真兮此外何足云。zhàng rén wǒ yǔ zhēn fēi zhēn,zhēn xī cǐ wài hé zú yún。
丈人我语君听否,听则利名何足有?问君何事徒劬劳,此何为卑彼岂高。zhàng rén wǒ yǔ jūn tīng fǒu,tīng zé lì míng hé zú yǒu?wèn jūn hé shì tú qú láo,cǐ hé wèi bēi bǐ qǐ gāo。
蜃楼日出寻变灭,云峰风起难坚牢。shèn lóu rì chū xún biàn miè,yún fēng fēng qǐ nán jiān láo。
芥纳须弥亦闲事,谁知大海吞鸿毛。jiè nà xū mí yì xián shì,shuí zhī dà hǎi tūn hóng máo。
梦里蝴蝶勿云假,庄周觉亦非真者。mèng lǐ hú dié wù yún jiǎ,zhuāng zhōu jué yì fēi zhēn zhě。
以指喻指指成虚,马喻马兮马非马。yǐ zhǐ yù zhǐ zhǐ chéng xū,mǎ yù mǎ xī mǎ fēi mǎ。
天地犹一马,万物一指同。tiān dì yóu yī mǎ,wàn wù yī zhǐ tóng。
胡为一指分彼此,胡为一马奔西东。hú wèi yī zhǐ fēn bǐ cǐ,hú wèi yī mǎ bēn xī dōng。
人之富贵我富贵,我之贫困非予穷。rén zhī fù guì wǒ fù guì,wǒ zhī pín kùn fēi yǔ qióng。
三界惟心更无物,世中物我成融通。sān jiè wéi xīn gèng wú wù,shì zhōng wù wǒ chéng róng tōng。
君不见千年之松化仙客,节妇登山身变石。jūn bù jiàn qiān nián zhī sōng huà xiān kè,jié fù dēng shān shēn biàn shí。
木魂石质既我同,有情于我何瑕隙。mù hún shí zhì jì wǒ tóng,yǒu qíng yú wǒ hé xiá xì。
自料吾身非我身,电光兴废重相隔。zì liào wú shēn fēi wǒ shēn,diàn guāng xīng fèi zhòng xiāng gé。
农丈人千头万绪几时休,举觞酩酊忘形迹。nóng zhàng rén qiān tóu wàn xù jǐ shí xiū,jǔ shāng mǐng dīng wàng xíng jì。

次韵黄华和同年九日诗十首

耶律楚材

秋香真可人,不为无人改。qiū xiāng zhēn kě rén,bù wèi wú rén gǎi。
自惭寒昔盟,东篱子空待。zì cán hán xī méng,dōng lí zi kōng dài。
我独摇酒卮,不得寒英采。wǒ dú yáo jiǔ zhī,bù dé hán yīng cǎi。
临风望故园,参商二十载。lín fēng wàng gù yuán,cān shāng èr shí zài。

次韵黄华和同年九日诗十首

耶律楚材

西风残日秋,有客嗟幽独。xī fēng cán rì qiū,yǒu kè jiē yōu dú。
偶尔得香醪,凄然忆霜菊。ǒu ěr dé xiāng láo,qī rán yì shuāng jú。
世态屡迁变,人生多返复。shì tài lǚ qiān biàn,rén shēng duō fǎn fù。
十年一梦中,犹未黄粱熟。shí nián yī mèng zhōng,yóu wèi huáng liáng shú。

次韵黄华和同年九日诗十首

耶律楚材

无花复无蝶,不似今秋穷。wú huā fù wú dié,bù shì jīn qiū qióng。
黄花岁岁别,九日年年同。huáng huā suì suì bié,jiǔ rì nián nián tóng。
我居北海南,子在西山东。wǒ jū běi hǎi nán,zi zài xī shān dōng。
公余会何日,一醉闲愁空。gōng yú huì hé rì,yī zuì xián chóu kōng。

次韵黄华和同年九日诗十首

耶律楚材

当年别吾山,曾与黄华期。dāng nián bié wú shān,céng yǔ huáng huá qī。
富贵非予志,卜筑临东篱。fù guì fēi yǔ zhì,bo zhù lín dōng lí。
今也违初心,知我者其谁。jīn yě wéi chū xīn,zhī wǒ zhě qí shuí。
挂冠犹未遂,寄此相思诗。guà guān yóu wèi suì,jì cǐ xiāng sī shī。

次韵黄华和同年九日诗十首

耶律楚材

无意恋三公,有心辞驷马。wú yì liàn sān gōng,yǒu xīn cí sì mǎ。
洛阳失金谷,闾山有别野。luò yáng shī jīn gǔ,lǘ shān yǒu bié yě。
芳酒泻盈樽,秋香折盈把。fāng jiǔ xiè yíng zūn,qiū xiāng zhé yíng bǎ。
沉醉卧西风,不让梨花下。chén zuì wò xī fēng,bù ràng lí huā xià。

次韵黄华和同年九日诗十首

耶律楚材

汨没红尘中,辜负黄华秋。mì méi hóng chén zhōng,gū fù huáng huá qiū。
林泉与朝市,试问孰为优。lín quán yǔ cháo shì,shì wèn shú wèi yōu。
胡然久沈首,令我心悠悠。hú rán jiǔ shěn shǒu,lìng wǒ xīn yōu yōu。
酷思山水乐,梦寐空神游。kù sī shān shuǐ lè,mèng mèi kōng shén yóu。

次韵黄华和同年九日诗十首

耶律楚材

岁月不我与,弹指及衰年。suì yuè bù wǒ yǔ,dàn zhǐ jí shuāi nián。
平生谙万事,抵死参重玄。píng shēng ān wàn shì,dǐ sǐ cān zhòng xuán。
因缘不可滞,慎毋法自然。yīn yuán bù kě zhì,shèn wú fǎ zì rán。
两边都不立,别有壶中天。liǎng biān dōu bù lì,bié yǒu hú zhōng tiān。

次韵黄华和同年九日诗十首

耶律楚材

无知岂真知,无见非真见。wú zhī qǐ zhēn zhī,wú jiàn fēi zhēn jiàn。
遮照玄纵横,机关千万变。zhē zhào xuán zòng héng,jī guān qiān wàn biàn。
虎口几横身,临敌经百战。hǔ kǒu jǐ héng shēn,lín dí jīng bǎi zhàn。
三折为良医,一交学一便。sān zhé wèi liáng yī,yī jiāo xué yī biàn。

次韵黄华和同年九日诗十首

耶律楚材

五流分洞下,一派起湖南。wǔ liú fēn dòng xià,yī pài qǐ hú nán。
春水无心碧,秋山着意岚。chūn shuǐ wú xīn bì,qiū shān zhe yì lán。
临济真颠汉,曹山放酒酣。lín jì zhēn diān hàn,cáo shān fàng jiǔ hān。
许多闲伎俩,仔细好生参。xǔ duō xián jì liǎ,zǎi xì hǎo shēng cān。

次韵黄华和同年九日诗十首

耶律楚材

水外犹逢水,山前更有山。shuǐ wài yóu féng shuǐ,shān qián gèng yǒu shān。
元知非内外,更不在中间。yuán zhī fēi nèi wài,gèng bù zài zhōng jiān。
测海才盈掬,窥天见一斑。cè hǎi cái yíng jū,kuī tiān jiàn yī bān。
枢机谩竭世,一笔请君删。shū jī mán jié shì,yī bǐ qǐng jūn shān。

旦日示从同仍简忘忧

耶律楚材

昔我驰星轺,驻车归化城。xī wǒ chí xīng yáo,zhù chē guī huà chéng。
汝方来抠衣,从同训其名。rǔ fāng lái kōu yī,cóng tóng xùn qí míng。
侍予垂十年,百事无一成。shì yǔ chuí shí nián,bǎi shì wú yī chéng。
律历且及半,琴道犹未精。lǜ lì qiě jí bàn,qín dào yóu wèi jīng。
禅书置一隅,尚未穷一经。chán shū zhì yī yú,shàng wèi qióng yī jīng。
大道若沧海,万古长澄清。dà dào ruò cāng hǎi,wàn gǔ zhǎng chéng qīng。
酌之而不竭,注之而不盈。zhuó zhī ér bù jié,zhù zhī ér bù yíng。
偃鼠得满腹,亦足饱鲲鲸。yǎn shǔ dé mǎn fù,yì zú bǎo kūn jīng。
又如大圆镜,历劫长圆明。yòu rú dà yuán jìng,lì jié zhǎng yuán míng。
中间无影像,应物不现形。zhōng jiān wú yǐng xiàng,yīng wù bù xiàn xíng。
汉、胡递相照,出没能纵横。hàn hú dì xiāng zhào,chū méi néng zòng héng。
又如万钧钟,寂然藏雄声。yòu rú wàn jūn zhōng,jì rán cáng xióng shēng。
随叩而即应,圆音自锵铿。suí kòu ér jí yīng,yuán yīn zì qiāng kēng。
小击而小响,大撞而大鸣。xiǎo jī ér xiǎo xiǎng,dà zhuàng ér dà míng。
又如长明烛,积岁长荧荧。yòu rú zhǎng míng zhú,jī suì zhǎng yíng yíng。
分为百千万,光明如日星。fēn wèi bǎi qiān wàn,guāng míng rú rì xīng。
惠之而不费,是为无尽灯。huì zhī ér bù fèi,shì wèi wú jǐn dēng。
日月照天下,不可语瞽盲。rì yuè zhào tiān xià,bù kě yǔ gǔ máng。
雷霆碎山岳,聋者未曾听。léi tíng suì shān yuè,lóng zhě wèi céng tīng。
枯木元无花,却怨春不平。kū mù yuán wú huā,què yuàn chūn bù píng。
作偈以劝汝,可以为盘铭。zuò jì yǐ quàn rǔ,kě yǐ wèi pán míng。