古诗词

和张敏之诗七十韵三首

耶律楚材

壮年多轗轲,晚节叹行藏。zhuàng nián duō kǎn kē,wǎn jié tàn xíng cáng。
故国颓纲秽,新朝明德香。gù guó tuí gāng huì,xīn cháo míng dé xiāng。
雄材能预算,大略固难量。xióng cái néng yù suàn,dà lüè gù nán liàng。
迭出神兵速,无敌我武扬。dié chū shén bīng sù,wú dí wǒ wǔ yáng。
本图服叛逆,何止剪诪张。běn tú fú pàn nì,hé zhǐ jiǎn zhōu zhāng。
西讨穷于阗,东征过乐浪。xī tǎo qióng yú tián,dōng zhēng guò lè làng。
彗侵天垒壁,光动太白铓。huì qīn tiān lěi bì,guāng dòng tài bái máng。
整整车徒盛,鳞鳞旗鼓望。zhěng zhěng chē tú shèng,lín lín qí gǔ wàng。
天皇深责重,贤帅庙谟臧。tiān huáng shēn zé zhòng,xián shuài miào mó zāng。
江左将擒楚,河阳已灭商。jiāng zuǒ jiāng qín chǔ,hé yáng yǐ miè shāng。
英雄皆入彀,强御敢跳梁。yīng xióng jiē rù gòu,qiáng yù gǎn tiào liáng。
采访轩车闹,司农官吏忙。cǎi fǎng xuān chē nào,sī nóng guān lì máng。
轻徭常力足,薄赋不财伤。qīng yáo cháng lì zú,báo fù bù cái shāng。
勋业超秦汉,规模迈帝王。xūn yè chāo qín hàn,guī mó mài dì wáng。
流言无管蔡,奇计有平良。liú yán wú guǎn cài,qí jì yǒu píng liáng。
增葺新文物,耕耘古战场。zēng qì xīn wén wù,gēng yún gǔ zhàn chǎng。
蛟龙方奋迅,雕鹗得翱翔。jiāo lóng fāng fèn xùn,diāo è dé áo xiáng。
偶遇风云会,争依日月光。ǒu yù fēng yún huì,zhēng yī rì yuè guāng。
永酬千古耻,一怒四夷攘。yǒng chóu qiān gǔ chǐ,yī nù sì yí rǎng。
虎帐十年梦,龙庭几度霜。hǔ zhàng shí nián mèng,lóng tíng jǐ dù shuāng。
迎降初请命,出郭远相将。yíng jiàng chū qǐng mìng,chū guō yuǎn xiāng jiāng。
久敌真宜死,宽恩何敢当。jiǔ dí zhēn yí sǐ,kuān ēn hé gǎn dāng。
赦书民有幸,歌咏寿无疆。shè shū mín yǒu xìng,gē yǒng shòu wú jiāng。
扶杖听黄诏,称觞进白狼。fú zhàng tīng huáng zhào,chēng shāng jìn bái láng。
散财竭库藏,拔将出戎行。sàn cái jié kù cáng,bá jiāng chū róng xíng。
殷绝仁犹在,周倾道不亡。yīn jué rén yóu zài,zhōu qīng dào bù wáng。
来招燕郡内,入觐大食傍。lái zhāo yàn jùn nèi,rù jìn dà shí bàng。
戎服貂裘紫,星轺驳马苍。róng fú diāo qiú zǐ,xīng yáo bó mǎ cāng。
中春辞北望,初夏过西凉。zhōng chūn cí běi wàng,chū xià guò xī liáng。
瀚海汹而涌,阴山彷且徨。hàn hǎi xiōng ér yǒng,yīn shān páng qiě huáng。
闲云迷去路,疏雨润行装。xián yún mí qù lù,shū yǔ rùn xíng zhuāng。
出处空兴叹,风光自断肠。chū chù kōng xīng tàn,fēng guāng zì duàn cháng。
典刑陈故事,利病上封章。diǎn xíng chén gù shì,lì bìng shàng fēng zhāng。
天下援深溺,中州冀小康。tiān xià yuán shēn nì,zhōng zhōu jì xiǎo kāng。
风俗乘丧乱,筹策要优长。fēng sú chéng sàng luàn,chóu cè yào yōu zhǎng。
痼疾如神附,游魂笑鬼伥。gù jí rú shén fù,yóu hún xiào guǐ chāng。
仁术能骨肉,灵药起膏肓。rén shù néng gǔ ròu,líng yào qǐ gāo huāng。
避祸宜缄口,当言肯括囊。bì huò yí jiān kǒu,dāng yán kěn kuò náng。
遭谗心欲剖,涉苦胆先尝。zāo chán xīn yù pōu,shè kǔ dǎn xiān cháng。
北漠绝穷域,西隅抵大洋。běi mò jué qióng yù,xī yú dǐ dà yáng。
诗书犹不废,忠信未能忘。shī shū yóu bù fèi,zhōng xìn wèi néng wàng。
毡补连腮帐,绳穿朽脚床。zhān bǔ lián sāi zhàng,shéng chuān xiǔ jiǎo chuáng。
郊行长野兴,人静若禅房。jiāo xíng zhǎng yě xīng,rén jìng ruò chán fáng。
回鹘交游熟,昆仑事迹详。huí gǔ jiāo yóu shú,kūn lún shì jì xiáng。
风烟多黯黯,云水两茫茫。fēng yān duō àn àn,yún shuǐ liǎng máng máng。
灾变垂乾象,妖氛翳太阳。zāi biàn chuí qián xiàng,yāo fēn yì tài yáng。
髯龙三岛去,玉叶一枝芳。rán lóng sān dǎo qù,yù yè yī zhī fāng。
明主初登极,愚臣敢进狂。míng zhǔ chū dēng jí,yú chén gǎn jìn kuáng。
九畴从帝锡,五事合天常。jiǔ chóu cóng dì xī,wǔ shì hé tiān cháng。
大乐陈金石,朝服具冕裳。dà lè chén jīn shí,cháo fú jù miǎn shang。
降升分上下,进退有低昂。jiàng shēng fēn shàng xià,jìn tuì yǒu dī áng。
拓境时方急,郊天且未遑。tuò jìng shí fāng jí,jiāo tiān qiě wèi huáng。
应兵无血刃,降虏自壶浆。yīng bīng wú xuè rèn,jiàng lǔ zì hú jiāng。
按堵无更肆,因敌不馈粮。àn dǔ wú gèng sì,yīn dí bù kuì liáng。
宸心尊德义,圣政济柔刚。chén xīn zūn dé yì,shèng zhèng jì róu gāng。
恩泽涵诸夏,威棱震八荒。ēn zé hán zhū xià,wēi léng zhèn bā huāng。
势连西域重,天助北方强。shì lián xī yù zhòng,tiān zhù běi fāng qiáng。
举我陪三省,求贤守四方。jǔ wǒ péi sān shěng,qiú xián shǒu sì fāng。
锦衣捐毳褐,肉食弃糟糠。jǐn yī juān cuì hè,ròu shí qì zāo kāng。
隐逸求新仕,流亡集故乡。yǐn yì qiú xīn shì,liú wáng jí gù xiāng。
百官欣戴舜,万国愿归唐。bǎi guān xīn dài shùn,wàn guó yuàn guī táng。
耕钓咸生遂,工商乐未央。gēng diào xián shēng suì,gōng shāng lè wèi yāng。
会将封泰岳,行看建明堂。huì jiāng fēng tài yuè,xíng kàn jiàn míng táng。
自叹才雕篆,长惭学面墙。zì tàn cái diāo zhuàn,zhǎng cán xué miàn qiáng。
君恩予久负,贤路我深妨。jūn ēn yǔ jiǔ fù,xián lù wǒ shēn fáng。
覆餗恒忧惧,持盈实恐惶。fù sù héng yōu jù,chí yíng shí kǒng huáng。
故山松径碧,旧隐菊花黄。gù shān sōng jìng bì,jiù yǐn jú huā huáng。
太守方遗舄,初平政牧羊。tài shǒu fāng yí xì,chū píng zhèng mù yáng。
厚颜居此位,若已纳于隍。hòu yán jū cǐ wèi,ruò yǐ nà yú huáng。
吟啸须归去,香山老侍郎。yín xiào xū guī qù,xiāng shān lǎo shì láng。
耶律楚材

耶律楚材

金元间义州弘政人,字晋卿,号湛然居士。契丹族。耶律履子。博极群书,旁通天文、地理、律历、术数及释老、医卜之说。金末辟为左右司员外郎。元太祖定燕,召见,处之左右。呼为长髯人(蒙语:吾图撒合里),每征讨,必命之卜。太宗即位,命为主管汉人文书之必阇赤,汉称中书令,事无巨细,皆先白之。定君臣礼仪;反对以汉地为牧场之议,立燕京等十路征收课税使,建立赋税制度;请军民分治,州县长吏治民事,万户府理军政,课税所管钱谷。太宗五年入汴时,请废“攻城不降,矢石一发即屠城”之制。九年,定以经义、词赋、策论取士之制。乃马真后称制时,渐失信任,抑郁而死。卒谥文正。有《湛然居士集》等。 耶律楚材的作品>>

猜您喜欢

思亲有感

耶律楚材

骨肉星分天一涯,萱堂何处忆孤儿。gǔ ròu xīng fēn tiān yī yá,xuān táng hé chù yì gū ér。
排愁正赖无声乐,遗兴学吟有眼诗。pái chóu zhèng lài wú shēng lè,yí xīng xué yín yǒu yǎn shī。
丽句日逐三上尔,香醪时复一中之。lì jù rì zhú sān shàng ěr,xiāng láo shí fù yī zhōng zhī。
前年汉使来西域,笑我星星两鬓丝。qián nián hàn shǐ lái xī yù,xiào wǒ xīng xīng liǎng bìn sī。

思亲二首

耶律楚材

老母琴书老自娱,吾山侧近结蘧庐。lǎo mǔ qín shū lǎo zì yú,wú shān cè jìn jié qú lú。
鬓边尚结辟兵发,箧内犹存教子书。bìn biān shàng jié pì bīng fā,qiè nèi yóu cún jiào zi shū。
幼稚已能学土梗,老兄犹未忆鲈鱼。yòu zhì yǐ néng xué tǔ gěng,lǎo xiōng yóu wèi yì lú yú。
谁知万里思归梦,夜夜随风到故居。shuí zhī wàn lǐ sī guī mèng,yè yè suí fēng dào gù jū。

思亲二首

耶律楚材

昔年不肯卧茅庐,赢得飘萧两鬓疏。xī nián bù kěn wò máo lú,yíng dé piāo xiāo liǎng bìn shū。
醉里莫知身似蝶,梦中不觉我为鱼。zuì lǐ mò zhī shēn shì dié,mèng zhōng bù jué wǒ wèi yú。
故园屈指八千里,老母行年六十馀。gù yuán qū zhǐ bā qiān lǐ,lǎo mǔ xíng nián liù shí yú。
何日挂冠辞富贵,少林佳处卜新居。hé rì guà guān cí fù guì,shǎo lín jiā chù bo xīn jū。

再过西域山城驿

耶律楚材

去年驰传暮城东,夜宿萧条古驿中。qù nián chí chuán mù chéng dōng,yè sù xiāo tiáo gǔ yì zhōng。
别后尚存柴户疏,重来犹有瓦窗蓬。bié hòu shàng cún chái hù shū,zhòng lái yóu yǒu wǎ chuāng péng。
主人欢喜铺毛毯,驿吏苍忙洗瓦钟。zhǔ rén huān xǐ pù máo tǎn,yì lì cāng máng xǐ wǎ zhōng。
但得微躯且强健,天涯何处不相逢。dàn dé wēi qū qiě qiáng jiàn,tiān yá hé chù bù xiāng féng。

思亲用旧韵二首

耶律楚材

前年驿骑过西陲,闻道萱堂鬓已丝。qián nián yì qí guò xī chuí,wén dào xuān táng bìn yǐ sī。
琴断五弦忘旧谱,菊荒三径负疏篱。qín duàn wǔ xián wàng jiù pǔ,jú huāng sān jìng fù shū lí。
筵前戏笑知何日,膝下嬉游看几时。yán qián xì xiào zhī hé rì,xī xià xī yóu kàn jǐ shí。
欲附一书无处寄,愁边空咏满囊诗。yù fù yī shū wú chù jì,chóu biān kōng yǒng mǎn náng shī。

思亲用旧韵二首

耶律楚材

天涯惟仗梦魂归,破梦春风透客帏。tiān yá wéi zhàng mèng hún guī,pò mèng chūn fēng tòu kè wéi。
灯下几时哦丽句,筵前何日舞斑衣。dēng xià jǐ shí ó lì jù,yán qián hé rì wǔ bān yī。
垂垂塞北行人老,得得江南远信稀。chuí chuí sāi běi xíng rén lǎo,dé dé jiāng nán yuǎn xìn xī。
回首故园千万里,倚楼空望白云飞。huí shǒu gù yuán qiān wàn lǐ,yǐ lóu kōng wàng bái yún fēi。

辛巳闰月西域山城值雨

耶律楚材

冷云携雨到山城,未敢冲泥傍险行。lěng yún xié yǔ dào shān chéng,wèi gǎn chōng ní bàng xiǎn xíng。
夜听窗声初变雪,晓窥檐溜已垂冰。yè tīng chuāng shēng chū biàn xuě,xiǎo kuī yán liū yǐ chuí bīng。
泪凝孤枕三停湿,花结残灯一半明。lèi níng gū zhěn sān tíng shī,huā jié cán dēng yī bàn míng。
又向茅亭留一宿,行云行雨本无情。yòu xiàng máo tíng liú yī sù,xíng yún xíng yǔ běn wú qíng。

十七日早行始忆昨日立春

耶律楚材

客中为客已浃旬,岁杪西边访故人。kè zhōng wèi kè yǐ jiā xún,suì miǎo xī biān fǎng gù rén。
杷榄花前风弄麦,葡萄架底雨沾尘。pá lǎn huā qián fēng nòng mài,pú táo jià dǐ yǔ zhān chén。
山城肠断得穷腊,村馆销魂偶忘春。shān chéng cháng duàn dé qióng là,cūn guǎn xiāo hún ǒu wàng chūn。
今日唤回十载梦,一盘凉饼翠蒿新。jīn rì huàn huí shí zài mèng,yī pán liáng bǐng cuì hāo xīn。

十七日驿中作穷春

耶律楚材

昨朝春日偶然忘,试作春盘我一尝。zuó cháo chūn rì ǒu rán wàng,shì zuò chūn pán wǒ yī cháng。
木案初开银线乱,砂瓶煮熟藕丝长。mù àn chū kāi yín xiàn luàn,shā píng zhǔ shú ǒu sī zhǎng。
匀和豌豆揉葱白,细剪蒌蒿点韭黄。yún hé wān dòu róu cōng bái,xì jiǎn lóu hāo diǎn jiǔ huáng。
也与何曾同是饱,区区何必待膏梁。yě yǔ hé céng tóng shì bǎo,qū qū hé bì dài gāo liáng。

西域蒲华城赠蒲察元帅

耶律楚材

骚人岁杪到君家,土物萧疏一饼茶。sāo rén suì miǎo dào jūn jiā,tǔ wù xiāo shū yī bǐng chá。
相国传呼扶下马,将军忙指买来车。xiāng guó chuán hū fú xià mǎ,jiāng jūn máng zhǐ mǎi lái chē。
琉璃钟里葡萄酒,琥珀瓶中杷榄花。liú lí zhōng lǐ pú táo jiǔ,hǔ pò píng zhōng pá lǎn huā。
万里遐方获此乐,不妨终老在天涯。wàn lǐ xiá fāng huò cǐ lè,bù fáng zhōng lǎo zài tiān yá。

乞车

耶律楚材

君家轮扁本多能,碧轼朱辕照眼明。jūn jiā lún biǎn běn duō néng,bì shì zhū yuán zhào yǎn míng。
居士此回无马坐,郎官不可辄徒行。jū shì cǐ huí wú mǎ zuò,láng guān bù kě zhé tú xíng。
陈遵投辖情何重,灵辄扶轮报敢轻。chén zūn tóu xiá qíng hé zhòng,líng zhé fú lún bào gǎn qīng。
别更不须寻土物,载将春色去东城。bié gèng bù xū xún tǔ wù,zài jiāng chūn sè qù dōng chéng。

戏作二首

耶律楚材

苍颜太守领西阳,招引诗人入醉乡。cāng yán tài shǒu lǐng xī yáng,zhāo yǐn shī rén rù zuì xiāng。
屈眴轻衫裁鸭绿,葡萄新酒泛鹅黄。qū xuàn qīng shān cái yā lǜ,pú táo xīn jiǔ fàn é huáng。
歌姝窈窕髯遮口,舞妓轻盈眼放光。gē shū yǎo tiǎo rán zhē kǒu,wǔ jì qīng yíng yǎn fàng guāng。
野客乍来同见惯,春风不足断人肠。yě kè zhà lái tóng jiàn guàn,chūn fēng bù zú duàn rén cháng。

戏作二首

耶律楚材

太守多才民富强,风光特不让苏杭。tài shǒu duō cái mín fù qiáng,fēng guāng tè bù ràng sū háng。
葡萄酒熟红珠滴,杷榄花开紫雪香。pú táo jiǔ shú hóng zhū dī,pá lǎn huā kāi zǐ xuě xiāng。
异域丝簧无律吕,胡姬声调自宫商。yì yù sī huáng wú lǜ lǚ,hú jī shēng diào zì gōng shāng。
人生行乐无如此,何必咨嗟忆故乡。rén shēng xíng lè wú rú cǐ,hé bì zī jiē yì gù xiāng。

过太原南阳镇题紫薇观壁三首

耶律楚材

廷臣侍从蔑前驱,道侣忻奔迓使车。tíng chén shì cóng miè qián qū,dào lǚ xīn bēn yà shǐ chē。
县吏喜闻新号令,村民争认旧中书。xiàn lì xǐ wén xīn hào lìng,cūn mín zhēng rèn jiù zhōng shū。
累累山果盈磁钵,薄薄浊醪半瓦壶。lèi lèi shān guǒ yíng cí bō,báo báo zhuó láo bàn wǎ hú。
隐逸竞询新事迹,几时迁洛卜新都。yǐn yì jìng xún xīn shì jì,jǐ shí qiān luò bo xīn dōu。

过太原南阳镇题紫薇观壁三首

耶律楚材

吾皇巡狩用三驱,万骑千官奉帝车。wú huáng xún shòu yòng sān qū,wàn qí qiān guān fèng dì chē。
北阙春颁劝农诏,南陬夜奏报捷书。běi quē chūn bān quàn nóng zhào,nán zōu yè zòu bào jié shū。
士民安堵耕盈野,老幼迎郊浆满壶。shì mín ān dǔ gēng yíng yě,lǎo yòu yíng jiāo jiāng mǎn hú。
伫看要荒归一统,天兵不日破东都。zhù kàn yào huāng guī yī tǒng,tiān bīng bù rì pò dōng dōu。