古诗词

苏轼

正月九日,有美堂饮,醉归径睡,五鼓方醒,不复能眠,起阅文书,得鲜于子骏所寄《杂兴》,作《古意》一首答之

苏轼

众人事纷扰,志士独悄悄。zhòng rén shì fēn rǎo,zhì shì dú qiāo qiāo。
何意琵琶弦,常遭腰鼓闹。hé yì pí pá xián,cháng zāo yāo gǔ nào。
三杯忘万虑,醒后还皎皎。sān bēi wàng wàn lǜ,xǐng hòu hái jiǎo jiǎo。
有如辘轳索,已脱重萦绕。yǒu rú lù lú suǒ,yǐ tuō zhòng yíng rào。
家人自约饬,始慕陈妇孝。jiā rén zì yuē chì,shǐ mù chén fù xiào。
可怜原巨先,放荡今谁吊。kě lián yuán jù xiān,fàng dàng jīn shuí diào。
平生嗜羊炙,识味肯轻饱。píng shēng shì yáng zhì,shí wèi kěn qīng bǎo。
烹蛇啖蛙蛤,颇讶能稍稍。pēng shé dàn wā há,pǒ yà néng shāo shāo。
忧来自不寐,起视天汉渺。yōu lái zì bù mèi,qǐ shì tiān hàn miǎo。
阑干玉绳低,耿耿太白晓。lán gàn yù shéng dī,gěng gěng tài bái xiǎo。

次韵答章传道见赠

苏轼

并生天地宇,同阅古今宙。bìng shēng tiān dì yǔ,tóng yuè gǔ jīn zhòu。
视下则有高,无前孰为后。shì xià zé yǒu gāo,wú qián shú wèi hòu。
达人千钧弩,一弛难再彀。dá rén qiān jūn nǔ,yī chí nán zài gòu。
下士沐猴冠,已系犹跳骤。xià shì mù hóu guān,yǐ xì yóu tiào zhòu。
欲将驹过隙,坐待石穿溜。yù jiāng jū guò xì,zuò dài shí chuān liū。
君看汉唐主,宫殿悲《麦秀》。jūn kàn hàn táng zhǔ,gōng diàn bēi mài xiù。
而况彼区区,何异壹醉富。ér kuàng bǐ qū qū,hé yì yī zuì fù。
鶢鶋非所养,俯仰眩金奏。yuán jū fēi suǒ yǎng,fǔ yǎng xuàn jīn zòu。
髑髅有馀乐,不博南面后。dú lóu yǒu yú lè,bù bó nán miàn hòu。
嗟我昔少年,守道贫非疚。jiē wǒ xī shǎo nián,shǒu dào pín fēi jiù。
自从出求仕,役物恐见囿。zì cóng chū qiú shì,yì wù kǒng jiàn yòu。
马融既依梁,班固亦事窦。mǎ róng jì yī liáng,bān gù yì shì dòu。
效矉岂不欲,顽质谢镌镂。xiào pín qǐ bù yù,wán zhì xiè juān lòu。
仄闻长者言,婞直非养寿。zè wén zhǎng zhě yán,xìng zhí fēi yǎng shòu。
唾面慎勿拭,出胯当俯就。tuò miàn shèn wù shì,chū kuà dāng fǔ jiù。
居然成懒废,敢复齿豪右。jū rán chéng lǎn fèi,gǎn fù chǐ háo yòu。
子如照海珠,纲目疏见漏。zi rú zhào hǎi zhū,gāng mù shū jiàn lòu。
宏材乏近用,巧舞困短袖。hóng cái fá jìn yòng,qiǎo wǔ kùn duǎn xiù。
坐令倾国容,临老见邂逅。zuò lìng qīng guó róng,lín lǎo jiàn xiè hòu。
吾衰信久矣,书绝十年旧。wú shuāi xìn jiǔ yǐ,shū jué shí nián jiù。
门前可罗雀,感子烦屡叩。mén qián kě luó què,gǎn zi fán lǚ kòu。
愿言歌《缁衣》,子粲还予授。yuàn yán gē zī yī,zi càn hái yǔ shòu。

法惠寺横翠阁

苏轼

朝见吴山横,暮见吴山纵。cháo jiàn wú shān héng,mù jiàn wú shān zòng。
吴山故多态,转折为君容。wú shān gù duō tài,zhuǎn zhé wèi jūn róng。
幽人起朱阁,空洞更无物。yōu rén qǐ zhū gé,kōng dòng gèng wú wù。
惟有千步冈,东西作帘额。wéi yǒu qiān bù gāng,dōng xī zuò lián é。
春来故国归无期,人言秋悲春更悲。chūn lái gù guó guī wú qī,rén yán qiū bēi chūn gèng bēi。
已泛平湖思濯锦,更看横翠忆峨眉。yǐ fàn píng hú sī zhuó jǐn,gèng kàn héng cuì yì é méi。
雕栏能得几时好,不独凭栏人易老。diāo lán néng dé jǐ shí hǎo,bù dú píng lán rén yì lǎo。
百年兴废更堪哀,悬知草莽化池台。bǎi nián xīng fèi gèng kān āi,xuán zhī cǎo mǎng huà chí tái。
游人寻我旧游处,但觅吴山横处来。yóu rén xún wǒ jiù yóu chù,dàn mì wú shān héng chù lái。

往富阳新城,李节推先行三日,留风水洞见待

苏轼

春山磔磔鸣春禽,此间不可无我吟。chūn shān zhé zhé míng chūn qín,cǐ jiān bù kě wú wǒ yín。
路长漫漫傍江浦,此间不可无君语。lù zhǎng màn màn bàng jiāng pǔ,cǐ jiān bù kě wú jūn yǔ。
金鲫池边不见君,追君直过定山村。jīn jì chí biān bù jiàn jūn,zhuī jūn zhí guò dìng shān cūn。
路人皆言君未远,骑马少年清且婉。lù rén jiē yán jūn wèi yuǎn,qí mǎ shǎo nián qīng qiě wǎn。
风岩水穴旧闻名,只隔山溪夜不行。fēng yán shuǐ xué jiù wén míng,zhǐ gé shān xī yè bù xíng。
溪桥晓溜浮梅萼,知君系马岩花落。xī qiáo xiǎo liū fú méi è,zhī jūn xì mǎ yán huā luò。
出城三日尚逶迟,妻孥怪骂归何时。chū chéng sān rì shàng wēi chí,qī nú guài mà guī hé shí。
世上小儿夸疾走,如君相待今安有。shì shàng xiǎo ér kuā jí zǒu,rú jūn xiāng dài jīn ān yǒu。

自普照游二庵

苏轼

长松吟风晚雨细,东庵半掩西庵闭。zhǎng sōng yín fēng wǎn yǔ xì,dōng ān bàn yǎn xī ān bì。
山行尽日不逢人,裛裛野梅香入袂。shān xíng jǐn rì bù féng rén,yì yì yě méi xiāng rù mèi。
居僧笑我恋清景,自厌山深出无计。jū sēng xiào wǒ liàn qīng jǐng,zì yàn shān shēn chū wú jì。
我虽爱山亦自笑,独往神伤后难继。wǒ suī ài shān yì zì xiào,dú wǎng shén shāng hòu nán jì。
不如西湖饮美酒,红杏碧桃香覆髻。bù rú xī hú yǐn měi jiǔ,hóng xìng bì táo xiāng fù jì。
作诗寄谢采薇翁,本不避人那避世。zuò shī jì xiè cǎi wēi wēng,běn bù bì rén nà bì shì。

湖上夜归

苏轼

我饮不尽器,半酣味尤长。wǒ yǐn bù jǐn qì,bàn hān wèi yóu zhǎng。
篮舆湖上归,春风洒面凉。lán yú hú shàng guī,chūn fēng sǎ miàn liáng。
行到孤山西,夜色已苍苍。xíng dào gū shān xī,yè sè yǐ cāng cāng。
清吟杂梦寐,得句旋已忘。qīng yín zá mèng mèi,dé jù xuán yǐ wàng。
尚记梨花村,依依闻暗香。shàng jì lí huā cūn,yī yī wén àn xiāng。
入城定何时,宾客半在亡。rù chéng dìng hé shí,bīn kè bàn zài wáng。
睡眼忽惊矍,繁灯闹河塘。shuì yǎn hū jīng jué,fán dēng nào hé táng。
市人拍手笑,状如失林獐。shì rén pāi shǒu xiào,zhuàng rú shī lín zhāng。
始悟山野姿,异趣难自强。shǐ wù shān yě zī,yì qù nán zì qiáng。
人生安为乐,吾策殊未良。rén shēng ān wèi lè,wú cè shū wèi liáng。

月兔茶

苏轼

环非环,玦非玦,中有迷离玉兔儿。huán fēi huán,jué fēi jué,zhōng yǒu mí lí yù tù ér。
一似佳人裙上月,月圆还缺缺还圆,此月一缺圆何年。yī shì jiā rén qún shàng yuè,yuè yuán hái quē quē hái yuán,cǐ yuè yī quē yuán hé nián。
君不见斗茶公子不忍斗小团,上有双衔绶带双飞鸾。jūn bù jiàn dòu chá gōng zi bù rěn dòu xiǎo tuán,shàng yǒu shuāng xián shòu dài shuāng fēi luán。

薄命佳人

苏轼

双颊凝酥发抹漆,眼光入帘珠的皪。shuāng jiá níng sū fā mǒ qī,yǎn guāng rù lián zhū de lì。
故将白练作仙衣,不许红膏污天质。gù jiāng bái liàn zuò xiān yī,bù xǔ hóng gāo wū tiān zhì。
吴音娇软带儿痴,无限闲愁总未知。wú yīn jiāo ruǎn dài ér chī,wú xiàn xián chóu zǒng wèi zhī。
自古佳人多命薄,闭门春尽杨花落。zì gǔ jiā rén duō mìng báo,bì mén chūn jǐn yáng huā luò。

於潜令刁同年野翁亭

苏轼

山翁不出山,溪翁长在溪。shān wēng bù chū shān,xī wēng zhǎng zài xī。
不如野翁来往溪山间,上友麋鹿下凫鹥。bù rú yě wēng lái wǎng xī shān jiān,shàng yǒu mí lù xià fú yī。
问翁何所乐,三年不去烦推挤?翁言此间亦有乐,非丝非竹非蛾眉。wèn wēng hé suǒ lè,sān nián bù qù fán tuī jǐ?wēng yán cǐ jiān yì yǒu lè,fēi sī fēi zhú fēi é méi。
山人醉后铁冠落,溪女笑时银栉低。shān rén zuì hòu tiě guān luò,xī nǚ xiào shí yín zhì dī。
我来观政问风谣,皆云吠犬足生氂。wǒ lái guān zhèng wèn fēng yáo,jiē yún fèi quǎn zú shēng máo。
但恐此翁一旦舍此去,长使山人索寞溪女啼。dàn kǒng cǐ wēng yī dàn shě cǐ qù,zhǎng shǐ shān rén suǒ mò xī nǚ tí。

於潜僧绿筠轩

苏轼

可使食无肉,不可使居无竹。kě shǐ shí wú ròu,bù kě shǐ jū wú zhú。
无肉令人瘦,无竹令人俗。wú ròu lìng rén shòu,wú zhú lìng rén sú。
人瘦尚可肥,俗士不可医。rén shòu shàng kě féi,sú shì bù kě yī。
旁人笑此言,似高还似痴。páng rén xiào cǐ yán,shì gāo hái shì chī。
若对此君仍大嚼,世间那有扬州鹤。ruò duì cǐ jūn réng dà jué,shì jiān nà yǒu yáng zhōu hè。

於潜女

苏轼

青裙缟袂於潜女,两足如霜不穿屦。qīng qún gǎo mèi yú qián nǚ,liǎng zú rú shuāng bù chuān jù。
{舟奢}沙鬓发丝穿柠,蓬沓障前走风雨。zhōu shē shā bìn fā sī chuān níng,péng dá zhàng qián zǒu fēng yǔ。
老濞宫妆传父祖,至今遗民悲故主。lǎo bì gōng zhuāng chuán fù zǔ,zhì jīn yí mín bēi gù zhǔ。
苕溪杨柳初飞絮,照溪画眉渡溪去。sháo xī yáng liǔ chū fēi xù,zhào xī huà méi dù xī qù。
逢郎樵归相媚妩,不信姬、姜有齐、鲁。féng láng qiáo guī xiāng mèi wǔ,bù xìn jī jiāng yǒu qí lǔ。

与临安令宗人同年剧饮

苏轼

我虽不解饮,把盏欢意足。wǒ suī bù jiě yǐn,bǎ zhǎn huān yì zú。
试呼白发感秋人,令唱黄鸡催晓曲。shì hū bái fā gǎn qiū rén,lìng chàng huáng jī cuī xiǎo qū。
与君登科如隔晨,敝袍霜叶空残绿。yǔ jūn dēng kē rú gé chén,bì páo shuāng yè kōng cán lǜ。
如今莫问老与少,儿子森森如立竹。rú jīn mò wèn lǎo yǔ shǎo,ér zi sēn sēn rú lì zhú。
黄鸡催晓不须愁,老尽世人非我独。huáng jī cuī xiǎo bù xū chóu,lǎo jǐn shì rén fēi wǒ dú。

僧清顺新作垂云亭

苏轼

江山虽有馀,亭榭苦难稳。jiāng shān suī yǒu yú,tíng xiè kǔ nán wěn。
登临不得要,万象各偃蹇。dēng lín bù dé yào,wàn xiàng gè yǎn jiǎn。
惜哉垂云轩,此地得何晚。xī zāi chuí yún xuān,cǐ dì dé hé wǎn。
天公争向背,诗眼巧增损。tiān gōng zhēng xiàng bèi,shī yǎn qiǎo zēng sǔn。
路穷朱栏出,山破石壁很。lù qióng zhū lán chū,shān pò shí bì hěn。
海门浸坤轴,湖尾抱云巘。hǎi mén jìn kūn zhóu,hú wěi bào yún yǎn。
葱葱城郭丽,淡淡烟村远。cōng cōng chéng guō lì,dàn dàn yān cūn yuǎn。
纷纷鸟鹊去,一一渔樵返。fēn fēn niǎo què qù,yī yī yú qiáo fǎn。
雄观快新获,微景收昔遁。xióng guān kuài xīn huò,wēi jǐng shōu xī dùn。
道人真古人,啸咏慕嵇、阮。dào rén zhēn gǔ rén,xiào yǒng mù jī ruǎn。
空斋卧蒲褐,芒屦每自捆。kōng zhāi wò pú hè,máng jù měi zì kǔn。
天怜诗人穷,乞与供诗本。tiān lián shī rén qióng,qǐ yǔ gōng shī běn。
我诗久不作,荒涩旋锄垦。wǒ shī jiǔ bù zuò,huāng sè xuán chú kěn。
从君觅佳句,咀嚼废朝饭。cóng jūn mì jiā jù,jǔ jué fèi cháo fàn。

五月十日,与吕仲甫、周邠、僧惠勤、惠思、清顺、可久、惟肃、义诠同泛湖游北山

苏轼

三吴雨连月,湖水日夜添。sān wú yǔ lián yuè,hú shuǐ rì yè tiān。
寻僧去无路,潋潋水拍檐。xún sēng qù wú lù,liàn liàn shuǐ pāi yán。
驾言徂北山,得与幽人兼。jià yán cú běi shān,dé yǔ yōu rén jiān。
清风洗昏翳,晚景分秾纤。qīng fēng xǐ hūn yì,wǎn jǐng fēn nóng xiān。
缥缈朱楼人,斜阳半疏帘。piāo miǎo zhū lóu rén,xié yáng bàn shū lián。
临风一挥手,怅焉起遐瞻。lín fēng yī huī shǒu,chàng yān qǐ xiá zhān。
世人骛朝市,独向溪山廉。shì rén wù cháo shì,dú xiàng xī shān lián。
此乐得有命,轻传神所歼。cǐ lè dé yǒu mìng,qīng chuán shén suǒ jiān。

韩子华石淙庄

苏轼

绛侯百万兵,尚畏书牍背。jiàng hóu bǎi wàn bīng,shàng wèi shū dú bèi。
功名意不已,数与危机会。gōng míng yì bù yǐ,shù yǔ wēi jī huì。
我公抱绝识,凛凛镇横溃。wǒ gōng bào jué shí,lǐn lǐn zhèn héng kuì。
欲收伊、吕迹,远与巢、由对。yù shōu yī lǚ jì,yuǎn yǔ cháo yóu duì。
誓言虽未从,久已断诸内。shì yán suī wèi cóng,jiǔ yǐ duàn zhū nèi。
区区为怀祖,颇觉羲之隘。qū qū wèi huái zǔ,pǒ jué xī zhī ài。
此身随造物,一叶舞澎湃。cǐ shēn suí zào wù,yī yè wǔ pēng pài。
田园不早定,归宿终安在。tián yuán bù zǎo dìng,guī sù zhōng ān zài。
彼美石淙庄,每到百事废。bǐ měi shí cóng zhuāng,měi dào bǎi shì fèi。
泉流知人意,屈折作涛濑。quán liú zhī rén yì,qū zhé zuò tāo lài。
寒光洗肝膈,清响跨竽籁。hán guāng xǐ gān gé,qīng xiǎng kuà yú lài。
我旧门前客,放言不自外。wǒ jiù mén qián kè,fàng yán bù zì wài。
园中亦何有,荟蔚可胜计。yuán zhōng yì hé yǒu,huì wèi kě shèng jì。
请公试回首,岁晚馀苍桧。qǐng gōng shì huí shǒu,suì wǎn yú cāng guì。

赠上天竺辩才师

苏轼

南北一山门,上下两天竺。nán běi yī shān mén,shàng xià liǎng tiān zhú。
中有老法师,瘦长如鹳鹄。zhōng yǒu lǎo fǎ shī,shòu zhǎng rú guàn gǔ。
不知修何行,碧眼照山谷。bù zhī xiū hé xíng,bì yǎn zhào shān gǔ。
见之自清凉,洗尽烦恼毒。jiàn zhī zì qīng liáng,xǐ jǐn fán nǎo dú。
坐令一都会,男女礼白足。zuò lìng yī dōu huì,nán nǚ lǐ bái zú。
我有长头儿,角颊峙犀玉。wǒ yǒu zhǎng tóu ér,jiǎo jiá zhì xī yù。
四岁不知行,抱负烦背腹。sì suì bù zhī xíng,bào fù fán bèi fù。
师来为摩顶,起走趁奔鹿。shī lái wèi mó dǐng,qǐ zǒu chèn bēn lù。
乃知戒律中,妙用谢羁束。nǎi zhī jiè lǜ zhōng,miào yòng xiè jī shù。
何必言法华,佯狂啖鱼肉。hé bì yán fǎ huá,yáng kuáng dàn yú ròu。

虎跑泉

苏轼

亭亭石塔东峰上,此老初来百神仰。tíng tíng shí tǎ dōng fēng shàng,cǐ lǎo chū lái bǎi shén yǎng。
虎移泉眼趁行脚,龙作浪花供抚掌。hǔ yí quán yǎn chèn xíng jiǎo,lóng zuò làng huā gōng fǔ zhǎng。
至今游人盥濯罢,卧听空阶环玦响。zhì jīn yóu rén guàn zhuó bà,wò tīng kōng jiē huán jué xiǎng。
故知此老如此泉,莫作人间去来想。gù zhī cǐ lǎo rú cǐ quán,mò zuò rén jiān qù lái xiǎng。

东阳水乐亭

苏轼

君不学白公引泾东注渭,五斗黄泥一钟水,又不学哥舒横行西海头,归来羯鼓打凉州。jūn bù xué bái gōng yǐn jīng dōng zhù wèi,wǔ dòu huáng ní yī zhōng shuǐ,yòu bù xué gē shū héng xíng xī hǎi tóu,guī lái jié gǔ dǎ liáng zhōu。
但向空山石壁下,爱此有声无用之清流。dàn xiàng kōng shān shí bì xià,ài cǐ yǒu shēng wú yòng zhī qīng liú。
流泉无弦石无窍,强名水乐人人笑。liú quán wú xián shí wú qiào,qiáng míng shuǐ lè rén rén xiào。
惯见山僧已厌听,多情海月空留照。guàn jiàn shān sēng yǐ yàn tīng,duō qíng hǎi yuè kōng liú zhào。
洞庭不复来轩辕,至今鱼龙舞钧天。dòng tíng bù fù lái xuān yuán,zhì jīn yú lóng wǔ jūn tiān。
闻道磬襄东入海,遗声恐在海山间。wén dào qìng xiāng dōng rù hǎi,yí shēng kǒng zài hǎi shān jiān。
锵然涧谷含宫徵,节奏未成君独喜。qiāng rán jiàn gǔ hán gōng zhēng,jié zòu wèi chéng jūn dú xǐ。
不须写入薰风弦,纵有此声无此耳。bù xū xiě rù xūn fēng xián,zòng yǒu cǐ shēng wú cǐ ěr。

与周长官、李秀才游径山,二君先以诗见寄,次其韵二首

苏轼

少年饮红裙,酒尽推不去。shǎo nián yǐn hóng qún,jiǔ jǐn tuī bù qù。
呼来径山下,试与洗尘雾。hū lái jìng shān xià,shì yǔ xǐ chén wù。
痴马惜障泥,临流不肯渡。chī mǎ xī zhàng ní,lín liú bù kěn dù。
独有汝南君,从我无朝暮。dú yǒu rǔ nán jūn,cóng wǒ wú cháo mù。
肯将红尘脚,暂著白云屦。kěn jiāng hóng chén jiǎo,zàn zhù bái yún jù。
嗟我与世人,何异笑百步。jiē wǒ yǔ shì rén,hé yì xiào bǎi bù。
功名一破甑,弃置何用顾。gōng míng yī pò zèng,qì zhì hé yòng gù。
更凭陶靖节,往问征夫路。gèng píng táo jìng jié,wǎng wèn zhēng fū lù。

与周长官、李秀才游径山,二君先以诗见寄,次其韵二首

苏轼

龙亦恋故居,百年尚来去。lóng yì liàn gù jū,bǎi nián shàng lái qù。
至今雨雹夜,殿闇风缠雾。zhì jīn yǔ báo yè,diàn àn fēng chán wù。
而我弃乡国,大江忘北渡。ér wǒ qì xiāng guó,dà jiāng wàng běi dù。
便欲此山前,筑室安迟暮。biàn yù cǐ shān qián,zhù shì ān chí mù。
又恐太幽独,岁晚霜入屦。yòu kǒng tài yōu dú,suì wǎn shuāng rù jù。
同游得李生,仄足随蹇步。tóng yóu dé lǐ shēng,zè zú suí jiǎn bù。
孔明不自爱,临老起三顾。kǒng míng bù zì ài,lín lǎo qǐ sān gù。
吾归便却扫,谁踏门前路。wú guī biàn què sǎo,shuí tà mén qián lù。