古诗词

和子瞻凤翔八观八首

苏辙

【石鼓】
岐山之阳石为鼓,叩之不鸣悬无虞。qí shān zhī yáng shí wèi gǔ,kòu zhī bù míng xuán wú yú。
以为无用百无直,以为有用万物祖。yǐ wèi wú yòng bǎi wú zhí,yǐ wèi yǒu yòng wàn wù zǔ。
置身无用有用间,自托周宣谁敢侮。zhì shēn wú yòng yǒu yòng jiān,zì tuō zhōu xuān shuí gǎn wǔ。
宣王没后坟垅平,秦野苍茫不知处。xuān wáng méi hòu fén lǒng píng,qín yě cāng máng bù zhī chù。
周人旧物惟存山,文武遗民尽囚虏。zhōu rén jiù wù wéi cún shān,wén wǔ yí mín jǐn qiú lǔ。
鼎锺无在铸戈戟,宫殿已倒生禾黍。dǐng zhōng wú zài zhù gē jǐ,gōng diàn yǐ dào shēng hé shǔ。
厉宣子孙窜四方,昭穆错乱不存谱。lì xuān zi sūn cuàn sì fāng,zhāo mù cuò luàn bù cún pǔ。
时有过客悲先王,绸缪牖户彻桑土。shí yǒu guò kè bēi xiān wáng,chóu móu yǒu hù chè sāng tǔ。
思宣不见幸鼓存,由鼓求宣近为愈。sī xuān bù jiàn xìng gǔ cún,yóu gǔ qiú xuān jìn wèi yù。
彼皆有用世所好,天地能生不能主。bǐ jiē yǒu yòng shì suǒ hǎo,tiān dì néng shēng bù néng zhǔ。
君看项籍猛如狼,身死未冷割为脯。jūn kàn xiàng jí měng rú láng,shēn sǐ wèi lěng gē wèi pú。
马童杨喜岂不仁,待汝封侯非怨汝。mǎ tóng yáng xǐ qǐ bù rén,dài rǔ fēng hóu fēi yuàn rǔ。
何况外物固已轻,毛擒翡翠尾执麈。hé kuàng wài wù gù yǐ qīng,máo qín fěi cuì wěi zhí zhǔ。
惟有苍石于此时,独以无用不见数。wéi yǒu cāng shí yú cǐ shí,dú yǐ wú yòng bù jiàn shù。
形骸偃蹇任苔藓,文字皴剥困风雨。xíng hái yǎn jiǎn rèn tái xiǎn,wén zì cūn bō kùn fēng yǔ。
遭乱既以无用全,有用还为太平取。zāo luàn jì yǐ wú yòng quán,yǒu yòng hái wèi tài píng qǔ。
古人不见见遗物,如见方召与申甫。gǔ rén bù jiàn jiàn yí wù,rú jiàn fāng zhào yǔ shēn fǔ。
文非科斗可穷诘,简编不载无训诂。wén fēi kē dòu kě qióng jí,jiǎn biān bù zài wú xùn gǔ。
字形漫汗随石缺,苍蛇生角龙折股。zì xíng màn hàn suí shí quē,cāng shé shēng jiǎo lóng zhé gǔ。
亦如老人遭暴横,颐下髭秃口齿龉。yì rú lǎo rén zāo bào héng,yí xià zī tū kǒu chǐ yǔ。
形虽不具意可知,有云杨柳贯鲂鱮。xíng suī bù jù yì kě zhī,yǒu yún yáng liǔ guàn fáng xù。
鲂鱮岂厌居溪谷,自投网罟入君俎。fáng xù qǐ yàn jū xī gǔ,zì tóu wǎng gǔ rù jūn zǔ。
柳条柔弱长百尺,挽之不断细如缕。liǔ tiáo róu ruò zhǎng bǎi chǐ,wǎn zhī bù duàn xì rú lǚ。
以柳贯鱼鱼不伤,贯不伤鱼鱼乐死。yǐ liǔ guàn yú yú bù shāng,guàn bù shāng yú yú lè sǐ。
登之庙中鬼神格,锡女丰年多黍稌。dēng zhī miào zhōng guǐ shén gé,xī nǚ fēng nián duō shǔ tú。
宣王用兵征四国,北摧犬戎南服楚。xuān wáng yòng bīng zhēng sì guó,běi cuī quǎn róng nán fú chǔ。
将帅用命士卒欢,死生不顾阚虓虎。jiāng shuài yòng mìng shì zú huān,sǐ shēng bù gù hǎn xiāo hǔ。
问之何术能使然,抚之如子敬如父。wèn zhī hé shù néng shǐ rán,fǔ zhī rú zi jìng rú fù。
弱柳贯鱼鱼弗违,仁人在上民不怒。ruò liǔ guàn yú yú fú wéi,rén rén zài shàng mín bù nù。
请看石鼓非徒然,长笑太山刻秦语。qǐng kàn shí gǔ fēi tú rán,zhǎng xiào tài shān kè qín yǔ。
【诅楚文】
诅楚楚如桀,诅秦秦则纣。zǔ chǔ chǔ rú jié,zǔ qín qín zé zhòu。
桀罪使信然,纣语安足受。jié zuì shǐ xìn rán,zhòu yǔ ān zú shòu。
牲肥酒醪洁,夸诞鬼不佑。shēng féi jiǔ láo jié,kuā dàn guǐ bù yòu。
鬼非东诸侯,岂信辩士口。guǐ fēi dōng zhū hóu,qǐ xìn biàn shì kǒu。
碑埋祈年下,意绕章华走。bēi mái qí nián xià,yì rào zhāng huá zǒu。
得楚不付孙,但为刘季取。dé chǔ bù fù sūn,dàn wèi liú jì qǔ。
吾闻秦穆公,与晋实甥舅。wú wén qín mù gōng,yǔ jìn shí shēng jiù。
盟郑绝晋欢,结楚将自救。méng zhèng jué jìn huān,jié chǔ jiāng zì jiù。
使秦诅楚人,晋亦议其后。shǐ qín zǔ chǔ rén,jìn yì yì qí hòu。
诸侯迭相诅,祸福果谁有。zhū hóu dié xiāng zǔ,huò fú guǒ shuí yǒu。
世人不知道,好古无可否。shì rén bù zhī dào,hǎo gǔ wú kě fǒu。
何当投泾流,浑浊盖鄙丑。hé dāng tóu jīng liú,hún zhuó gài bǐ chǒu。
【王维吴道子画】
吾观天地间,万事同一理。wú guān tiān dì jiān,wàn shì tóng yī lǐ。
扁也工斫轮,乃知读文字。biǎn yě gōng zhuó lún,nǎi zhī dú wén zì。
我非画中师,偶亦识画旨。wǒ fēi huà zhōng shī,ǒu yì shí huà zhǐ。
勇怯不必同,要以各善耳。yǒng qiè bù bì tóng,yào yǐ gè shàn ěr。
壮马脱衔放平陆,步骤风雨百夫靡。zhuàng mǎ tuō xián fàng píng lù,bù zhòu fēng yǔ bǎi fū mí。
美人婉娩守闲独,不出庭户修容止。měi rén wǎn miǎn shǒu xián dú,bù chū tíng hù xiū róng zhǐ。
女能嫣然笑倾国,马能一蹴致千里。nǚ néng yān rán xiào qīng guó,mǎ néng yī cù zhì qiān lǐ。
优柔自好勇自强,各自胜绝无彼此。yōu róu zì hǎo yǒng zì qiáng,gè zì shèng jué wú bǐ cǐ。
谁言王摩诘,乃过吴道子。shuí yán wáng mó jí,nǎi guò wú dào zi。
试谓道子来,置女所挟从软美。shì wèi dào zi lái,zhì nǚ suǒ xié cóng ruǎn měi。
道子掉头不肯应,刚杰我已足自恃。dào zi diào tóu bù kěn yīng,gāng jié wǒ yǐ zú zì shì。
雄奔不失驰,精妙实无比。xióng bēn bù shī chí,jīng miào shí wú bǐ。
老僧寂灭生虑微,侍女闲洁非复婢。lǎo sēng jì miè shēng lǜ wēi,shì nǚ xián jié fēi fù bì。
丁宁勿相违,幸使二子齿。dīng níng wù xiāng wéi,xìng shǐ èr zi chǐ。
二子遗迹今岂多,岐阳可贵能独备。èr zi yí jì jīn qǐ duō,qí yáng kě guì néng dú bèi。
但使古壁常坚完,尘土虽积光艳长不毁。dàn shǐ gǔ bì cháng jiān wán,chén tǔ suī jī guāng yàn zhǎng bù huǐ。
【杨惠之塑维摩像】
金粟如来瘦如腊,坐上文殊秋月圆。jīn sù rú lái shòu rú là,zuò shàng wén shū qiū yuè yuán。
法门论极两相可,言语不复相通传。fǎ mén lùn jí liǎng xiāng kě,yán yǔ bù fù xiāng tōng chuán。
至人养心遗四体,瘦不为病肥非妍。zhì rén yǎng xīn yí sì tǐ,shòu bù wèi bìng féi fēi yán。
谁人好道塑遗像,鲐皮束骨筋扶咽。shuí rén hǎo dào sù yí xiàng,tái pí shù gǔ jīn fú yàn。
兀然隐几心已灭,形如病鹤竦两肩。wù rán yǐn jǐ xīn yǐ miè,xíng rú bìng hè sǒng liǎng jiān。
骨节支离体疏缓,两目视物犹炯然。gǔ jié zhī lí tǐ shū huǎn,liǎng mù shì wù yóu jiǒng rán。
长嗟灵运不知道,强剪美须插两颧。zhǎng jiē líng yùn bù zhī dào,qiáng jiǎn měi xū chā liǎng quán。
彼人视身若枯木,割去右臂非所患。bǐ rén shì shēn ruò kū mù,gē qù yòu bì fēi suǒ huàn。
何况塑画已身外,岂必夺尔庸自全。hé kuàng sù huà yǐ shēn wài,qǐ bì duó ěr yōng zì quán。
真人遗意世莫识,时有游僧施钵钱。zhēn rén yí yì shì mò shí,shí yǒu yóu sēng shī bō qián。
【东湖】
不到东湖上,但闻东湖吟。bù dào dōng hú shàng,dàn wén dōng hú yín。
诗词已清绝,佳境亦可寻。shī cí yǐ qīng jué,jiā jìng yì kě xún。
蜿蜒苍石螭,蟠拏据湖心。wān yán cāng shí chī,pán ná jù hú xīn。
倒腹吐流水,奔注为重深。dào fù tǔ liú shuǐ,bēn zhù wèi zhòng shēn。
清风荡微波,渺渺平无音。qīng fēng dàng wēi bō,miǎo miǎo píng wú yīn。
有鳖行在沙,有鱼跃在浔。yǒu biē xíng zài shā,yǒu yú yuè zài xún。
鳖圆如新荷,鱼细如蠹蟫。biē yuán rú xīn hé,yú xì rú dù yín。
梧桐生两涯,萧萧自成林。wú tóng shēng liǎng yá,xiāo xiāo zì chéng lín。
孙枝复生孙,已中瑟与琴。sūn zhī fù shēng sūn,yǐ zhōng sè yǔ qín。
秋虫噪蜩虬,春鸟鸣鴂鵀。qiū chóng zào tiáo qiú,chūn niǎo míng jué rén。
有客来无时,濯足荫清阴。yǒu kè lái wú shí,zhuó zú yīn qīng yīn。
自忘府中官,取酒石上斟。zì wàng fǔ zhōng guān,qǔ jiǔ shí shàng zhēn。
醉倒卧石上,野虫上其襟。zuì dào wò shí shàng,yě chóng shàng qí jīn。
醒来不知莫,湖月翻黄金。xǐng lái bù zhī mò,hú yuè fān huáng jīn。
油然上马去,纵意不自箴。yóu rán shàng mǎ qù,zòng yì bù zì zhēn。
作诗招路人,行乐宜及今。zuò shī zhāo lù rén,xíng lè yí jí jīn。
人生不满百,一瞬何所任。rén shēng bù mǎn bǎi,yī shùn hé suǒ rèn。
路人掉头笑,去马何駸駸。lù rén diào tóu xiào,qù mǎ hé qīn qīn。
子有不肖弟,有冠未尝簪。zi yǒu bù xiào dì,yǒu guān wèi cháng zān。
愿身化为线,使子为之针。yuàn shēn huà wèi xiàn,shǐ zi wèi zhī zhēn。
子欲烹鲤鱼,为子溉釜鬵。zi yù pēng lǐ yú,wèi zi gài fǔ qín。
子欲枕山石,为子求布衾。zi yù zhěn shān shí,wèi zi qiú bù qīn。
异乡虽云乐,不如反故岑。yì xiāng suī yún lè,bù rú fǎn gù cén。
瘦田可凿耕,桑柘可织紝。shòu tián kě záo gēng,sāng zhè kě zhī rèn。
东有轩辕泉,隐隐如牛涔。dōng yǒu xuān yuán quán,yǐn yǐn rú niú cén。
西有管辂宅,尚存青石砧。xī yǒu guǎn lù zhái,shàng cún qīng shí zhēn。
彭女留膝踝,礼拜意已钦。péng nǚ liú xī huái,lǐ bài yì yǐ qīn。
慈母抱众子,乱石寒萧森。cí mǔ bào zhòng zi,luàn shí hán xiāo sēn。
朝往莫可还,此岂不足临。cháo wǎng mò kě hái,cǐ qǐ bù zú lín。
慎勿语他人,此意子独谌。shèn wù yǔ tā rén,cǐ yì zi dú chén。
【真兴寺阁】
秦川不为广,南山不为高。qín chuān bù wèi guǎng,nán shān bù wèi gāo。
嵯峨真兴阁,杰立陵风飙。cuó é zhēn xīng gé,jié lì líng fēng biāo。
危槛俯翔鸟,跳檐落飞猱。wēi kǎn fǔ xiáng niǎo,tiào yán luò fēi náo。
上有傲世人,身衣白鹤毛。shàng yǒu ào shì rén,shēn yī bái hè máo。
下视市井喧,奔走何嗷嗷。xià shì shì jǐng xuān,bēn zǒu hé áo áo。
萧然倚楹啸,遗响入云霄。xiāo rán yǐ yíng xiào,yí xiǎng rù yún xiāo。
清风吹其裾,冉冉不可操。qīng fēng chuī qí jū,rǎn rǎn bù kě cāo。
不知何所为,岂即非卢敖。bù zhī hé suǒ wèi,qǐ jí fēi lú áo。
游目万里间,远山如伏羔。yóu mù wàn lǐ jiān,yuǎn shān rú fú gāo。
遗语谢世俗,钓鱼当钓鳖。yí yǔ xiè shì sú,diào yú dāng diào biē。
【李氏园】
有客骑白驹,扬鞭入青草。yǒu kè qí bái jū,yáng biān rù qīng cǎo。
悠悠无远近,但择林亭好。yōu yōu wú yuǎn jìn,dàn zé lín tíng hǎo。
萧条北城下,园号李家媪。xiāo tiáo běi chéng xià,yuán hào lǐ jiā ǎo。
系马古车门,随意无洒扫。xì mǎ gǔ chē mén,suí yì wú sǎ sǎo。
鸣禽惊上屋,飞蝶纷入抱。míng qín jīng shàng wū,fēi dié fēn rù bào。
竹林净如灌,流水清可澡。zhú lín jìng rú guàn,liú shuǐ qīng kě zǎo。
闲花不着行,香梨独依岛。xián huā bù zhe xíng,xiāng lí dú yī dǎo。
松枝贯今昔,林影变昏早。sōng zhī guàn jīn xī,lín yǐng biàn hūn zǎo。
草木皆苍颜,亭宇已新造。cǎo mù jiē cāng yán,tíng yǔ yǐ xīn zào。
临风置酒樽,庭下取栗枣。lín fēng zhì jiǔ zūn,tíng xià qǔ lì zǎo。
今人强欢笑,古人已枯槁。jīn rén qiáng huān xiào,gǔ rén yǐ kū gǎo。
欲求百年事,不见白须老。yù qiú bǎi nián shì,bù jiàn bái xū lǎo。
秦中古云乐,文武在丰镐。qín zhōng gǔ yún lè,wén wǔ zài fēng gǎo。
置囿通樵苏,养兽让麀{上鹿下夭}。zhì yòu tōng qiáo sū,yǎng shòu ràng yōu shàng lù xià yāo。
池鱼跃金碧,白鸟飞紵缟。chí yú yuè jīn bì,bái niǎo fēi zhù gǎo。
牛羊感仁恕,行苇亦自保。niú yáng gǎn rén shù,xíng wěi yì zì bǎo。
当年歌灵台,后世咏鱼藻。dāng nián gē líng tái,hòu shì yǒng yú zǎo。
古诗宛犹在,遗处不可考。gǔ shī wǎn yóu zài,yí chù bù kě kǎo。
悲哉李氏末,王霸出奴皂。bēi zāi lǐ shì mò,wáng bà chū nú zào。
城中开芳园,城外罗战堡。chéng zhōng kāi fāng yuán,chéng wài luó zhàn bǎo。
击鼓鸣巨钟,百姓皆懊恼。jī gǔ míng jù zhōng,bǎi xìng jiē ào nǎo。
及夫圣人出,战国卷秋潦。jí fū shèng rén chū,zhàn guó juǎn qiū lǎo。
园田赋贫民,耕破园前道。yuán tián fù pín mín,gēng pò yuán qián dào。
高原种菽粟,陂泽满粳稻。gāo yuán zhǒng shū sù,bēi zé mǎn jīng dào。
春耕杂壶浆,秋赋输秸稿。chūn gēng zá hú jiāng,qiū fù shū jiē gǎo。
当年王家孙,自庇无尺橑。dāng nián wáng jiā sūn,zì bì wú chǐ lǎo。
空余百岁木,妄为夭巫祷。kōng yú bǎi suì mù,wàng wèi yāo wū dǎo。
游人足讥骂,百世遭舌讨。yóu rén zú jī mà,bǎi shì zāo shé tǎo。
老翁不愿见,垂涕祝襁褓。lǎo wēng bù yuàn jiàn,chuí tì zhù qiǎng bǎo。
持用戒满盈,饮酒无醉倒。chí yòng jiè mǎn yíng,yǐn jiǔ wú zuì dào。
【秦穆公墓】
泉上秦伯坟,下埋三良士。quán shàng qín bó fén,xià mái sān liáng shì。
三良百夫特,岂为无益死。sān liáng bǎi fū tè,qǐ wèi wú yì sǐ。
当年不幸见迫胁,诗人尚记临穴惴。dāng nián bù xìng jiàn pò xié,shī rén shàng jì lín xué zhuì。
岂如田横海中客,中原皆汉无报所。qǐ rú tián héng hǎi zhōng kè,zhōng yuán jiē hàn wú bào suǒ。
秦国吞西周,康公穆公子。qín guó tūn xī zhōu,kāng gōng mù gōng zi。
尽力事康公,穆公不为负。jǐn lì shì kāng gōng,mù gōng bù wèi fù。
岂必杀身从之游,夫子乃以侯嬴所为疑三子。qǐ bì shā shēn cóng zhī yóu,fū zi nǎi yǐ hóu yíng suǒ wèi yí sān zi。
王泽既未竭,君子不为诡。wáng zé jì wèi jié,jūn zi bù wèi guǐ。
三良狥秦穆,要自不得已。sān liáng xùn qín mù,yào zì bù dé yǐ。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

酿重阳酒

苏辙

风前隔年曲,瓮里重阳酒。fēng qián gé nián qū,wèng lǐ zhòng yáng jiǔ。
适从台无馈,饮啜不濡口。shì cóng tái wú kuì,yǐn chuài bù rú kǒu。
秋尝日已迫,收拾烦主妇。qiū cháng rì yǐ pò,shōu shí fán zhǔ fù。
仰空露成霜,搴庭菊将秀。yǎng kōng lù chéng shuāng,qiān tíng jú jiāng xiù。
金微火犹壮,未可多覆篰。jīn wēi huǒ yóu zhuàng,wèi kě duō fù bù。
唧唧候鸣声,涓涓报初溜。jī jī hòu míng shēng,juān juān bào chū liū。
轻巾漉糟脚,寒泉养罂缶。qīng jīn lù zāo jiǎo,hán quán yǎng yīng fǒu。
谁来共嘉节,但约邻人父。shuí lái gòng jiā jié,dàn yuē lín rén fù。
生理正艰难,一醉陶衰朽。shēng lǐ zhèng jiān nán,yī zuì táo shuāi xiǔ。
他年或丰馀,此味恐无有。tā nián huò fēng yú,cǐ wèi kǒng wú yǒu。

丙戌十月二十三日大雪

苏辙

秋成粟满仓,冬藏雪盈尺。qiū chéng sù mǎn cāng,dōng cáng xuě yíng chǐ。
天意悯无辜,岁事了不逆。tiān yì mǐn wú gū,suì shì le bù nì。
谁言丰年中,遭此大泉厄。shuí yán fēng nián zhōng,zāo cǐ dà quán è。
肉好虽甚精,十百非其实。ròu hǎo suī shén jīng,shí bǎi fēi qí shí。
田家有馀粮,靳靳未肯出。tián jiā yǒu yú liáng,jìn jìn wèi kěn chū。
闾阎但坐视,悯悯不得食。lǘ yán dàn zuò shì,mǐn mǐn bù dé shí。
朝饥愿充肠,三五本自足。cháo jī yuàn chōng cháng,sān wǔ běn zì zú。
饱食就茗饮,竟亦安用十。bǎo shí jiù míng yǐn,jìng yì ān yòng shí。
奸豪得巧便,轻重窃相易。jiān háo dé qiǎo biàn,qīng zhòng qiè xiāng yì。
邻邦谷如土,胡越两不及。lín bāng gǔ rú tǔ,hú yuè liǎng bù jí。
闲民本无赖,翩然去井邑。xián mín běn wú lài,piān rán qù jǐng yì。
土著坐受穷,忍饥待捐瘠。tǔ zhù zuò shòu qióng,rěn jī dài juān jí。
彼哉陶钧手,用此狂且愎。bǐ zāi táo jūn shǒu,yòng cǐ kuáng qiě bì。
天且无奈何,我亦长太息。tiān qiě wú nài hé,wǒ yì zhǎng tài xī。

梦中反古菖蒲

苏辙

石上生菖蒲,一寸十二节。shí shàng shēng chāng pú,yī cùn shí èr jié。
仙人劝我食,再三不忍折。xiān rén quàn wǒ shí,zài sān bù rěn zhé。
一人得饱满,馀人皆不悦。yī rén dé bǎo mǎn,yú rén jiē bù yuè。
已矣勿复言,人人好颜色。yǐ yǐ wù fù yán,rén rén hǎo yán sè。

次迟韵复雪

苏辙

老人怕寒愁早作,夜闻飞霰知相虐。lǎo rén pà hán chóu zǎo zuò,yè wén fēi xiàn zhī xiāng nüè。
粟车未到泥复深,场薪欲尽心惊愕。sù chē wèi dào ní fù shēn,chǎng xīn yù jǐn xīn jīng è。
山川滉荡势如海,孤舟一叶知安泊。shān chuān huàng dàng shì rú hǎi,gū zhōu yī yè zhī ān pō。
山中故人消息断,欲问有无隔溪壑。shān zhōng gù rén xiāo xī duàn,yù wèn yǒu wú gé xī hè。
人言王生好事人,回船不顾山阴约。rén yán wáng shēng hǎo shì rén,huí chuán bù gù shān yīn yuē。
故侯生来本贫窭,妻子至今美藜藿。gù hóu shēng lái běn pín jù,qī zi zhì jīn měi lí huò。
曳履长歌解忍饥,裹饭往饲今谁托。yè lǚ zhǎng gē jiě rěn jī,guǒ fàn wǎng sì jīn shuí tuō。
家人来告酒可刍,洗盏开瓶同一酌。jiā rén lái gào jiǔ kě chú,xǐ zhǎn kāi píng tóng yī zhuó。

次韵文氏外孙骥以其祖父与可学士书卷还谢悰学士

苏辙

西南自是贤俊府,衰老思归谩留许。xī nán zì shì xián jùn fǔ,shuāi lǎo sī guī mán liú xǔ。
舂禾磨麦非平生,子孙便推我作古。chōng hé mó mài fēi píng shēng,zi sūn biàn tuī wǒ zuò gǔ。
贤哉与可诗中杰,笔墨馀功散缯楮。xián zāi yǔ kě shī zhōng jié,bǐ mò yú gōng sàn zēng chǔ。
南阳诸谢世有人,此邦亦自非其土。nán yáng zhū xiè shì yǒu rén,cǐ bāng yì zì fēi qí tǔ。
一时与我俱作客,白发苍颜愧非伍。yī shí yǔ wǒ jù zuò kè,bái fā cāng yán kuì fēi wǔ。
儒术真传汉太翁,风流未减晋诸庾。rú shù zhēn chuán hàn tài wēng,fēng liú wèi jiǎn jìn zhū yǔ。
两家尚有往还帖,旧集脱遗应可补。liǎng jiā shàng yǒu wǎng hái tiē,jiù jí tuō yí yīng kě bǔ。
明窗展卷清泪滴,恍然似与故人语。míng chuāng zhǎn juǎn qīng lèi dī,huǎng rán shì yǔ gù rén yǔ。
欲锁空厨付长康,恐君讥我不与取。yù suǒ kōng chú fù zhǎng kāng,kǒng jūn jī wǒ bù yǔ qǔ。

将筑南屋借功田家

苏辙

先人敝庐寄西南,不归三纪今何堪。xiān rén bì lú jì xī nán,bù guī sān jì jīn hé kān。
卜营菟裘阅岁三,西成黍豆馀石甔。bo yíng tú qiú yuè suì sān,xī chéng shǔ dòu yú shí dān。
借功田家并钁杴,农事未起来不嫌。jiè gōng tián jiā bìng jué xiān,nóng shì wèi qǐ lái bù xián。
并遣浮客从丁男,芒鞋秃巾短后衫。bìng qiǎn fú kè cóng dīng nán,máng xié tū jīn duǎn hòu shān。
杵声登登骇闾阎,期我一月久不厌。chǔ shēng dēng dēng hài lǘ yán,qī wǒ yī yuè jiǔ bù yàn。
我方穷困人所谙,有求不答心自甘。wǒ fāng qióng kùn rén suǒ ān,yǒu qiú bù dá xīn zì gān。
一言见许不妄谈,饮汝信厚心怀惭。yī yán jiàn xǔ bù wàng tán,yǐn rǔ xìn hòu xīn huái cán。
晨炊暮饷增醯盐,归时不碍田与蚕。chén chuī mù xiǎng zēng xī yán,guī shí bù ài tián yǔ cán。

丁亥生日

苏辙

少年即病肺,喘作锯木声。shǎo nián jí bìng fèi,chuǎn zuò jù mù shēng。
中年复病脾,暴下泉流倾。zhōng nián fù bìng pí,bào xià quán liú qīng。
困苦始知道,处世百欲轻。kùn kǔ shǐ zhī dào,chù shì bǎi yù qīng。
收功在晚年,二疾忽已平。shōu gōng zài wǎn nián,èr jí hū yǐ píng。
来年今日中,正行七十程。lái nián jīn rì zhōng,zhèng xíng qī shí chéng。
老聃本吾师,妙语初自明。lǎo dān běn wú shī,miào yǔ chū zì míng。
至哉希夷微,不受外物婴。zhì zāi xī yí wēi,bù shòu wài wù yīng。
非三亦非一,了了无形形。fēi sān yì fēi yī,le le wú xíng xíng。
迎随俱不见,瞿昙谓无生。yíng suí jù bù jiàn,qú tán wèi wú shēng。
湛然琉璃内,宝月长盈盈。zhàn rán liú lí nèi,bǎo yuè zhǎng yíng yíng。

因旧

苏辙

君不见林上鹊,冬深始营巢,及春巢已成。jūn bù jiàn lín shàng què,dōng shēn shǐ yíng cháo,jí chūn cháo yǐ chéng。
又不见梁上燕,春深初作窠,及夏雏已生。yòu bù jiàn liáng shàng yàn,chūn shēn chū zuò kē,jí xià chú yǐ shēng。
我为一区屋,三年费经营。wǒ wèi yī qū wū,sān nián fèi jīng yíng。
纷纷伐梧楸,日厌斤斧声。fēn fēn fá wú qiū,rì yàn jīn fǔ shēng。
老境能几何,何日安馀龄。lǎo jìng néng jǐ hé,hé rì ān yú líng。
一言愧吾儿,事忌与力争。yī yán kuì wú ér,shì jì yǔ lì zhēng。
青杨易三栋,赤榆换双楹。qīng yáng yì sān dòng,chì yú huàn shuāng yíng。
指顾行即具,构筑役亦轻。zhǐ gù xíng jí jù,gòu zhù yì yì qīng。
酂侯念子孙,不处高闬闳。cuó hóu niàn zi sūn,bù chù gāo hàn hóng。
吾今何人斯,此则坐右铭。wú jīn hé rén sī,cǐ zé zuò yòu míng。

蚕麦二首

苏辙

疏慵自分人嫌我,贫病可怜天养人。shū yōng zì fēn rén xián wǒ,pín bìng kě lián tiān yǎng rén。
蚕眠已报冬裘具,麦熟旋供汤饼新。cán mián yǐ bào dōng qiú jù,mài shú xuán gōng tāng bǐng xīn。
撷桑晓出露濡足,拾穗暮归尘满身。xié sāng xiǎo chū lù rú zú,shí suì mù guī chén mǎn shēn。
家家辛苦大作社,典我千钱追四邻。jiā jiā xīn kǔ dà zuò shè,diǎn wǒ qiān qián zhuī sì lín。

蚕麦二首

苏辙

三界人家多鲜福,一时蚕麦得难兼。sān jiè rén jiā duō xiān fú,yī shí cán mài dé nán jiān。
锄耰已愧非吾力,汤火尤惊取不廉。chú yōu yǐ kuì fēi wú lì,tāng huǒ yóu jīng qǔ bù lián。
贵客争夸火浣布,贫家粗有水精盐。guì kè zhēng kuā huǒ huàn bù,pín jiā cū yǒu shuǐ jīng yán。
薄衫冷面消长夏,扪腹当知百不堪。báo shān lěng miàn xiāo zhǎng xià,mén fù dāng zhī bǎi bù kān。

李方叔新宅

苏辙

我年七十无住宅,斤斧登登乱朝夕。wǒ nián qī shí wú zhù zhái,jīn fǔ dēng dēng luàn cháo xī。
儿孙期我八十年,宅成可作十年客。ér sūn qī wǒ bā shí nián,zhái chéng kě zuò shí nián kè。
人寿八十知已难,从今未死且盘桓。rén shòu bā shí zhī yǐ nán,cóng jīn wèi sǐ qiě pán huán。
不如君家得众力,咄嗟便了三十间。bù rú jūn jiā dé zhòng lì,duō jiē biàn le sān shí jiān。
李君虽贫足图史,旋凿明窗安净几。lǐ jūn suī pín zú tú shǐ,xuán záo míng chuāng ān jìng jǐ。
闭门但办作诗章,好事时来置樽俎。bì mén dàn bàn zuò shī zhāng,hǎo shì shí lái zhì zūn zǔ。
我恨年来不出门,不见君家栋宇新。wǒ hèn nián lái bù chū mén,bù jiàn jūn jiā dòng yǔ xīn。
心安即是身安处,自揣头颅莫问人。xīn ān jí shì shēn ān chù,zì chuāi tóu lú mò wèn rén。

苦雨

苏辙

蚕妇丝出盎,田夫麦入仓。cán fù sī chū àng,tián fū mài rù cāng。
斯人薄福德,二事未易当。sī rén báo fú dé,èr shì wèi yì dāng。
忽作连日雨,坐使秋田荒。hū zuò lián rì yǔ,zuò shǐ qiū tián huāng。
出门陷涂潦,入室崩垣墙。chū mén xiàn tú lǎo,rù shì bēng yuán qiáng。
覆压先老稚,漂沦及牛羊。fù yā xiān lǎo zhì,piāo lún jí niú yáng。
馀粮讵能久,岁晚忧糟糠。yú liáng jù néng jiǔ,suì wǎn yōu zāo kāng。
天灾非妄行,人事密有偿。tiān zāi fēi wàng xíng,rén shì mì yǒu cháng。
嗟哉竟未悟,自谓予不戕。jiē zāi jìng wèi wù,zì wèi yǔ bù qiāng。
造祸未有害,无辜辄先伤。zào huò wèi yǒu hài,wú gū zhé xiān shāng。
箪瓢吾何忧,作诗热中肠。dān piáo wú hé yōu,zuò shī rè zhōng cháng。

初筑南斋

苏辙

我老不自量,筑室盈百间。wǒ lǎo bù zì liàng,zhù shì yíng bǎi jiān。
旧屋收半料,新材伐他山。jiù wū shōu bàn liào,xīn cái fá tā shān。
盎中粟将尽,橐中金亦殚。àng zhōng sù jiāng jǐn,tuó zhōng jīn yì dān。
凉风八月高,扶架起南边。liáng fēng bā yuè gāo,fú jià qǐ nán biān。
首成遗老斋,愿与客周旋。shǒu chéng yí lǎo zhāi,yuàn yǔ kè zhōu xuán。
古桧长百尺,翠竹森千竿。gǔ guì zhǎng bǎi chǐ,cuì zhú sēn qiān gān。
隔城过清颍,有井皆甘泉。gé chéng guò qīng yǐng,yǒu jǐng jiē gān quán。
平生隐居念,眷眷在山川。píng shēng yǐn jū niàn,juàn juàn zài shān chuān。
谁言白发年,有作竟不然。shuí yán bái fā nián,yǒu zuò jìng bù rán。
我本师瞿昙,所遇无不安。wǒ běn shī qú tán,suǒ yù wú bù ān。
诸子知我怀,勉更求榱椽。zhū zi zhī wǒ huái,miǎn gèng qiú cuī chuán。
堂成铺莞簟,无梦但安眠。táng chéng pù guǎn diàn,wú mèng dàn ān mián。

酿重阳酒

苏辙

家人欲酿重阳酒,香曲甘泉家自有。jiā rén yù niàng zhòng yáng jiǔ,xiāng qū gān quán jiā zì yǒu。
黄花抱蕊有佳思,金火未调无好手。huáng huā bào ruǐ yǒu jiā sī,jīn huǒ wèi diào wú hǎo shǒu。
老奴但欲致村酤,小婢争言试三斗。lǎo nú dàn yù zhì cūn gū,xiǎo bì zhēng yán shì sān dòu。
我年七十似童儿,逢节欢欣事从厚。wǒ nián qī shí shì tóng ér,féng jié huān xīn shì cóng hòu。
廪粟已空豆方实,羔豚虽贵鱼可取。lǐn sù yǐ kōng dòu fāng shí,gāo tún suī guì yú kě qǔ。
病嫌秋雨难为腹,老咽馋涎空有口。bìng xián qiū yǔ nán wèi fù,lǎo yàn chán xián kōng yǒu kǒu。
折花谁是送酒人,来客但有邻家父。zhé huā shuí shì sòng jiǔ rén,lái kè dàn yǒu lín jiā fù。
闭门一醉莫问渠,巷争不用缨冠救。bì mén yī zuì mò wèn qú,xiàng zhēng bù yòng yīng guān jiù。

久雨

苏辙

云低气尚浊,雨细泥益深。yún dī qì shàng zhuó,yǔ xì ní yì shēn。
经旬势不止,晚稼日已侵。jīng xún shì bù zhǐ,wǎn jià rì yǐ qīn。
闲居赖田食,忧如老农心。xián jū lài tián shí,yōu rú lǎo nóng xīn。
堆场欲生耳,栖亩将陆沉。duī chǎng yù shēng ěr,qī mǔ jiāng lù chén。
常赋虽半释,杂科起相寻。cháng fù suī bàn shì,zá kē qǐ xiāng xún。
凶年每多暴,此忧及山林。xiōng nián měi duō bào,cǐ yōu jí shān lín。
号呼天不闻,有言不如喑。hào hū tiān bù wén,yǒu yán bù rú yīn。
愿见云解脱,秋阳破群阴。yuàn jiàn yún jiě tuō,qiū yáng pò qún yīn。