古诗词

北上感怀

刘基

倦鸟思一枝,枥马志千里。juàn niǎo sī yī zhī,lì mǎ zhì qiān lǐ。
营营劳生心,出入靡定止。yíng yíng láo shēng xīn,chū rù mí dìng zhǐ。
伊余朽钝材,懒拙更无比。yī yú xiǔ dùn cái,lǎn zhuō gèng wú bǐ。
才疏乏世用,嗜僻惟书史。cái shū fá shì yòng,shì pì wéi shū shǐ。
虽非济时具,颇识素餐耻。suī fēi jì shí jù,pǒ shí sù cān chǐ。
既怀黎民忧,妄意古人企。jì huái lí mín yōu,wàng yì gǔ rén qǐ。
宁知乖圆方,举足辄伤趾。níng zhī guāi yuán fāng,jǔ zú zhé shāng zhǐ。
尘埃百病侵,贫窭万感累。chén āi bǎi bìng qīn,pín jù wàn gǎn lèi。
艰难幸息肩,迟莫窃所喜。jiān nán xìng xī jiān,chí mò qiè suǒ xǐ。
明时登骥騄,驽马但垂耳。míng shí dēng jì lù,nú mǎ dàn chuí ěr。
自非冀北姿,莫羡追风驶。zì fēi jì běi zī,mò xiàn zhuī fēng shǐ。
便欲解衣冠,躬耕向桑梓。biàn yù jiě yī guān,gōng gēng xiàng sāng zǐ。
终怀葵藿恋,不慕沮溺诡。zhōng huái kuí huò liàn,bù mù jǔ nì guǐ。
潜阳动原隰,白日暧兰芷。qián yáng dòng yuán xí,bái rì ài lán zhǐ。
埘鸡戒晨鸣,客子驾行李。shí jī jiè chén míng,kè zi jià xíng lǐ。
萦纡越巘崿,浩荡涉风水。yíng yū yuè yǎn è,hào dàng shè fēng shuǐ。
淹留具区北,信宿沧江圯。yān liú jù qū běi,xìn sù cāng jiāng yí。
维时连年歉,道路多流徙。wéi shí lián nián qiàn,dào lù duō liú xǐ。
官司职抚字,黔首皆赤子。guān sī zhí fǔ zì,qián shǒu jiē chì zi。
陈红太仓米,丰年所储偫。chén hóng tài cāng mǐ,fēng nián suǒ chǔ zhì。
为民备乏困,朝廷岂私此。wèi mín bèi fá kùn,cháo tíng qǐ sī cǐ。
推馀补不足,兹实王政始。tuī yú bǔ bù zú,zī shí wáng zhèng shǐ。
臣子宜奉承,天威不违咫。chén zi yí fèng chéng,tiān wēi bù wéi zhǐ。
柰何簿书曹,暴慢蔑至理。nài hé bù shū cáo,bào màn miè zhì lǐ。
苟云出纳吝,当闵觳觫死。gǒu yún chū nà lìn,dāng mǐn hú sù sǐ。
呜呼草莽露,惨恻沟渎委。wū hū cǎo mǎng lù,cǎn cè gōu dú wěi。
闻之犹鼻酸,见者宜颡泚。wén zhī yóu bí suān,jiàn zhě yí sǎng cǐ。
逾淮入大河,凄凉更难视。yú huái rù dà hé,qī liáng gèng nán shì。
黄沙渺茫茫,白骨积荒藟。huáng shā miǎo máng máng,bái gǔ jī huāng lěi。
哀哉耕食场,尽作狐兔垒。āi zāi gēng shí chǎng,jǐn zuò hú tù lěi。
太平戢干戈,景物未应尔。tài píng jí gàn gē,jǐng wù wèi yīng ěr。
意者斯人徒,纵欲扰天纪。yì zhě sī rén tú,zòng yù rǎo tiān jì。
鬼神赫震怒,咎戾良有以。guǐ shén hè zhèn nù,jiù lì liáng yǒu yǐ。
去年人食人,不识弟与姊。qù nián rén shí rén,bù shí dì yǔ zǐ。
至今盗贼辈,啸聚如蜂蚁。zhì jīn dào zéi bèi,xiào jù rú fēng yǐ。
长戈耀白雪,健马突封豕。zhǎng gē yào bái xuě,jiàn mǎ tū fēng shǐ。
岂惟横山泽,巳敢剽城市。qǐ wéi héng shān zé,sì gǎn piāo chéng shì。
途行绝稀少,空车但墙倚。tú xíng jué xī shǎo,kōng chē dàn qiáng yǐ。
身行须结集,一寐四五起。shēn xíng xū jié jí,yī mèi sì wǔ qǐ。
牧民岂无人,司寇亦有氏。mù mín qǐ wú rén,sī kòu yì yǒu shì。
阵车不驱驰,大田无耒耜。zhèn chē bù qū chí,dà tián wú lěi sì。
邦家禄食恩,岂为臣奉己。bāng jiā lù shí ēn,qǐ wèi chén fèng jǐ。
山东古要地,燕赵犹唇齿。shān dōng gǔ yào dì,yàn zhào yóu chún chǐ。
况兹南北冲,津梁通远迩。kuàng zī nán běi chōng,jīn liáng tōng yuǎn ěr。
属当全盛时,四海同一轨。shǔ dāng quán shèng shí,sì hǎi tóng yī guǐ。
庙堂多稷契,振举无遗弛。miào táng duō jì qì,zhèn jǔ wú yí chí。
勿云疥癣微,不足成疮痏。wù yún jiè xuǎn wēi,bù zú chéng chuāng wěi。
滔天起滥觞,炎冈发星炬。tāo tiān qǐ làn shāng,yán gāng fā xīng jù。
虞朝有分北,汉庭烦直指。yú cháo yǒu fēn běi,hàn tíng fán zhí zhǐ。
农夫植嘉谷,所务诛稂秕。nóng fū zhí jiā gǔ,suǒ wù zhū láng bǐ。
耕耘苟失时,雨露空沾洒。gēng yún gǒu shī shí,yǔ lù kōng zhān sǎ。
威怀岂异任,守令职非痹。wēi huái qǐ yì rèn,shǒu lìng zhí fēi bì。
端能慎黜陟,此辈何足弭。duān néng shèn chù zhì,cǐ bèi hé zú mǐ。
故乡隔山川,前途塞荆枳。gù xiāng gé shān chuān,qián tú sāi jīng zhǐ。
青徐气萧索,河济俱泥滓。qīng xú qì xiāo suǒ,hé jì jù ní zǐ。
痛哭贾生狂,长叹漆室悝。tòng kū jiǎ shēng kuáng,zhǎng tàn qī shì kuī。
何当天门开,清问逮下俚。hé dāng tiān mén kāi,qīng wèn dǎi xià lǐ。
刘基

刘基

刘基(1311年7月1日-1375年5月16日)字伯温,谥曰文成,元末明初杰出的军事谋略家、政治家、文学家和思想家,明朝开国元勋,汉族,浙江文成南田(原属青田)人,故时人称他刘青田,明洪武三年(1370)封诚意伯,人们又称他刘诚意。武宗正德九年追赠太师,谥号文成,后人又称他刘文成、文成公。他以神机妙算、运筹帷幄著称于世。刘伯温是中国古代的一位传奇人物,至今在中国大陆、港澳台乃至东南亚、日韩等地仍有广泛深厚的民间影响力。 刘基的作品>>

猜您喜欢

巫山高

刘基

巫山高哉郁崔嵬,下有江汉浮天回。wū shān gāo zāi yù cuī wéi,xià yǒu jiāng hàn fú tiān huí。
深林日月照不到,洞谷阖辟生风雷。shēn lín rì yuè zhào bù dào,dòng gǔ hé pì shēng fēng léi。
危峰半出赤道上,落日猿狖鸣声哀。wēi fēng bàn chū chì dào shàng,luò rì yuán yòu míng shēng āi。
虎牙赤甲斗雄壮,风气以之而隔阂。hǔ yá chì jiǎ dòu xióng zhuàng,fēng qì yǐ zhī ér gé hé。
楚王遗迹安在哉?但见麋鹿跳蒿莱。chǔ wáng yí jì ān zài zāi?dàn jiàn mí lù tiào hāo lái。
当时忠臣放泽畔,乃与靳尚相徘徊。dāng shí zhōng chén fàng zé pàn,nǎi yǔ jìn shàng xiāng pái huái。
山中妖狐老不死,化作妇女莲花腮。shān zhōng yāo hú lǎo bù sǐ,huà zuò fù nǚ lián huā sāi。
潜形谲迹托梦寐,变幻涕泪成琼瑰。qián xíng jué jì tuō mèng mèi,biàn huàn tì lèi chéng qióng guī。
神灵震怒不可祷,云雾惨淡昏阳台。shén líng zhèn nù bù kě dǎo,yún wù cǎn dàn hūn yáng tái。
猛风吹雨洗不尽,假手秦炬歊飞灰。měng fēng chuī yǔ xǐ bù jǐn,jiǎ shǒu qín jù xiāo fēi huī。
精诚感应各以类,世间妖孽匪自来。jīng chéng gǎn yīng gè yǐ lèi,shì jiān yāo niè fěi zì lái。
君不见商王梦中得良弼,傅岩之美今安匹。jūn bù jiàn shāng wáng mèng zhōng dé liáng bì,fù yán zhī měi jīn ān pǐ。
巫山何事近楚宫,终古怨恨流无穷。wū shān hé shì jìn chǔ gōng,zhōng gǔ yuàn hèn liú wú qióng。

战城南

刘基

朝战城南门,暮战城北郭。cháo zhàn chéng nán mén,mù zhàn chéng běi guō。
杀气高冲白日昏,剑光直射旄头落。shā qì gāo chōng bái rì hūn,jiàn guāng zhí shè máo tóu luò。
圣人以五服限夷夏,射猎耕织各自安土风。shèng rén yǐ wǔ fú xiàn yí xià,shè liè gēng zhī gè zì ān tǔ fēng。
胡为彼狂不自顾,而与大国争长雄?hú wèi bǐ kuáng bù zì gù,ér yǔ dà guó zhēng zhǎng xióng?
高帝定天下,遗此平城忧。gāo dì dìng tiān xià,yí cǐ píng chéng yōu。
陛下宵旰不遑食,拥旄仗钺臣不羞。bì xià xiāo gàn bù huáng shí,yōng máo zhàng yuè chén bù xiū。
登南城,望北土。dēng nán chéng,wàng běi tǔ。
云茫茫,土膴膴,蚩尤祃牙雷击鼓。yún máng máng,tǔ hū hū,chī yóu mà yá léi jī gǔ。
举长戟,挥天狼。jǔ zhǎng jǐ,huī tiān láng。
休屠日逐浑邪王,毡车尾尾连马羊。xiū tú rì zhú hún xié wáng,zhān chē wěi wěi lián mǎ yáng。
橐驼载金人,照耀红日光,逍遥而来归帝乡。tuó tuó zài jīn rén,zhào yào hóng rì guāng,xiāo yáo ér lái guī dì xiāng。
归帝乡,乐熙熙,际天所覆罔不来。guī dì xiāng,lè xī xī,jì tiān suǒ fù wǎng bù lái。
小臣献凯未央殿,陛下垂拱安无为。xiǎo chén xiàn kǎi wèi yāng diàn,bì xià chuí gǒng ān wú wèi。

君马黄

刘基

君马黄,我马骊,二马八足争驱驰。jūn mǎ huáng,wǒ mǎ lí,èr mǎ bā zú zhēng qū chí。
回头顾影双骄嘶,尾端散作赪虹飞。huí tóu gù yǐng shuāng jiāo sī,wěi duān sàn zuò chēng hóng fēi。
黄马曜日黄金晶,骊马谓是玄天精,眼前好丑那能明。huáng mǎ yào rì huáng jīn jīng,lí mǎ wèi shì xuán tiān jīng,yǎn qián hǎo chǒu nà néng míng。
吾闻良骥称以德,不闻矜此骊黄色。wú wén liáng jì chēng yǐ dé,bù wén jīn cǐ lí huáng sè。
世无伯乐识者谁,有德无色空自知。shì wú bó lè shí zhě shuí,yǒu dé wú sè kōng zì zhī。

思悲翁

刘基

弱龄轻日月,迈景想神仙。ruò líng qīng rì yuè,mài jǐng xiǎng shén xiān。
顾往谅无及,待来徒自怜。gù wǎng liàng wú jí,dài lái tú zì lián。
黄金弃砂砾,劬心炼丹铅。huáng jīn qì shā lì,qú xīn liàn dān qiān。
凿石不得水,沉剑徒窥渊。záo shí bù dé shuǐ,chén jiàn tú kuī yuān。
流光不我与,白发盈华颠。liú guāng bù wǒ yǔ,bái fā yíng huá diān。
杖策出门去,十步九不前。zhàng cè chū mén qù,shí bù jiǔ bù qián。
归来对妻子,尘灶午未烟。guī lái duì qī zi,chén zào wǔ wèi yān。
干时乏计策,退耕无园田。gàn shí fá jì cè,tuì gēng wú yuán tián。
霜蒲怨青松,逝矢恨惊弦。shuāng pú yuàn qīng sōng,shì shǐ hèn jīng xián。
巳矣复何道,吞声赴黄泉。sì yǐ fù hé dào,tūn shēng fù huáng quán。

圣人出

刘基

圣人出,临万方,赤若白日登扶桑。shèng rén chū,lín wàn fāng,chì ruò bái rì dēng fú sāng。
阴灵韬精星灭芒,群氛辟易归大荒。yīn líng tāo jīng xīng miè máng,qún fēn pì yì guī dà huāng。
晻暧寒谷熙春阳,枯根发茁畅幽藏。àn ài hán gǔ xī chūn yáng,kū gēn fā zhuó chàng yōu cáng。
潜鱼跃波谷鸟翔,花明草暖青天长。qián yú yuè bō gǔ niǎo xiáng,huā míng cǎo nuǎn qīng tiān zhǎng。
青天长,圣人寿,北斗轩辕调气候。qīng tiān zhǎng,shèng rén shòu,běi dòu xuān yuán diào qì hòu。
北辰中居环列宿,八风应律九歌奏,圆方交格神灵辏。běi chén zhōng jū huán liè sù,bā fēng yīng lǜ jiǔ gē zòu,yuán fāng jiāo gé shén líng còu。
圣人出,阳道开。shèng rén chū,yáng dào kāi。
亿万年,歌康哉。yì wàn nián,gē kāng zāi。

钓竿

刘基

斫竹作钓竿,抽茧作钓丝。zhuó zhú zuò diào gān,chōu jiǎn zuò diào sī。
沧洲日暖波涟漪,绿蒲茸茸柳叶垂,钩纤饵香鱼不知。cāng zhōu rì nuǎn bō lián yī,lǜ pú rōng rōng liǔ yè chuí,gōu xiān ěr xiāng yú bù zhī。
石鳞激水溪毛动,玉燕回翔竿尾重。shí lín jī shuǐ xī máo dòng,yù yàn huí xiáng gān wěi zhòng。
大鱼入馔腮颊红,小鱼却放渊沄中。dà yú rù zhuàn sāi jiá hóng,xiǎo yú què fàng yuān yún zhōng。
更祝小鱼知我意,长逝深潭莫贪饵。gèng zhù xiǎo yú zhī wǒ yì,zhǎng shì shēn tán mò tān ěr。

思美人

刘基

雨欲来,风萧萧。yǔ yù lái,fēng xiāo xiāo。
披桂枝,拂陵苕。pī guì zhī,fú líng sháo。
繁英陨,鲜叶飘。fán yīng yǔn,xiān yè piāo。
扬烟埃,靡招摇。yáng yān āi,mí zhāo yáo。
激房帷,发绮绡。jī fáng wéi,fā qǐ xiāo。
中发肤,憯寂寥。zhōng fā fū,cǎn jì liáo。
思美人,隔青霄。sī měi rén,gé qīng xiāo。
水渺茫,山岧峣。shuǐ miǎo máng,shān tiáo yáo。
云中鸟,何翛翛。yún zhōng niǎo,hé xiāo xiāo。
欲寄书,天路遥。yù jì shū,tiān lù yáo。
东逝川,不可邀。dōng shì chuān,bù kě yāo。
芳兰花,日夜凋。fāng lán huā,rì yè diāo。
掩瑶琴,闲玉箫。yǎn yáo qín,xián yù xiāo。
魂睘睘,心摇摇。hún qióng qióng,xīn yáo yáo。
望明月,歌且谣。wàng míng yuè,gē qiě yáo。
聊逍遥,永今宵。liáo xiāo yáo,yǒng jīn xiāo。

关山月

刘基

关山月明风恻恻,万里黄云杂沙砾。guān shān yuè míng fēng cè cè,wàn lǐ huáng yún zá shā lì。
夜深羌笛吹一声,征人相看泪沾臆。yè shēn qiāng dí chuī yī shēng,zhēng rén xiāng kàn lèi zhān yì。
古人以绥服奋武卫,耕战守御不外求。gǔ rén yǐ suí fú fèn wǔ wèi,gēng zhàn shǒu yù bù wài qiú。
何人倡此戍边策,千载以贻中国忧。hé rén chàng cǐ shù biān cè,qiān zài yǐ yí zhōng guó yōu。
关山月,圆复缺,何忍年年照离别。guān shān yuè,yuán fù quē,hé rěn nián nián zhào lí bié。
愿得驰光照明主,莫遣边人望乡苦。yuàn dé chí guāng zhào míng zhǔ,mò qiǎn biān rén wàng xiāng kǔ。

楚妃叹

刘基

江汉扬波六千里,上有巫山矗天起。jiāng hàn yáng bō liù qiān lǐ,shàng yǒu wū shān chù tiān qǐ。
锦衾一夕梦行云,万户千门冷如水。jǐn qīn yī xī mèng xíng yún,wàn hù qiān mén lěng rú shuǐ。
闻道秦兵下武关,君王留连犹未还。wén dào qín bīng xià wǔ guān,jūn wáng liú lián yóu wèi hái。
山深不见章台殿,汨罗冤泪空潺湲。shān shēn bù jiàn zhāng tái diàn,mì luó yuān lèi kōng chán yuán。
尚忆前王好驰逐,宫中美人不食肉。shàng yì qián wáng hǎo chí zhú,gōng zhōng měi rén bù shí ròu。
回狂作哲须臾间,至今相业归孙叔。huí kuáng zuò zhé xū yú jiān,zhì jīn xiāng yè guī sūn shū。
楚宫无复如昔人,况有神女如花新。chǔ gōng wú fù rú xī rén,kuàng yǒu shén nǚ rú huā xīn。
悲来恨新还忆故,谁能断却巫山路?bēi lái hèn xīn hái yì gù,shuí néng duàn què wū shān lù?

汉宫曲

刘基

小雨如烟昼掩扉,卷帘忽见燕双飞。xiǎo yǔ rú yān zhòu yǎn fēi,juǎn lián hū jiàn yàn shuāng fēi。
不知春色能多少,总向昭阳柳上归。bù zhī chūn sè néng duō shǎo,zǒng xiàng zhāo yáng liǔ shàng guī。

上清词三首

刘基

王子晋,好吹笙,吹得神仙下玉京。wáng zi jìn,hǎo chuī shēng,chuī dé shén xiān xià yù jīng。
一朝羽化随风去,回首故宫芳草生。yī cháo yǔ huà suí fēng qù,huí shǒu gù gōng fāng cǎo shēng。

上清词三首

刘基

天上月,影悠悠,似镜看看又似钩。tiān shàng yuè,yǐng yōu yōu,shì jìng kàn kàn yòu shì gōu。
自是嫦娥甘寂寞,桂华相对度千秋。zì shì cháng é gān jì mò,guì huá xiāng duì dù qiān qiū。

上清词三首

刘基

河汉水,九秋清,凉月满空闻雁声。hé hàn shuǐ,jiǔ qiū qīng,liáng yuè mǎn kōng wén yàn shēng。
雁声不到梦先到,白露湿衣天未明。yàn shēng bù dào mèng xiān dào,bái lù shī yī tiān wèi míng。

夜夜曲

刘基

冬夜恒苦长,夏夜恒苦短。dōng yè héng kǔ zhǎng,xià yè héng kǔ duǎn。
短长相蔽亏,殷勤望推挽。duǎn zhǎng xiāng bì kuī,yīn qín wàng tuī wǎn。
纫茅作绳绳易断,汲水作池池易旱。rèn máo zuò shéng shéng yì duàn,jí shuǐ zuò chí chí yì hàn。
故镜尘昏难远照,故衣絮敝无新暖。gù jìng chén hūn nán yuǎn zhào,gù yī xù bì wú xīn nuǎn。
西风袅袅吹桂枝,白露点苔黄叶满。xī fēng niǎo niǎo chuī guì zhī,bái lù diǎn tái huáng yè mǎn。

江上曲八首

刘基

数树垂杨绿水边,问郎何不系兰船?shù shù chuí yáng lǜ shuǐ biān,wèn láng hé bù xì lán chuán?
浦沙新涨青山远,半夜月明无杜鹃。pǔ shā xīn zhǎng qīng shān yuǎn,bàn yè yuè míng wú dù juān。