古诗词

胡笳十八拍

蔡琰

我生之初尚无为,我生之后汉祚衰。wǒ shēng zhī chū shàng wú wèi,wǒ shēng zhī hòu hàn zuò shuāi。
天不仁兮降乱离,地不仁兮使我逢此时。tiān bù rén xī jiàng luàn lí,dì bù rén xī shǐ wǒ féng cǐ shí。
干戈日寻兮道路危,民卒流亡兮共哀悲。gàn gē rì xún xī dào lù wēi,mín zú liú wáng xī gòng āi bēi。
烟尘蔽野兮胡虏盛,志意乖兮节义亏。yān chén bì yě xī hú lǔ shèng,zhì yì guāi xī jié yì kuī。
对殊俗兮非我宜,遭恶辱兮当告谁?笳一会兮琴一拍,心愤怨兮无人知。duì shū sú xī fēi wǒ yí,zāo è rǔ xī dāng gào shuí?jiā yī huì xī qín yī pāi,xīn fèn yuàn xī wú rén zhī。
戎羯逼我兮为室家,将我行兮向天涯。róng jié bī wǒ xī wèi shì jiā,jiāng wǒ xíng xī xiàng tiān yá。
云山万重兮归路遐,疾风千里兮扬尘沙。yún shān wàn zhòng xī guī lù xiá,jí fēng qiān lǐ xī yáng chén shā。
人多暴猛兮如虺蛇,控弦被甲兮为骄奢。rén duō bào měng xī rú huī shé,kòng xián bèi jiǎ xī wèi jiāo shē。
两拍张弦兮弦欲绝,志摧心折兮自悲嗟。liǎng pāi zhāng xián xī xián yù jué,zhì cuī xīn zhé xī zì bēi jiē。
越汉国兮入胡城,亡家失身兮不如无生。yuè hàn guó xī rù hú chéng,wáng jiā shī shēn xī bù rú wú shēng。
毡裘为裳兮骨肉震惊,羯膻为味兮枉遏我情。zhān qiú wèi shang xī gǔ ròu zhèn jīng,jié shān wèi wèi xī wǎng è wǒ qíng。
鼙鼓喧兮从夜达明,胡风浩浩兮暗塞营。pí gǔ xuān xī cóng yè dá míng,hú fēng hào hào xī àn sāi yíng。
伤今感昔兮三拍成,衔悲畜恨兮何时平。shāng jīn gǎn xī xī sān pāi chéng,xián bēi chù hèn xī hé shí píng。
无日无夜兮不思我乡土,禀气含生兮莫过我最苦。wú rì wú yè xī bù sī wǒ xiāng tǔ,bǐng qì hán shēng xī mò guò wǒ zuì kǔ。
天灾国乱兮人无主,唯我薄命兮没戎虏。tiān zāi guó luàn xī rén wú zhǔ,wéi wǒ báo mìng xī méi róng lǔ。
殊俗心异兮身难处,嗜欲不同兮谁可与语!寻思涉历兮多艰阻,四拍成兮益凄楚。shū sú xīn yì xī shēn nán chù,shì yù bù tóng xī shuí kě yǔ yǔ!xún sī shè lì xī duō jiān zǔ,sì pāi chéng xī yì qī chǔ。
雁南征兮欲寄边心,雁北归兮为得汉音。yàn nán zhēng xī yù jì biān xīn,yàn běi guī xī wèi dé hàn yīn。
雁飞高兮邈难寻,空断肠兮思愔愔。yàn fēi gāo xī miǎo nán xún,kōng duàn cháng xī sī yīn yīn。
攒眉向月兮抚雅琴,五拍泠泠兮意弥深。zǎn méi xiàng yuè xī fǔ yǎ qín,wǔ pāi líng líng xī yì mí shēn。
冰霜凛凛兮身苦寒,饥对肉酪兮不能餐。bīng shuāng lǐn lǐn xī shēn kǔ hán,jī duì ròu lào xī bù néng cān。
夜闻陇水兮声呜咽,朝见长城兮路杳漫。yè wén lǒng shuǐ xī shēng wū yàn,cháo jiàn zhǎng chéng xī lù yǎo màn。
追思往日兮行李难,六拍悲来兮欲罢弹。zhuī sī wǎng rì xī xíng lǐ nán,liù pāi bēi lái xī yù bà dàn。
日暮风悲兮边声四起,不知愁心兮说向谁是!原野萧条兮烽戍万里,俗贱老弱兮少壮为美。rì mù fēng bēi xī biān shēng sì qǐ,bù zhī chóu xīn xī shuō xiàng shuí shì!yuán yě xiāo tiáo xī fēng shù wàn lǐ,sú jiàn lǎo ruò xī shǎo zhuàng wèi měi。
逐有水草兮安家葺垒,牛羊满野兮聚如蜂蚁。zhú yǒu shuǐ cǎo xī ān jiā qì lěi,niú yáng mǎn yě xī jù rú fēng yǐ。
草尽水竭兮羊马皆徙,七拍流恨兮恶居于此。cǎo jǐn shuǐ jié xī yáng mǎ jiē xǐ,qī pāi liú hèn xī è jū yú cǐ。
为天有眼兮何不见我独漂流?为神有灵兮何事处我天南海北头?我不负天兮天何配我殊匹?我不负神兮神何殛我越荒州?制兹八拍兮拟排忧,何知曲成兮心转愁。wèi tiān yǒu yǎn xī hé bù jiàn wǒ dú piāo liú?wèi shén yǒu líng xī hé shì chù wǒ tiān nán hǎi běi tóu?wǒ bù fù tiān xī tiān hé pèi wǒ shū pǐ?wǒ bù fù shén xī shén hé jí wǒ yuè huāng zhōu?zhì zī bā pāi xī nǐ pái yōu,hé zhī qū chéng xī xīn zhuǎn chóu。
天无涯兮地无边,我心愁兮亦复然。tiān wú yá xī dì wú biān,wǒ xīn chóu xī yì fù rán。
人生倏忽兮如白驹之过隙,然不得欢乐兮当我之盛年。rén shēng shū hū xī rú bái jū zhī guò xì,rán bù dé huān lè xī dāng wǒ zhī shèng nián。
怨兮欲问天,天苍苍兮上无缘。yuàn xī yù wèn tiān,tiān cāng cāng xī shàng wú yuán。
举头仰望兮空云烟,九拍怀情兮谁与传?jǔ tóu yǎng wàng xī kōng yún yān,jiǔ pāi huái qíng xī shuí yǔ chuán?
城头烽火不曾灭,疆场征战何时歇?杀气朝朝冲塞门,胡风夜夜吹边月。chéng tóu fēng huǒ bù céng miè,jiāng chǎng zhēng zhàn hé shí xiē?shā qì cháo cháo chōng sāi mén,hú fēng yè yè chuī biān yuè。
故乡隔兮音尘绝,哭无声兮气将咽。gù xiāng gé xī yīn chén jué,kū wú shēng xī qì jiāng yàn。
一生辛苦兮缘别离,十拍悲深兮泪成血。yī shēng xīn kǔ xī yuán bié lí,shí pāi bēi shēn xī lèi chéng xuè。
我非贪生而恶死,不能捐身兮心有以。wǒ fēi tān shēng ér è sǐ,bù néng juān shēn xī xīn yǒu yǐ。
生仍冀得兮归桑梓,死当埋骨兮长已矣。shēng réng jì dé xī guī sāng zǐ,sǐ dāng mái gǔ xī zhǎng yǐ yǐ。
日居月诸兮在戎垒,胡人宠我兮有二子。rì jū yuè zhū xī zài róng lěi,hú rén chǒng wǒ xī yǒu èr zi。
鞠之育之兮不羞耻,愍之念之兮生长边鄙。jū zhī yù zhī xī bù xiū chǐ,mǐn zhī niàn zhī xī shēng zhǎng biān bǐ。
十有一拍兮因兹起,哀响缠绵兮彻心髓。shí yǒu yī pāi xī yīn zī qǐ,āi xiǎng chán mián xī chè xīn suǐ。
东风应律兮暖气多,知是汉家天子兮布阳和。dōng fēng yīng lǜ xī nuǎn qì duō,zhī shì hàn jiā tiān zi xī bù yáng hé。
羌胡蹈舞兮共讴歌,两国交欢兮罢兵戈。qiāng hú dǎo wǔ xī gòng ōu gē,liǎng guó jiāo huān xī bà bīng gē。
忽遇汉使兮称近诏,遣千金兮赎妾身。hū yù hàn shǐ xī chēng jìn zhào,qiǎn qiān jīn xī shú qiè shēn。
喜得生还兮逢圣君,嗟别稚子兮会无因。xǐ dé shēng hái xī féng shèng jūn,jiē bié zhì zi xī huì wú yīn。
十有二拍兮哀乐均,去住两情兮难具陈。shí yǒu èr pāi xī āi lè jūn,qù zhù liǎng qíng xī nán jù chén。
不谓残生兮却得旋归,抚抱胡儿兮泣下沾衣。bù wèi cán shēng xī què dé xuán guī,fǔ bào hú ér xī qì xià zhān yī。
汉使迎我兮四牡騑騑,胡儿号兮谁得知?与我生死兮逢此时,愁为子兮日无光辉,焉得羽翼兮将汝归。hàn shǐ yíng wǒ xī sì mǔ fēi fēi,hú ér hào xī shuí dé zhī?yǔ wǒ shēng sǐ xī féng cǐ shí,chóu wèi zi xī rì wú guāng huī,yān dé yǔ yì xī jiāng rǔ guī。
一步一远兮足难移,魂消影绝兮恩爱遗。yī bù yī yuǎn xī zú nán yí,hún xiāo yǐng jué xī ēn ài yí。
十有三拍兮弦急调悲,肝肠搅刺兮人莫我知。shí yǒu sān pāi xī xián jí diào bēi,gān cháng jiǎo cì xī rén mò wǒ zhī。
身归国兮儿莫之随,心悬悬兮长如饥。shēn guī guó xī ér mò zhī suí,xīn xuán xuán xī zhǎng rú jī。
四时万物兮有盛衰,唯我愁苦兮不暂移。sì shí wàn wù xī yǒu shèng shuāi,wéi wǒ chóu kǔ xī bù zàn yí。
山高地阔兮见汝无期,更深夜阑兮梦汝来斯。shān gāo dì kuò xī jiàn rǔ wú qī,gèng shēn yè lán xī mèng rǔ lái sī。
梦中执手兮一喜一悲,觉后痛吾心兮无休歇时。mèng zhōng zhí shǒu xī yī xǐ yī bēi,jué hòu tòng wú xīn xī wú xiū xiē shí。
十有四拍兮涕泪交垂,河水东流兮心自思。shí yǒu sì pāi xī tì lèi jiāo chuí,hé shuǐ dōng liú xī xīn zì sī。
十五拍兮节调促,气填胸兮谁识曲?处穹庐兮偶殊俗。shí wǔ pāi xī jié diào cù,qì tián xiōng xī shuí shí qū?chù qióng lú xī ǒu shū sú。
愿得归来兮天从欲,再还汉国兮欢心足。yuàn dé guī lái xī tiān cóng yù,zài hái hàn guó xī huān xīn zú。
心有怀兮愁转深,日月无私兮曾不照临。xīn yǒu huái xī chóu zhuǎn shēn,rì yuè wú sī xī céng bù zhào lín。
子母分离兮意难任,同天隔越兮如商参,生死不相知兮何处寻!zi mǔ fēn lí xī yì nán rèn,tóng tiān gé yuè xī rú shāng cān,shēng sǐ bù xiāng zhī xī hé chù xún!
十六拍兮思茫茫,我与儿兮各一方。shí liù pāi xī sī máng máng,wǒ yǔ ér xī gè yī fāng。
日东月西兮徒相望,不得相随兮空断肠。rì dōng yuè xī xī tú xiāng wàng,bù dé xiāng suí xī kōng duàn cháng。
对萱草兮忧不忘,弹鸣琴兮情何伤!今别子兮归故乡,旧怨平兮新怨长!泣血仰头兮诉苍苍,胡为生我兮独罹此殃!duì xuān cǎo xī yōu bù wàng,dàn míng qín xī qíng hé shāng!jīn bié zi xī guī gù xiāng,jiù yuàn píng xī xīn yuàn zhǎng!qì xuè yǎng tóu xī sù cāng cāng,hú wèi shēng wǒ xī dú lí cǐ yāng!
十七拍兮心鼻酸,关山阻修兮行路难。shí qī pāi xī xīn bí suān,guān shān zǔ xiū xī xíng lù nán。
去时怀土兮心无绪,来时别儿兮思漫漫。qù shí huái tǔ xī xīn wú xù,lái shí bié ér xī sī màn màn。
塞上黄蒿兮枝枯叶干,沙场白骨兮刀痕箭瘢。sāi shàng huáng hāo xī zhī kū yè gàn,shā chǎng bái gǔ xī dāo hén jiàn bān。
风霜凛凛兮春夏寒,人马饥豗兮筋力覃。fēng shuāng lǐn lǐn xī chūn xià hán,rén mǎ jī huī xī jīn lì tán。
岂知重得兮入长安,叹息欲绝兮泪阑干。qǐ zhī zhòng dé xī rù zhǎng ān,tàn xī yù jué xī lèi lán gàn。
胡笳本自出胡中,缘琴翻出音律同。hú jiā běn zì chū hú zhōng,yuán qín fān chū yīn lǜ tóng。
十八拍兮曲虽终,响有余兮思无穷。shí bā pāi xī qū suī zhōng,xiǎng yǒu yú xī sī wú qióng。
是知丝竹微妙兮均造化之功,哀乐各随人心兮有变则通。shì zhī sī zhú wēi miào xī jūn zào huà zhī gōng,āi lè gè suí rén xīn xī yǒu biàn zé tōng。
胡与汉兮异域殊风,天与地隔兮子西母东。hú yǔ hàn xī yì yù shū fēng,tiān yǔ dì gé xī zi xī mǔ dōng。
苦我怨气兮浩于长空,六合虽广兮受之应不容!kǔ wǒ yuàn qì xī hào yú zhǎng kōng,liù hé suī guǎng xī shòu zhī yīng bù róng!
蔡琰

蔡琰

蔡琰,字文姬,又字昭姬。生卒年不详。东汉陈留郡圉县人,东汉大文学家蔡邕的女儿。初嫁于卫仲道,丈夫死去而回到自己家里,后值因匈奴入侵,蔡琰被匈奴左贤王掳走,嫁给匈奴人,并生育了两个儿子。十二年后,曹操统一北方,用重金将蔡琰赎回,并将其嫁给董祀。蔡琰同时擅长文学、音乐、书法。《隋书·经籍志》著录有《蔡文姬集》一卷,但已经失传。现在能看到的蔡文姬作品只有《悲愤诗》二首和《胡笳十八拍》。历史上记载蔡琰的事迹并不多,但“文姬归汉”的故事却在历朝历代被广为流传。 蔡琰的作品>>

猜您喜欢

悲愤诗二章(其一)

蔡琰

汉季失权柄,董卓乱天常。hàn jì shī quán bǐng,dǒng zhuó luàn tiān cháng。
志欲图篡弑,先害诸贤良。zhì yù tú cuàn shì,xiān hài zhū xián liáng。
逼迫迁旧邦,拥主以自彊。bī pò qiān jiù bāng,yōng zhǔ yǐ zì jiàng。
海内兴义师,欲共讨不祥。hǎi nèi xīng yì shī,yù gòng tǎo bù xiáng。
卓众来东下,金甲耀日光。zhuó zhòng lái dōng xià,jīn jiǎ yào rì guāng。
平土人脆弱,来兵皆胡羌。píng tǔ rén cuì ruò,lái bīng jiē hú qiāng。
猎野围城邑,所向悉破亡。liè yě wéi chéng yì,suǒ xiàng xī pò wáng。
斩截无孑遗,尸骸相掌拒。zhǎn jié wú jié yí,shī hái xiāng zhǎng jù。
马边县男头,马后载妇女。mǎ biān xiàn nán tóu,mǎ hòu zài fù nǚ。
长驱西入关,迥路险且阻。zhǎng qū xī rù guān,jiǒng lù xiǎn qiě zǔ。
还顾邈冥冥,肝脾为烂腐。hái gù miǎo míng míng,gān pí wèi làn fǔ。
所略有万计,不得令屯聚。suǒ lüè yǒu wàn jì,bù dé lìng tún jù。
或有骨肉俱,欲言不敢语。huò yǒu gǔ ròu jù,yù yán bù gǎn yǔ。
失意几微间,辄言毙降虏:shī yì jǐ wēi jiān,
“要当以亭刃,我曹不活汝!”yào dāng yǐ tíng rèn,wǒ cáo bù huó rǔ!
岂复惜性命,不堪其詈骂。qǐ fù xī xìng mìng,bù kān qí lì mà。
或便加棰杖,毒痛参并下。huò biàn jiā chuí zhàng,dú tòng cān bìng xià。
旦则号泣行,夜则悲吟坐。dàn zé hào qì xíng,yè zé bēi yín zuò。
欲死不能得,欲生无一可。yù sǐ bù néng dé,yù shēng wú yī kě。
彼苍者何辜,乃遭此厄祸。bǐ cāng zhě hé gū,nǎi zāo cǐ è huò。
边荒与华异,人俗少义理。biān huāng yǔ huá yì,rén sú shǎo yì lǐ。
处所多霜雪,胡风春夏起。chù suǒ duō shuāng xuě,hú fēng chūn xià qǐ。
翩翩吹我衣,肃肃入我耳。piān piān chuī wǒ yī,sù sù rù wǒ ěr。
感时念父母,哀叹无穷已。gǎn shí niàn fù mǔ,āi tàn wú qióng yǐ。
有客从外来,闻之常欢喜。yǒu kè cóng wài lái,wén zhī cháng huān xǐ。
迎问其消息,辄复非乡里。yíng wèn qí xiāo xī,zhé fù fēi xiāng lǐ。
邂逅徼时愿,骨肉来迎己。xiè hòu jiǎo shí yuàn,gǔ ròu lái yíng jǐ。
己得自解免,当复弃儿子。jǐ dé zì jiě miǎn,dāng fù qì ér zi。
天属缀人心,念别无会期。tiān shǔ zhuì rén xīn,niàn bié wú huì qī。
存亡永乖隔,不忍与之辞。cún wáng yǒng guāi gé,bù rěn yǔ zhī cí。
儿前抱我颈,问母欲何之。ér qián bào wǒ jǐng,wèn mǔ yù hé zhī。
“人言母当去,岂复有还时。rén yán mǔ dāng qù,qǐ fù yǒu hái shí。
阿母常仁恻,念何更不慈。ā mǔ cháng rén cè,niàn hé gèng bù cí。
我尚未成人,奈何不顾思”。wǒ shàng wèi chéng rén,nài hé bù gù sī。
见此崩五内,恍惚生狂痴。jiàn cǐ bēng wǔ nèi,huǎng hū shēng kuáng chī。
号泣手抚摩,当发复回疑。hào qì shǒu fǔ mó,dāng fā fù huí yí。
兼有同时辈,相送告离别。jiān yǒu tóng shí bèi,xiāng sòng gào lí bié。
慕我独得归,哀叫声摧裂。mù wǒ dú dé guī,āi jiào shēng cuī liè。
马为立踟蹰,车为不转辙。mǎ wèi lì chí chú,chē wèi bù zhuǎn zhé。
观者皆歔欷,行路亦鸣咽。guān zhě jiē xū xī,xíng lù yì míng yàn。
去去割情恋,遄征日遐迈。qù qù gē qíng liàn,chuán zhēng rì xiá mài。
悠悠三千里,何时复交会。yōu yōu sān qiān lǐ,hé shí fù jiāo huì。
念我出腹子,胸臆为摧败。niàn wǒ chū fù zi,xiōng yì wèi cuī bài。
既至家人尽,又复无中外。jì zhì jiā rén jǐn,yòu fù wú zhōng wài。
城郭为山林,庭宇生荆艾。chéng guō wèi shān lín,tíng yǔ shēng jīng ài。
白骨不知谁,从横莫覆盖。bái gǔ bù zhī shuí,cóng héng mò fù gài。
出门无人声,豺狼号且吠。chū mén wú rén shēng,chái láng hào qiě fèi。
茕茕对孤景,怛咤糜肝肺。qióng qióng duì gū jǐng,dá zhà mí gān fèi。
登高远眺望,魂神忽飞逝。dēng gāo yuǎn tiào wàng,hún shén hū fēi shì。
奄若寿命尽,旁人相宽大。yǎn ruò shòu mìng jǐn,páng rén xiāng kuān dà。
为复彊视息,虽生何聊赖。wèi fù jiàng shì xī,suī shēng hé liáo lài。
托命于新人,竭心自勖厉。tuō mìng yú xīn rén,jié xīn zì xù lì。
流离成鄙贱,常恐复捐废。liú lí chéng bǐ jiàn,cháng kǒng fù juān fèi。
人生几何时,怀忧终年岁。rén shēng jǐ hé shí,huái yōu zhōng nián suì。

悲愤诗二章

蔡琰

嗟薄祜兮遭世患,宗族殄兮门户单。jiē báo hù xī zāo shì huàn,zōng zú tiǎn xī mén hù dān。
身执略兮入西关,历险阻兮之羌蛮。shēn zhí lüè xī rù xī guān,lì xiǎn zǔ xī zhī qiāng mán。
山谷眇兮路漫漫,眷东愿兮但悲欢。shān gǔ miǎo xī lù màn màn,juàn dōng yuàn xī dàn bēi huān。
冥当寝兮不能安,饥当食兮不能餐。míng dāng qǐn xī bù néng ān,jī dāng shí xī bù néng cān。
常流涕兮眦不干,薄志节兮念死难。cháng liú tì xī zì bù gàn,báo zhì jié xī niàn sǐ nán。
虽苟活兮无形颜,惟彼方兮远阳精。suī gǒu huó xī wú xíng yán,wéi bǐ fāng xī yuǎn yáng jīng。
阴气凝兮雪夏零,沙漠壅兮尘冥冥。yīn qì níng xī xuě xià líng,shā mò yōng xī chén míng míng。
有草木兮春不荣,人似兽兮食臭腥。yǒu cǎo mù xī chūn bù róng,rén shì shòu xī shí chòu xīng。
言兜离兮状窈停,岁聿暮兮时迈征。yán dōu lí xī zhuàng yǎo tíng,suì yù mù xī shí mài zhēng。
夜悠长兮禁门扃,不能寝兮起屏营。yè yōu zhǎng xī jìn mén jiōng,bù néng qǐn xī qǐ píng yíng。
登明殿兮临广庭,玄云合兮翳月星。dēng míng diàn xī lín guǎng tíng,xuán yún hé xī yì yuè xīng。
北风厉兮肃冷冷,胡笳动兮边马鸣。běi fēng lì xī sù lěng lěng,hú jiā dòng xī biān mǎ míng。
孤雁归兮声嘤嘤,乐人兴兮弹琴筝。gū yàn guī xī shēng yīng yīng,lè rén xīng xī dàn qín zhēng。
音相和兮悲且清,心吐思兮胸愤盈。yīn xiāng hé xī bēi qiě qīng,xīn tǔ sī xī xiōng fèn yíng。
欲舒气兮恐彼惊,含哀咽兮涕沾颈。yù shū qì xī kǒng bǐ jīng,hán āi yàn xī tì zhān jǐng。
家既迎兮当归宁,临长路兮捐所生。jiā jì yíng xī dāng guī níng,lín zhǎng lù xī juān suǒ shēng。
儿呼母兮啼失声,我掩耳兮不忍听。ér hū mǔ xī tí shī shēng,wǒ yǎn ěr xī bù rěn tīng。
追持我兮走茕茕,顿复起兮毁颜形。zhuī chí wǒ xī zǒu qióng qióng,dùn fù qǐ xī huǐ yán xíng。
还顾之兮破人情,心恒绝兮死复生。hái gù zhī xī pò rén qíng,xīn héng jué xī sǐ fù shēng。