古诗词

游龙目井感赋百韵

陈肇兴

夙披县图经,龙目称幽奇。sù pī xiàn tú jīng,lóng mù chēng yōu qí。
抱此一十年,欲见更无期。bào cǐ yī shí nián,yù jiàn gèng wú qī。
甲寅春三月,往教海之涯。jiǎ yín chūn sān yuè,wǎng jiào hǎi zhī yá。
因与龙目近,遂起观泉思。yīn yǔ lóng mù jìn,suì qǐ guān quán sī。
携筇招野叟,道我与前驰。xié qióng zhāo yě sǒu,dào wǒ yǔ qián chí。
靡靡逾阡陌,数里无烟炊。mí mí yú qiān mò,shù lǐ wú yān chuī。
榛?积碎瓦,颓垣压茅茨。zhēn máng jī suì wǎ,tuí yuán yā máo cí。
十室无一存,存者唯石基。shí shì wú yī cún,cún zhě wéi shí jī。
彳亍到井陉,萧瑟尤堪悲。chì chù dào jǐng xíng,xiāo sè yóu kān bēi。
两目复何有,一水空清漪。liǎng mù fù hé yǒu,yī shuǐ kōng qīng yī。
菪菪涧中石,毵毵井中苔。dàng dàng jiàn zhōng shí,sān sān jǐng zhōng tái。
草花黄白色,不辨薋菉葹。cǎo huā huáng bái sè,bù biàn cí lù shī。
维时日亭午,我行颇倦疲。wéi shí rì tíng wǔ,wǒ xíng pǒ juàn pí。
披襟席地坐,对叟发长噫:我昔按图经,龙目不似兹。pī jīn xí dì zuò,duì sǒu fā zhǎng yī wǒ xī àn tú jīng,lóng mù bù shì zī。
得毋人好事,好景凭意摛。dé wú rén hǎo shì,hǎo jǐng píng yì chī。
野叟闻之泣,抆泪煎致辞:伊昔称乐土,俯仰皆有资。yě sǒu wén zhī qì,wěn lèi jiān zhì cí yī xī chēng lè tǔ,fǔ yǎng jiē yǒu zī。
所赖贤父母,宽猛政并施。suǒ lài xián fù mǔ,kuān měng zhèng bìng shī。
夜眠少闭户,年凶不啼饥。yè mián shǎo bì hù,nián xiōng bù tí jī。
堂堂杨明公,版筑相地宜。táng táng yáng míng gōng,bǎn zhù xiāng dì yí。
城建三十载,黎庶无猜疑。chéng jiàn sān shí zài,lí shù wú cāi yí。
漳、泉若家室,出入相怡怡。zhāng quán ruò jiā shì,chū rù xiāng yí yí。
鸡黍罗盘错,醇醪满缶卮。jī shǔ luó pán cuò,chún láo mǎn fǒu zhī。
腊蜡常酬酢,秋冬有馈遗。là là cháng chóu cù,qiū dōng yǒu kuì yí。
尔时双龙目,夹井大如箕。ěr shí shuāng lóng mù,jiā jǐng dà rú jī。
泠泠喷其下,清冽甘如饴。líng líng pēn qí xià,qīng liè gān rú yí。
前面栽修竹,后面植芳篱。qián miàn zāi xiū zhú,hòu miàn zhí fāng lí。
十步一屋,五步一茅篱。shí bù yī wū,wǔ bù yī máo lí。
禽鸟鸣春夏,花果色参差。qín niǎo míng chūn xià,huā guǒ sè cān chà。
种种好光景,顾盼解人颐。zhǒng zhǒng hǎo guāng jǐng,gù pàn jiě rén yí。
嗣后太平日,文武多恬熙。sì hòu tài píng rì,wén wǔ duō tián xī。
黠吏若狨鬼,健役如虎?。xiá lì ruò róng guǐ,jiàn yì rú hǔ。
道逢剽劫贼,摇手谢不知。dào féng piāo jié zéi,yáo shǒu xiè bù zhī。
肩舆下蔀屋,凛凛生威仪。jiān yú xià bù wū,lǐn lǐn shēng wēi yí。
从行六七人,沿路索朱提。cóng xíng liù qī rén,yán lù suǒ zhū tí。
更诱愚顽辈,鹬蚌互相持。gèng yòu yú wán bèi,yù bàng hù xiāng chí。
就中亨渔利,生死两瑕疵。jiù zhōng hēng yú lì,shēng sǐ liǎng xiá cī。
死者卧沙砾,生者受鞭棰。sǐ zhě wò shā lì,shēng zhě shòu biān chuí。
黔娄杀黎首,倚顿遭羁縻。qián lóu shā lí shǒu,yǐ dùn zāo jī mí。
一纸县官帖,十户中人资。yī zhǐ xiàn guān tiē,shí hù zhōng rén zī。
因之升平民,渐渐相凌欺。yīn zhī shēng píng mín,jiàn jiàn xiāng líng qī。
或以众暴寡,弱肉强食之;或以贫虐富,攘夺耕田牺。huò yǐ zhòng bào guǎ,ruò ròu qiáng shí zhī;huò yǐ pín nüè fù,rǎng duó gēng tián xī。
以此积习久,气类判蚩蚩。yǐ cǐ jī xí jiǔ,qì lèi pàn chī chī。
一人搆其衅,千百持械随。yī rén gòu qí xìn,qiān bǎi chí xiè suí。
甥舅为仇敌,乡里相烂糜。shēng jiù wèi chóu dí,xiāng lǐ xiāng làn mí。
村庄纵燎火,田园罢耘耔。cūn zhuāng zòng liáo huǒ,tián yuán bà yún zǐ。
所争非城野,杀人以为嬉。suǒ zhēng fēi chéng yě,shā rén yǐ wèi xī。
遗祸及泉石,阿护身不支。yí huò jí quán shí,ā hù shēn bù zhī。
健儿持刀来,佥谓龙在斯。jiàn ér chí dāo lái,qiān wèi lóng zài sī。
长绳曳之走,斫碎如蛤蜊。zhǎng shéng yè zhī zǒu,zhuó suì rú há lí。
迩来又十载,人情更险巘。ěr lái yòu shí zài,rén qíng gèng xiǎn yǎn。
得失起鸡虫,杀戮到妻儿。dé shī qǐ jī chóng,shā lù dào qī ér。
发冢抛骸骨,剖腹吞心脾。fā zhǒng pāo hái gǔ,pōu fù tūn xīn pí。
浮云淡白日,十里无人窥。fú yún dàn bái rì,shí lǐ wú rén kuī。
去岁东螺人,沟洫角雄雌。qù suì dōng luó rén,gōu xù jiǎo xióng cí。
风波平地起,□炮声如䢮。fēng bō píng dì qǐ,pào shēng rú lèi。
逃遁或不及,怯命饱豾貙。táo dùn huò bù jí,qiè mìng bǎo pī chū。
而我六旬叟,奔走筋力羸。ér wǒ liù xún sǒu,bēn zǒu jīn lì léi。
亦复携童孙,驰骋效騧骊。yì fù xié tóng sūn,chí chěng xiào guā lí。
衣服置畛隰,农具去路岐。yī fú zhì zhěn xí,nóng jù qù lù qí。
仓卒离乡井,狼狈依山陲。cāng zú lí xiāng jǐng,láng bèi yī shān chuí。
渴饮涧中水,饥餐山上葵。kě yǐn jiàn zhōng shuǐ,jī cān shān shàng kuí。
隆冬寒气裂,妻子服绤絺。lóng dōng hán qì liè,qī zi fú xì chī。
中夜仰天卧,飒飒悲风吹。zhōng yè yǎng tiān wò,sà sà bēi fēng chuī。
起视故闾里,暧暧见竿旗。qǐ shì gù lǘ lǐ,ài ài jiàn gān qí。
凉月照荒野,白骨何累累。liáng yuè zhào huāng yě,bái gǔ hé lèi lèi。
今春干戈息,花草无芳蕤。jīn chūn gàn gē xī,huā cǎo wú fāng ruí。
归来见空壁,膏血犹淋漓。guī lái jiàn kōng bì,gāo xuè yóu lín lí。
房屋既荡尽,竹木无条枝。fáng wū jì dàng jǐn,zhú mù wú tiáo zhī。
冽彼山下泉,沙淤塞流澌。liè bǐ shān xià quán,shā yū sāi liú sī。
荷锸一为凿,涓滴始涟洏。hé chā yī wèi záo,juān dī shǐ lián ér。
君今睹灰烬,慎勿古人嗤。jūn jīn dǔ huī jìn,shèn wù gǔ rén chī。
古人原不诈,先生来则迟。gǔ rén yuán bù zhà,xiān shēng lái zé chí。
我听此言罢,呜咽泪双垂。wǒ tīng cǐ yán bà,wū yàn lèi shuāng chuí。
昔闻汉成帝,北宫流漫弥;又闻郁林郡,涸泽兆癃罢。xī wén hàn chéng dì,běi gōng liú màn mí;yòu wén yù lín jùn,hé zé zhào lóng bà。
由来古灵井,气数关盛衰。yóu lái gǔ líng jǐng,qì shù guān shèng shuāi。
此井岂其然,零落人所为。cǐ jǐng qǐ qí rán,líng luò rén suǒ wèi。
台阳古荒服,沧桑无定时。tái yáng gǔ huāng fú,cāng sāng wú dìng shí。
自入版图后,二百年有奇。zì rù bǎn tú hòu,èr bǎi nián yǒu qí。
五方错杂处,王化所难治。wǔ fāng cuò zá chù,wáng huà suǒ nán zhì。
太守自廉洁,县令自仁慈。tài shǒu zì lián jié,xiàn lìng zì rén cí。
哀哀尔漳、泉,灾害实自贻。āi āi ěr zhāng quán,zāi hài shí zì yí。
东家持戈挺,西家列矛鍦。dōng jiā chí gē tǐng,xī jiā liè máo shī。
尔燬我田屋,我夺尔膏脂。ěr huǐ wǒ tián wū,wǒ duó ěr gāo zhī。
均之一自杀,相去不毫厘。jūn zhī yī zì shā,xiāng qù bù háo lí。
我愿尔父兄,子弟戒循规;更愿尔乡党,仁义相切偲。wǒ yuàn ěr fù xiōng,zi dì jiè xún guī;gèng yuàn ěr xiāng dǎng,rén yì xiāng qiè cāi。
乾坤有剥复,日月有盈亏。qián kūn yǒu bō fù,rì yuè yǒu yíng kuī。
苟能推心腹,四海皆埙籯。gǒu néng tuī xīn fù,sì hǎi jiē xūn yíng。
百岁永无患,福禄天尔绥。bǎi suì yǒng wú huàn,fú lù tiān ěr suí。
何必愤失所,喋喋相謷訾。hé bì fèn shī suǒ,dié dié xiāng áo zī。
我志托山水,我心念疮痍。wǒ zhì tuō shān shuǐ,wǒ xīn niàn chuāng yí。
先忧而后乐,此语本吾师。xiān yōu ér hòu lè,cǐ yǔ běn wú shī。
区区一井间,何足系安危!所嗟填壑者,十稔两流离。qū qū yī jǐng jiān,hé zú xì ān wēi!suǒ jiē tián hè zhě,shí rěn liǎng liú lí。
悲悯恐无益,慷慨发歌诗。bēi mǐn kǒng wú yì,kāng kǎi fā gē shī。
寄语采风者,陈之贤有司。jì yǔ cǎi fēng zhě,chén zhī xián yǒu sī。

陈肇兴

陈肇兴,字伯康,号陶村。台湾府彰化县治(今彰化市)人。咸丰三年(1853)入庠邑,补廪膳生。从鹿港拔贡廖春波读书于彰化白沙书院,学习四始六义及唐宋明清诗,表现极为突出。和蔡德芳、曾惟精、廖景瀛合称「白沙书院四杰」。咸丰九年(1859)中举,曾建古香楼作为书房及居处,以读书歌咏自娱。同治元年(1862)戴潮春起事,陈肇兴拒绝戴氏之拉拢,遂遁入武西堡(今南投县集集)之牛牯岭山中。是年七月谋刺戴氏不成,几度濒于险境。闰八月避入集集山中,虽身在军旅,夜晚得閒时,往往秉烛赋诗,追悼阵亡战士,详录戴案经过,题为《咄咄吟》,乃台湾重要的历史文献。同治三年(1864)事平,陈肇兴返回乡里,设帐授学,门生有杨馨兰、杨春华、吴德功、许尚贤等,多为俊才之士。著有《陶村诗稿》六卷,并《咄咄吟》二卷合刊。  陈肇兴的《陶村诗稿》写至戴案结束止,由此作可见清代中叶崛起的台湾士子,思想取向与价值判断。不仅有个人心灵世界及理想抱负的抒写,诗作的关怀重心亦往往与生民百姓密切相关。在形式上,陈氏习惯以长篇歌行来抒怀、言志,诗作风格雄健豪迈。门人吴德功在《陶村诗稿》序文中谓,肇兴之诗胎息于杜甫,可视为清中叶台湾文坛之「诗史」。《陶村诗稿》最早由门人林宗衡等校刊,光绪四年(1878)夏季初刻,乙未之役,版毁于兵燹。后彰化人杨珠浦在大正元年(1912)得抄本于书肆,遂于昭和二年(1937)重刊。民国五十一年(1962)台湾文献丛刊本据杨抄本排印;1971年郑喜夫以连横所藏原刊本为底本〖编者按:据连横《台湾诗荟》创刊号〈遗集待刊预告〉云:「彰化陈伯康孝廉著有《陶村诗稿》八卷,版久毁失,印本亦亡。全台仅存二部,一在余处,一为云林黄君丕承所藏。」〗,另以杨氏本、文丛本合校,是为郑校本。1992年龙文出版社据杨珠浦本重印,而将郑氏校本标注于眉批以供参考,编为「台湾先贤诗文集汇刊」第一集第四册。以下作品以杨珠浦版本(以下简称「杨本」)为底本,郑校本(以下简称「郑本」、「郑注」)为辅,进行编校。(施懿琳撰) 陈肇兴的作品>>

猜您喜欢

人面竹

陈肇兴

鹿眼猫头气象狞,此君千载面如生。lù yǎn māo tóu qì xiàng níng,cǐ jūn qiān zài miàn rú shēng。
逢来俗士应遮避,看到贫家定笑迎。féng lái sú shì yīng zhē bì,kàn dào pín jiā dìng xiào yíng。
直节参天无愧色,虚心对月有馀清。zhí jié cān tiān wú kuì sè,xū xīn duì yuè yǒu yú qīng。
春来苦被东皇识,却恨桃花不世情。chūn lái kǔ bèi dōng huáng shí,què hèn táo huā bù shì qíng。

佛手柑

陈肇兴

累累黄绉满林霜,千手都如一手芳。lèi lèi huáng zhòu mǎn lín shuāng,qiān shǒu dōu rú yī shǒu fāng。
贝叶拈来疑有指,天花散后总成香。bèi yè niān lái yí yǒu zhǐ,tiān huā sàn hòu zǒng chéng xiāng。
分珍合倩麻姑爪,献果宜供选佛场。fēn zhēn hé qiàn má gū zhǎo,xiàn guǒ yí gōng xuǎn fú chǎng。
输与山僧作奴婢,朝朝合十礼空王。shū yǔ shān sēng zuò nú bì,cháo cháo hé shí lǐ kōng wáng。

经废园有感

陈肇兴

玉圯金铺久化烟,楼台易主半茫然。yù yí jīn pù jiǔ huà yān,lóu tái yì zhǔ bàn máng rán。
十年冷暖堂前燕,一世推移海上田。shí nián lěng nuǎn táng qián yàn,yī shì tuī yí hǎi shàng tián。
芳草有情还自绿,野花无恙故争妍。fāng cǎo yǒu qíng hái zì lǜ,yě huā wú yàng gù zhēng yán。
翻云覆雨寻常事,不独乌衣看可怜。fān yún fù yǔ xún cháng shì,bù dú wū yī kàn kě lián。

释迦头

陈肇兴

谁移浮果植瀛洲,颗颗垂青似佛头。shuí yí fú guǒ zhí yíng zhōu,kē kē chuí qīng shì fú tóu。
七宝庄严呈妙相,一林璎珞挂新秋。qī bǎo zhuāng yán chéng miào xiāng,yī lín yīng luò guà xīn qiū。
风吹坏色身如现,月照圆光顶欲浮。fēng chuī huài sè shēn rú xiàn,yuè zhào yuán guāng dǐng yù fú。
献与如来应一笑,本年面目不相侔。xiàn yǔ rú lái yīng yī xiào,běn nián miàn mù bù xiāng móu。

释迦头

陈肇兴

香苞曾说蜜波罗,珍重芳名唤释迦。xiāng bāo céng shuō mì bō luó,zhēn zhòng fāng míng huàn shì jiā。
一粒须弥通大化,三生慧业证阿难。yī lì xū mí tōng dà huà,sān shēng huì yè zhèng ā nán。
花从净土拈来结,种自祇园乞得多。huā cóng jìng tǔ niān lái jié,zhǒng zì qí yuán qǐ dé duō。
莫道前身原是佛,木奴狡狯胜维摩。mò dào qián shēn yuán shì fú,mù nú jiǎo kuài shèng wéi mó。

春兴

陈肇兴

满地榆钱莫疗饥,一春将尽雨霏霏。mǎn dì yú qián mò liáo jī,yī chūn jiāng jǐn yǔ fēi fēi。
文章妙处千人见,家运隆时百鸟归。wén zhāng miào chù qiān rén jiàn,jiā yùn lóng shí bǎi niǎo guī。
自养盆花舒惰气,不锄庭草见生机。zì yǎng pén huā shū duò qì,bù chú tíng cǎo jiàn shēng jī。
逍遥悟得庄生旨,白昼焚香卧掩扉。xiāo yáo wù dé zhuāng shēng zhǐ,bái zhòu fén xiāng wò yǎn fēi。

春兴

陈肇兴

点墨研朱手不停,小窗闲坐读黄庭。diǎn mò yán zhū shǒu bù tíng,xiǎo chuāng xián zuò dú huáng tíng。
嫩花避日千房敛,古树当风一面青。nèn huā bì rì qiān fáng liǎn,gǔ shù dāng fēng yī miàn qīng。
叶底和鸣莺唤友,枝头对语燕梳翎。yè dǐ hé míng yīng huàn yǒu,zhī tóu duì yǔ yàn shū líng。
年年积卷埋头老,销尽雄心是六经。nián nián jī juǎn mái tóu lǎo,xiāo jǐn xióng xīn shì liù jīng。

诸罗道中

陈肇兴

麦芒初长野风清,一路烟花管送迎。mài máng chū zhǎng yě fēng qīng,yī lù yān huā guǎn sòng yíng。
出谷流莺初学啭,过溪蜓蝘渐能鸣。chū gǔ liú yīng chū xué zhuàn,guò xī tíng yǎn jiàn néng míng。
篮舆坐久常成睡,茅店经多半识名。lán yú zuò jiǔ cháng chéng shuì,máo diàn jīng duō bàn shí míng。
唯有故人不相负,十年携手快同行。wéi yǒu gù rén bù xiāng fù,shí nián xié shǒu kuài tóng xíng。

除日

陈肇兴

媚灶年年讶未工,每逢此日值囊空。mèi zào nián nián yà wèi gōng,měi féng cǐ rì zhí náng kōng。
写来米帖书词涩,论到钱神笔墨穷。xiě lái mǐ tiē shū cí sè,lùn dào qián shén bǐ mò qióng。
郁垒新题夸脆健,屠苏小饮觉春融。yù lěi xīn tí kuā cuì jiàn,tú sū xiǎo yǐn jué chūn róng。
纷纷馈岁劳酬答,犹喜人情尚古风。fēn fēn kuì suì láo chóu dá,yóu xǐ rén qíng shàng gǔ fēng。

哭仲义弟

陈肇兴

记得绳床共被时,十年风雨苦难支。jì dé shéng chuáng gòng bèi shí,shí nián fēng yǔ kǔ nán zhī。
代供甘旨持筹窘,不耐嬉游秉性奇。dài gōng gān zhǐ chí chóu jiǒng,bù nài xī yóu bǐng xìng qí。
累重怜予登第晚,家贫误汝读书迟。lèi zhòng lián yǔ dēng dì wǎn,jiā pín wù rǔ dú shū chí。
池塘旧梦空回首,落日荒原万古悲。chí táng jiù mèng kōng huí shǒu,luò rì huāng yuán wàn gǔ bēi。

哭仲义弟

陈肇兴

也曾泼墨学龙眠,神妙秋毫欲到巅。yě céng pō mò xué lóng mián,shén miào qiū háo yù dào diān。
此日空留书画稿,他生难定弟兄缘。cǐ rì kōng liú shū huà gǎo,tā shēng nán dìng dì xiōng yuán。
每看弱女情频恸,为念阿㜷泪又涟。měi kàn ruò nǚ qíng pín tòng,wèi niàn ā mí lèi yòu lián。
如此聪明偏夭折,人间报应总茫然。rú cǐ cōng míng piān yāo zhé,rén jiān bào yīng zǒng máng rán。

哭仲义弟

陈肇兴

愁来几度废吟诗,三载荆花损两枝。chóu lái jǐ dù fèi yín shī,sān zài jīng huā sǔn liǎng zhī。
折臂已如亡右手,伤心况未见男儿。zhé bì yǐ rú wáng yòu shǒu,shāng xīn kuàng wèi jiàn nán ér。
名山孰继中郎业,蒿里偏吹仲氏篪。míng shān shú jì zhōng láng yè,hāo lǐ piān chuī zhòng shì chí。
泉下若逢爷有问,为言贫贱似前时。quán xià ruò féng yé yǒu wèn,wèi yán pín jiàn shì qián shí。

哭仲义弟

陈肇兴

兼旬抱病卧方床,问药求神大小忙。jiān xún bào bìng wò fāng chuáng,wèn yào qiú shén dà xiǎo máng。
生自图形贻弱媳,死犹忍泪恋高堂。shēng zì tú xíng yí ruò xí,sǐ yóu rěn lèi liàn gāo táng。
情兼孝弟目难瞑,说到箕裘悲更长。qíng jiān xiào dì mù nán míng,shuō dào jī qiú bēi gèng zhǎng。
一语告君须记取,友于世世莫相忘。yī yǔ gào jūn xū jì qǔ,yǒu yú shì shì mò xiāng wàng。

书管仲传后

陈肇兴

不曾会计较锱铢,似此分财信丈夫。bù céng huì jì jiào zī zhū,shì cǐ fēn cái xìn zhàng fū。
万古难逢唯鲍叔,几人感佩似夷吾。wàn gǔ nán féng wéi bào shū,jǐ rén gǎn pèi shì yí wú。
生成没齿称知己,德礼当年壮霸图。shēng chéng méi chǐ chēng zhī jǐ,dé lǐ dāng nián zhuàng bà tú。
谁料后来成市道,黄金交结尽模糊。shuí liào hòu lái chéng shì dào,huáng jīn jiāo jié jǐn mó hú。

哭林氏姊

陈肇兴

牙床辗转恨悠悠,为感吹篪病不瘳。yá chuáng niǎn zhuǎn hèn yōu yōu,wèi gǎn chuī chí bìng bù chōu。
见弟九原刚百日,归家一别已千秋。jiàn dì jiǔ yuán gāng bǎi rì,guī jiā yī bié yǐ qiān qiū。
年华未几悲箫史,骨肉无多感仲由。nián huá wèi jǐ bēi xiāo shǐ,gǔ ròu wú duō gǎn zhòng yóu。
赋到伤心毛里处,荆花零落不胜愁。fù dào shāng xīn máo lǐ chù,jīng huā líng luò bù shèng chóu。