古诗词

朱熹

训蒙绝句体用

朱熹

体用如何是一源,用犹枝叶体犹根。tǐ yòng rú hé shì yī yuán,yòng yóu zhī yè tǐ yóu gēn。
当于发处原其本,体立于斯用乃存。dāng yú fā chù yuán qí běn,tǐ lì yú sī yòng nǎi cún。

训蒙绝句西铭

朱熹

人因形异种私根,不道其初同一源。rén yīn xíng yì zhǒng sī gēn,bù dào qí chū tóng yī yuán。
直自源头明说下,尽将父母属乾坤。zhí zì yuán tóu míng shuō xià,jǐn jiāng fù mǔ shǔ qián kūn。

训蒙绝句仁二首

朱熹

心无私滓与天同,物我乾坤一本中。xīn wú sī zǐ yǔ tiān tóng,wù wǒ qián kūn yī běn zhōng。
随分而施无不爱,方知仁体合言公。suí fēn ér shī wú bù ài,fāng zhī rén tǐ hé yán gōng。

训蒙绝句仁二首

朱熹

义兼礼智由仁出,接物当先主在仁。yì jiān lǐ zhì yóu rén chū,jiē wù dāng xiān zhǔ zài rén。
方由四端随用发,譬之四序始于春。fāng yóu sì duān suí yòng fā,pì zhī sì xù shǐ yú chūn。

训蒙绝句居敬二首

朱熹

大哉程子明居敬,千圣同符入德门。dà zāi chéng zi míng jū jìng,qiān shèng tóng fú rù dé mén。
试把功夫横竖看,总来不出欲斯存。shì bǎ gōng fū héng shù kàn,zǒng lái bù chū yù sī cún。

训蒙绝句居敬二首

朱熹

但得心存斯是敬,莫于存外更加功。dàn dé xīn cún sī shì jìng,mò yú cún wài gèng jiā gōng。
殷勤夫子明斯意,约礼之时已在中。yīn qín fū zi míng sī yì,yuē lǐ zhī shí yǐ zài zhōng。

训蒙绝句静二首

朱熹

心惟动与静相乘,当静之时乃动源。xīn wéi dòng yǔ jìng xiāng chéng,dāng jìng zhī shí nǎi dòng yuán。
所以功夫先要静,动而无静体难全。suǒ yǐ gōng fū xiān yào jìng,dòng ér wú jìng tǐ nán quán。

训蒙绝句静二首

朱熹

莫专靠静偏于静,须是深加格物功。mò zhuān kào jìng piān yú jìng,xū shì shēn jiā gé wù gōng。
事到理明随理去,动常有静在其中。shì dào lǐ míng suí lǐ qù,dòng cháng yǒu jìng zài qí zhōng。

训蒙绝句致知

朱熹

此心原自有知存,气蔽其明物又昏。cǐ xīn yuán zì yǒu zhī cún,qì bì qí míng wù yòu hūn。
渐渐剔开昏与蔽,一时俱透理穷源。jiàn jiàn tī kāi hūn yǔ bì,yī shí jù tòu lǐ qióng yuán。

训蒙绝句克己二首

朱熹

本体原来只是公,自将私意混其中。běn tǐ yuán lái zhǐ shì gōng,zì jiāng sī yì hùn qí zhōng。
虽颜造圣无他事,惟在能加克己功。suī yán zào shèng wú tā shì,wéi zài néng jiā kè jǐ gōng。

训蒙绝句克己二首

朱熹

莫道公私未判然,自忧一日用功难。mò dào gōng sī wèi pàn rán,zì yōu yī rì yòng gōng nán。
便随明处猛分摆,志在希颜即是颜。biàn suí míng chù měng fēn bǎi,zhì zài xī yán jí shì yán。

训蒙绝句戒谨

朱熹

防欲当施御寇功,及于未至立崇墉。fáng yù dāng shī yù kòu gōng,jí yú wèi zhì lì chóng yōng。
常求四者无他法,依旧同归主敬中。cháng qiú sì zhě wú tā fǎ,yī jiù tóng guī zhǔ jìng zhōng。

训蒙绝句求放心

朱熹

不察予心重似鸡,更兼放处只缘私。bù chá yǔ xīn zhòng shì jī,gèng jiān fàng chù zhǐ yuán sī。
才知用理维持际,不待追求便在兹。cái zhī yòng lǐ wéi chí jì,bù dài zhuī qiú biàn zài zī。

训蒙绝句下学上达

朱熹

学在事时斯是理,盍于事上每寻思。xué zài shì shí sī shì lǐ,hé yú shì shàng měi xún sī。
但令下学功夫到,上达之机便自知。dàn lìng xià xué gōng fū dào,shàng dá zhī jī biàn zì zhī。

训蒙绝句夜气

朱熹

理则无形气是乘,气随夜息理斯存。lǐ zé wú xíng qì shì chéng,qì suí yè xī lǐ sī cún。
息时无感犹当验,昼不能清夜亦昏。xī shí wú gǎn yóu dāng yàn,zhòu bù néng qīng yè yì hūn。

训蒙绝句体认

朱熹

虽云道本无形象,形象原因体认生。suī yún dào běn wú xíng xiàng,xíng xiàng yuán yīn tǐ rèn shēng。
试验操存功熟后,隐然常觉在中明。shì yàn cāo cún gōng shú hòu,yǐn rán cháng jué zài zhōng míng。

训蒙绝句唤醒

朱熹

为学常思唤此心,唤之能熟物难昏。wèi xué cháng sī huàn cǐ xīn,huàn zhī néng shú wù nán hūn。
才昏自觉中如失,猛省猛求明则存。cái hūn zì jué zhōng rú shī,měng shěng měng qiú míng zé cún。

训蒙绝句为人

朱熹

辛勤尽作求闻计,沽得过情声誉来。xīn qín jǐn zuò qiú wén jì,gū dé guò qíng shēng yù lái。
自外而观为可喜,此心已失实堪哀。zì wài ér guān wèi kě xǐ,cǐ xīn yǐ shī shí kān āi。

训蒙绝句三省二首

朱熹

曾子尚忧三者失,自言日致省身功。céng zi shàng yōu sān zhě shī,zì yán rì zhì shěng shēn gōng。
如何后学不深察,便欲传心一惟中。rú hé hòu xué bù shēn chá,biàn yù chuán xīn yī wéi zhōng。

训蒙绝句三省二首

朱熹

用功事上实根源,三省真传入道门。yòng gōng shì shàng shí gēn yuán,sān shěng zhēn chuán rù dào mén。
理即是心随事显,事能尽理始心存。lǐ jí shì xīn suí shì xiǎn,shì néng jǐn lǐ shǐ xīn cún。