古诗词

文天祥

自叹三首

文天祥

北辙更寒暑,南冠几晦冥。běi zhé gèng hán shǔ,nán guān jǐ huì míng。
家山时入梦,妻子亦关情。jiā shān shí rù mèng,qī zi yì guān qíng。
惆怅心如失,崎岖命复轻。chóu chàng xīn rú shī,qí qū mìng fù qīng。
遭时命如此,薄分笑三生。zāo shí mìng rú cǐ,báo fēn xiào sān shēng。

自叹三首

文天祥

疾病连三次,形容落九分。jí bìng lián sān cì,xíng róng luò jiǔ fēn。
几成白宰相,谁识故将军。jǐ chéng bái zǎi xiāng,shuí shí gù jiāng jūn。
暗坐羞红日,闲眠想白云。àn zuò xiū hóng rì,xián mián xiǎng bái yún。
苍苍竟何意,未肯丧斯文。cāng cāng jìng hé yì,wèi kěn sàng sī wén。

病目二首

文天祥

近来烦恼障,左目忽茫茫。jìn lái fán nǎo zhàng,zuǒ mù hū máng máng。
聂政心虽碎,刘伶醉未忘。niè zhèng xīn suī suì,liú líng zuì wèi wàng。
问天天不应,食日日何伤。wèn tiān tiān bù yīng,shí rì rì hé shāng。
万想由来假,收拾太乙光。wàn xiǎng yóu lái jiǎ,shōu shí tài yǐ guāng。

病目二首

文天祥

向来岩下电,无故眩生花。xiàng lái yán xià diàn,wú gù xuàn shēng huā。
达磨面向壁,卢仝□塌沙。dá mó miàn xiàng bì,lú tóng tā shā。
灯前心欲碎,镜里鬓空华。dēng qián xīn yù suì,jìng lǐ bìn kōng huá。
何日看明月,沈沈斗柄斜。hé rì kàn míng yuè,shěn shěn dòu bǐng xié。

赠许柏溪惟一

文天祥

长风吹飞藿,蜻蛚吟野草。zhǎng fēng chuī fēi huò,qīng liè yín yě cǎo。
流光速代谢,兴怀令人老。liú guāng sù dài xiè,xīng huái lìng rén lǎo。
游子中夜起,悠悠酣且歌。yóu zi zhōng yè qǐ,yōu yōu hān qiě gē。
明月委清照,江湖秋涉多。míng yuè wěi qīng zhào,jiāng hú qiū shè duō。
岂无临淄鱼,亦有邯郸酒。qǐ wú lín zī yú,yì yǒu hán dān jiǔ。
怀古招王孙,登高重回首。huái gǔ zhāo wáng sūn,dēng gāo zhòng huí shǒu。

西瓜吟

文天祥

拔出金佩刀,斫破苍玉瓶。bá chū jīn pèi dāo,zhuó pò cāng yù píng。
千点红樱桃,一团黄水晶。qiān diǎn hóng yīng táo,yī tuán huáng shuǐ jīng。
下咽顿除烟火气,入齿便作冰雪声。xià yàn dùn chú yān huǒ qì,rù chǐ biàn zuò bīng xuě shēng。
长安清富说邵平,争如汉朝作公卿。zhǎng ān qīng fù shuō shào píng,zhēng rú hàn cháo zuò gōng qīng。

蚤秋

文天祥

寒魄澹玄河,商飙剽明发。hán pò dàn xuán hé,shāng biāo piāo míng fā。
羁人坐环堵,壮士衣穿褐。jī rén zuò huán dǔ,zhuàng shì yī chuān hè。
晋陵谁复新,秦陵尚云秣。jìn líng shuí fù xīn,qín líng shàng yún mò。
夫君百世心,患不在饥渴。fū jūn bǎi shì xīn,huàn bù zài jī kě。

上冢吟

文天祥

余昔从君时,上堂拜姑嫜。yú xī cóng jūn shí,shàng táng bài gū zhāng。
相携上祖冢,岁时持酒浆。xiāng xié shàng zǔ zhǒng,suì shí chí jiǔ jiāng。
姑嫜相继没,马鬣不在乡。gū zhāng xiāng jì méi,mǎ liè bù zài xiāng。
共君瓯盂饭,清涕流襦裳。gòng jūn ōu yú fàn,qīng tì liú rú shang。
君贫初赴官,有家不得将。jūn pín chū fù guān,yǒu jiā bù dé jiāng。
妾无应书儿,松槚自成行。qiè wú yīng shū ér,sōng jiǎ zì chéng xíng。
君别不复归,岁月何茫茫。jūn bié bù fù guī,suì yuè hé máng máng。
长安拥朱绶,执雁事侯王。zhǎng ān yōng zhū shòu,zhí yàn shì hóu wáng。
岂无一纸书,道路阻且长。qǐ wú yī zhǐ shū,dào lù zǔ qiě zhǎng。
年年酹寒食,妾心良自伤。nián nián lèi hán shí,qiè xīn liáng zì shāng。
君家旧巾栉,至今袭且藏。jūn jiā jiù jīn zhì,zhì jīn xí qiě cáng。
谅君霜露心,白首遥相望。liàng jūn shuāng lù xīn,bái shǒu yáo xiāng wàng。

葬无主墓碑

文天祥

路逢一石碑,亭亭傲风雨。lù féng yī shí bēi,tíng tíng ào fēng yǔ。
停骖仿佛看,云是无主墓。tíng cān fǎng fú kàn,yún shì wú zhǔ mù。
末书戊申岁,屈指九十秋。mò shū wù shēn suì,qū zhǐ jiǔ shí qiū。
是时龙渡江,甲子恍一周。shì shí lóng dù jiāng,jiǎ zi huǎng yī zhōu。
借问葬者谁,承平百世祖。jiè wèn zàng zhě shuí,chéng píng bǎi shì zǔ。
亦有周馀民,战骨委黄土。yì yǒu zhōu yú mín,zhàn gǔ wěi huáng tǔ。
太祖下江南,誓不戮一人。tài zǔ xià jiāng nán,shì bù lù yī rén。
神孙再立国,天以报至仁。shén sūn zài lì guó,tiān yǐ bào zhì rén。
大河流血丹,屠毒谁之罪。dà hé liú xuè dān,tú dú shuí zhī zuì。
潼关忽不守,皇皇依汴蔡。tóng guān hū bù shǒu,huáng huáng yī biàn cài。
螳螂知捕蝉,不知黄雀来。táng láng zhī bǔ chán,bù zhī huáng què lái。
今古有兴废,重为生人哀。jīn gǔ yǒu xīng fèi,zhòng wèi shēng rén āi。

邳州哭母小祥

文天祥

我有母圣善,鸾飞星一周。wǒ yǒu mǔ shèng shàn,luán fēi xīng yī zhōu。
去年哭海上,今年哭邳州。qù nián kū hǎi shàng,jīn nián kū pī zhōu。
遥想仲季间,木主布筵几。yáo xiǎng zhòng jì jiān,mù zhǔ bù yán jǐ。
我躬已不阅,祀事付支子。wǒ gōng yǐ bù yuè,sì shì fù zhī zi。
使我早沦落,如此终天何。shǐ wǒ zǎo lún luò,rú cǐ zhōng tiān hé。
及今毕亲丧,于分亦已多。jí jīn bì qīn sàng,yú fēn yì yǐ duō。
母尝教我忠,我不违母志。mǔ cháng jiào wǒ zhōng,wǒ bù wéi mǔ zhì。
及泉会相见,鬼神共欢喜。jí quán huì xiāng jiàn,guǐ shén gòng huān xǐ。

哭母大祥

文天祥

前年惠州哭母敛,去年邳州哭母期。qián nián huì zhōu kū mǔ liǎn,qù nián pī zhōu kū mǔ qī。
今年飘泊在何处,燕山狱里菊花时。jīn nián piāo pō zài hé chù,yàn shān yù lǐ jú huā shí。
哀哀黄花如昨日,两度星周俄箭疾。āi āi huáng huā rú zuó rì,liǎng dù xīng zhōu é jiàn jí。
人间送死一大事,生儿富贵不得力。rén jiān sòng sǐ yī dà shì,shēng ér fù guì bù dé lì。
只今谁人守坟墓,零落瘴乡一堆土。zhǐ jīn shuí rén shǒu fén mù,líng luò zhàng xiāng yī duī tǔ。
大儿狼狈勿复道,下有二儿并二女。dà ér láng bèi wù fù dào,xià yǒu èr ér bìng èr nǚ。
一儿一女亦在燕,佛庐设供捐金钱。yī ér yī nǚ yì zài yàn,fú lú shè gōng juān jīn qián。
一儿一女家下祭,病脱麻衣日晏眠。yī ér yī nǚ jiā xià jì,bìng tuō má yī rì yàn mián。
夜来好梦归故国,忽然海上见颜色。yè lái hǎo mèng guī gù guó,hū rán hǎi shàng jiàn yán sè。
一声鸡叫泪满床,化为清血衣裳湿。yī shēng jī jiào lèi mǎn chuáng,huà wèi qīng xuè yī shang shī。
当年嫠纬意谓何,亲曾抚我夜枕戈。dāng nián lí wěi yì wèi hé,qīn céng fǔ wǒ yè zhěn gē。
古来全忠不全孝,世事至此甘滂沱。gǔ lái quán zhōng bù quán xiào,shì shì zhì cǐ gān pāng tuó。
夫人开国分齐魏,生荣死哀送天地。fū rén kāi guó fēn qí wèi,shēng róng sǐ āi sòng tiān dì。
悠悠国破与家亡,平生无憾惟此事。yōu yōu guó pò yǔ jiā wáng,píng shēng wú hàn wéi cǐ shì。
二郎已作门户谋,江南葬母麦满舟。èr láng yǐ zuò mén hù móu,jiāng nán zàng mǔ mài mǎn zhōu。
不知何日归兄骨,狐死犹应正首丘。bù zhī hé rì guī xiōng gǔ,hú sǐ yóu yīng zhèng shǒu qiū。

和夷齐西山歌

文天祥

小雅尽废兮,出车采薇矣。xiǎo yǎ jǐn fèi xī,chū chē cǎi wēi yǐ。
戎有中国兮,人类熄矣。róng yǒu zhōng guó xī,rén lèi xī yǐ。
明王不兴兮,吾谁与归矣。míng wáng bù xīng xī,wú shuí yǔ guī yǐ。
抱春秋以没世兮,甚矣吾衰矣。bào chūn qiū yǐ méi shì xī,shén yǐ wú shuāi yǐ。

和夷齐西山歌

文天祥

彼美人兮,西山之薇矣。bǐ měi rén xī,xī shān zhī wēi yǐ。
北方之人兮,为吾是非矣。běi fāng zhī rén xī,wèi wú shì fēi yǐ。
异域长绝兮,不复归矣。yì yù zhǎng jué xī,bù fù guī yǐ。
凤不至兮,德之衰矣。fèng bù zhì xī,dé zhī shuāi yǐ。

遇灵阳子谈道赠以诗

文天祥

昔我爱泉石,长揖离公卿。xī wǒ ài quán shí,zhǎng yī lí gōng qīng。
结屋青山下,咫尺蓬与瀛。jié wū qīng shān xià,zhǐ chǐ péng yǔ yíng。
至人不可见,世尘忽相缨。zhì rén bù kě jiàn,shì chén hū xiāng yīng。
业风吹浩劫,蜗角争浮名。yè fēng chuī hào jié,wō jiǎo zhēng fú míng。
偶逢大吕翁,如有宿世盟。ǒu féng dà lǚ wēng,rú yǒu sù shì méng。
相从语寥廓,俯仰万念轻。xiāng cóng yǔ liáo kuò,fǔ yǎng wàn niàn qīng。
天地不知老,日月交其精。tiān dì bù zhī lǎo,rì yuè jiāo qí jīng。
人一阴阳性,本来自长生。rén yī yīn yáng xìng,běn lái zì zhǎng shēng。
指点虚无间,引我归员明。zhǐ diǎn xū wú jiān,yǐn wǒ guī yuán míng。
一针透顶门,道骨由天成。yī zhēn tòu dǐng mén,dào gǔ yóu tiān chéng。
我如一逆旅,久欲蹑屩行。wǒ rú yī nì lǚ,jiǔ yù niè juē xíng。
闻师此妙诀,蘧庐复何情。wén shī cǐ miào jué,qú lú fù hé qíng。

己卯岁除

文天祥

岁除破衣裳,夜半刺针线。suì chú pò yī shang,yè bàn cì zhēn xiàn。
游子长夜思,佳人不可见。yóu zi zhǎng yè sī,jiā rén bù kě jiàn。
草枯稚驴吼,灯暗饥鼠现。cǎo kū zhì lǘ hǒu,dēng àn jī shǔ xiàn。
深室闭星斗,轻裘卧风霰。shēn shì bì xīng dòu,qīng qiú wò fēng xiàn。
大化忽流斡,浩劫荡回转。dà huà hū liú wò,hào jié dàng huí zhuǎn。
冠屦失其位,侯王化畸贱。guān jù shī qí wèi,hóu wáng huà jī jiàn。
弓戈叱奇字,刀锯摧䪻弁。gōng gē chì qí zì,dāo jù cuī biàn biàn。
至性讵可迁,微躯不足恋。zhì xìng jù kě qiān,wēi qū bù zú liàn。
真人坐冲漠,死生一乘传。zhēn rén zuò chōng mò,sǐ shēng yī chéng chuán。
日月行万古,神光索九县。rì yuè xíng wàn gǔ,shén guāng suǒ jiǔ xiàn。

有感

文天祥

石郎草草割山川,一落人手三百年。shí láng cǎo cǎo gē shān chuān,yī luò rén shǒu sān bǎi nián。
八州风雨暗连天,三皇五帝如飞烟。bā zhōu fēng yǔ àn lián tiān,sān huáng wǔ dì rú fēi yān。
人人野祭伊水边,春秋断烂不复传。rén rén yě jì yī shuǐ biān,chūn qiū duàn làn bù fù chuán。
白头潦倒今鲁连,夜深危坐日晏眠。bái tóu lǎo dào jīn lǔ lián,yè shēn wēi zuò rì yàn mián。

闻季万至

文天祥

去年别我旋出岭,今年汝来亦至燕。qù nián bié wǒ xuán chū lǐng,jīn nián rǔ lái yì zhì yàn。
弟兄一囚一乘马,同父同母不同天。dì xiōng yī qiú yī chéng mǎ,tóng fù tóng mǔ bù tóng tiān。
可怜骨肉相聚散,人间不满五十年。kě lián gǔ ròu xiāng jù sàn,rén jiān bù mǎn wǔ shí nián。
三仁生死各有意,悠悠白日横苍烟。sān rén shēng sǐ gè yǒu yì,yōu yōu bái rì héng cāng yān。

去年十月九日余至燕城今周星不报为赋长句

文天祥

君不见常山太守骂羯奴,天津桥上舌尽刳。jūn bù jiàn cháng shān tài shǒu mà jié nú,tiān jīn qiáo shàng shé jǐn kū。
又不见睢阳将军怒切齿,三十六人同日死。yòu bù jiàn suī yáng jiāng jūn nù qiè chǐ,sān shí liù rén tóng rì sǐ。
去冬长至前一日,朔庭呼我弗为屈。qù dōng zhǎng zhì qián yī rì,shuò tíng hū wǒ fú wèi qū。
丈夫开口即见胆,意谓生死在顷刻。zhàng fū kāi kǒu jí jiàn dǎn,yì wèi shēng sǐ zài qǐng kè。
赭衣冉冉生苍苔,书云时节忽复来。zhě yī rǎn rǎn shēng cāng tái,shū yún shí jié hū fù lái。
鬼影青灯照孤坐,梦啼死血丹心破。guǐ yǐng qīng dēng zhào gū zuò,mèng tí sǐ xuè dān xīn pò。
只今便作渭水囚,食粟已是西山羞。zhǐ jīn biàn zuò wèi shuǐ qiú,shí sù yǐ shì xī shān xiū。
悔不当年跳东海,空有鲁连心独在。huǐ bù dāng nián tiào dōng hǎi,kōng yǒu lǔ lián xīn dú zài。

人日

文天祥

今年为蛇年,此日是人日。jīn nián wèi shé nián,cǐ rì shì rén rì。
江右一龙钟,山中旧占毕。jiāng yòu yī lóng zhōng,shān zhōng jiù zhàn bì。
独坐守太玄,一笑发狂疾。dú zuò shǒu tài xuán,yī xiào fā kuáng jí。
悠悠王正意,衰涕感麟笔。yōu yōu wáng zhèng yì,shuāi tì gǎn lín bǐ。

扬州第二十六

文天祥

城峻随天壁,胡来但自守。chéng jùn suí tiān bì,hú lái dàn zì shǒu。
士卒终倒戟,仰望嗟叹久。shì zú zhōng dào jǐ,yǎng wàng jiē tàn jiǔ。