古诗词

白居易

截树

白居易

种树当前轩,树高柯叶繁。zhǒng shù dāng qián xuān,shù gāo kē yè fán。
惜哉远山色,隐此蒙笼间。xī zāi yuǎn shān sè,yǐn cǐ méng lóng jiān。
一朝持斧斤,手自截其端。yī cháo chí fǔ jīn,shǒu zì jié qí duān。
万叶落头上,千峰来面前。wàn yè luò tóu shàng,qiān fēng lái miàn qián。
忽似决云雾,豁达睹青天。hū shì jué yún wù,huō dá dǔ qīng tiān。
又如所念人,久别一款颜。yòu rú suǒ niàn rén,jiǔ bié yī kuǎn yán。
始有清风至,稍见飞鸟还。shǐ yǒu qīng fēng zhì,shāo jiàn fēi niǎo hái。
开怀东南望,目远心辽然。kāi huái dōng nán wàng,mù yuǎn xīn liáo rán。
人各有偏好,物莫能两全。rén gè yǒu piān hǎo,wù mò néng liǎng quán。
岂不爱柔条,不如见青山。qǐ bù ài róu tiáo,bù rú jiàn qīng shān。

望江楼上作

白居易

江畔百尺楼,楼前千里道。jiāng pàn bǎi chǐ lóu,lóu qián qiān lǐ dào。
凭高望平远,亦足舒怀抱。píng gāo wàng píng yuǎn,yì zú shū huái bào。
驿路使憧憧,关防兵草草。yì lù shǐ chōng chōng,guān fáng bīng cǎo cǎo。
及兹多事日,尤觉闲人好。jí zī duō shì rì,yóu jué xián rén hǎo。
我年过不惑,休退诚非早。wǒ nián guò bù huò,xiū tuì chéng fēi zǎo。
从此拂尘衣,归山未为老。cóng cǐ fú chén yī,guī shān wèi wèi lǎo。

题座隅

白居易

手不任执殳,肩不能荷锄。shǒu bù rèn zhí shū,jiān bù néng hé chú。
量力揆所用,曾不敌一夫。liàng lì kuí suǒ yòng,céng bù dí yī fū。
幸因笔研功,得升仕进途。xìng yīn bǐ yán gōng,dé shēng shì jìn tú。
历官凡五六,禄俸及妻孥。lì guān fán wǔ liù,lù fèng jí qī nú。
左右有兼仆,出入有单车。zuǒ yòu yǒu jiān pū,chū rù yǒu dān chē。
自奉虽不厚,亦不至饥劬。zì fèng suī bù hòu,yì bù zhì jī qú。
若有人及此,傍观为何如。ruò yǒu rén jí cǐ,bàng guān wèi hé rú。
虽贤亦为幸,况我鄙且愚。suī xián yì wèi xìng,kuàng wǒ bǐ qiě yú。
伯夷古贤人,鲁山亦其徒。bó yí gǔ xián rén,lǔ shān yì qí tú。
时哉无奈何,俱化为饿殍。shí zāi wú nài hé,jù huà wèi è piǎo。
念彼益自愧,不敢忘斯须。niàn bǐ yì zì kuì,bù gǎn wàng sī xū。
平生荣利心,破灭无遗馀。píng shēng róng lì xīn,pò miè wú yí yú。
犹恐尘妄起,题此于座隅。yóu kǒng chén wàng qǐ,tí cǐ yú zuò yú。

昔与微之在朝日同蓄休退之心迨今十年沦落老人追寻前约且结后期

白居易

往子为御史,伊余忝拾遗。wǎng zi wèi yù shǐ,yī yú tiǎn shí yí。
皆逢盛明代,俱登清近司。jiē féng shèng míng dài,jù dēng qīng jìn sī。
予系玉为佩,子曳绣为衣。yǔ xì yù wèi pèi,zi yè xiù wèi yī。
从容香烟下,同侍白玉墀。cóng róng xiāng yān xià,tóng shì bái yù chí。
朝见宠者辱,暮见安者危。cháo jiàn chǒng zhě rǔ,mù jiàn ān zhě wēi。
纷纷无退者,相顾令人悲。fēn fēn wú tuì zhě,xiāng gù lìng rén bēi。
宦情君早厌,世事我深知。huàn qíng jūn zǎo yàn,shì shì wǒ shēn zhī。
常于荣显日,已约林泉期。cháng yú róng xiǎn rì,yǐ yuē lín quán qī。
况今各流落,身病齿发衰。kuàng jīn gè liú luò,shēn bìng chǐ fā shuāi。
不作卧云计,携手欲何之。bù zuò wò yún jì,xié shǒu yù hé zhī。
待君女嫁后,及我官满时。dài jūn nǚ jià hòu,jí wǒ guān mǎn shí。
稍无骨肉累,粗有渔樵资。shāo wú gǔ ròu lèi,cū yǒu yú qiáo zī。
岁晚青山路,白首期同归。suì wǎn qīng shān lù,bái shǒu qī tóng guī。

赎鸡

白居易

清晨临江望,水禽正諠繁。qīng chén lín jiāng wàng,shuǐ qín zhèng xuān fán。
凫雁与鸥鹭,游扬戏朝暾。fú yàn yǔ ōu lù,yóu yáng xì cháo tūn。
适有鬻鸡者,挈之来远村。shì yǒu yù jī zhě,qiè zhī lái yuǎn cūn。
飞鸣彼何乐,窘束此何冤。fēi míng bǐ hé lè,jiǒng shù cǐ hé yuān。
喔喔十四雏,罩缚同一樊。ō ō shí sì chú,zhào fù tóng yī fán。
足伤金距蹜,头抢花冠翻。zú shāng jīn jù sù,tóu qiǎng huā guān fān。
经宿废饮啄,日高诣屠门。jīng sù fèi yǐn zhuó,rì gāo yì tú mén。
迟回未死间,饥渴欲相吞。chí huí wèi sǐ jiān,jī kě yù xiāng tūn。
常慕古人道,仁信及鱼豚。cháng mù gǔ rén dào,rén xìn jí yú tún。
见兹生恻隐,赎放双林园。jiàn zī shēng cè yǐn,shú fàng shuāng lín yuán。
开笼解索时,鸡鸡听我言。kāi lóng jiě suǒ shí,jī jī tīng wǒ yán。
与尔镪三百,小惠何足论。yǔ ěr qiāng sān bǎi,xiǎo huì hé zú lùn。
莫学衔环雀,崎岖谩报恩。mò xué xián huán què,qí qū mán bào ēn。

秋日怀杓直

白居易

晚来天色好,独出江边步。wǎn lái tiān sè hǎo,dú chū jiāng biān bù。
忆与李舍人,曲江相近住。yì yǔ lǐ shě rén,qū jiāng xiāng jìn zhù。
常云遇清景,必约同幽趣。cháng yún yù qīng jǐng,bì yuē tóng yōu qù。
若不访我来,还须觅君去。ruò bù fǎng wǒ lái,hái xū mì jūn qù。
开眉笑相见,把手期何处。kāi méi xiào xiāng jiàn,bǎ shǒu qī hé chù。
西寺老胡僧,南园乱松树。xī sì lǎo hú sēng,nán yuán luàn sōng shù。
携持小酒榼,吟咏新诗句。xié chí xiǎo jiǔ kē,yín yǒng xīn shī jù。
同出复同归,从朝直至暮。tóng chū fù tóng guī,cóng cháo zhí zhì mù。
风雨忽消散,江山眇回互。fēng yǔ hū xiāo sàn,jiāng shān miǎo huí hù。
浔阳与涔阳,相望空云雾。xún yáng yǔ cén yáng,xiāng wàng kōng yún wù。
心期自乖旷,时景还如故。xīn qī zì guāi kuàng,shí jǐng hái rú gù。
今日郡斋中,秋光谁共度。jīn rì jùn zhāi zhōng,qiū guāng shuí gòng dù。

食后

白居易

食罢一觉睡,起来两瓯茶。shí bà yī jué shuì,qǐ lái liǎng ōu chá。
举头看日影,已复西南斜。jǔ tóu kàn rì yǐng,yǐ fù xī nán xié。
乐人惜日促,忧人厌年赊。lè rén xī rì cù,yōu rén yàn nián shē。
无忧无乐者,长短任生涯。wú yōu wú lè zhě,zhǎng duǎn rèn shēng yá。

齐物二首

白居易

青松高百尺,绿蕙低数寸。qīng sōng gāo bǎi chǐ,lǜ huì dī shù cùn。
同生大块间,长短各有分。tóng shēng dà kuài jiān,zhǎng duǎn gè yǒu fēn。
长者不可退,短者不可进。zhǎng zhě bù kě tuì,duǎn zhě bù kě jìn。
若用此理推,穷通两无闷。ruò yòng cǐ lǐ tuī,qióng tōng liǎng wú mèn。

齐物二首

白居易

椿寿八千春,槿花不经宿。chūn shòu bā qiān chūn,jǐn huā bù jīng sù。
中间复何有,冉冉孤生竹。zhōng jiān fù hé yǒu,rǎn rǎn gū shēng zhú。
竹身三年老,竹色四时绿。zhú shēn sān nián lǎo,zhú sè sì shí lǜ。
虽谢椿有馀,犹胜槿不足。suī xiè chūn yǒu yú,yóu shèng jǐn bù zú。

题旧写真图

白居易

我昔三十六,写貌在丹青。wǒ xī sān shí liù,xiě mào zài dān qīng。
我今四十六,衰悴卧江城。wǒ jīn sì shí liù,shuāi cuì wò jiāng chéng。
岂比十年老,曾与众苦并。qǐ bǐ shí nián lǎo,céng yǔ zhòng kǔ bìng。
一照旧图画,无复昔仪形。yī zhào jiù tú huà,wú fù xī yí xíng。
形影默相顾,如弟对老兄。xíng yǐng mò xiāng gù,rú dì duì lǎo xiōng。
况使他人见,能不昧平生。kuàng shǐ tā rén jiàn,néng bù mèi píng shēng。
羲和鞭日走,不为我少停。xī hé biān rì zǒu,bù wèi wǒ shǎo tíng。
形骸属日月,老去何足惊。xíng hái shǔ rì yuè,lǎo qù hé zú jīng。
所恨凌烟阁,不得画功名。suǒ hèn líng yān gé,bù dé huà gōng míng。

闲居

白居易

肺病不饮酒,眼昏不读书。fèi bìng bù yǐn jiǔ,yǎn hūn bù dú shū。
端然无所作,身意闲有馀。duān rán wú suǒ zuò,shēn yì xián yǒu yú。
鸡栖篱落晚,雪映林木疏。jī qī lí luò wǎn,xuě yìng lín mù shū。
幽独已云极,何必山中居。yōu dú yǐ yún jí,hé bì shān zhōng jū。

对酒示行简

白居易

今旦一尊酒,欢畅何怡怡。jīn dàn yī zūn jiǔ,huān chàng hé yí yí。
此乐从中来,他人安得知。cǐ lè cóng zhōng lái,tā rén ān dé zhī。
兄弟唯二人,远别恒苦悲。xiōng dì wéi èr rén,yuǎn bié héng kǔ bēi。
今春自巴峡,万里平安归。jīn chūn zì bā xiá,wàn lǐ píng ān guī。
复有双幼妹,笄年未结缡。fù yǒu shuāng yòu mèi,jī nián wèi jié lí。
昨日嫁娶毕,良人皆可依。zuó rì jià qǔ bì,liáng rén jiē kě yī。
忧念两消释,如刀断羁縻。yōu niàn liǎng xiāo shì,rú dāo duàn jī mí。
身轻心无系,忽欲凌空飞。shēn qīng xīn wú xì,hū yù líng kōng fēi。
人生苟有累,食肉常如饥。rén shēng gǒu yǒu lèi,shí ròu cháng rú jī。
我心既无苦,饮水亦可肥。wǒ xīn jì wú kǔ,yǐn shuǐ yì kě féi。
行简劝尔酒,停杯听我辞。xíng jiǎn quàn ěr jiǔ,tíng bēi tīng wǒ cí。
不叹乡国远,不嫌官禄微。bù tàn xiāng guó yuǎn,bù xián guān lù wēi。
但愿我与尔,终老不相离。dàn yuàn wǒ yǔ ěr,zhōng lǎo bù xiāng lí。

咏怀

白居易

冉牛与颜渊,卞和与马迁。rǎn niú yǔ yán yuān,biàn hé yǔ mǎ qiān。
或罹天六极,或被人刑残。huò lí tiān liù jí,huò bèi rén xíng cán。
顾我信为幸,百骸且完全。gù wǒ xìn wèi xìng,bǎi hái qiě wán quán。
五十不为夭,吾今欠数年。wǔ shí bù wèi yāo,wú jīn qiàn shù nián。
知分心自足,委顺身常安。zhī fēn xīn zì zú,wěi shùn shēn cháng ān。
故虽穷退日,而无戚戚颜。gù suī qióng tuì rì,ér wú qī qī yán。
昔有荣先生,从事于其间。xī yǒu róng xiān shēng,cóng shì yú qí jiān。
今我不量力,举心欲攀援。jīn wǒ bù liàng lì,jǔ xīn yù pān yuán。
穷通不由己,欢戚不由天。qióng tōng bù yóu jǐ,huān qī bù yóu tiān。
命即无奈何,心可使泰然。mìng jí wú nài hé,xīn kě shǐ tài rán。
且务由己者,省躬谅非难。qiě wù yóu jǐ zhě,shěng gōng liàng fēi nán。
勿问由天者,天高难与言。wù wèn yóu tiān zhě,tiān gāo nán yǔ yán。

夜琴

白居易

蜀桐木性实,楚丝音韵清。shǔ tóng mù xìng shí,chǔ sī yīn yùn qīng。
调慢弹且缓,夜深十数声。diào màn dàn qiě huǎn,yè shēn shí shù shēng。
入耳澹无味,惬心潜有情。rù ěr dàn wú wèi,qiè xīn qián yǒu qíng。
自弄还自罢,亦不要人听。zì nòng hái zì bà,yì bù yào rén tīng。

山中独吟

白居易

人各有一癖,我癖在章句。rén gè yǒu yī pǐ,wǒ pǐ zài zhāng jù。
万缘皆已消,此病独未去。wàn yuán jiē yǐ xiāo,cǐ bìng dú wèi qù。
每逢美风景,或对好亲故。měi féng měi fēng jǐng,huò duì hǎo qīn gù。
高声咏一篇,恍若与神遇。gāo shēng yǒng yī piān,huǎng ruò yǔ shén yù。
自为江上客,半在山中住。zì wèi jiāng shàng kè,bàn zài shān zhōng zhù。
有时新诗成,独上东岩路。yǒu shí xīn shī chéng,dú shàng dōng yán lù。
身倚白石崖,手攀青桂树。shēn yǐ bái shí yá,shǒu pān qīng guì shù。
狂吟惊林壑,猿鸟皆窥觑。kuáng yín jīng lín hè,yuán niǎo jiē kuī qù。
恐为世所嗤,故就无人处。kǒng wèi shì suǒ chī,gù jiù wú rén chù。

达理二首

白居易

何物壮不老,何时穷不通。hé wù zhuàng bù lǎo,hé shí qióng bù tōng。
如彼音与律,宛转旋为宫。rú bǐ yīn yǔ lǜ,wǎn zhuǎn xuán wèi gōng。
我命独何薄,多悴而少丰。wǒ mìng dú hé báo,duō cuì ér shǎo fēng。
当壮已先衰,暂泰还长穷。dāng zhuàng yǐ xiān shuāi,zàn tài hái zhǎng qióng。
我无奈命何,委顺以待终。wǒ wú nài mìng hé,wěi shùn yǐ dài zhōng。
命无奈我何,方寸如虚空。mìng wú nài wǒ hé,fāng cùn rú xū kōng。
瞢然与化俱,混然与俗同。méng rán yǔ huà jù,hùn rán yǔ sú tóng。
谁能坐自苦,龃龉于其中。shuí néng zuò zì kǔ,jǔ yǔ yú qí zhōng。

达理二首

白居易

舒姑化为泉,牛哀病作虎。shū gū huà wèi quán,niú āi bìng zuò hǔ。
或柳生肘间,或男变为女。huò liǔ shēng zhǒu jiān,huò nán biàn wèi nǚ。
鸟兽及水木,本不与民伍。niǎo shòu jí shuǐ mù,běn bù yǔ mín wǔ。
胡然生变迁,不待死归土。hú rán shēng biàn qiān,bù dài sǐ guī tǔ。
百骸是己物,尚不能为主。bǎi hái shì jǐ wù,shàng bù néng wèi zhǔ。
况彼时命间,倚伏何足数。kuàng bǐ shí mìng jiān,yǐ fú hé zú shù。
时来不可遏,命去焉能取。shí lái bù kě è,mìng qù yān néng qǔ。
唯当养浩然,吾闻达人语。wéi dāng yǎng hào rán,wú wén dá rén yǔ。

湖亭晚望残水

白居易

湖上秋泬寥,湖边晚萧瑟。hú shàng qiū jué liáo,hú biān wǎn xiāo sè。
登亭望湖水,水缩湖底出。dēng tíng wàng hú shuǐ,shuǐ suō hú dǐ chū。
清渟得早霜,明灭浮残日。qīng tíng dé zǎo shuāng,míng miè fú cán rì。
流注随地势,洼坳无定质。liú zhù suí dì shì,wā ào wú dìng zhì。
泓澄白龙卧,宛转青蛇屈。hóng chéng bái lóng wò,wǎn zhuǎn qīng shé qū。
破镜折剑头,光芒又非一。pò jìng zhé jiàn tóu,guāng máng yòu fēi yī。
久为山水客,见尽幽奇物。jiǔ wèi shān shuǐ kè,jiàn jǐn yōu qí wù。
及来湖亭望,此状难谈悉。jí lái hú tíng wàng,cǐ zhuàng nán tán xī。
乃知天地间,胜事殊未毕。nǎi zhī tiān dì jiān,shèng shì shū wèi bì。

郭虚舟相访

白居易

朝暖就南轩,暮寒归后屋。cháo nuǎn jiù nán xuān,mù hán guī hòu wū。
晚酒一两杯,夜棋三数局。wǎn jiǔ yī liǎng bēi,yè qí sān shù jú。
寒灰埋暗火,晓燄凝残烛。hán huī mái àn huǒ,xiǎo yàn níng cán zhú。
不嫌贫冷人,时来同一宿。bù xián pín lěng rén,shí lái tóng yī sù。

长庆二年七月自中书舍人出守杭州路次蓝溪作

白居易

太原一男子,自顾庸且鄙。tài yuán yī nán zi,zì gù yōng qiě bǐ。
老逢不次恩,洗拔出泥滓。lǎo féng bù cì ēn,xǐ bá chū ní zǐ。
既居可言地,愿助朝廷理。jì jū kě yán dì,yuàn zhù cháo tíng lǐ。
伏閤三上章,戆愚不称旨。fú gé sān shàng zhāng,gàng yú bù chēng zhǐ。
圣人存大体,优贷容不死。shèng rén cún dà tǐ,yōu dài róng bù sǐ。
凤诏停舍人,鱼书除刺史。fèng zhào tíng shě rén,yú shū chú cì shǐ。
冥怀齐宠辱,委顺随行止。míng huái qí chǒng rǔ,wěi shùn suí xíng zhǐ。
我自得此心,于兹十年矣。wǒ zì dé cǐ xīn,yú zī shí nián yǐ。
馀杭乃名郡,郡郭临江汜。yú háng nǎi míng jùn,jùn guō lín jiāng sì。
已想海门山,潮声来入耳。yǐ xiǎng hǎi mén shān,cháo shēng lái rù ěr。
昔予贞元末,羁旅曾游此。xī yǔ zhēn yuán mò,jī lǚ céng yóu cǐ。
甚觉太守尊,亦谙鱼酒美。shén jué tài shǒu zūn,yì ān yú jiǔ měi。
因生江海兴,每羡沧浪水。yīn shēng jiāng hǎi xīng,měi xiàn cāng làng shuǐ。
尚拟拂衣行,况今兼禄仕。shàng nǐ fú yī xíng,kuàng jīn jiān lù shì。
青山峰峦接,白日烟尘起。qīng shān fēng luán jiē,bái rì yān chén qǐ。
东道既不通,改辕遂南指。dōng dào jì bù tōng,gǎi yuán suì nán zhǐ。
自秦穷楚越,浩荡五千里。zì qín qióng chǔ yuè,hào dàng wǔ qiān lǐ。
闻有贤主人,而多好山水。wén yǒu xián zhǔ rén,ér duō hǎo shān shuǐ。
是行颇为惬,所历良可纪。shì xíng pǒ wèi qiè,suǒ lì liáng kě jì。
策马度蓝溪,胜游从此始。cè mǎ dù lán xī,shèng yóu cóng cǐ shǐ。