古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

遗老斋绝句十二首

苏辙

老桧真百尺,疏竹疑千亩。lǎo guì zhēn bǎi chǐ,shū zhú yí qiān mǔ。
纷纷霰雪中,见此岁寒友。fēn fēn xiàn xuě zhōng,jiàn cǐ suì hán yǒu。

遗老斋绝句十二首

苏辙

栽竹种松桧,十年未成阴。zāi zhú zhǒng sōng guì,shí nián wèi chéng yīn。
昔人定知我,为我养南林。xī rén dìng zhī wǒ,wèi wǒ yǎng nán lín。

遗老斋绝句十二首

苏辙

久无叩门声,剥啄问何故。jiǔ wú kòu mén shēng,bō zhuó wèn hé gù。
田中有人至,昨夜盈尺雨。tián zhōng yǒu rén zhì,zuó yè yíng chǐ yǔ。

遗老斋绝句十二首

苏辙

我居近西城,城枕湖一曲。wǒ jū jìn xī chéng,chéng zhěn hú yī qū。
不到平湖上,何物禁吾足。bù dào píng hú shàng,hé wù jìn wú zú。

遗老斋绝句十二首

苏辙

北临凤凰台,凤去台亦圮。běi lín fèng huáng tái,fèng qù tái yì pǐ。
萋萋修竹林,喈喈何日至。qī qī xiū zhú lín,jiē jiē hé rì zhì。

遗老斋绝句十二首

苏辙

昔我过嵩麓,云移见诸峰。xī wǒ guò sōng lù,yún yí jiàn zhū fēng。
重游未有日,想像曀霾中。zhòng yóu wèi yǒu rì,xiǎng xiàng yì mái zhōng。

遗老斋绝句十二首

苏辙

避事已谢客,养性不看书。bì shì yǐ xiè kè,yǎng xìng bù kàn shū。
书中多感遇,掩卷辄长吁。shū zhōng duō gǎn yù,yǎn juǎn zhé zhǎng xū。

遗老斋绝句十二首

苏辙

人言里中旧,独有陈太丘。rén yán lǐ zhōng jiù,dú yǒu chén tài qiū。
文若命世人,惜哉忧人忧。wén ruò mìng shì rén,xī zāi yōu rén yōu。

遗老斋绝句十二首

苏辙

巢由老箕山,遁世聊可耳。cháo yóu lǎo jī shān,dùn shì liáo kě ěr。
临流愧尧舜,又甚陈仲子。lín liú kuì yáo shùn,yòu shén chén zhòng zi。

移花

苏辙

种花南堂南,堂毁花亦瘁。zhǒng huā nán táng nán,táng huǐ huā yì cuì。
理畦西轩西,花好未忍弃。lǐ qí xī xuān xī,huā hǎo wèi rěn qì。
殷勤拔陈草,秋雨流入地。yīn qín bá chén cǎo,qiū yǔ liú rù dì。
移根傅生土,指日春风至。yí gēn fù shēng tǔ,zhǐ rì chūn fēng zhì。
花来本陈洛,盈尺不为异。huā lái běn chén luò,yíng chǐ bù wèi yì。
力求千叶枝,更与一溉水。lì qiú qiān yè zhī,gèng yǔ yī gài shuǐ。
人功诚已尽,天巧行可致。rén gōng chéng yǐ jǐn,tiān qiǎo xíng kě zhì。
我老百不为,爱此养花智。wǒ lǎo bǎi bù wèi,ài cǐ yǎng huā zhì。

九日家酿未熟

苏辙

平生不喜饮,九日犹一酌。píng shēng bù xǐ yǐn,jiǔ rì yóu yī zhuó。
今年失家酿,节到真寂寞。jīn nián shī jiā niàng,jié dào zhēn jì mò。
床头泻馀樽,畦菊吐微萼。chuáng tóu xiè yú zūn,qí jú tǔ wēi è。
洗盏对妻孥,肴蔬随厚薄。xǐ zhǎn duì qī nú,yáo shū suí hòu báo。
兴来欲径醉,量尽还自却。xīng lái yù jìng zuì,liàng jǐn hái zì què。
傍人叹身健,省己知脾弱。bàng rén tàn shēn jiàn,shěng jǐ zhī pí ruò。
尚有姑射人,自守常绰约。shàng yǒu gū shè rén,zì shǒu cháng chuò yuē。
养生要慈俭,已老惭矍铄。yǎng shēng yào cí jiǎn,yǐ lǎo cán jué shuò。
燕居渐忘我,杜门奚不乐。yàn jū jiàn wàng wǒ,dù mén xī bù lè。
风曲日已干,浊醪可徐作。fēng qū rì yǐ gàn,zhuó láo kě xú zuò。

伐双谷

苏辙

芳兰非不嘉,当门自宜锄。fāng lán fēi bù jiā,dāng mén zì yí chú。
矧此恶木阴,久妨长者车。shěn cǐ è mù yīn,jiǔ fáng zhǎng zhě chē。
仆夫砺寻斧,告我日方除。pū fū lì xún fǔ,gào wǒ rì fāng chú。
久持不忍意,柯条益扶疏。jiǔ chí bù rěn yì,kē tiáo yì fú shū。
植根虽云固,伐去曾须臾。zhí gēn suī yún gù,fá qù céng xū yú。
我涂虽不宽,出入自有馀。wǒ tú suī bù kuān,chū rù zì yǒu yú。
开门听还往,并纳贤与愚。kāi mén tīng hái wǎng,bìng nà xián yǔ yú。
荒秽一朝尽,来者皆虚徐。huāng huì yī cháo jǐn,lái zhě jiē xū xú。

程八信孺表弟剖符单父相遇颍川归乡待阙作长句赠别

苏辙

我生犹及见大门,弟兄中外十七人。wǒ shēng yóu jí jiàn dà mén,dì xiōng zhōng wài shí qī rén。
两家门户甲乡党,正如颍川数孙陈。liǎng jiā mén hù jiǎ xiāng dǎng,zhèng rú yǐng chuān shù sūn chén。
嗈嗈鸣雁略云汉,风吹散落天一垠。yōng yōng míng yàn lüè yún hàn,fēng chuī sàn luò tiān yī yín。
归来勉强整毛羽,饮水啄粒伤离群。guī lái miǎn qiáng zhěng máo yǔ,yǐn shuǐ zhuó lì shāng lí qún。
东西隔绝不敢恨,死生相失长悲辛。dōng xī gé jué bù gǎn hèn,sǐ shēng xiāng shī zhǎng bēi xīn。
萧萧华发对妻子,往往老泪流衣巾。xiāo xiāo huá fā duì qī zi,wǎng wǎng lǎo lèi liú yī jīn。
仲叔已尽季亦老,双星孤月耿独存。zhòng shū yǐ jǐn jì yì lǎo,shuāng xīng gū yuè gěng dú cún。
老夫闭门不敢出,喜君三度乘朱轮。lǎo fū bì mén bù gǎn chū,xǐ jūn sān dù chéng zhū lún。
今春剖符地尤胜,不齐自古留芳尘。jīn chūn pōu fú dì yóu shèng,bù qí zì gǔ liú fāng chén。
回车访我念衰老,挽衣把臂才逡巡。huí chē fǎng wǒ niàn shuāi lǎo,wǎn yī bǎ bì cái qūn xún。
君行到官我未死,杖藜便是不速宾。jūn xíng dào guān wǒ wèi sǐ,zhàng lí biàn shì bù sù bīn。
一尊酌我当有问,此国岂有贤于君。yī zūn zhuó wǒ dāng yǒu wèn,cǐ guó qǐ yǒu xián yú jūn。

种松

苏辙

城郭人家岁寒木,桧柏森森映华屋。chéng guō rén jiā suì hán mù,guì bǎi sēn sēn yìng huá wū。
青松介僻不入城,野性特嫌尘土辱。qīng sōng jiè pì bù rù chéng,yě xìng tè xián chén tǔ rǔ。
中庭冉冉盈尺苗,条干虽短风霜足。zhōng tíng rǎn rǎn yíng chǐ miáo,tiáo gàn suī duǎn fēng shuāng zú。
培根不用粪壤厚,插竹预防鸡犬触。péi gēn bù yòng fèn rǎng hòu,chā zhú yù fáng jī quǎn chù。
他年期汝三丈高,独立仙翁毛发绿。tā nián qī rǔ sān zhàng gāo,dú lì xiān wēng máo fā lǜ。
老翁自分不及见,子孙见汝知遗直。lǎo wēng zì fēn bù jí jiàn,zi sūn jiàn rǔ zhī yí zhí。

读旧诗

苏辙

老人诗思如枯泉,辘轳不下瓮盎乾。lǎo rén shī sī rú kū quán,lù lú bù xià wèng àng qián。
旧诗展卷惊三年,粲然佳句疑昔贤。jiù shī zhǎn juǎn jīng sān nián,càn rán jiā jù yí xī xián。
老来百事不如前,藜羹稻饭嗟独便。lǎo lái bǎi shì bù rú qián,lí gēng dào fàn jiē dú biàn。
饱食馀暇尽日眠,安用琢句愁心肝。bǎo shí yú xiá jǐn rì mián,ān yòng zuó jù chóu xīn gān。