古诗词

北上感怀

刘基

倦鸟思一枝,枥马志千里。juàn niǎo sī yī zhī,lì mǎ zhì qiān lǐ。
营营劳生心,出入靡定止。yíng yíng láo shēng xīn,chū rù mí dìng zhǐ。
伊余朽钝材,懒拙更无比。yī yú xiǔ dùn cái,lǎn zhuō gèng wú bǐ。
才疏乏世用,嗜僻惟书史。cái shū fá shì yòng,shì pì wéi shū shǐ。
虽非济时具,颇识素餐耻。suī fēi jì shí jù,pǒ shí sù cān chǐ。
既怀黎民忧,妄意古人企。jì huái lí mín yōu,wàng yì gǔ rén qǐ。
宁知乖圆方,举足辄伤趾。níng zhī guāi yuán fāng,jǔ zú zhé shāng zhǐ。
尘埃百病侵,贫窭万感累。chén āi bǎi bìng qīn,pín jù wàn gǎn lèi。
艰难幸息肩,迟莫窃所喜。jiān nán xìng xī jiān,chí mò qiè suǒ xǐ。
明时登骥騄,驽马但垂耳。míng shí dēng jì lù,nú mǎ dàn chuí ěr。
自非冀北姿,莫羡追风驶。zì fēi jì běi zī,mò xiàn zhuī fēng shǐ。
便欲解衣冠,躬耕向桑梓。biàn yù jiě yī guān,gōng gēng xiàng sāng zǐ。
终怀葵藿恋,不慕沮溺诡。zhōng huái kuí huò liàn,bù mù jǔ nì guǐ。
潜阳动原隰,白日暧兰芷。qián yáng dòng yuán xí,bái rì ài lán zhǐ。
埘鸡戒晨鸣,客子驾行李。shí jī jiè chén míng,kè zi jià xíng lǐ。
萦纡越巘崿,浩荡涉风水。yíng yū yuè yǎn è,hào dàng shè fēng shuǐ。
淹留具区北,信宿沧江圯。yān liú jù qū běi,xìn sù cāng jiāng yí。
维时连年歉,道路多流徙。wéi shí lián nián qiàn,dào lù duō liú xǐ。
官司职抚字,黔首皆赤子。guān sī zhí fǔ zì,qián shǒu jiē chì zi。
陈红太仓米,丰年所储偫。chén hóng tài cāng mǐ,fēng nián suǒ chǔ zhì。
为民备乏困,朝廷岂私此。wèi mín bèi fá kùn,cháo tíng qǐ sī cǐ。
推馀补不足,兹实王政始。tuī yú bǔ bù zú,zī shí wáng zhèng shǐ。
臣子宜奉承,天威不违咫。chén zi yí fèng chéng,tiān wēi bù wéi zhǐ。
柰何簿书曹,暴慢蔑至理。nài hé bù shū cáo,bào màn miè zhì lǐ。
苟云出纳吝,当闵觳觫死。gǒu yún chū nà lìn,dāng mǐn hú sù sǐ。
呜呼草莽露,惨恻沟渎委。wū hū cǎo mǎng lù,cǎn cè gōu dú wěi。
闻之犹鼻酸,见者宜颡泚。wén zhī yóu bí suān,jiàn zhě yí sǎng cǐ。
逾淮入大河,凄凉更难视。yú huái rù dà hé,qī liáng gèng nán shì。
黄沙渺茫茫,白骨积荒藟。huáng shā miǎo máng máng,bái gǔ jī huāng lěi。
哀哉耕食场,尽作狐兔垒。āi zāi gēng shí chǎng,jǐn zuò hú tù lěi。
太平戢干戈,景物未应尔。tài píng jí gàn gē,jǐng wù wèi yīng ěr。
意者斯人徒,纵欲扰天纪。yì zhě sī rén tú,zòng yù rǎo tiān jì。
鬼神赫震怒,咎戾良有以。guǐ shén hè zhèn nù,jiù lì liáng yǒu yǐ。
去年人食人,不识弟与姊。qù nián rén shí rén,bù shí dì yǔ zǐ。
至今盗贼辈,啸聚如蜂蚁。zhì jīn dào zéi bèi,xiào jù rú fēng yǐ。
长戈耀白雪,健马突封豕。zhǎng gē yào bái xuě,jiàn mǎ tū fēng shǐ。
岂惟横山泽,巳敢剽城市。qǐ wéi héng shān zé,sì gǎn piāo chéng shì。
途行绝稀少,空车但墙倚。tú xíng jué xī shǎo,kōng chē dàn qiáng yǐ。
身行须结集,一寐四五起。shēn xíng xū jié jí,yī mèi sì wǔ qǐ。
牧民岂无人,司寇亦有氏。mù mín qǐ wú rén,sī kòu yì yǒu shì。
阵车不驱驰,大田无耒耜。zhèn chē bù qū chí,dà tián wú lěi sì。
邦家禄食恩,岂为臣奉己。bāng jiā lù shí ēn,qǐ wèi chén fèng jǐ。
山东古要地,燕赵犹唇齿。shān dōng gǔ yào dì,yàn zhào yóu chún chǐ。
况兹南北冲,津梁通远迩。kuàng zī nán běi chōng,jīn liáng tōng yuǎn ěr。
属当全盛时,四海同一轨。shǔ dāng quán shèng shí,sì hǎi tóng yī guǐ。
庙堂多稷契,振举无遗弛。miào táng duō jì qì,zhèn jǔ wú yí chí。
勿云疥癣微,不足成疮痏。wù yún jiè xuǎn wēi,bù zú chéng chuāng wěi。
滔天起滥觞,炎冈发星炬。tāo tiān qǐ làn shāng,yán gāng fā xīng jù。
虞朝有分北,汉庭烦直指。yú cháo yǒu fēn běi,hàn tíng fán zhí zhǐ。
农夫植嘉谷,所务诛稂秕。nóng fū zhí jiā gǔ,suǒ wù zhū láng bǐ。
耕耘苟失时,雨露空沾洒。gēng yún gǒu shī shí,yǔ lù kōng zhān sǎ。
威怀岂异任,守令职非痹。wēi huái qǐ yì rèn,shǒu lìng zhí fēi bì。
端能慎黜陟,此辈何足弭。duān néng shèn chù zhì,cǐ bèi hé zú mǐ。
故乡隔山川,前途塞荆枳。gù xiāng gé shān chuān,qián tú sāi jīng zhǐ。
青徐气萧索,河济俱泥滓。qīng xú qì xiāo suǒ,hé jì jù ní zǐ。
痛哭贾生狂,长叹漆室悝。tòng kū jiǎ shēng kuáng,zhǎng tàn qī shì kuī。
何当天门开,清问逮下俚。hé dāng tiān mén kāi,qīng wèn dǎi xià lǐ。
刘基

刘基

刘基(1311年7月1日-1375年5月16日)字伯温,谥曰文成,元末明初杰出的军事谋略家、政治家、文学家和思想家,明朝开国元勋,汉族,浙江文成南田(原属青田)人,故时人称他刘青田,明洪武三年(1370)封诚意伯,人们又称他刘诚意。武宗正德九年追赠太师,谥号文成,后人又称他刘文成、文成公。他以神机妙算、运筹帷幄著称于世。刘伯温是中国古代的一位传奇人物,至今在中国大陆、港澳台乃至东南亚、日韩等地仍有广泛深厚的民间影响力。 刘基的作品>>

猜您喜欢

黄慎之自闽见访夜坐对酌怅然有感四首

刘基

故人发犹黑,故人心尚赤。gù rén fā yóu hēi,gù rén xīn shàng chì。
人生一世间,几见驹过隙。rén shēng yī shì jiān,jǐ jiàn jū guò xì。
南山有乔松,翠鹬斗颜色。nán shān yǒu qiáo sōng,cuì yù dòu yán sè。
般倕不收录,野火恣焚炙。bān chuí bù shōu lù,yě huǒ zì fén zhì。
枝枯干亦折,雪霰交洒淅。zhī kū gàn yì zhé,xuě xiàn jiāo sǎ xī。
中心有流液,入地化为石。zhōng xīn yǒu liú yè,rù dì huà wèi shí。
遗之五百年,犹堪补青天。yí zhī wǔ bǎi nián,yóu kān bǔ qīng tiān。

远游篇

刘基

三山六鳌背,翠水扶桑东。sān shān liù áo bèi,cuì shuǐ fú sāng dōng。
鸡鸣上海日,海面玻瓈红。jī míng shàng hǎi rì,hǎi miàn bō lí hóng。
仙人骑鸾凤,呼我游云中。xiān rén qí luán fèng,hū wǒ yóu yún zhōng。
云中有金阙,谓是天帝宫。yún zhōng yǒu jīn quē,wèi shì tiān dì gōng。
明星列两藩,琪树光玲珑。míng xīng liè liǎng fān,qí shù guāng líng lóng。
太一坐端门,白发映青瞳。tài yī zuò duān mén,bái fā yìng qīng tóng。
授我玉篆文,赤蛇蟠九虹。shòu wǒ yù zhuàn wén,chì shé pán jiǔ hóng。
出入元化先,寿命齐老童。chū rù yuán huà xiān,shòu mìng qí lǎo tóng。
因逢青鸟使,遂造东王公。yīn féng qīng niǎo shǐ,suì zào dōng wáng gōng。
素女如莲华,歌喉弦管同。sù nǚ rú lián huá,gē hóu xián guǎn tóng。
顾盼动环佩,振迅若轻鸿。gù pàn dòng huán pèi,zhèn xùn ruò qīng hóng。
化为五色光,倏然随长风。huà wèi wǔ sè guāng,shū rán suí zhǎng fēng。

旅兴

刘基

初秋积雨过,众绿光如濡。chū qiū jī yǔ guò,zhòng lǜ guāng rú rú。
莎鸡啼高树,蟋蟀鸣阶除。shā jī tí gāo shù,xī shuài míng jiē chú。
时物巳改故,芳年从此徂。shí wù sì gǎi gù,fāng nián cóng cǐ cú。
荣名非我愿,守分敢求馀。róng míng fēi wǒ yuàn,shǒu fēn gǎn qiú yú。
登楼眺远郊,肆目望天衢。dēng lóu tiào yuǎn jiāo,sì mù wàng tiān qú。
明月出云中,照我华发疏。míng yuè chū yún zhōng,zhào wǒ huá fā shū。
还归掩关卧,梦到园田居。hái guī yǎn guān wò,mèng dào yuán tián jū。

旅兴

刘基

忆年二三十,笑人不能勤。yì nián èr sān shí,xiào rén bù néng qín。
诵书歘万言,落笔飞烟云。sòng shū chuā wàn yán,luò bǐ fēi yān yún。
有朋自远来,讲论穷朝曛。yǒu péng zì yuǎn lái,jiǎng lùn qióng cháo xūn。
一艺耻不知,高蹈躐前闻。yī yì chǐ bù zhī,gāo dǎo liè qián wén。
宁知有衰老,耳聋目如熏。níng zhī yǒu shuāi lǎo,ěr lóng mù rú xūn。
身世且未保,况敢言功勋。shēn shì qiě wèi bǎo,kuàng gǎn yán gōng xūn。

旅兴

刘基

老不与懒期,身老懒自至。lǎo bù yǔ lǎn qī,shēn lǎo lǎn zì zhì。
懒不与傲期,力惫难强事。lǎn bù yǔ ào qī,lì bèi nán qiáng shì。
茫茫视天宇,忽忽心如醉。máng máng shì tiān yǔ,hū hū xīn rú zuì。
劳生谅何庸,顾为形所累。láo shēng liàng hé yōng,gù wèi xíng suǒ lèi。
弱水隔蓬莱,安得生两翅。ruò shuǐ gé péng lái,ān dé shēng liǎng chì。

旅兴

刘基

秋风肃万物,百虫竞号鸣。qiū fēng sù wàn wù,bǎi chóng jìng hào míng。
蟪蛄最可怜,切切悲其生。huì gū zuì kě lián,qiè qiè bēi qí shēng。
屣履步庭除,素月圆且明。xǐ lǚ bù tíng chú,sù yuè yuán qiě míng。
玩之不可掇,渺焉忽西倾。wán zhī bù kě duō,miǎo yān hū xī qīng。
回身掩房闼,怆恍烦虑盈。huí shēn yǎn fáng tà,chuàng huǎng fán lǜ yíng。
太息以终宵,展转难为情。tài xī yǐ zhōng xiāo,zhǎn zhuǎn nán wèi qíng。

旅兴

刘基

侥福非所希,避祸敢不慎。jiǎo fú fēi suǒ xī,bì huò gǎn bù shèn。
富贵实祸枢,寡欲自鲜吝。fù guì shí huò shū,guǎ yù zì xiān lìn。
疏食可以饱,肥甘乃锋刃。shū shí kě yǐ bǎo,féi gān nǎi fēng rèn。
探珠入龙堂,生死在一瞬。tàn zhū rù lóng táng,shēng sǐ zài yī shùn。
何如坐蓬荜,默默观大运。hé rú zuò péng bì,mò mò guān dà yùn。

旅兴

刘基

紫燕来我檐,营巢养其雏。zǐ yàn lái wǒ yán,yíng cháo yǎng qí chú。
拾虫扑我衣,衔泥污我书。shí chóng pū wǒ yī,xián ní wū wǒ shū。
雏成复生子,风雨同安居。chú chéng fù shēng zi,fēng yǔ tóng ān jū。
一旦舍我去,瞻之起长吁。yī dàn shě wǒ qù,zhān zhī qǐ zhǎng xū。
死别不可追,生别那可思。sǐ bié bù kě zhuī,shēng bié nà kě sī。
悼往恨节促,待来恚时迟。dào wǎng hèn jié cù,dài lái huì shí chí。

旅兴

刘基

人生百岁间,苦乐相牵攀。rén shēng bǎi suì jiān,kǔ lè xiāng qiān pān。
念生复念死,何时一开颜。niàn shēng fù niàn sǐ,hé shí yī kāi yán。
登高望八荒,目眷飞鸟还。dēng gāo wàng bā huāng,mù juàn fēi niǎo hái。
有愿不克遂,泪下空潺湲。yǒu yuàn bù kè suì,lèi xià kōng chán yuán。

旅兴

刘基

秋气虽可悲,秋色亦可悦。qiū qì suī kě bēi,qiū sè yì kě yuè。
寥寥天宇旷,皎皎县象晢。liáo liáo tiān yǔ kuàng,jiǎo jiǎo xiàn xiàng zhé。
雁来山叶红,龙卧江潭洁。yàn lái shān yè hóng,lóng wò jiāng tán jié。
彼美黄金花,含英耀穷节。bǐ měi huáng jīn huā,hán yīng yào qióng jié。
佳人不可期,明月圆复缺。jiā rén bù kě qī,míng yuè yuán fù quē。
空庭夕阴尽,露草白如雪。kōng tíng xī yīn jǐn,lù cǎo bái rú xuě。
伫立望四方,弥使忧念结。zhù lì wàng sì fāng,mí shǐ yōu niàn jié。

旅兴

刘基

穷巷屏人迹,开门见青山。qióng xiàng píng rén jì,kāi mén jiàn qīng shān。
青山似故乡,客子何当还。qīng shān shì gù xiāng,kè zi hé dāng hái。
蟪蛄日夜鸣,绿树亦巳殷。huì gū rì yè míng,lǜ shù yì sì yīn。
白日驶西征,浮云不可攀。bái rì shǐ xī zhēng,fú yún bù kě pān。
安得生羽翼,奋飞出玄间。ān dé shēng yǔ yì,fèn fēi chū xuán jiān。

旅兴

刘基

雨来群山暗,雨过群山明。yǔ lái qún shān àn,yǔ guò qún shān míng。
山明猿鸟喜,山暗猿鸟惊。shān míng yuán niǎo xǐ,shān àn yuán niǎo jīng。
岁暮阴风起,白日西南倾。suì mù yīn fēng qǐ,bái rì xī nán qīng。
寒蝉枝上号,阜螽草闲鸣。hán chán zhī shàng hào,fù zhōng cǎo xián míng。
人生非草木,能无感中情。rén shēng fēi cǎo mù,néng wú gǎn zhōng qíng。

旅兴

刘基

赤霞变玄云,风起烟雾塞。chì xiá biàn xuán yún,fēng qǐ yān wù sāi。
飕飕木叶响,曀曀原野黑。sōu sōu mù yè xiǎng,yì yì yuán yě hēi。
青泥没委巷,关塞生咫尺。qīng ní méi wěi xiàng,guān sāi shēng zhǐ chǐ。
水深蛟龙恣,山湿鸟兽寂。shuǐ shēn jiāo lóng zì,shān shī niǎo shòu jì。
留滞荷戈人,艰难去乡客。liú zhì hé gē rén,jiān nán qù xiāng kè。
翘首望太阳,忧思萃朝夕。qiào shǒu wàng tài yáng,yōu sī cuì cháo xī。

旅兴

刘基

望舒乘罕车,潜蜦跃重渊。wàng shū chéng hǎn chē,qián lún yuè zhòng yuān。
二仪烟雾交,九泽风云连。èr yí yān wù jiāo,jiǔ zé fēng yún lián。
丘陵冒潢潦,沟浍成通川。qiū líng mào huáng lǎo,gōu huì chéng tōng chuān。
鹳鹤失其巢,穷猿鸣可怜。guàn hè shī qí cháo,qióng yuán míng kě lián。
蛙黾一何乐,喧呼聒宵眠。wā mǐn yī hé lè,xuān hū guā xiāo mián。

旅兴

刘基

西岑挂朝隮,东岭垂日脚。xī cén guà cháo jī,dōng lǐng chuí rì jiǎo。
唳唳垤鹳鸣,矫矫渊蜦跃。lì lì dié guàn míng,jiǎo jiǎo yuān lún yuè。
凄风拂乔树,密雨翳林薄。qī fēng fú qiáo shù,mì yǔ yì lín báo。
煌煌篱下花,粲粲黄金萼。huáng huáng lí xià huā,càn càn huáng jīn è。
含英不自炫,守分甘寂寞。hán yīng bù zì xuàn,shǒu fēn gān jì mò。
顾持献美人,恐贻观者愕。gù chí xiàn měi rén,kǒng yí guān zhě è。