古诗词

游龙目井感赋百韵

陈肇兴

夙披县图经,龙目称幽奇。sù pī xiàn tú jīng,lóng mù chēng yōu qí。
抱此一十年,欲见更无期。bào cǐ yī shí nián,yù jiàn gèng wú qī。
甲寅春三月,往教海之涯。jiǎ yín chūn sān yuè,wǎng jiào hǎi zhī yá。
因与龙目近,遂起观泉思。yīn yǔ lóng mù jìn,suì qǐ guān quán sī。
携筇招野叟,道我与前驰。xié qióng zhāo yě sǒu,dào wǒ yǔ qián chí。
靡靡逾阡陌,数里无烟炊。mí mí yú qiān mò,shù lǐ wú yān chuī。
榛?积碎瓦,颓垣压茅茨。zhēn máng jī suì wǎ,tuí yuán yā máo cí。
十室无一存,存者唯石基。shí shì wú yī cún,cún zhě wéi shí jī。
彳亍到井陉,萧瑟尤堪悲。chì chù dào jǐng xíng,xiāo sè yóu kān bēi。
两目复何有,一水空清漪。liǎng mù fù hé yǒu,yī shuǐ kōng qīng yī。
菪菪涧中石,毵毵井中苔。dàng dàng jiàn zhōng shí,sān sān jǐng zhōng tái。
草花黄白色,不辨薋菉葹。cǎo huā huáng bái sè,bù biàn cí lù shī。
维时日亭午,我行颇倦疲。wéi shí rì tíng wǔ,wǒ xíng pǒ juàn pí。
披襟席地坐,对叟发长噫:我昔按图经,龙目不似兹。pī jīn xí dì zuò,duì sǒu fā zhǎng yī wǒ xī àn tú jīng,lóng mù bù shì zī。
得毋人好事,好景凭意摛。dé wú rén hǎo shì,hǎo jǐng píng yì chī。
野叟闻之泣,抆泪煎致辞:伊昔称乐土,俯仰皆有资。yě sǒu wén zhī qì,wěn lèi jiān zhì cí yī xī chēng lè tǔ,fǔ yǎng jiē yǒu zī。
所赖贤父母,宽猛政并施。suǒ lài xián fù mǔ,kuān měng zhèng bìng shī。
夜眠少闭户,年凶不啼饥。yè mián shǎo bì hù,nián xiōng bù tí jī。
堂堂杨明公,版筑相地宜。táng táng yáng míng gōng,bǎn zhù xiāng dì yí。
城建三十载,黎庶无猜疑。chéng jiàn sān shí zài,lí shù wú cāi yí。
漳、泉若家室,出入相怡怡。zhāng quán ruò jiā shì,chū rù xiāng yí yí。
鸡黍罗盘错,醇醪满缶卮。jī shǔ luó pán cuò,chún láo mǎn fǒu zhī。
腊蜡常酬酢,秋冬有馈遗。là là cháng chóu cù,qiū dōng yǒu kuì yí。
尔时双龙目,夹井大如箕。ěr shí shuāng lóng mù,jiā jǐng dà rú jī。
泠泠喷其下,清冽甘如饴。líng líng pēn qí xià,qīng liè gān rú yí。
前面栽修竹,后面植芳篱。qián miàn zāi xiū zhú,hòu miàn zhí fāng lí。
十步一屋,五步一茅篱。shí bù yī wū,wǔ bù yī máo lí。
禽鸟鸣春夏,花果色参差。qín niǎo míng chūn xià,huā guǒ sè cān chà。
种种好光景,顾盼解人颐。zhǒng zhǒng hǎo guāng jǐng,gù pàn jiě rén yí。
嗣后太平日,文武多恬熙。sì hòu tài píng rì,wén wǔ duō tián xī。
黠吏若狨鬼,健役如虎?。xiá lì ruò róng guǐ,jiàn yì rú hǔ。
道逢剽劫贼,摇手谢不知。dào féng piāo jié zéi,yáo shǒu xiè bù zhī。
肩舆下蔀屋,凛凛生威仪。jiān yú xià bù wū,lǐn lǐn shēng wēi yí。
从行六七人,沿路索朱提。cóng xíng liù qī rén,yán lù suǒ zhū tí。
更诱愚顽辈,鹬蚌互相持。gèng yòu yú wán bèi,yù bàng hù xiāng chí。
就中亨渔利,生死两瑕疵。jiù zhōng hēng yú lì,shēng sǐ liǎng xiá cī。
死者卧沙砾,生者受鞭棰。sǐ zhě wò shā lì,shēng zhě shòu biān chuí。
黔娄杀黎首,倚顿遭羁縻。qián lóu shā lí shǒu,yǐ dùn zāo jī mí。
一纸县官帖,十户中人资。yī zhǐ xiàn guān tiē,shí hù zhōng rén zī。
因之升平民,渐渐相凌欺。yīn zhī shēng píng mín,jiàn jiàn xiāng líng qī。
或以众暴寡,弱肉强食之;或以贫虐富,攘夺耕田牺。huò yǐ zhòng bào guǎ,ruò ròu qiáng shí zhī;huò yǐ pín nüè fù,rǎng duó gēng tián xī。
以此积习久,气类判蚩蚩。yǐ cǐ jī xí jiǔ,qì lèi pàn chī chī。
一人搆其衅,千百持械随。yī rén gòu qí xìn,qiān bǎi chí xiè suí。
甥舅为仇敌,乡里相烂糜。shēng jiù wèi chóu dí,xiāng lǐ xiāng làn mí。
村庄纵燎火,田园罢耘耔。cūn zhuāng zòng liáo huǒ,tián yuán bà yún zǐ。
所争非城野,杀人以为嬉。suǒ zhēng fēi chéng yě,shā rén yǐ wèi xī。
遗祸及泉石,阿护身不支。yí huò jí quán shí,ā hù shēn bù zhī。
健儿持刀来,佥谓龙在斯。jiàn ér chí dāo lái,qiān wèi lóng zài sī。
长绳曳之走,斫碎如蛤蜊。zhǎng shéng yè zhī zǒu,zhuó suì rú há lí。
迩来又十载,人情更险巘。ěr lái yòu shí zài,rén qíng gèng xiǎn yǎn。
得失起鸡虫,杀戮到妻儿。dé shī qǐ jī chóng,shā lù dào qī ér。
发冢抛骸骨,剖腹吞心脾。fā zhǒng pāo hái gǔ,pōu fù tūn xīn pí。
浮云淡白日,十里无人窥。fú yún dàn bái rì,shí lǐ wú rén kuī。
去岁东螺人,沟洫角雄雌。qù suì dōng luó rén,gōu xù jiǎo xióng cí。
风波平地起,□炮声如䢮。fēng bō píng dì qǐ,pào shēng rú lèi。
逃遁或不及,怯命饱豾貙。táo dùn huò bù jí,qiè mìng bǎo pī chū。
而我六旬叟,奔走筋力羸。ér wǒ liù xún sǒu,bēn zǒu jīn lì léi。
亦复携童孙,驰骋效騧骊。yì fù xié tóng sūn,chí chěng xiào guā lí。
衣服置畛隰,农具去路岐。yī fú zhì zhěn xí,nóng jù qù lù qí。
仓卒离乡井,狼狈依山陲。cāng zú lí xiāng jǐng,láng bèi yī shān chuí。
渴饮涧中水,饥餐山上葵。kě yǐn jiàn zhōng shuǐ,jī cān shān shàng kuí。
隆冬寒气裂,妻子服绤絺。lóng dōng hán qì liè,qī zi fú xì chī。
中夜仰天卧,飒飒悲风吹。zhōng yè yǎng tiān wò,sà sà bēi fēng chuī。
起视故闾里,暧暧见竿旗。qǐ shì gù lǘ lǐ,ài ài jiàn gān qí。
凉月照荒野,白骨何累累。liáng yuè zhào huāng yě,bái gǔ hé lèi lèi。
今春干戈息,花草无芳蕤。jīn chūn gàn gē xī,huā cǎo wú fāng ruí。
归来见空壁,膏血犹淋漓。guī lái jiàn kōng bì,gāo xuè yóu lín lí。
房屋既荡尽,竹木无条枝。fáng wū jì dàng jǐn,zhú mù wú tiáo zhī。
冽彼山下泉,沙淤塞流澌。liè bǐ shān xià quán,shā yū sāi liú sī。
荷锸一为凿,涓滴始涟洏。hé chā yī wèi záo,juān dī shǐ lián ér。
君今睹灰烬,慎勿古人嗤。jūn jīn dǔ huī jìn,shèn wù gǔ rén chī。
古人原不诈,先生来则迟。gǔ rén yuán bù zhà,xiān shēng lái zé chí。
我听此言罢,呜咽泪双垂。wǒ tīng cǐ yán bà,wū yàn lèi shuāng chuí。
昔闻汉成帝,北宫流漫弥;又闻郁林郡,涸泽兆癃罢。xī wén hàn chéng dì,běi gōng liú màn mí;yòu wén yù lín jùn,hé zé zhào lóng bà。
由来古灵井,气数关盛衰。yóu lái gǔ líng jǐng,qì shù guān shèng shuāi。
此井岂其然,零落人所为。cǐ jǐng qǐ qí rán,líng luò rén suǒ wèi。
台阳古荒服,沧桑无定时。tái yáng gǔ huāng fú,cāng sāng wú dìng shí。
自入版图后,二百年有奇。zì rù bǎn tú hòu,èr bǎi nián yǒu qí。
五方错杂处,王化所难治。wǔ fāng cuò zá chù,wáng huà suǒ nán zhì。
太守自廉洁,县令自仁慈。tài shǒu zì lián jié,xiàn lìng zì rén cí。
哀哀尔漳、泉,灾害实自贻。āi āi ěr zhāng quán,zāi hài shí zì yí。
东家持戈挺,西家列矛鍦。dōng jiā chí gē tǐng,xī jiā liè máo shī。
尔燬我田屋,我夺尔膏脂。ěr huǐ wǒ tián wū,wǒ duó ěr gāo zhī。
均之一自杀,相去不毫厘。jūn zhī yī zì shā,xiāng qù bù háo lí。
我愿尔父兄,子弟戒循规;更愿尔乡党,仁义相切偲。wǒ yuàn ěr fù xiōng,zi dì jiè xún guī;gèng yuàn ěr xiāng dǎng,rén yì xiāng qiè cāi。
乾坤有剥复,日月有盈亏。qián kūn yǒu bō fù,rì yuè yǒu yíng kuī。
苟能推心腹,四海皆埙籯。gǒu néng tuī xīn fù,sì hǎi jiē xūn yíng。
百岁永无患,福禄天尔绥。bǎi suì yǒng wú huàn,fú lù tiān ěr suí。
何必愤失所,喋喋相謷訾。hé bì fèn shī suǒ,dié dié xiāng áo zī。
我志托山水,我心念疮痍。wǒ zhì tuō shān shuǐ,wǒ xīn niàn chuāng yí。
先忧而后乐,此语本吾师。xiān yōu ér hòu lè,cǐ yǔ běn wú shī。
区区一井间,何足系安危!所嗟填壑者,十稔两流离。qū qū yī jǐng jiān,hé zú xì ān wēi!suǒ jiē tián hè zhě,shí rěn liǎng liú lí。
悲悯恐无益,慷慨发歌诗。bēi mǐn kǒng wú yì,kāng kǎi fā gē shī。
寄语采风者,陈之贤有司。jì yǔ cǎi fēng zhě,chén zhī xián yǒu sī。

陈肇兴

陈肇兴,字伯康,号陶村。台湾府彰化县治(今彰化市)人。咸丰三年(1853)入庠邑,补廪膳生。从鹿港拔贡廖春波读书于彰化白沙书院,学习四始六义及唐宋明清诗,表现极为突出。和蔡德芳、曾惟精、廖景瀛合称「白沙书院四杰」。咸丰九年(1859)中举,曾建古香楼作为书房及居处,以读书歌咏自娱。同治元年(1862)戴潮春起事,陈肇兴拒绝戴氏之拉拢,遂遁入武西堡(今南投县集集)之牛牯岭山中。是年七月谋刺戴氏不成,几度濒于险境。闰八月避入集集山中,虽身在军旅,夜晚得閒时,往往秉烛赋诗,追悼阵亡战士,详录戴案经过,题为《咄咄吟》,乃台湾重要的历史文献。同治三年(1864)事平,陈肇兴返回乡里,设帐授学,门生有杨馨兰、杨春华、吴德功、许尚贤等,多为俊才之士。著有《陶村诗稿》六卷,并《咄咄吟》二卷合刊。  陈肇兴的《陶村诗稿》写至戴案结束止,由此作可见清代中叶崛起的台湾士子,思想取向与价值判断。不仅有个人心灵世界及理想抱负的抒写,诗作的关怀重心亦往往与生民百姓密切相关。在形式上,陈氏习惯以长篇歌行来抒怀、言志,诗作风格雄健豪迈。门人吴德功在《陶村诗稿》序文中谓,肇兴之诗胎息于杜甫,可视为清中叶台湾文坛之「诗史」。《陶村诗稿》最早由门人林宗衡等校刊,光绪四年(1878)夏季初刻,乙未之役,版毁于兵燹。后彰化人杨珠浦在大正元年(1912)得抄本于书肆,遂于昭和二年(1937)重刊。民国五十一年(1962)台湾文献丛刊本据杨抄本排印;1971年郑喜夫以连横所藏原刊本为底本〖编者按:据连横《台湾诗荟》创刊号〈遗集待刊预告〉云:「彰化陈伯康孝廉著有《陶村诗稿》八卷,版久毁失,印本亦亡。全台仅存二部,一在余处,一为云林黄君丕承所藏。」〗,另以杨氏本、文丛本合校,是为郑校本。1992年龙文出版社据杨珠浦本重印,而将郑氏校本标注于眉批以供参考,编为「台湾先贤诗文集汇刊」第一集第四册。以下作品以杨珠浦版本(以下简称「杨本」)为底本,郑校本(以下简称「郑本」、「郑注」)为辅,进行编校。(施懿琳撰) 陈肇兴的作品>>

猜您喜欢

班定远

陈肇兴

不受毛锥误一生,天教投笔取功名。bù shòu máo zhuī wù yī shēng,tiān jiào tóu bǐ qǔ gōng míng。
千秋事业留沙漠,一代文章让父兄。qiān qiū shì yè liú shā mò,yī dài wén zhāng ràng fù xiōng。
壮岁孤身探虎穴,暮年匹马返龙城。zhuàng suì gū shēn tàn hǔ xué,mù nián pǐ mǎ fǎn lóng chéng。
由来万里封侯事,只在忠贞翊圣明。yóu lái wàn lǐ fēng hóu shì,zhǐ zài zhōng zhēn yì shèng míng。

闲居

陈肇兴

呼马呼牛任毁誉,抛残世事自闲居。hū mǎ hū niú rèn huǐ yù,pāo cán shì shì zì xián jū。
飞觞月可邀斟酒,举叶风如劝读书。fēi shāng yuè kě yāo zhēn jiǔ,jǔ yè fēng rú quàn dú shū。
旧业重温知学退,新交渐广觉心虚。jiù yè zhòng wēn zhī xué tuì,xīn jiāo jiàn guǎng jué xīn xū。
年来却悔吟诗少,欲买青山赋遂初。nián lái què huǐ yín shī shǎo,yù mǎi qīng shān fù suì chū。

闲居

陈肇兴

百尺高楼接太荒,开门时对远山苍。bǎi chǐ gāo lóu jiē tài huāng,kāi mén shí duì yuǎn shān cāng。
断云归岫形千变,圆月入窗影四方。duàn yún guī xiù xíng qiān biàn,yuán yuè rù chuāng yǐng sì fāng。
古砚墨留铜雀瓦,熏炉火热宝猊香。gǔ yàn mò liú tóng què wǎ,xūn lú huǒ rè bǎo ní xiāng。
幽居不少娱心处,一卷唐诗味已长。yōu jū bù shǎo yú xīn chù,yī juǎn táng shī wèi yǐ zhǎng。

闲居

陈肇兴

暑气全收木叶乾,可人天气爱新寒。shǔ qì quán shōu mù yè qián,kě rén tiān qì ài xīn hán。
攻愁酒每灯前饮,引睡书多枕上看。gōng chóu jiǔ měi dēng qián yǐn,yǐn shuì shū duō zhěn shàng kàn。
地隔中原无雁过,天高沧海有雕盘。dì gé zhōng yuán wú yàn guò,tiān gāo cāng hǎi yǒu diāo pán。
玻璃四面围吟榻,也抵仙家白玉栏。bō lí sì miàn wéi yín tà,yě dǐ xiān jiā bái yù lán。

闲居

陈肇兴

一镫澹对睡常迟,寂寂西窗有所思。yī dèng dàn duì shuì cháng chí,jì jì xī chuāng yǒu suǒ sī。
小饮最宜冬至日,苦吟偏爱夜长时。xiǎo yǐn zuì yí dōng zhì rì,kǔ yín piān ài yè zhǎng shí。
梦回纸帐人初倦,春到梅梢蝶不知。mèng huí zhǐ zhàng rén chū juàn,chūn dào méi shāo dié bù zhī。
却怪寒蛩情似我,连宵唧唧伴吟诗。què guài hán qióng qíng shì wǒ,lián xiāo jī jī bàn yín shī。

十八日,秋雁臣司马殉节大墩

陈肇兴

越境偏将死事勤,英雄肝胆迥超群。yuè jìng piān jiāng sǐ shì qín,yīng xióng gān dǎn jiǒng chāo qún。
威行虎豹声如震,血洒郊原气夺云。wēi xíng hǔ bào shēng rú zhèn,xuè sǎ jiāo yuán qì duó yún。
杀贼犹期为厉鬼,断头还不到将军。shā zéi yóu qī wèi lì guǐ,duàn tóu hái bù dào jiāng jūn。
九重他日逢褒恤,青史千年姓氏芬。jiǔ zhòng tā rì féng bāo xù,qīng shǐ qiān nián xìng shì fēn。

二十日,彰化城陷

陈肇兴

卦山何处拥旌旗,烽火连朝上翠微。guà shān hé chù yōng jīng qí,fēng huǒ lián cháo shàng cuì wēi。
定寨城空夸犄角,望洋援已绝重围。dìng zhài chéng kōng kuā jī jiǎo,wàng yáng yuán yǐ jué zhòng wéi。
优柔养寇机先失,仓卒陈兵计又非。yōu róu yǎng kòu jī xiān shī,cāng zú chén bīng jì yòu fēi。
从此瀛壖无乐土,荆榛塞路乱蓬飞。cóng cǐ yíng ruán wú lè tǔ,jīng zhēn sāi lù luàn péng fēi。

端午饮家与三茂才舍中,闻大军登岸,口占示喜

陈肇兴

故园回首遍狼狐,端午因君醉一壶。gù yuán huí shǒu biàn láng hú,duān wǔ yīn jūn zuì yī hú。
益智未能聊食粽,辟灾无术只悬蒲。yì zhì wèi néng liáo shí zòng,pì zāi wú shù zhǐ xuán pú。
风尘飘泊年将老,世故周旋兴不孤。fēng chén piāo pō nián jiāng lǎo,shì gù zhōu xuán xīng bù gū。
且喜王师登海岸,倒悬早晚慰来苏。qiě xǐ wáng shī dēng hǎi àn,dào xuán zǎo wǎn wèi lái sū。

夏日偶成

陈肇兴

寂寂柴门昼不开,山花零落满苍苔。jì jì chái mén zhòu bù kāi,shān huā líng luò mǎn cāng tái。
蟏蛸在户风初定,蝼蚁迁家雨欲来。xiāo shāo zài hù fēng chū dìng,lóu yǐ qiān jiā yǔ yù lái。
乱后文章多散失,穷来人事废追陪。luàn hòu wén zhāng duō sàn shī,qióng lái rén shì fèi zhuī péi。
关心只有忧时泪,欲扫黄巾苦不才。guān xīn zhǐ yǒu yōu shí lèi,yù sǎo huáng jīn kǔ bù cái。

七夕示内

陈肇兴

世路干戈感未休,天涯容易又新秋。shì lù gàn gē gǎn wèi xiū,tiān yá róng yì yòu xīn qiū。
一家离散悲戎马,万古团圞羡女牛。yī jiā lí sàn bēi róng mǎ,wàn gǔ tuán luán xiàn nǚ niú。
有巧任从儿辈乞,无钱长替内人愁。yǒu qiǎo rèn cóng ér bèi qǐ,wú qián zhǎng tì nèi rén chóu。
私心默向双星祝,早扫欃枪慰白头。sī xīn mò xiàng shuāng xīng zhù,zǎo sǎo chán qiāng wèi bái tóu。

柴关

陈肇兴

清泉白石锁柴关,豪气销残梦寐间。qīng quán bái shí suǒ chái guān,háo qì xiāo cán mèng mèi jiān。
屈指百年惊渐老,回头万事不如闲。qū zhǐ bǎi nián jīng jiàn lǎo,huí tóu wàn shì bù rú xián。
悠悠落日牛羊下,策策空林倦鸟还。yōu yōu luò rì niú yáng xià,cè cè kōng lín juàn niǎo hái。
唯有丹心依旧在,浮云望断海中山。wéi yǒu dān xīn yī jiù zài,fú yún wàng duàn hǎi zhōng shān。

寄林文翰舍人

陈肇兴

□炮连宵枕上听,可怜豺虎尚奇零。pào lián xiāo zhěn shàng tīng,kě lián chái hǔ shàng qí líng。
一身作客如张俭,四海为家类管宁。yī shēn zuò kè rú zhāng jiǎn,sì hǎi wèi jiā lèi guǎn níng。
衔石有心悲怨羽,负山无力泣秋螟。xián shí yǒu xīn bēi yuàn yǔ,fù shān wú lì qì qiū míng。
思量欲献平戎策,独立檐前看将星。sī liàng yù xiàn píng róng cè,dú lì yán qián kàn jiāng xīng。

寄林文翰舍人

陈肇兴

同病相怜鬓欲华,战场回首骨如麻。tóng bìng xiāng lián bìn yù huá,zhàn chǎng huí shǒu gǔ rú má。
心羞秦帝思投海,义激韩仇已破家。xīn xiū qín dì sī tóu hǎi,yì jī hán chóu yǐ pò jiā。
萧索山林愁日暮,飘零弟妹感天涯。xiāo suǒ shān lín chóu rì mù,piāo líng dì mèi gǎn tiān yá。
艰难一样藏身苦,忍泪吞声避虎牙。jiān nán yī yàng cáng shēn kǔ,rěn lèi tūn shēng bì hǔ yá。

寄林文翰舍人

陈肇兴

蔓延贼势正猖披,大厦真非一木支。màn yán zéi shì zhèng chāng pī,dà shà zhēn fēi yī mù zhī。
民不聊生嗟已晚,天如此醉醒何时。mín bù liáo shēng jiē yǐ wǎn,tiān rú cǐ zuì xǐng hé shí。
投胶莫止黄河浊,破产难求博浪锥。tóu jiāo mò zhǐ huáng hé zhuó,pò chǎn nán qiú bó làng zhuī。
自愧杜陵空痛哭,先鞭望汝快驱驰。zì kuì dù líng kōng tòng kū,xiān biān wàng rǔ kuài qū chí。

忆故居

陈肇兴

黯黯愁云四望遥,故园回首总魂消。àn àn chóu yún sì wàng yáo,gù yuán huí shǒu zǒng hún xiāo。
张良去国家初破,杜甫游秦盗正骄。zhāng liáng qù guó jiā chū pò,dù fǔ yóu qín dào zhèng jiāo。
万卷图书归浩劫,一年文武毕今朝。wàn juǎn tú shū guī hào jié,yī nián wén wǔ bì jīn cháo。
可怜呕尽心头血,千首诗都付火烧。kě lián ǒu jǐn xīn tóu xuè,qiān shǒu shī dōu fù huǒ shāo。