古诗词

苏轼

和陶神释

苏轼

二子本无我,其初因物著。èr zi běn wú wǒ,qí chū yīn wù zhù。
岂惟老变衰,念念不如故。qǐ wéi lǎo biàn shuāi,niàn niàn bù rú gù。
知君非金石,安得长托附。zhī jūn fēi jīn shí,ān dé zhǎng tuō fù。
莫从老君言,亦莫用佛语。mò cóng lǎo jūn yán,yì mò yòng fú yǔ。
仙山与佛国,终恐无是处。xiān shān yǔ fú guó,zhōng kǒng wú shì chù。
甚欲随陶翁,移家酒中住。shén yù suí táo wēng,yí jiā jiǔ zhōng zhù。
醉醒要有尽,未易逃诸数。zuì xǐng yào yǒu jǐn,wèi yì táo zhū shù。
平生逐儿戏,处处馀作具。píng shēng zhú ér xì,chù chù yú zuò jù。
所至人聚观,指目生毁誉。suǒ zhì rén jù guān,zhǐ mù shēng huǐ yù。
如今一弄火,好恶都焚去。rú jīn yī nòng huǒ,hǎo è dōu fén qù。
既无负载劳,又无寇攘惧。jì wú fù zài láo,yòu wú kòu rǎng jù。
仲尼晚乃觉,天下何思虑。zhòng ní wǎn nǎi jué,tiān xià hé sī lǜ。

和陶使都经钱溪

苏轼

乔木卷苍藤,浩浩崩云积。qiáo mù juǎn cāng téng,hào hào bēng yún jī。
谢家堂前燕,对语悲宿昔。xiè jiā táng qián yàn,duì yǔ bēi sù xī。
仰看桄榔树,玄鹤舞长翮。yǎng kàn guāng láng shù,xuán hè wǔ zhǎng hé。
新年结荔子,主人黄壤隔。xīn nián jié lì zi,zhǔ rén huáng rǎng gé。
溪阴宜馆我,稍省薪水役。xī yīn yí guǎn wǒ,shāo shěng xīn shuǐ yì。
相如卖车骑,五亩亦可易。xiāng rú mài chē qí,wǔ mǔ yì kě yì。
但恐鵩鸟来,此生还荡析。dàn kǒng fú niǎo lái,cǐ shēng hái dàng xī。
谁能插篱槿,护此残竹柏。shuí néng chā lí jǐn,hù cǐ cán zhú bǎi。

和陶和刘柴桑

苏轼

万劫互起灭,百年一踟躇。wàn jié hù qǐ miè,bǎi nián yī chí chú。
漂流四十年,今乃言卜居。piāo liú sì shí nián,jīn nǎi yán bo jū。
且喜天壤间,一席亦吾庐。qiě xǐ tiān rǎng jiān,yī xí yì wú lú。
稍理兰桂丛,尽平狐兔墟。shāo lǐ lán guì cóng,jǐn píng hú tù xū。
黄橼出旧蘖,紫茗抽新畬。huáng yuán chū jiù niè,zǐ míng chōu xīn shē。
我本早衰人,不谓老更劬。wǒ běn zǎo shuāi rén,bù wèi lǎo gèng qú。
邦君助畚锸,邻里通有无。bāng jūn zhù běn chā,lín lǐ tōng yǒu wú。
竹屋从低深,山窗自明疏。zhú wū cóng dī shēn,shān chuāng zì míng shū。
一饱便终日,高眠忘百须。yī bǎo biàn zhōng rì,gāo mián wàng bǎi xū。
自笑四壁空,无妻老相如。zì xiào sì bì kōng,wú qī lǎo xiāng rú。

迁居之夕,闻邻舍儿诵书,欣然而作

苏轼

幽居乱蛙黾,生理半人禽。yōu jū luàn wā mǐn,shēng lǐ bàn rén qín。
跫然已可喜,况闻弦诵音。qióng rán yǐ kě xǐ,kuàng wén xián sòng yīn。
儿声自圆美,谁家两青衿。ér shēng zì yuán měi,shuí jiā liǎng qīng jīn。
且欣集齐咻,未敢笑越吟。qiě xīn jí qí xiū,wèi gǎn xiào yuè yín。
九龄起韶石,姜子家日南。jiǔ líng qǐ sháo shí,jiāng zi jiā rì nán。
吾道无南北,安知不生今。wú dào wú nán běi,ān zhī bù shēng jīn。
海阔尚挂斗,天高欲横参。hǎi kuò shàng guà dòu,tiān gāo yù héng cān。
荆榛短墙缺,灯火破屋深。jīng zhēn duǎn qiáng quē,dēng huǒ pò wū shēn。
引书与相和,置酒仍独斟。yǐn shū yǔ xiāng hé,zhì jiǔ réng dú zhēn。
可以侑我醉,琅然如玉琴。kě yǐ yòu wǒ zuì,láng rán rú yù qín。

宥老楮

苏轼

我墙东北隅,张王维老谷。wǒ qiáng dōng běi yú,zhāng wáng wéi lǎo gǔ。
树先樗栎大,叶等桑柘沃。shù xiān chū lì dà,yè děng sāng zhè wò。
流膏马乳涨,堕子杨梅熟。liú gāo mǎ rǔ zhǎng,duò zi yáng méi shú。
胡为寻丈地,养此不材木。hú wèi xún zhàng dì,yǎng cǐ bù cái mù。
蹶之得舆薪,规以种松菊。jué zhī dé yú xīn,guī yǐ zhǒng sōng jú。
静言求其用,略数得五六。jìng yán qiú qí yòng,lüè shù dé wǔ liù。
肤为蔡侯纸,子入《桐君录》。fū wèi cài hóu zhǐ,zi rù tóng jūn lù。
黄缯练成素,黝面颒作玉。huáng zēng liàn chéng sù,yǒu miàn huì zuò yù。
灌洒蒸生菌,腐馀光吐烛。guàn sǎ zhēng shēng jūn,fǔ yú guāng tǔ zhú。
虽无傲霜节,幸免狂酲毒。suī wú ào shuāng jié,xìng miǎn kuáng chéng dú。
孤根信微陋,生理有倚伏。gū gēn xìn wēi lòu,shēng lǐ yǒu yǐ fú。
投斧为赋诗,德怨聊相赎。tóu fǔ wèi fù shī,dé yuàn liáo xiāng shú。

和陶西田穫早稻,并引

苏轼

蓬头三獠奴,谁谓愿且端。péng tóu sān liáo nú,shuí wèi yuàn qiě duān。
晨兴洒扫罢,饱食不自安。chén xīng sǎ sǎo bà,bǎo shí bù zì ān。
愿治此圃畦,少资主游观。yuàn zhì cǐ pǔ qí,shǎo zī zhǔ yóu guān。
昼功不自觉,夜气乃潜还。zhòu gōng bù zì jué,yè qì nǎi qián hái。
早韭欲争春,晚菘先破寒。zǎo jiǔ yù zhēng chūn,wǎn sōng xiān pò hán。
人间无正味,美好出艰难。rén jiān wú zhèng wèi,měi hǎo chū jiān nán。
早知农圃乐,岂有非意干。zǎo zhī nóng pǔ lè,qǐ yǒu fēi yì gàn。
尚恨不持锄,未免骍我颜。shàng hèn bù chí chú,wèi miǎn xīng wǒ yán。
此心苟未降,何适不间关。cǐ xīn gǒu wèi jiàng,hé shì bù jiān guān。
休去复歇去,菜食何所叹。xiū qù fù xiē qù,cài shí hé suǒ tàn。

和陶下噀田舍穫

苏轼

聚粪西垣下,凿泉东垣隈。jù fèn xī yuán xià,záo quán dōng yuán wēi。
劳辱何时休,宴安不可怀。láo rǔ hé shí xiū,yàn ān bù kě huái。
天公岂相喜,雨霁与意谐。tiān gōng qǐ xiāng xǐ,yǔ jì yǔ yì xié。
黄菘养土膏,老楮生树鸡。huáng sōng yǎng tǔ gāo,lǎo chǔ shēng shù jī。
未忍便烹煮,绕观日百回。wèi rěn biàn pēng zhǔ,rào guān rì bǎi huí。
跨海得远信,冰盘鸣玉哀。kuà hǎi dé yuǎn xìn,bīng pán míng yù āi。
茵蔯点脍缕,照坐如花开。yīn chén diǎn kuài lǚ,zhào zuò rú huā kāi。
一与蜑叟醉,苍颜两摧颓。yī yǔ dàn sǒu zuì,cāng yán liǎng cuī tuí。
齿根日浮动,自与粱肉乖。chǐ gēn rì fú dòng,zì yǔ liáng ròu guāi。
食菜岂不足,呼儿拆鸡栖。shí cài qǐ bù zú,hū ér chāi jī qī。

和陶戴主簿

苏轼

海南无冬夏,安知岁将穷。hǎi nán wú dōng xià,ān zhī suì jiāng qióng。
时时小摇落,荣悴俯仰中。shí shí xiǎo yáo luò,róng cuì fǔ yǎng zhōng。
上天信包荒,佳植无由丰。shàng tiān xìn bāo huāng,jiā zhí wú yóu fēng。
锄耰代肃杀,有择非霜风。chú yōu dài sù shā,yǒu zé fēi shuāng fēng。
手栽兰与菊,侑我清宴终。shǒu zāi lán yǔ jú,yòu wǒ qīng yàn zhōng。
撷芳眼已明,饮酒腹尚冲。xié fāng yǎn yǐ míng,yǐn jiǔ fù shàng chōng。
草去土自隤,井深墙愈隆。cǎo qù tǔ zì tuí,jǐng shēn qiáng yù lóng。
勿笑一亩园,蚁垤齐衡、嵩。wù xiào yī mǔ yuán,yǐ dié qí héng sōng。

和陶游斜川

苏轼

谪居澹无事,何异老且休。zhé jū dàn wú shì,hé yì lǎo qiě xiū。
虽过靖节年,未失斜川游。suī guò jìng jié nián,wèi shī xié chuān yóu。
春江渌未波,人卧船自流。chūn jiāng lù wèi bō,rén wò chuán zì liú。
我本无所适,泛泛随鸣鸥。wǒ běn wú suǒ shì,fàn fàn suí míng ōu。
中流遇洑洄,舍舟步层丘。zhōng liú yù fú huí,shě zhōu bù céng qiū。
有口可与饮,何必逢我俦。yǒu kǒu kě yǔ yǐn,hé bì féng wǒ chóu。
过子诗似翁,我唱而辄酬。guò zi shī shì wēng,wǒ chàng ér zhé chóu。
未知陶彭泽,颇有此乐不。wèi zhī táo péng zé,pǒ yǒu cǐ lè bù。
问点尔何如,不与圣同忧。wèn diǎn ěr hé rú,bù yǔ shèng tóng yōu。
问翁何所笑,不为由与求。wèn wēng hé suǒ xiào,bù wèi yóu yǔ qiú。

子由生日

苏轼

上天不难知,好恶与我一。shàng tiān bù nán zhī,hǎo è yǔ wǒ yī。
方其未定间,人力破阴骘。fāng qí wèi dìng jiān,rén lì pò yīn zhì。
小忍待其定,报应真可必。xiǎo rěn dài qí dìng,bào yīng zhēn kě bì。
季氏生而仁,观过见其实。jì shì shēng ér rén,guān guò jiàn qí shí。
端如柳下惠,焉往不三黜。duān rú liǔ xià huì,yān wǎng bù sān chù。
天有时而定,寿考未易毕。tiān yǒu shí ér dìng,shòu kǎo wèi yì bì。
儿孙七男子,次第皆逢吉。ér sūn qī nán zi,cì dì jiē féng jí。
遥知设罗门,独掩悬罄室。yáo zhī shè luó mén,dú yǎn xuán qìng shì。
回思十年事,无愧箧中笔。huí sī shí nián shì,wú kuì qiè zhōng bǐ。
但愿白发兄,年年作生日。dàn yuàn bái fā xiōng,nián nián zuò shēng rì。

以黄子木拄杖为子由生日之寿

苏轼

灵寿扶孔光,菊潭饮伯始。líng shòu fú kǒng guāng,jú tán yǐn bó shǐ。
虽云闲草木,岂乐蒙此耻。suī yún xián cǎo mù,qǐ lè méng cǐ chǐ。
一时偶收用,千载相瘢疻。yī shí ǒu shōu yòng,qiān zài xiāng bān zhǐ。
海南无嘉植,野果名黄子。hǎi nán wú jiā zhí,yě guǒ míng huáng zi。
坚瘦多节目,天材任操倚。jiān shòu duō jié mù,tiān cái rèn cāo yǐ。
嗟我始剪裁,世用或缘此。jiē wǒ shǐ jiǎn cái,shì yòng huò yuán cǐ。
贵从老夫手,往配先生几。guì cóng lǎo fū shǒu,wǎng pèi xiān shēng jǐ。
相从归故山,不愧仙人杞。xiāng cóng guī gù shān,bù kuì xiān rén qǐ。

和陶与殷晋安别

苏轼

孤生知永弃,末路嗟长勤。gū shēng zhī yǒng qì,mò lù jiē zhǎng qín。
久安儋耳陋,日与雕题亲。jiǔ ān dān ěr lòu,rì yǔ diāo tí qīn。
海国此奇士,官居我东邻。hǎi guó cǐ qí shì,guān jū wǒ dōng lín。
卯酒无虚日,夜棋有达晨。mǎo jiǔ wú xū rì,yè qí yǒu dá chén。
小瓮多自酿,一瓢时见分。xiǎo wèng duō zì niàng,yī piáo shí jiàn fēn。
仍将对床梦,伴我五更春。réng jiāng duì chuáng mèng,bàn wǒ wǔ gèng chūn。
暂聚水上萍,忽散风中云。zàn jù shuǐ shàng píng,hū sàn fēng zhōng yún。
恐无再见日,笑谈来生因。kǒng wú zài jiàn rì,xiào tán lái shēng yīn。
空吟清诗送,不救归装贫。kōng yín qīng shī sòng,bù jiù guī zhuāng pín。

赠郑清叟秀才

苏轼

风涛战扶胥,海贼横泥子。fēng tāo zhàn fú xū,hǎi zéi héng ní zi。
胡为犯二怖,博此一笑喜。hú wèi fàn èr bù,bó cǐ yī xiào xǐ。
问君奚所欲,欲谈仁义耳。wèn jūn xī suǒ yù,yù tán rén yì ěr。
我才不逮人,所有聊足已。wǒ cái bù dǎi rén,suǒ yǒu liáo zú yǐ。
安能相付与,过听君误矣。ān néng xiāng fù yǔ,guò tīng jūn wù yǐ。
霜风扫瘴毒,冬日稍清美。shuāng fēng sǎo zhàng dú,dōng rì shāo qīng měi。
年来万事足,所欠惟一死。nián lái wàn shì zú,suǒ qiàn wéi yī sǐ。
澹然两无求,滑净空棐几。dàn rán liǎng wú qiú,huá jìng kōng fěi jǐ。

和陶王抚军座送客

苏轼

胸中有佳处,海瘴不能腓。xiōng zhōng yǒu jiā chù,hǎi zhàng bù néng féi。
三年无所愧,十口今同归。sān nián wú suǒ kuì,shí kǒu jīn tóng guī。
汝去莫相怜,我生本无依。rǔ qù mò xiāng lián,wǒ shēng běn wú yī。
相从大块中,几合几分违。xiāng cóng dà kuài zhōng,jǐ hé jǐ fēn wéi。
莫作往来相,而生爱见悲。mò zuò wǎng lái xiāng,ér shēng ài jiàn bēi。
悠悠含山日,炯炯留清辉。yōu yōu hán shān rì,jiǒng jiǒng liú qīng huī。
悬知冬夜长,不恨晨光迟。xuán zhī dōng yè zhǎng,bù hèn chén guāng chí。
梦中与汝别,作诗记忘遗。mèng zhōng yǔ rǔ bié,zuò shī jì wàng yí。

和陶答庞参军

苏轼

留灯坐达晓,要与影晤言。liú dēng zuò dá xiǎo,yào yǔ yǐng wù yán。
下帷对古人,何暇复窥园。xià wéi duì gǔ rén,hé xiá fù kuī yuán。
使君本学武,少诵《十三篇》。shǐ jūn běn xué wǔ,shǎo sòng shí sān piān。
颇能口击贼,戈戟亦森然。pǒ néng kǒu jī zéi,gē jǐ yì sēn rán。
才智谁不如,功名叹无缘。cái zhì shuí bù rú,gōng míng tàn wú yuán。
独来向我说,愤懑当奚宣。dú lái xiàng wǒ shuō,fèn mèn dāng xī xuān。
一见胜百闻,往鏖皋兰山。yī jiàn shèng bǎi wén,wǎng áo gāo lán shān。
白衣挟三矢,趁此征辽年。bái yī xié sān shǐ,chèn cǐ zhēng liáo nián。

夜烧松明火

苏轼

岁暮风雨交,客舍悽薄寒。suì mù fēng yǔ jiāo,kè shě qī báo hán。
夜烧松明火,照室红龙鸾。yè shāo sōng míng huǒ,zhào shì hóng lóng luán。
快焰初煌煌,碧烟稍团团。kuài yàn chū huáng huáng,bì yān shāo tuán tuán。
幽人忽富贵,蕙帐芬椒兰。yōu rén hū fù guì,huì zhàng fēn jiāo lán。
珠煤缀屋角,香?流铜盘。zhū méi zhuì wū jiǎo,xiāng yì liú tóng pán。
坐看十八公,俯仰灰烬残。zuò kàn shí bā gōng,fǔ yǎng huī jìn cán。
齐奴朝爨蜡,莱公夜长叹。qí nú cháo cuàn là,lái gōng yè zhǎng tàn。
海康无此物,烛尽更未阑。hǎi kāng wú cǐ wù,zhú jǐn gèng wèi lán。

贫家净扫地

苏轼

贫家净扫地,贫女好梳头。pín jiā jìng sǎo dì,pín nǚ hǎo shū tóu。
下士晚闻道,聊以拙自修。xià shì wǎn wén dào,liáo yǐ zhuō zì xiū。
叩门有佳客,一饭相邀留。kòu mén yǒu jiā kè,yī fàn xiāng yāo liú。
舂炊勿草草,此客未易媮。chōng chuī wù cǎo cǎo,cǐ kè wèi yì tōu。
慎勿用劳薪,感我如薰莸。shèn wù yòng láo xīn,gǎn wǒ rú xūn yóu。
德人抱衡石,铢黍安可廋。dé rén bào héng shí,zhū shǔ ān kě sōu。

五色雀,并引

苏轼

粲粲五色羽,炎方凤之徒。càn càn wǔ sè yǔ,yán fāng fèng zhī tú。
青黄缟玄服,翼卫两绂朱。qīng huáng gǎo xuán fú,yì wèi liǎng fú zhū。
仁心知闵农,常告雨霁符。rén xīn zhī mǐn nóng,cháng gào yǔ jì fú。
我穷惟四壁,破屋无瞻乌。wǒ qióng wéi sì bì,pò wū wú zhān wū。
惠然此粲者,来集竹与梧。huì rán cǐ càn zhě,lái jí zhú yǔ wú。
锵鸣如玉佩,意欲相嬉娱。qiāng míng rú yù pèi,yì yù xiāng xī yú。
寂寞两黎生,食菜真臞儒。jì mò liǎng lí shēng,shí cài zhēn qú rú。
小圃散春物,野桃陈雪肤。xiǎo pǔ sàn chūn wù,yě táo chén xuě fū。
举杯得一笑,见此红鸾雏。jǔ bēi dé yī xiào,jiàn cǐ hóng luán chú。
高情如飞仙,未易握粟呼。gāo qíng rú fēi xiān,wèi yì wò sù hū。
胡为去复来,眷眷岂属吾。hú wèi qù fù lái,juàn juàn qǐ shǔ wú。
回翔天壤间,何必怀此都。huí xiáng tiān rǎng jiān,hé bì huái cǐ dōu。

安期生,并引

苏轼

安期本策士,平日交蒯通。ān qī běn cè shì,píng rì jiāo kuǎi tōng。
尝干重瞳子,不见隆准公。cháng gàn zhòng tóng zi,bù jiàn lóng zhǔn gōng。
应如鲁仲连,抵掌吐长虹。yīng rú lǔ zhòng lián,dǐ zhǎng tǔ zhǎng hóng。
难堪踞床洗,宁挹扛鼎雄。nán kān jù chuáng xǐ,níng yì káng dǐng xióng。
事既两大缪,飘然籋遗风。shì jì liǎng dà móu,piāo rán niè yí fēng。
乃知经世士,出世或乘龙。nǎi zhī jīng shì shì,chū shì huò chéng lóng。
岂比山泽臞,忍饥啖柏松。qǐ bǐ shān zé qú,rěn jī dàn bǎi sōng。
纵使偶不死,正堪为仆僮。zòng shǐ ǒu bù sǐ,zhèng kān wèi pū tóng。
茂陵秋风客,望祖犹蚁蜂。mào líng qiū fēng kè,wàng zǔ yóu yǐ fēng。
海上如瓜枣,可闻不可逢。hǎi shàng rú guā zǎo,kě wén bù kě féng。

司命宫杨道士息轩

苏轼

无事此静坐,一日似两日。wú shì cǐ jìng zuò,yī rì shì liǎng rì。
若活七十年,便是百四十。ruò huó qī shí nián,biàn shì bǎi sì shí。
黄金几时成,白发日夜出。huáng jīn jǐ shí chéng,bái fā rì yè chū。
开眼三千秋,速如驹过隙。kāi yǎn sān qiān qiū,sù rú jū guò xì。
是故东坡老,贵汝一念息。shì gù dōng pō lǎo,guì rǔ yī niàn xī。
时来登此轩,目送过海席。shí lái dēng cǐ xuān,mù sòng guò hǎi xí。
家山归未能,题诗寄屋壁。jiā shān guī wèi néng,tí shī jì wū bì。