古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

寓居六咏

苏辙

山丹炫南土,盈尺愧西京。shān dān xuàn nán tǔ,yíng chǐ kuì xī jīng。
所至曾无比,知非浪得名。suǒ zhì céng wú bǐ,zhī fēi làng dé míng。
未须求别种,尚欠剥繁英。wèi xū qiú bié zhǒng,shàng qiàn bō fán yīng。
行复春风度,天涯眼暂明。xíng fù chūn fēng dù,tiān yá yǎn zàn míng。

寓居六咏

苏辙

邻家三亩竹,萧散倚东墙。lín jiā sān mǔ zhú,xiāo sàn yǐ dōng qiáng。
谁谓非吾有,时能惠我凉。shuí wèi fēi wú yǒu,shí néng huì wǒ liáng。
雪深闻毁折,风作任披猖。xuě shēn wén huǐ zhé,fēng zuò rèn pī chāng。
事过还依旧,相看意愈长。shì guò hái yī jiù,xiāng kàn yì yù zhǎng。

寓居六咏

苏辙

弱榴生掩冉,插竹强支叉。ruò liú shēng yǎn rǎn,chā zhú qiáng zhī chā。
旋叠封根石,能开著子花。xuán dié fēng gēn shí,néng kāi zhù zi huā。
扶持物遂性,缀缉我成家。fú chí wù suì xìng,zhuì jī wǒ chéng jiā。
故国田园少,何须恨海涯。gù guó tián yuán shǎo,hé xū hèn hǎi yá。

寓居六咏

苏辙

大鸡如人立,小鸡三寸长。dà jī rú rén lì,xiǎo jī sān cùn zhǎng。
造物均付予,危冠两昂藏。zào wù jūn fù yǔ,wēi guān liǎng áng cáng。
出栏风易倒,依草枯不僵。chū lán fēng yì dào,yī cǎo kū bù jiāng。
后庭花草盛,怜汝计兴亡。hòu tíng huā cǎo shèng,lián rǔ jì xīng wáng。

寓居六咏

苏辙

西邻分半井,十口无渴忧。xī lín fēn bàn jǐng,shí kǒu wú kě yōu。
岁旱百泉竭,日供八家求。suì hàn bǎi quán jié,rì gōng bā jiā qiú。
艰难念生理,沾足愧寒流。jiān nán niàn shēng lǐ,zhān zú kuì hán liú。
比闻山田妇,出汲争群牛。bǐ wén shān tián fù,chū jí zhēng qún niú。

范丞相尧夫挽词二首

苏辙

持身守忠恕,临事耻浮沉。chí shēn shǒu zhōng shù,lín shì chǐ fú chén。
直道更三黜,平生惟一心。zhí dào gèng sān chù,píng shēng wéi yī xīn。
家风来自远,国论老弥深。jiā fēng lái zì yuǎn,guó lùn lǎo mí shēn。
令德真如玉,泥沙枉见侵。lìng dé zhēn rú yù,ní shā wǎng jiàn qīn。

范丞相尧夫挽词二首

苏辙

南迁头已白,北返病初加。nán qiān tóu yǐ bái,běi fǎn bìng chū jiā。
君意知无罪,天心许到家。jūn yì zhī wú zuì,tiān xīn xǔ dào jiā。
同朝曾忝旧,握手一长嗟。tóng cháo céng tiǎn jiù,wò shǒu yī zhǎng jiē。
时事纷无已,还应付棣华。shí shì fēn wú yǐ,hái yīng fù dì huá。

大行皇太后挽词二首

苏辙

累朝宗内治,晚岁擅鸿勋。lèi cháo zōng nèi zhì,wǎn suì shàn hóng xūn。
立子得元圣,收帘奉长君。lì zi dé yuán shèng,shōu lián fèng zhǎng jūn。
一言消横逆,多难弭纷纭。yī yán xiāo héng nì,duō nán mǐ fēn yún。
仙驭曾非远,长瞻巩洛云。xiān yù céng fēi yuǎn,zhǎng zhān gǒng luò yún。

大行皇太后挽词二首

苏辙

家风承旧相,国体继皇姑。jiā fēng chéng jiù xiāng,guó tǐ jì huáng gū。
定策从中禁,传声震海隅。dìng cè cóng zhōng jìn,chuán shēng zhèn hǎi yú。
春风开闭蛰,朝露湿焦枯。chūn fēng kāi bì zhé,cháo lù shī jiāo kū。
万里生还客,冠缨泪雨濡。wàn lǐ shēng hái kè,guān yīng lèi yǔ rú。

追尊皇太后挽词二首

苏辙

月缺年何久,龙飞事一新。yuè quē nián hé jiǔ,lóng fēi shì yī xīn。
追崇名号正,同袝礼容均。zhuī chóng míng hào zhèng,tóng fù lǐ róng jūn。
凤翣低迎日,龙輴细起尘。fèng shà dī yíng rì,lóng chūn xì qǐ chén。
都人知舜孝,拥绋尽沾巾。dōu rén zhī shùn xiào,yōng fú jǐn zhān jīn。

追尊皇太后挽词二首

苏辙

德美钟岐嶷,荣华倍感伤。dé měi zhōng qí yí,róng huá bèi gǎn shāng。
一时朝野恨,百世本支长。yī shí cháo yě hèn,bǎi shì běn zhī zhǎng。
出祖悲无憾,因山俭有光。chū zǔ bēi wú hàn,yīn shān jiǎn yǒu guāng。
他年过嵩洛,望拜裕陵旁。tā nián guò sōng luò,wàng bài yù líng páng。

赠史文通奉议二首

苏辙

墙北史居士,挂冠心转闲。qiáng běi shǐ jū shì,guà guān xīn zhuǎn xián。
顶开人共怪,神去夜深还。dǐng kāi rén gòng guài,shén qù yè shēn hái。
白雪微侵鬓,丹砂久驻颜。bái xuě wēi qīn bìn,dān shā jiǔ zhù yán。
从君欲问道,何日径开关。cóng jūn yù wèn dào,hé rì jìng kāi guān。

赠史文通奉议二首

苏辙

有叟住东野,畏人希入城。yǒu sǒu zhù dōng yě,wèi rén xī rù chéng。
君时共还往,我欲问修行。jūn shí gòng hái wǎng,wǒ yù wèn xiū xíng。
早岁识岩客,近时逢绛生。zǎo suì shí yán kè,jìn shí féng jiàng shēng。
真能访茅屋,屣履试将迎。zhēn néng fǎng máo wū,xǐ lǚ shì jiāng yíng。

次前韵示杨明二首

苏辙

晚岁有馀乐,天教一向闲。wǎn suì yǒu yú lè,tiān jiào yī xiàng xián。
嵩阳百口住,岭外七年还。sōng yáng bǎi kǒu zhù,lǐng wài qī nián hái。
卜宅先邻晏,携瓢欲饮颜。bo zhái xiān lín yàn,xié piáo yù yǐn yán。
吴僧来不久,相约叩禅关。wú sēng lái bù jiǔ,xiāng yuē kòu chán guān。

次前韵示杨明二首

苏辙

甘井元依庙,平湖亦近城。gān jǐng yuán yī miào,píng hú yì jìn chéng。
幅巾朝食罢,芒屩雨中行。fú jīn cháo shí bà,máng juē yǔ zhōng xíng。
扰扰初何事,悠悠毕此生。rǎo rǎo chū hé shì,yōu yōu bì cǐ shēng。
欲邀东郭叟,烦子作郊迎。yù yāo dōng guō sǒu,fán zi zuò jiāo yíng。