古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

咏竹二首

苏辙

南邻竹甚茂,门巷不容宾。nán lín zhú shén mào,mén xiàng bù róng bīn。
悬印君当往,囊金我患贫。xuán yìn jūn dāng wǎng,náng jīn wǒ huàn pín。
翠旌稍乱起,犀角笋初匀。cuì jīng shāo luàn qǐ,xī jiǎo sǔn chū yún。
不惜图书卖,端来作主人。bù xī tú shū mài,duān lái zuò zhǔ rén。

移竹

苏辙

墙阴竹蒙密,板筑念相妨。qiáng yīn zhú méng mì,bǎn zhù niàn xiāng fáng。
欲补园东缺,欣乘雨后凉。yù bǔ yuán dōng quē,xīn chéng yǔ hòu liáng。
三年生笋遍,一径引风长。sān nián shēng sǔn biàn,yī jìng yǐn fēng zhǎng。
但恐翁弥老,筇枝懒复将。dàn kǒng wēng mí lǎo,qióng zhī lǎn fù jiāng。

雪后小酌赠内

苏辙

薄雪为灯止,和风应节来。báo xuě wèi dēng zhǐ,hé fēng yīng jié lái。
出游吾已懒,小酌意难裁。chū yóu wú yǐ lǎn,xiǎo zhuó yì nán cái。
竹径泥方滑,菁畦冻欲开。zhú jìng ní fāng huá,jīng qí dòng yù kāi。
细君怜老病,加料作新醅。xì jūn lián lǎo bìng,jiā liào zuò xīn pēi。

南堂新游花坛二首

苏辙

乱竹侵红药,病花羞晚春。luàn zhú qīn hóng yào,bìng huā xiū wǎn chūn。
移根近谈笑,得土长精神。yí gēn jìn tán xiào,dé tǔ zhǎng jīng shén。
荣悴非由尔,芬芳止为人。róng cuì fēi yóu ěr,fēn fāng zhǐ wèi rén。
庭西井泉好,汲灌每躬亲。tíng xī jǐng quán hǎo,jí guàn měi gōng qīn。

南堂新游花坛二首

苏辙

老木不忍伐,横枝宜少除。lǎo mù bù rěn fá,héng zhī yí shǎo chú。
根茎渐有托,雨露稍分馀。gēn jīng jiàn yǒu tuō,yǔ lù shāo fēn yú。
生意初无损,开花终自如。shēng yì chū wú sǔn,kāi huā zhōng zì rú。
他年诸草木,成就此幽居。tā nián zhū cǎo mù,chéng jiù cǐ yōu jū。

外孙文骥与可学士之孙也予亲教之学作诗俊发犹有家风喜其不坠作诗赠之

苏辙

已矣石室老,奄然三十年。yǐ yǐ shí shì lǎo,yǎn rán sān shí nián。
遗孙生不识,妙理定谁传。yí sūn shēng bù shí,miào lǐ dìng shuí chuán。
孔伋仍闻道,贾嘉终象贤。kǒng jí réng wén dào,jiǎ jiā zhōng xiàng xián。
文章犹细事,风节记高坚。wén zhāng yóu xì shì,fēng jié jì gāo jiān。

开窗

苏辙

绿竹琅玕色,红葵旌节花。lǜ zhú láng gān sè,hóng kuí jīng jié huā。
开窗风细细,窥户月斜斜。kāi chuāng fēng xì xì,kuī hù yuè xié xié。
活计无多子,文章自一家。huó jì wú duō zi,wén zhāng zì yī jiā。
一床方病卧,随意上三车。yī chuáng fāng bìng wò,suí yì shàng sān chē。

秋社分题

苏辙

天公闵贫病,雨止得丰穰。tiān gōng mǐn pín bìng,yǔ zhǐ dé fēng ráng。
南亩场功作,东家社酒香。nán mǔ chǎng gōng zuò,dōng jiā shè jiǔ xiāng。
分均思孺子,归遗笑东方。fēn jūn sī rú zi,guī yí xiào dōng fāng。
肯劝拾遗住,休嫌父老狂。kěn quàn shí yí zhù,xiū xián fù lǎo kuáng。

中秋无月同诸子二首

苏辙

风雨来无定,泥涂日向深。fēng yǔ lái wú dìng,ní tú rì xiàng shēn。
直埋今夜月,真失众人心。zhí mái jīn yè yuè,zhēn shī zhòng rén xīn。
云外天衢净,人间浊雾侵。yún wài tiān qú jìng,rén jiān zhuó wù qīn。
幽人久不寐,起坐夜愔愔。yōu rén jiǔ bù mèi,qǐ zuò yè yīn yīn。

中秋无月同诸子二首

苏辙

卷衣换斗酒,欲饮月明中。juǎn yī huàn dòu jiǔ,yù yǐn yuè míng zhōng。
坐看浮云合,遥怜四海同。zuò kàn fú yún hé,yáo lián sì hǎi tóng。
清光知未泯,来岁尚无穷。qīng guāng zhī wèi mǐn,lái suì shàng wú qióng。
且尽樽中渌,高眠听雨风。qiě jǐn zūn zhōng lù,gāo mián tīng yǔ fēng。

杀麦二首

苏辙

麦幸十分熟,雨过三日霪。mài xìng shí fēn shú,yǔ guò sān rì yín。
初晴尚未伏,半夜卷重阴。chū qíng shàng wèi fú,bàn yè juǎn zhòng yīn。
细筑场无隙,轻推磨有音。xì zhù chǎng wú xì,qīng tuī mó yǒu yīn。
惊闻诸县水,一晒直千金。jīng wén zhū xiàn shuǐ,yī shài zhí qiān jīn。

杀麦二首

苏辙

雨后麦多病,庾中蛾欲飞。yǔ hòu mài duō bìng,yǔ zhōng é yù fēi。
不辞终日暑,幸脱半年饥。bù cí zhōng rì shǔ,xìng tuō bàn nián jī。
潦水来何暴,秋田望已微。lǎo shuǐ lái hé bào,qiū tián wàng yǐ wēi。
农夫愚可念,此报定谁非。nóng fū yú kě niàn,cǐ bào dìng shuí fēi。

九日三首

苏辙

昔忝衣冠旧,今从野老游。xī tiǎn yī guān jiù,jīn cóng yě lǎo yóu。
篱根菊初绽,瓮面酒新刍。lí gēn jú chū zhàn,wèng miàn jiǔ xīn chú。
不负重阳节,都无举世忧。bù fù zhòng yáng jié,dōu wú jǔ shì yōu。
人生定谁是,万事本悠悠。rén shēng dìng shuí shì,wàn shì běn yōu yōu。

九日三首

苏辙

欲就九日饮,旋炊三斗醅。yù jiù jiǔ rì yǐn,xuán chuī sān dòu pēi。
今朝不一醉,坐客有空回。jīn cháo bù yī zuì,zuò kè yǒu kōng huí。
白发何须吝,黄花恨晚开。bái fā hé xū lìn,huáng huā hèn wǎn kāi。
问知瓶未罄,相劝尽馀杯。wèn zhī píng wèi qìng,xiāng quàn jǐn yú bēi。

九日三首

苏辙

从古重此日,今人那得违。cóng gǔ zhòng cǐ rì,jīn rén nà dé wéi。
菊迟知岁闰,酒贵念人饥。jú chí zhī suì rùn,jiǔ guì niàn rén jī。
身安且自慰,家远不成归。shēn ān qiě zì wèi,jiā yuǎn bù chéng guī。
尚忆少年乐,惊呼人尽非。shàng yì shǎo nián lè,jīng hū rén jǐn fēi。