古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

种花二首

苏辙

筑室力已尽,种花功尚疏。zhù shì lì yǐ jǐn,zhǒng huā gōng shàng shū。
山丹得春雨,艳色照庭除。shān dān dé chūn yǔ,yàn sè zhào tíng chú。
末品何曾数,群芳自不如。mò pǐn hé céng shù,qún fāng zì bù rú。
今秋接千叶,试取洛人馀。jīn qiū jiē qiān yè,shì qǔ luò rén yú。

种花二首

苏辙

筑室少闲地,种花能几畦。zhù shì shǎo xián dì,zhǒng huā néng jǐ qí。
松筠旧满眼,桃李渐成蹊。sōng yún jiù mǎn yǎn,táo lǐ jiàn chéng qī。
无计通湖水,长思种藕泥。wú jì tōng hú shuǐ,zhǎng sī zhǒng ǒu ní。
幽怀终不惬,拄杖出城西。yōu huái zhōng bù qiè,zhǔ zhàng chū chéng xī。

南斋独坐

苏辙

独坐南斋久,忘家似出家。dú zuò nán zhāi jiǔ,wàng jiā shì chū jiā。
香烟秾作穗,茶面结成花。xiāng yān nóng zuò suì,chá miàn jié chéng huā。
细竹才通径,长松初有槎。xì zhú cái tōng jìng,zhǎng sōng chū yǒu chá。
往还真断绝,一一数归鸦。wǎng hái zhēn duàn jué,yī yī shù guī yā。

西成

苏辙

野老端相庆,西成仅十分。yě lǎo duān xiāng qìng,xī chéng jǐn shí fēn。
寒来多酿酒,客过预留饙。hán lái duō niàng jiǔ,kè guò yù liú fēn。
近事姑求饱,远忧要浪闻。jìn shì gū qiú bǎo,yuǎn yōu yào làng wén。
一壶真有理,终日得醺醺。yī hú zhēn yǒu lǐ,zhōng rì dé xūn xūn。

示诸子

苏辙

诸子才不恶,功名旧有言。zhū zi cái bù è,gōng míng jiù yǒu yán。
穷愁念父母,心力尽田园。qióng chóu niàn fù mǔ,xīn lì jǐn tián yuán。
志在要须命,身闲且养源。zhì zài yào xū mìng,shēn xián qiě yǎng yuán。
游鱼脱渊水,何处有飞翻。yóu yú tuō yuān shuǐ,hé chù yǒu fēi fān。

示诸孙

苏辙

少年真力学,玄月闭书帷。shǎo nián zhēn lì xué,xuán yuè bì shū wéi。
老去浑无赖,心空自不知。lǎo qù hún wú lài,xīn kōng zì bù zhī。
交游谁识面,文字略存诗。jiāo yóu shuí shí miàn,wén zì lüè cún shī。
笑向诸孙说,疏慵非汝师。xiào xiàng zhū sūn shuō,shū yōng fēi rǔ shī。

腊中三雪

苏辙

一腊不虚度,三雪自相因。yī là bù xū dù,sān xuě zì xiāng yīn。
暗添池上凌,稍压麦中尘。àn tiān chí shàng líng,shāo yā mài zhōng chén。
馀润想犹在,苦寒将及春。yú rùn xiǎng yóu zài,kǔ hán jiāng jí chūn。
殷勤欲尽酒,扶养病衰人。yīn qín yù jǐn jiǔ,fú yǎng bìng shuāi rén。

九日阴雨不止病中把酒示诸子三首其二

苏辙

九日不能饮,呦呦觉胃寒。jiǔ rì bù néng yǐn,yōu yōu jué wèi hán。
妻孥劝把盏,萸菊正堆盘。qī nú quàn bǎ zhǎn,yú jú zhèng duī pán。
懒极久成病,年高终鲜欢。lǎn jí jiǔ chéng bìng,nián gāo zhōng xiān huān。
道人嫌服药,心息自相安。dào rén xián fú yào,xīn xī zì xiāng ān。

九日阴雨不止病中把酒示诸子三首其二

苏辙

庭菊兼黄白,村醪杂圣贤。tíng jú jiān huáng bái,cūn láo zá shèng xián。
微吟还自喜,不饮信徒然。wēi yín hái zì xǐ,bù yǐn xìn tú rán。
陶亮贫非病,孟嘉醒亦颠。táo liàng pín fēi bìng,mèng jiā xǐng yì diān。
相看莫相笑,与尔各当年。xiāng kàn mò xiāng xiào,yǔ ěr gè dāng nián。

九日阴雨不止病中把酒示诸子三首其二

苏辙

旱久翻成雾雨灾,老人腹疾强衔杯。hàn jiǔ fān chéng wù yǔ zāi,lǎo rén fù jí qiáng xián bēi。
官醅菉豆适初熟,篱菊黄花终未开。guān pēi lù dòu shì chū shú,lí jú huáng huā zhōng wèi kāi。
儿女共怜佳节过,鸡豚恐有故人来。ér nǚ gòng lián jiā jié guò,jī tún kǒng yǒu gù rén lái。
衰年此会真馀几,薄酒无多不用推。shuāi nián cǐ huì zhēn yú jǐ,báo jiǔ wú duō bù yòng tuī。

寄张芸叟

苏辙

老矣张芸叟,亲编乐府词。lǎo yǐ zhāng yún sǒu,qīn biān lè fǔ cí。
才高君未觉,手战我先衰。cái gāo jūn wèi jué,shǒu zhàn wǒ xiān shuāi。
点?旧无对,吟哦今与谁。diǎn niǎn jiù wú duì,yín ó jīn yǔ shuí。
十年酬唱绝,欢喜得新诗。shí nián chóu chàng jué,huān xǐ dé xīn shī。

九日三首

苏辙

瓢尊空挂壁,九日若为欢。piáo zūn kōng guà bì,jiǔ rì ruò wèi huān。
白发逃无计,黄花开已阑。bái fā táo wú jì,huáng huā kāi yǐ lán。
酒悭惭对客,风起任飘冠。jiǔ qiān cán duì kè,fēng qǐ rèn piāo guān。
赖有陶翁伴,贫居得自宽。lài yǒu táo wēng bàn,pín jū dé zì kuān。

九日三首

苏辙

解衣换村酒,酒薄不须嫌。jiě yī huàn cūn jiǔ,jiǔ báo bù xū xián。
节到勿空过,杯行且强拈。jié dào wù kōng guò,bēi xíng qiě qiáng niān。
得闲身尚健,适意事难兼。dé xián shēn shàng jiàn,shì yì shì nán jiān。
醉卧南窗日,谁知酸与甜。zuì wò nán chuāng rì,shuí zhī suān yǔ tián。

九日三首

苏辙

幼子淮西客,双壶思老人。yòu zi huái xī kè,shuāng hú sī lǎo rén。
远来经颔淡,细酌喜清醇。yuǎn lái jīng hàn dàn,xì zhuó xǐ qīng chún。
饮罢遥怜汝,归来早及春。yǐn bà yáo lián rǔ,guī lái zǎo jí chūn。
南斋昔未有,馀似旧时贫。nán zhāi xī wèi yǒu,yú shì jiù shí pín。

除夜二首

苏辙

年年赋除夜,一赋一衰残。nián nián fù chú yè,yī fù yī shuāi cán。
家有三斗酿,春馀半月寒。jiā yǒu sān dòu niàng,chūn yú bàn yuè hán。
鸡豚不改旧,邻里自相欢。jī tún bù gǎi jiù,lín lǐ zì xiāng huān。
元日应无客,萧然不著冠。yuán rì yīng wú kè,xiāo rán bù zhù guān。