古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

唐修撰义问挽词二首

苏辙

家风台柏老,遗直故依然。jiā fēng tái bǎi lǎo,yí zhí gù yī rán。
节见南迁后,神凝未瞑前。jié jiàn nán qiān hòu,shén níng wèi míng qián。
临民旧有法,训子适成篇。lín mín jiù yǒu fǎ,xùn zi shì chéng piān。
九转今犹在,参同岂妄传。jiǔ zhuǎn jīn yóu zài,cān tóng qǐ wàng chuán。

唐修撰义问挽词二首

苏辙

我返南荒日,君临旧许初。wǒ fǎn nán huāng rì,jūn lín jiù xǔ chū。
笑谈宽老病,旌旆拥茅庐。xiào tán kuān lǎo bìng,jīng pèi yōng máo lú。
酒盏开虽数,溪堂到尚疏。jiǔ zhǎn kāi suī shù,xī táng dào shàng shū。
谁言生死隔,近在浃旬馀。shuí yán shēng sǐ gé,jìn zài jiā xún yú。

吴冲卿夫人秦国挽词二首

苏辙

国老相随尽,家风慨独存。guó lǎo xiāng suí jǐn,jiā fēng kǎi dú cún。
见夫成相业,听子得忠言。jiàn fū chéng xiāng yè,tīng zi dé zhōng yán。
气节惭多士,声华盛一门。qì jié cán duō shì,shēng huá shèng yī mén。
平生高义重,未易俗人论。píng shēng gāo yì zhòng,wèi yì sú rén lùn。

吴冲卿夫人秦国挽词二首

苏辙

雅颂成章早,春秋发论长。yǎ sòng chéng zhāng zǎo,chūn qiū fā lùn zhǎng。
风规留叔向,文采似中郎。fēng guī liú shū xiàng,wén cǎi shì zhōng láng。
览古明兴废,临危喜激昂。lǎn gǔ míng xīng fèi,lín wēi xǐ jī áng。
南迁初不恨,李杜得从滂。nán qiān chū bù hèn,lǐ dù dé cóng pāng。

索居三首

苏辙

索居非谪地,垂老更穷途。suǒ jū fēi zhé dì,chuí lǎo gèng qióng tú。
去住看人意,幽忧赖我无。qù zhù kàn rén yì,yōu yōu lài wǒ wú。
小园花草秽,陋巷犬羊俱。xiǎo yuán huā cǎo huì,lòu xiàng quǎn yáng jù。
近觉根尘离,忘言日益愚。jìn jué gēn chén lí,wàng yán rì yì yú。

索居三首

苏辙

平生亦何事,十载苦颠隮。píng shēng yì hé shì,shí zài kǔ diān jī。
梦崄曾非崄,觉迷终不迷。mèng xiǎn céng fēi xiǎn,jué mí zhōng bù mí。
客居兼壮子,别久愧良妻。kè jū jiān zhuàng zi,bié jiǔ kuì liáng qī。
稍讶音书阔,春阴道路泥。shāo yà yīn shū kuò,chūn yīn dào lù ní。

索居三首

苏辙

许蔡古邻国,风烟相杂和。xǔ cài gǔ lín guó,fēng yān xiāng zá hé。
萧然客舍静,不愿主人过。xiāo rán kè shě jìng,bù yuàn zhǔ rén guò。
野荠春将老,淮鱼夏渐多。yě jì chūn jiāng lǎo,huái yú xià jiàn duō。
街南病居士,有酒对酣歌。jiē nán bìng jū shì,yǒu jiǔ duì hān gē。

病愈二首

苏辙

学道虽云久,沉疴竟未除。xué dào suī yún jiǔ,chén kē jìng wèi chú。
炎烝度三伏,晻暧觉中虚。yán zhēng dù sān fú,àn ài jué zhōng xū。
嘉谷不自长,荒榛终费锄。jiā gǔ bù zì zhǎng,huāng zhēn zhōng fèi chú。
何辞用兰石,梨枣得扶疏。hé cí yòng lán shí,lí zǎo dé fú shū。

病愈二首

苏辙

病退日身轻,身轻心转清。bìng tuì rì shēn qīng,shēn qīng xīn zhuǎn qīng。
山空流水上,海静寸灯明。shān kōng liú shuǐ shàng,hǎi jìng cùn dēng míng。
朝市谁留住,林泉自不行。cháo shì shuí liú zhù,lín quán zì bù xíng。
筠溪惭丐士,流荡过平生。yún xī cán gài shì,liú dàng guò píng shēng。

九日三首

苏辙

早岁寡欢意,衰年仍病缠。zǎo suì guǎ huān yì,shuāi nián réng bìng chán。
客居逢九日,斗酒破千钱。kè jū féng jiǔ rì,dòu jiǔ pò qiān qián。
萸菊惊秋晚,儿孙慰目前。yú jú jīng qiū wǎn,ér sūn wèi mù qián。
登高懒不出,多酌任颓然。dēng gāo lǎn bù chū,duō zhuó rèn tuí rán。

九日三首

苏辙

狂夫老无赖,见逐便忘归。kuáng fū lǎo wú lài,jiàn zhú biàn wàng guī。
小酌还成醉,侨居不觉非。xiǎo zhuó hái chéng zuì,qiáo jū bù jué fēi。
妻孥应念我,风雨未缝衣。qī nú yīng niàn wǒ,fēng yǔ wèi fèng yī。
忧患十年足,何时赋式微。yōu huàn shí nián zú,hé shí fù shì wēi。

九日三首

苏辙

黄菊与秋竞,白须随日添。huáng jú yǔ qiū jìng,bái xū suí rì tiān。
时人知不憙,野老未相嫌。shí rén zhī bù xī,yě lǎo wèi xiāng xián。
但酌清樽尽,犹存薄俸沾。dàn zhuó qīng zūn jǐn,yóu cún báo fèng zhān。
日西闻客至,更问酒家帘。rì xī wén kè zhì,gèng wèn jiǔ jiā lián。

将归二首

苏辙

久客初何事,言归似有名。jiǔ kè chū hé shì,yán guī shì yǒu míng。
腾腾且随俗,落落竟无成。téng téng qiě suí sú,luò luò jìng wú chéng。
病苦医犹厌,囊空身自轻。bìng kǔ yī yóu yàn,náng kōng shēn zì qīng。
家人惊别后,无限白须生。jiā rén jīng bié hòu,wú xiàn bái xū shēng。

将归二首

苏辙

为客不满岁,还家见两孙。wèi kè bù mǎn suì,hái jiā jiàn liǎng sūn。
遥知临竹户,相对引瓢樽。yáo zhī lín zhú hù,xiāng duì yǐn piáo zūn。
老罢那嫌瘦,心宽尚喜存。lǎo bà nà xián shòu,xīn kuān shàng xǐ cún。
风波随处有,何幸免惊奔。fēng bō suí chù yǒu,hé xìng miǎn jīng bēn。

咏竹二首

苏辙

湖滨宜草木,修竹可三寻。hú bīn yí cǎo mù,xiū zhú kě sān xún。
廛居多野思,移种近墙阴。chán jū duō yě sī,yí zhǒng jìn qiáng yīn。
及尔迷未醒,方予热正侵。jí ěr mí wèi xǐng,fāng yǔ rè zhèng qīn。
无嫌不逮本,地薄肯成林。wú xián bù dǎi běn,dì báo kěn chéng lín。