古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

次韵子瞻新城道中

苏辙

春深溪路少人行,时听田间耒耜声。chūn shēn xī lù shǎo rén xíng,shí tīng tián jiān lěi sì shēng。
饥就野农分饷黍,迎嫌尉卒闹金钲。jī jiù yě nóng fēn xiǎng shǔ,yíng xián wèi zú nào jīn zhēng。
闲花开尽香仍在,白酒沽来压未清。xián huā kāi jǐn xiāng réng zài,bái jiǔ gū lái yā wèi qīng。
此味暂时犹觉胜,问兄何日便归耕。cǐ wèi zàn shí yóu jué shèng,wèn xiōng hé rì biàn guī gēng。

次韵子瞻病中游虎跑

苏辙

扫地开门松桧香,僧家长夏亦清凉。sǎo dì kāi mén sōng guì xiāng,sēng jiā zhǎng xià yì qīng liáng。
公庭多事久来厌,净处安眠计甚长。gōng tíng duō shì jiǔ lái yàn,jìng chù ān mián jì shén zhǎng。
修竹填窗藤簟绿,白莲当户石盆方。xiū zhú tián chuāng téng diàn lǜ,bái lián dāng hù shí pén fāng。
香厨晚饭红粳熟,忽忆烹鸡田舍尝。xiāng chú wǎn fàn hóng jīng shú,hū yì pēng jī tián shě cháng。

次韵子瞻病中游虎跑

苏辙

涧谷新晴草木香,野情萧散自生凉。jiàn gǔ xīn qíng cǎo mù xiāng,yě qíng xiāo sàn zì shēng liáng。
雨添山色翠将溜,日转松阴晚更长。yǔ tiān shān sè cuì jiāng liū,rì zhuǎn sōng yīn wǎn gèng zhǎng。
病客独来唯有睡,游僧相见亦它方。bìng kè dú lái wéi yǒu shuì,yóu sēng xiāng jiàn yì tā fāng。
还家烦热都消尽,不信医王与药尝。hái jiā fán rè dōu xiāo jǐn,bù xìn yī wáng yǔ yào cháng。

次韵子瞻有美堂夜归

苏辙

饮阑钟虡欲移轩,香雾犹残金博山。yǐn lán zhōng jù yù yí xuān,xiāng wù yóu cán jīn bó shān。
明月飞来松岭外,游人散落马蹄间。míng yuè fēi lái sōng lǐng wài,yóu rén sàn luò mǎ tí jiān。
城严画鼓初传角,路暗山花自落鬟。chéng yán huà gǔ chū chuán jiǎo,lù àn shān huā zì luò huán。
清境暂时都不见,夜深人尽始来还。qīng jìng zàn shí dōu bù jiàn,yè shēn rén jǐn shǐ lái hái。

次韵子瞻祈雨

苏辙

世故纷纷谁复闲,蛟龙不雨独安眠。shì gù fēn fēn shuí fù xián,jiāo lóng bù yǔ dú ān mián。
人间已厌三秋旱,涧底犹悭一掬泉。rén jiān yǐ yàn sān qiū hàn,jiàn dǐ yóu qiān yī jū quán。
庙令酒肴时醉饱,田家糠秕久安便。miào lìng jiǔ yáo shí zuì bǎo,tián jiā kāng bǐ jiǔ ān biàn。
忧心未已谁知恤,更把炉香试一燃。yōu xīn wèi yǐ shuí zhī xù,gèng bǎ lú xiāng shì yī rán。

王仲仪尚书挽词

苏辙

谢公德业久弥新,幼度英奇也绝伦。xiè gōng dé yè jiǔ mí xīn,yòu dù yīng qí yě jué lún。
父子俱贤真不朽,功名自致岂相因。fù zi jù xián zhēn bù xiǔ,gōng míng zì zhì qǐ xiāng yīn。
边兵屡动思良将,廷论萧条忆诤臣。biān bīng lǚ dòng sī liáng jiāng,tíng lùn xiāo tiáo yì zhèng chén。
青史世家它日事,新阡宿草倍沾巾。qīng shǐ shì jiā tā rì shì,xīn qiān sù cǎo bèi zhān jīn。

寄题蒲传正学士阆中藏书阁

苏辙

朱栏碧瓦照山隈,竹简牙签次第开。zhū lán bì wǎ zhào shān wēi,zhú jiǎn yá qiān cì dì kāi。
读破文章随意得,学成富贵逼身来。dú pò wén zhāng suí yì dé,xué chéng fù guì bī shēn lái。
诗书教子真田宅,金玉传家定粪灰。shī shū jiào zi zhēn tián zhái,jīn yù chuán jiā dìng fèn huī。
更把遗编观得失,君家旧物岂须猜。gèng bǎ yí biān guān dé shī,jūn jiā jiù wù qǐ xū cāi。

自陈适齐戏题

苏辙

庠斋三岁最无功,羞愧宣王禄万钟。xiáng zhāi sān suì zuì wú gōng,xiū kuì xuān wáng lù wàn zhōng。
犹欲谈经谁复信,相招执籥更须从。yóu yù tán jīng shuí fù xìn,xiāng zhāo zhí yuè gèng xū cóng。
陈风清净眠真足,齐俗强梁懒不容。chén fēng qīng jìng mián zhēn zú,qí sú qiáng liáng lǎn bù róng。
久尔安闲长自怪,此行磨折信天工。jiǔ ěr ān xián zhǎng zì guài,cǐ xíng mó zhé xìn tiān gōng。

送韩祗严户曹得替省亲成都

苏辙

宦游东土暂相依,政役频烦会合稀。huàn yóu dōng tǔ zàn xiāng yī,zhèng yì pín fán huì hé xī。
每恃详明容老病,不堪羁旅送将归。měi shì xiáng míng róng lǎo bìng,bù kān jī lǚ sòng jiāng guī。
思亲道路宁论远,入蜀山河渐觉非。sī qīn dào lù níng lùn yuǎn,rù shǔ shān hé jiàn jué fēi。
我有旧庐江水上,因君聊复梦魂飞。wǒ yǒu jiù lú jiāng shuǐ shàng,yīn jūn liáo fù mèng hún fēi。

和孔教授武仲济南四咏环波亭

苏辙

南山迤逦入南塘,北渚岧峣枕北墙。nán shān yí lǐ rù nán táng,běi zhǔ tiáo yáo zhěn běi qiáng。
过尽绿荷桥断处,忽逢朱槛水中央。guò jǐn lǜ hé qiáo duàn chù,hū féng zhū kǎn shuǐ zhōng yāng。
凫鹥聚散湖光净,鱼鳖浮沉瓦影凉。fú yī jù sàn hú guāng jìng,yú biē fú chén wǎ yǐng liáng。
清境不知三伏热,病身唯要一藤床。qīng jìng bù zhī sān fú rè,bìng shēn wéi yào yī téng chuáng。

和孔教授武仲济南四咏环波亭

苏辙

西湖已过百花汀,未厌相携上古城。xī hú yǐ guò bǎi huā tīng,wèi yàn xiāng xié shàng gǔ chéng。
云放连山瞻岳麓,雪消平野看春耕。yún fàng lián shān zhān yuè lù,xuě xiāo píng yě kàn chūn gēng。
临风举酒千钟尽,步月吹笳十里声。lín fēng jǔ jiǔ qiān zhōng jǐn,bù yuè chuī jiā shí lǐ shēng。
犹恨雨中人不到,风云飘荡恐神惊。yóu hèn yǔ zhōng rén bù dào,fēng yún piāo dàng kǒng shén jīng。

和孔教授武仲济南四咏环波亭

苏辙

筑台临水巧安排,万象轩昂发瘗埋。zhù tái lín shuǐ qiǎo ān pái,wàn xiàng xuān áng fā yì mái。
南岭崩腾来不尽,北山断续意尤佳。nán lǐng bēng téng lái bù jǐn,běi shān duàn xù yì yóu jiā。
平时战伐皆荒草,永日登临慰病怀。píng shí zhàn fá jiē huāng cǎo,yǒng rì dēng lín wèi bìng huái。
更欲留诗题素壁,坐中谁与少陵偕。gèng yù liú shī tí sù bì,zuò zhōng shuí yǔ shǎo líng xié。

和孔教授武仲济南四咏环波亭

苏辙

连山带郭走平川,伏涧潜流发涌泉。lián shān dài guō zǒu píng chuān,fú jiàn qián liú fā yǒng quán。
汹汹秋声明月夜,蓬蓬晓气欲晴天。xiōng xiōng qiū shēng míng yuè yè,péng péng xiǎo qì yù qíng tiān。
谁家鹅鸭横波去,日暮牛羊饮道边。shuí jiā é yā héng bō qù,rì mù niú yáng yǐn dào biān。
滓秽未能妨洁净,孤亭每到一依然。zǐ huì wèi néng fáng jié jìng,gū tíng měi dào yī yī rán。

次韵孙推官朴见寄二首其二

苏辙

病懒近来全废学,宦游唯是苦思乡。bìng lǎn jìn lái quán fèi xué,huàn yóu wéi shì kǔ sī xiāng。
粗知会计犹堪仕,贪就功名有底忙。cū zhī huì jì yóu kān shì,tān jiù gōng míng yǒu dǐ máng。
怀旧暗听秋雁过,梦归偏爱晓更长。huái jiù àn tīng qiū yàn guò,mèng guī piān ài xiǎo gèng zhǎng。
故人知我今何念,拟向东山赋首章。gù rén zhī wǒ jīn hé niàn,nǐ xiàng dōng shān fù shǒu zhāng。

送青州签判俞退翁致仕还湖州

苏辙

不作清时言事官,海邦那复久盘桓。bù zuò qīng shí yán shì guān,hǎi bāng nà fù jiǔ pán huán。
早依莲社尘缘少,新就草堂归计安。zǎo yī lián shè chén yuán shǎo,xīn jiù cǎo táng guī jì ān。
富贵暂时朝露过,江山故国水精寒。fù guì zàn shí cháo lù guò,jiāng shān gù guó shuǐ jīng hán。
宦游从此知多事,收取《楞伽》静处看。huàn yóu cóng cǐ zhī duō shì,shōu qǔ léng gā jìng chù kàn。