古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

木山引水二首

苏辙

引水穿墙接竹梢,谷藏峰底大容瓢。yǐn shuǐ chuān qiáng jiē zhú shāo,gǔ cáng fēng dǐ dà róng piáo。
将流旋滴庐山瀑,已尽还来海上潮。jiāng liú xuán dī lú shān pù,yǐ jǐn hái lái hǎi shàng cháo。
乱点落池惊睡觉,半山含润沃心焦。luàn diǎn luò chí jīng shuì jué,bàn shān hán rùn wò xīn jiāo。
瓦盆一斛何胜满,溢去犹能浸菊苗。wǎ pén yī hú hé shèng mǎn,yì qù yóu néng jìn jú miáo。

木山引水二首

苏辙

檐下枯槎拂荻梢,山川迤逦费公瓢。yán xià kū chá fú dí shāo,shān chuān yí lǐ fèi gōng piáo。
幽泉细细流岩鼻,盆水弥弥涨海潮。yōu quán xì xì liú yán bí,pén shuǐ mí mí zhǎng hǎi cháo。
但爱坚如湖上石,谁怜收自灶中焦。dàn ài jiān rú hú shàng shí,shuí lián shōu zì zào zhōng jiāo。
苍崖寒溜须佳荫,尚少冬青石茧苗。cāng yá hán liū xū jiā yīn,shàng shǎo dōng qīng shí jiǎn miáo。

兴州新开古东池

苏辙

山绕兴州万叠青,池开近郭百泉并。shān rào xīng zhōu wàn dié qīng,chí kāi jìn guō bǎi quán bìng。
昔年种柳人安在,累岁开花藕自生。xī nián zhǒng liǔ rén ān zài,lèi suì kāi huā ǒu zì shēng。
波暖跳鱼闻乐喜,人来野鸭望船鸣。bō nuǎn tiào yú wén lè xǐ,rén lái yě yā wàng chuán míng。
西还过此须终日,为问使君行未行。xī hái guò cǐ xū zhōng rì,wèi wèn shǐ jūn xíng wèi xíng。

子瞻喜雨亭北隋仁寿宫中怪石

苏辙

仁寿宫中稆谷生,太湖苍石草间横。rén shòu gōng zhōng lǚ gǔ shēng,tài hú cāng shí cǎo jiān héng。
兴衰换世身犹在,南北从人事已轻。xīng shuāi huàn shì shēn yóu zài,nán běi cóng rén shì yǐ qīng。
累石作台秋藓上,凿汧通水细渠清。lèi shí zuò tái qiū xiǎn shàng,záo qiān tōng shuǐ xì qú qīng。
三年此亦非公有,空使他年记姓名。sān nián cǐ yì fēi gōng yǒu,kōng shǐ tā nián jì xìng míng。

送道士杨见素南游

苏辙

黄河春涨入隋沟,往意随波日夜流。huáng hé chūn zhǎng rù suí gōu,wǎng yì suí bō rì yè liú。
万里寻山如野鹤,一身浮水似轻鸥。wàn lǐ xún shān rú yě hè,yī shēn fú shuǐ shì qīng ōu。
湖风送客那论驿,岳寺留人暗度秋。hú fēng sòng kè nà lùn yì,yuè sì liú rén àn dù qiū。
迟子北归来见我,携琴委曲记深幽。chí zi běi guī lái jiàn wǒ,xié qín wěi qū jì shēn yōu。

和强君瓦亭

苏辙

君为魏博三年客,日有江湖万里心。jūn wèi wèi bó sān nián kè,rì yǒu jiāng hú wàn lǐ xīn。
暂得野亭留马足,强循疏柳步堤阴。zàn dé yě tíng liú mǎ zú,qiáng xún shū liǔ bù dī yīn。
无人携手共吴语,得意摇头时越吟。wú rén xié shǒu gòng wú yǔ,dé yì yáo tóu shí yuè yín。
何日东郊过微雨,并骑鞍马去同寻。hé rì dōng jiāo guò wēi yǔ,bìng qí ān mǎ qù tóng xún。

次韵王君贶尚书会六同年

苏辙

有美佳宾贤主人,布衣曾共脱京尘。yǒu měi jiā bīn xián zhǔ rén,bù yī céng gòng tuō jīng chén。
欢来未觉岁华晚,醉后能令秋气春。huān lái wèi jué suì huá wǎn,zuì hòu néng lìng qiū qì chūn。
发誉早同初宦日,收功终藉老成身。fā yù zǎo tóng chū huàn rì,shōu gōng zhōng jí lǎo chéng shēn。
他年此会应图画,传入谁家屏障新。tā nián cǐ huì yīng tú huà,chuán rù shuí jiā píng zhàng xīn。

次韵姚孝孙判官见还岐梁唱和诗集

苏辙

伯氏文章岂敢知,岐梁偶有往还诗。bó shì wén zhāng qǐ gǎn zhī,qí liáng ǒu yǒu wǎng hái shī。
自怜兄力能兼弟,谁肯埙终不听篪。zì lián xiōng lì néng jiān dì,shuí kěn xūn zhōng bù tīng chí。
西虢春游池百顷,南溪秋入竹千枝。xī guó chūn yóu chí bǎi qǐng,nán xī qiū rù zhú qiān zhī。
恨君曾是关中吏,属和追陪失此时。hèn jūn céng shì guān zhōng lì,shǔ hé zhuī péi shī cǐ shí。

送陈安期都官出城马上

苏辙

城中二月不知春,唯有东风满面尘。chéng zhōng èr yuè bù zhī chūn,wéi yǒu dōng fēng mǎn miàn chén。
归意已随行客去,流年惊见柳条新。guī yì yǐ suí xíng kè qù,liú nián jīng jiàn liǔ tiáo xīn。
簿书填委休何日,学问榛芜愧古人。bù shū tián wěi xiū hé rì,xué wèn zhēn wú kuì gǔ rén。
一顷稻田三亩竹,故园何负不收身。yī qǐng dào tián sān mǔ zhú,gù yuán hé fù bù shōu shēn。

登上水关

苏辙

淇水沄沄入禁城,城楼中断过深清。qí shuǐ yún yún rù jìn chéng,chéng lóu zhōng duàn guò shēn qīng。
空郊南数牛羊下,落日回瞻观阙明。kōng jiāo nán shù niú yáng xià,luò rì huí zhān guān quē míng。
岁月逼人行老大,江湖发兴感平生。suì yuè bī rén xíng lǎo dà,jiāng hú fā xīng gǎn píng shēng。
画舫早晚笼新屋,慰意来看水面平。huà fǎng zǎo wǎn lóng xīn wū,wèi yì lái kàn shuǐ miàn píng。

次韵柳子玉郎中见寄

苏辙

新年始是识君初,顾我尘埃正满裾。xīn nián shǐ shì shí jūn chū,gù wǒ chén āi zhèng mǎn jū。
谈辩未容朝夕听,情亲空愧往还书。tán biàn wèi róng cháo xī tīng,qíng qīn kōng kuì wǎng hái shū。
久闻笔阵无前敌,更拟诗坛托后车。jiǔ wén bǐ zhèn wú qián dí,gèng nǐ shī tán tuō hòu chē。
待得入城应少暇,相从有约定何如。dài dé rù chéng yīng shǎo xiá,xiāng cóng yǒu yuē dìng hé rú。

秀州僧本莹净照堂

苏辙

有僧访我携诗卷,自说初成净照堂。yǒu sēng fǎng wǒ xié shī juǎn,zì shuō chū chéng jìng zhào táng。
求得篇章书壁素,不论尘土渍衣黄。qiú dé piān zhāng shū bì sù,bù lùn chén tǔ zì yī huáng。
故山别后成新岁,归梦春来绕旧房。gù shān bié hòu chéng xīn suì,guī mèng chūn lái rào jiù fáng。
看取盈编定何益,客来无语但循墙。kàn qǔ yíng biān dìng hé yì,kè lái wú yǔ dàn xún qiáng。

游净因院寄琏禅师

苏辙

岁月潜消日里冰,依然来见佛堂灯。suì yuè qián xiāo rì lǐ bīng,yī rán lái jiàn fú táng dēng。
此身已自非前我,问法何妨似旧僧。cǐ shēn yǐ zì fēi qián wǒ,wèn fǎ hé fáng shì jiù sēng。
洒面飞泉时点点,压池苍石尚层层。sǎ miàn fēi quán shí diǎn diǎn,yā chí cāng shí shàng céng céng。
遥知近爱金山好,江水煎茶日几升。yáo zhī jìn ài jīn shān hǎo,jiāng shuǐ jiān chá rì jǐ shēng。

送任师中通判黄州

苏辙

一别都门今五年,剧谈精壮故依然。yī bié dōu mén jīn wǔ nián,jù tán jīng zhuàng gù yī rán。
厌居巴蜀千山底,决住荆河十顷田。yàn jū bā shǔ qiān shān dǐ,jué zhù jīng hé shí qǐng tián。
老去功名无意取,身闲诗笔更能专。lǎo qù gōng míng wú yì qǔ,shēn xián shī bǐ gèng néng zhuān。
黄州无事聊须饮,世俗方今自足贤。huáng zhōu wú shì liáo xū yǐn,shì sú fāng jīn zì zú xián。

次韵杨褒直讲揽镜

苏辙

鬓发年来日向衰,相宽不用强裁诗。bìn fā nián lái rì xiàng shuāi,xiāng kuān bù yòng qiáng cái shī。
壮心付与东流去,霜蟹何妨左手持。zhuàng xīn fù yǔ dōng liú qù,shuāng xiè hé fáng zuǒ shǒu chí。
花发黄鹂巧言语,池开杨柳斗腰肢。huā fā huáng lí qiǎo yán yǔ,chí kāi yáng liǔ dòu yāo zhī。
劝君行乐还听否,即是南风苦热时。quàn jūn xíng lè hái tīng fǒu,jí shì nán fēng kǔ rè shí。