古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

和青州教授顿起九日见寄

苏辙

岁月飘然风际烟,紫萸黄菊又霜天。suì yuè piāo rán fēng jì yān,zǐ yú huáng jú yòu shuāng tiān。
莫思太室杉松外,且醉青州歌舞前。mò sī tài shì shān sōng wài,qiě zuì qīng zhōu gē wǔ qián。
杯酒追欢真一梦,天涯回望正三年。bēi jiǔ zhuī huān zhēn yī mèng,tiān yá huí wàng zhèng sān nián。
近来又欲东观海,听说毛诗雅颂篇。jìn lái yòu yù dōng guān hǎi,tīng shuō máo shī yǎ sòng piān。

题徐正权秀才城西溪亭

苏辙

竹林分径水通渠,真与幽人作隐居。zhú lín fēn jìng shuǐ tōng qú,zhēn yǔ yōu rén zuò yǐn jū。
溪上路穷惟画舫,城中客至有罾鱼。xī shàng lù qióng wéi huà fǎng,chéng zhōng kè zhì yǒu zēng yú。
东来只为林泉好,野外从教簿领疏。dōng lái zhǐ wèi lín quán hǎo,yě wài cóng jiào bù lǐng shū。
不识徂徕石夫子,兼因女婿觅遗书。bù shí cú lái shí fū zi,jiān yīn nǚ xù mì yí shū。

次韵子瞻赋雪二首

苏辙

麦苗出土正纤纤,春早寒官令尚严。mài miáo chū tǔ zhèng xiān xiān,chūn zǎo hán guān lìng shàng yán。
云覆南山初半岭,风乾东海尽成盐。yún fù nán shān chū bàn lǐng,fēng qián dōng hǎi jǐn chéng yán。
来时瞬息平吞野,积久攲危欲败檐。lái shí shùn xī píng tūn yě,jī jiǔ qī wēi yù bài yán。
强付酒樽判醉熟,更寻诗句斗新尖。qiáng fù jiǔ zūn pàn zuì shú,gèng xún shī jù dòu xīn jiān。

次韵子瞻赋雪二首

苏辙

点缀偏工乱鹄鸦,淹留欲解恼船车。diǎn zhuì piān gōng luàn gǔ yā,yān liú yù jiě nǎo chuán chē。
乘春已觉矜馀力,骋巧时能作细花。chéng chūn yǐ jué jīn yú lì,chěng qiǎo shí néng zuò xì huā。
僵雁堕鸱谁得罪,败墙破壁若为家。jiāng yàn duò chī shuí dé zuì,bài qiáng pò bì ruò wèi jiā。
天公爱物遥怜汝,应是门前守夜叉。tiān gōng ài wù yáo lián rǔ,yīng shì mén qián shǒu yè chā。

次韵韩宗弼太祝送游太山

苏辙

羡君官局最优游,笑我区区学问囚。xiàn jūn guān jú zuì yōu yóu,xiào wǒ qū qū xué wèn qiú。
今日登临成独往,终年勤苦粗相酬。jīn rì dēng lín chéng dú wǎng,zhōng nián qín kǔ cū xiāng chóu。
春深绿野初开绣,云解青山半脱裘。chūn shēn lǜ yě chū kāi xiù,yún jiě qīng shān bàn tuō qiú。
回首红尘读书处,煮茶留客小亭幽。huí shǒu hóng chén dú shū chù,zhǔ chá liú kè xiǎo tíng yōu。

次韵刘敏殿丞送春

苏辙

春去堂堂不复追,空馀草木弄晴晖。chūn qù táng táng bù fù zhuī,kōng yú cǎo mù nòng qíng huī。
交游归雁行将尽,踪迹鸣鸠懒不飞。jiāo yóu guī yàn xíng jiāng jǐn,zōng jì míng jiū lǎn bù fēi。
老大未须惊节物,醉狂兼得避危机。lǎo dà wèi xū jīng jié wù,zuì kuáng jiān dé bì wēi jī。
东风虽有经旬在,芳意从今日日非。dōng fēng suī yǒu jīng xún zài,fāng yì cóng jīn rì rì fēi。

次韵赵至节推首夏

苏辙

首夏寻芳也未迟,绕园红紫尚菲菲。shǒu xià xún fāng yě wèi chí,rào yuán hóng zǐ shàng fēi fēi。
无心与物真皆可,有酒逢人劝莫违。wú xīn yǔ wù zhēn jiē kě,yǒu jiǔ féng rén quàn mò wéi。
梦逐杨花无限思,身惭啼鸟不如归。mèng zhú yáng huā wú xiàn sī,shēn cán tí niǎo bù rú guī。
官居寂寞如僧舍,海燕怜贫故入扉。guān jū jì mò rú sēng shě,hǎi yàn lián pín gù rù fēi。

次韵李昭叙供备宴别湖亭

苏辙

池亭雨过一番凉,云髻罗裙客两旁。chí tíng yǔ guò yī fān liáng,yún jì luó qún kè liǎng páng。
不觉行人离恨远,贪看积水照筵光。bù jué xíng rén lí hèn yuǎn,tān kàn jī shuǐ zhào yán guāng。
满堂樽俎欢方剧,极目江湖意自长。mǎn táng zūn zǔ huān fāng jù,jí mù jiāng hú yì zì zhǎng。
归去伊川潇洒地,不须遗念属清湘。guī qù yī chuān xiāo sǎ dì,bù xū yí niàn shǔ qīng xiāng。

舜泉复发

苏辙

奕奕清波旧绕城,旱来泉眼亦尘生。yì yì qīng bō jiù rào chéng,hàn lái quán yǎn yì chén shēng。
连宵暑雨源初接,发地春雷夜有声。lián xiāo shǔ yǔ yuán chū jiē,fā dì chūn léi yè yǒu shēng。
复理沟渠通屈曲,重开池沼放澄清。fù lǐ gōu qú tōng qū qū,zhòng kāi chí zhǎo fàng chéng qīng。
通衢细洒浮埃净,车马归来似晚晴。tōng qú xì sǎ fú āi jìng,chē mǎ guī lái shì wǎn qíng。

次韵徐正权谢示闵子庙记及惠纸

苏辙

西溪秋思日盈笺,幕府拘愁学久骞。xī xī qiū sī rì yíng jiān,mù fǔ jū chóu xué jiǔ qiān。
记庙终惭无好句,酹坟犹喜有前篇。jì miào zhōng cán wú hǎo jù,lèi fén yóu xǐ yǒu qián piān。
屏除笔砚真良计,写寄交游畏妄传。píng chú bǐ yàn zhēn liáng jì,xiě jì jiāo yóu wèi wàng chuán。
吴纸赠君君莫怪,耕耘废罢有闲田。wú zhǐ zèng jūn jūn mò guài,gēng yún fèi bà yǒu xián tián。

张文裕侍郎挽词

苏辙

持节西南二十年,华堂遗像已苍然。chí jié xī nán èr shí nián,huá táng yí xiàng yǐ cāng rán。
归来侍从三朝旧,老去雍容平地仙。guī lái shì cóng sān cháo jiù,lǎo qù yōng róng píng dì xiān。
落笔纵横题壁处,诵诗清壮举杯前。luò bǐ zòng héng tí bì chù,sòng shī qīng zhuàng jǔ bēi qián。
东游邂逅迎归旐,泪落城南下马阡。dōng yóu xiè hòu yíng guī zhào,lèi luò chéng nán xià mǎ qiān。

次韵吴兴李行中秀才见寄并求醉眠亭诗二首和见寄

苏辙

才堪簿领更无馀,赢得十年闲读书。cái kān bù lǐng gèng wú yú,yíng dé shí nián xián dú shū。
宠辱何须身自试,穷愁不待酒驱除。chǒng rǔ hé xū shēn zì shì,qióng chóu bù dài jiǔ qū chú。
故人归去无消息,佳句新来屡卷舒。gù rén guī qù wú xiāo xī,jiā jù xīn lái lǚ juǎn shū。
前日使君今在此,不妨时复置双鱼。qián rì shǐ jūn jīn zài cǐ,bù fáng shí fù zhì shuāng yú。

次韵吴兴李行中秀才见寄并求醉眠亭诗二首和见寄

苏辙

是非一醉了无馀,唯有胸中万卷书。shì fēi yī zuì le wú yú,wéi yǒu xiōng zhōng wàn juǎn shū。
已把人生比蘧传,更将江浦作阶除。yǐ bǎ rén shēng bǐ qú chuán,gèng jiāng jiāng pǔ zuò jiē chú。
欲眠宾客从教去,倒卧氍毹岂暇舒。yù mián bīn kè cóng jiào qù,dào wò qú shū qǐ xiá shū。
京洛旧游真梦里,秋风无复忆鲈鱼。jīng luò jiù yóu zhēn mèng lǐ,qiū fēng wú fù yì lú yú。

和子瞻玉盘盂二首

苏辙

千叶团团一尺馀,扬州绝品旧应无。qiān yè tuán tuán yī chǐ yú,yáng zhōu jué pǐn jiù yīng wú。
赏传莒国迁钟虡,移忆胡僧置钵盂。shǎng chuán jǔ guó qiān zhōng jù,yí yì hú sēng zhì bō yú。
丛底留连倾凿落,瓶中捧拥照浮屠。cóng dǐ liú lián qīng záo luò,píng zhōng pěng yōng zhào fú tú。
强将绛蜡封红萼,憔悴无言损玉肤。qiáng jiāng jiàng là fēng hóng è,qiáo cuì wú yán sǔn yù fū。

和子瞻玉盘盂二首

苏辙

故相林亭父老知,出群草木尚何疑。gù xiāng lín tíng fù lǎo zhī,chū qún cǎo mù shàng hé yí。
无多产业残花药,几许功名旧鼎彝。wú duō chǎn yè cán huā yào,jǐ xǔ gōng míng jiù dǐng yí。
丰艳不知人世别,佳名新换使君诗。fēng yàn bù zhī rén shì bié,jiā míng xīn huàn shǐ jūn shī。
明年会看花尤好,剥尽浮苞养一枝。míng nián huì kàn huā yóu hǎo,bō jǐn fú bāo yǎng yī zhī。