古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

和柳子玉地炉

苏辙

凿地泥床不费功,山深炭贱火长红。záo dì ní chuáng bù fèi gōng,shān shēn tàn jiàn huǒ zhǎng hóng。
拥衾熟睡朝衙后,抱膝微吟莫雪中。yōng qīn shú shuì cháo yá hòu,bào xī wēi yín mò xuě zhōng。
宠辱两忘轻世味,冰霜不到傲天工。chǒng rǔ liǎng wàng qīng shì wèi,bīng shuāng bù dào ào tiān gōng。
遥知麻步无人客,寒夜清樽谁与同。yáo zhī má bù wú rén kè,hán yè qīng zūn shuí yǔ tóng。

和柳子玉纸帐

苏辙

夫子清贫不耐冬,书斋还费纸重重。fū zi qīng pín bù nài dōng,shū zhāi hái fèi zhǐ zhòng zhòng。
窗明晓日从教入,帐厚霜飙定不容。chuāng míng xiǎo rì cóng jiào rù,zhàng hòu shuāng biāo dìng bù róng。
京兆牛衣聊可藉,公孙布被旋须缝。jīng zhào niú yī liáo kě jí,gōng sūn bù bèi xuán xū fèng。
吴绫蜀锦非嫌汝,简淡为生要易供。wú líng shǔ jǐn fēi xián rǔ,jiǎn dàn wèi shēng yào yì gōng。

宛丘二咏

苏辙

旱湖堤上柳空多,倚岸轻舟奈汝何。hàn hú dī shàng liǔ kōng duō,yǐ àn qīng zhōu nài rǔ hé。
秋雨连渠添积润,春风吹冻忽生波。qiū yǔ lián qú tiān jī rùn,chūn fēng chuī dòng hū shēng bō。
虫鱼便尔来无数,凫雁犹疑未肯过。chóng yú biàn ěr lái wú shù,fú yàn yóu yí wèi kěn guò。
持诧钱塘应笑我,坳中浮芥两幺麽。chí chà qián táng yīng xiào wǒ,ào zhōng fú jiè liǎng yāo mó。

宛丘二咏

苏辙

古殿山花丛百围,故园曾见色依依。gǔ diàn shān huā cóng bǎi wéi,gù yuán céng jiàn sè yī yī。
凌寒强比松筠秀,吐艳空惊岁月非。líng hán qiáng bǐ sōng yún xiù,tǔ yàn kōng jīng suì yuè fēi。
冰雪纷纭真性在,根株老大众园希。bīng xuě fēn yún zhēn xìng zài,gēn zhū lǎo dà zhòng yuán xī。
山中草木谁携种,潦倒尘埃不复归。shān zhōng cǎo mù shuí xié zhǒng,lǎo dào chén āi bù fù guī。

同陈述古舍人观芍药

苏辙

蔼蔼堂西十亩园,晚凉迎步绿阴繁。ǎi ǎi táng xī shí mǔ yuán,wǎn liáng yíng bù lǜ yīn fán。
共惊春去已多日,争看花开最后番。gòng jīng chūn qù yǐ duō rì,zhēng kàn huā kāi zuì hòu fān。
未许狂风催烂熳,故将青幄强安存。wèi xǔ kuáng fēng cuī làn màn,gù jiāng qīng wò qiáng ān cún。
请公作意勤欢赏,趁取残红照酒樽。qǐng gōng zuò yì qín huān shǎng,chèn qǔ cán hóng zhào jiǔ zūn。

和柳子玉共城新开御河过所居墙下

苏辙

卜筑共山功欲成,新河入县巧相萦。bo zhù gòng shān gōng yù chéng,xīn hé rù xiàn qiǎo xiāng yíng。
谁将畚锸千夫力,添上园林一倍清。shuí jiāng běn chā qiān fū lì,tiān shàng yuán lín yī bèi qīng。
生长鱼虾供晚馔,浮沉鹅鸭放春声。shēng zhǎng yú xiā gōng wǎn zhuàn,fú chén é yā fàng chūn shēng。
为邻有意非今日,丐我馀波伴濯缨。wèi lín yǒu yì fēi jīn rì,gài wǒ yú bō bàn zhuó yīng。

熙宁壬子八月于洛阳妙觉寺考试举人及还道出嵩少之间至许昌共得大小诗二十六首和顿主簿起见赠二首

苏辙

声病消磨只古文,诸儒经术斗纷纭。shēng bìng xiāo mó zhǐ gǔ wén,zhū rú jīng shù dòu fēn yún。
不知旧学都无用,犹把新书强欲分。bù zhī jiù xué dōu wú yòng,yóu bǎ xīn shū qiáng yù fēn。
老病心情愁见敌,少年词气动干云。lǎo bìng xīn qíng chóu jiàn dí,shǎo nián cí qì dòng gàn yún。
搜贤报国吾何敢,欲补空疏但有勤。sōu xián bào guó wú hé gǎn,yù bǔ kōng shū dàn yǒu qín。

熙宁壬子八月于洛阳妙觉寺考试举人及还道出嵩少之间至许昌共得大小诗二十六首和顿主簿起见赠二首

苏辙

一锁楼中暗度秋,微官黾勉未能休。yī suǒ lóu zhōng àn dù qiū,wēi guān mǐn miǎn wèi néng xiū。
笑谈容我聊纾放,文字凭君便去留。xiào tán róng wǒ liáo shū fàng,wén zì píng jūn biàn qù liú。
杯酒淋漓已非敌,清诗窈眇更难酬。bēi jiǔ lín lí yǐ fēi dí,qīng shī yǎo miǎo gèng nán chóu。
东归犹得联征骑,同上嵩高望九州。dōng guī yóu dé lián zhēng qí,tóng shàng sōng gāo wàng jiǔ zhōu。

熙宁壬子八月于洛阳妙觉寺考试举人及还道出嵩少之间至许昌共得大小诗二十六首许州留别顿主簿

苏辙

洛寺相从不出门,绕城空复记名园。luò sì xiāng cóng bù chū mén,rào chéng kōng fù jì míng yuán。
程文堆案晨兴早,竹簟连床夜雨喧。chéng wén duī àn chén xīng zǎo,zhú diàn lián chuáng yè yǔ xuān。
归路逢僧暂容与,登山无力强扳援。guī lù féng sēng zàn róng yǔ,dēng shān wú lì qiáng bān yuán。
遥知别后都如梦,赖有君诗一一存。yáo zhī bié hòu dōu rú mèng,lài yǒu jūn shī yī yī cún。

次韵子瞻雨中督役夜宿水陆寺二首

苏辙

云气连山雨泻盆,莫投僧舍欲关门。yún qì lián shān yǔ xiè pén,mò tóu sēng shě yù guān mén。
暂时洒扫宽行役,终夕崎岖入梦魂。zàn shí sǎ sǎo kuān xíng yì,zhōng xī qí qū rù mèng hún。
烦热暗消秋簟冷,烝濡未解夜灯昏。fán rè àn xiāo qiū diàn lěng,zhēng rú wèi jiě yè dēng hūn。
二年游宦多劳苦,何日相从得细论。èr nián yóu huàn duō láo kǔ,hé rì xiāng cóng dé xì lùn。

次韵子瞻雨中督役夜宿水陆寺二首

苏辙

野寺萧条厌客喧,雨披修竹乱纷然。yě sì xiāo tiáo yàn kè xuān,yǔ pī xiū zhú luàn fēn rán。
已因无食聊从仕,深悟劳生不问禅。yǐ yīn wú shí liáo cóng shì,shēn wù láo shēng bù wèn chán。
未至莫忧明日事,偷闲且就此宵眠。wèi zhì mò yōu míng rì shì,tōu xián qiě jiù cǐ xiāo mián。
天明归去芒鞋滑,虽有藤舆懒上肩。tiān míng guī qù máng xié huá,suī yǒu téng yú lǎn shàng jiān。

癸丑二月重到汝阴寄子瞻二首

苏辙

忆赴钱塘九月秋,同来颍尾一扁舟。yì fù qián táng jiǔ yuè qiū,tóng lái yǐng wěi yī biǎn zhōu。
退居尚有三师在,好事须为十日留。tuì jū shàng yǒu sān shī zài,hǎo shì xū wèi shí rì liú。
倾泻向人怀抱尽,忠诚为国始终忧。qīng xiè xiàng rén huái bào jǐn,zhōng chéng wèi guó shǐ zhōng yōu。
重来东阁皆尘土,泪滴春风自不收。zhòng lái dōng gé jiē chén tǔ,lèi dī chūn fēng zì bù shōu。

癸丑二月重到汝阴寄子瞻二首

苏辙

百顷西湖十里源,近依城郭带川原。bǎi qǐng xī hú shí lǐ yuán,jìn yī chéng guō dài chuān yuán。
古台駊騀先临水,野寺参差半掩门。gǔ tái pǒ ě xiān lín shuǐ,yě sì cān chà bàn yǎn mén。
远泛便成终日醉,幽寻不尽数家园。yuǎn fàn biàn chéng zhōng rì zuì,yōu xún bù jǐn shù jiā yuán。
钱塘未到能先说,更着青山两岸屯。qián táng wèi dào néng xiān shuō,gèng zhe qīng shān liǎng àn tún。

次韵子瞻二月十日雪

苏辙

春雪漫天密又稀,勾芒失据走灵威。chūn xuě màn tiān mì yòu xī,gōu máng shī jù zǒu líng wēi。
故欺贫窭冬裘尽,巧助遨游酒盏飞。gù qī pín jù dōng qiú jǐn,qiǎo zhù áo yóu jiǔ zhǎn fēi。
林下细花添百草,阶前轻素剪新机。lín xià xì huā tiān bǎi cǎo,jiē qián qīng sù jiǎn xīn jī。
老农先解忧桑柘,九月家人当授衣。lǎo nóng xiān jiě yōu sāng zhè,jiǔ yuè jiā rén dāng shòu yī。

和子瞻题风水洞

苏辙

风送江湖满洞天,洞门可听入无缘。fēng sòng jiāng hú mǎn dòng tiān,dòng mén kě tīng rù wú yuán。
土囊郁怒声初散,石齿聱牙势未前。tǔ náng yù nù shēng chū sàn,shí chǐ áo yá shì wèi qián。
乐奏洞庭真跌宕,歌传帝所亦清便。lè zòu dòng tíng zhēn diē dàng,gē chuán dì suǒ yì qīng biàn。
何人隐几观遗韵,重使颜成问嗒然。hé rén yǐn jǐ guān yí yùn,zhòng shǐ yán chéng wèn dā rán。