古诗词

苏辙

诸子将筑室以画图相示三首

苏辙

积因得果通三世,临老长闲自一时。jī yīn dé guǒ tōng sān shì,lín lǎo zhǎng xián zì yī shí。
久尔观心终未悟,偶然见道了无疑。jiǔ ěr guān xīn zhōng wèi wù,ǒu rán jiàn dào le wú yí。
南迁北返吾何病,片瓦尺椽天与期。nán qiān běi fǎn wú hé bìng,piàn wǎ chǐ chuán tiān yǔ qī。
自断此生今已矣,世间何物更如斯。zì duàn cǐ shēng jīn yǐ yǐ,shì jiān hé wù gèng rú sī。

予昔在京师画工韩若拙为予写真今十三年矣容貌日衰展卷茫然叶县杨生画不减韩复令作之以记其变偶作

苏辙

白发苍颜日日新,丹青犹是旧来身。bái fā cāng yán rì rì xīn,dān qīng yóu shì jiù lái shēn。
百年迅速何曾住,方寸空虚老更真。bǎi nián xùn sù hé céng zhù,fāng cùn kōng xū lǎo gèng zhēn。
一幅萧条寄衰朽,异时仿佛见精神。yī fú xiāo tiáo jì shuāi xiǔ,yì shí fǎng fú jiàn jīng shén。
近存八十一章注,从道老聃门下人。jìn cún bā shí yī zhāng zhù,cóng dào lǎo dān mén xià rén。

九日独酌三首

苏辙

府县嫌吾旧党人,乡邻畏我昔黄门。fǔ xiàn xián wú jiù dǎng rén,xiāng lín wèi wǒ xī huáng mén。
终年闭户已三岁,九日无人共一樽。zhōng nián bì hù yǐ sān suì,jiǔ rì wú rén gòng yī zūn。
白酒近令沽野店,黄花旋遣折篱根。bái jiǔ jìn lìng gū yě diàn,huáng huā xuán qiǎn zhé lí gēn。
老妻也说无生话,独酌油然对子孙。lǎo qī yě shuō wú shēng huà,dú zhuó yóu rán duì zi sūn。

九日独酌三首

苏辙

故国忘归懒问人,新居斫竹旋开门。gù guó wàng guī lǎn wèn rén,xīn jū zhuó zhú xuán kāi mén。
菊生墙下不知节,酒滴床头初满樽。jú shēng qiáng xià bù zhī jié,jiǔ dī chuáng tóu chū mǎn zūn。
涨水骤来真有浪,浮云卷去自无根。zhǎng shuǐ zhòu lái zhēn yǒu làng,fú yún juǎn qù zì wú gēn。
凡心漫作颍滨传,留与他年好事孙。fán xīn màn zuò yǐng bīn chuán,liú yǔ tā nián hǎo shì sūn。

九日独酌三首

苏辙

平昔交游今几人,后生谁复款吾门。píng xī jiāo yóu jīn jǐ rén,hòu shēng shuí fù kuǎn wú mén。
茅檐适性轻华屋,黍酒忘形敌上樽。máo yán shì xìng qīng huá wū,shǔ jiǔ wàng xíng dí shàng zūn。
东圃旋移花百本,西轩恨斫竹千根。dōng pǔ xuán yí huā bǎi běn,xī xuān hèn zhuó zhú qiān gēn。
舍南赖有凌云柏,父老经过说二孙。shě nán lài yǒu líng yún bǎi,fù lǎo jīng guò shuō èr sūn。

泉城田舍

苏辙

泉城欲治麦禾囷,五亩邻家肯见分。quán chéng yù zhì mài hé qūn,wǔ mǔ lín jiā kěn jiàn fēn。
莫问三吴朱处士,似胜吾乡扬子云。mò wèn sān wú zhū chù shì,shì shèng wú xiāng yáng zi yún。
阴晴卒岁关忧喜,丰约终身看逸勤。yīn qíng zú suì guān yōu xǐ,fēng yuē zhōng shēn kàn yì qín。
家世本来耕且养,诸孙不用耻锄耘。jiā shì běn lái gēng qiě yǎng,zhū sūn bù yòng chǐ chú yún。

守岁

苏辙

岁云莫矣谁能守,唯有此心初不移。suì yún mò yǐ shuí néng shǒu,wéi yǒu cǐ xīn chū bù yí。
宇宙随流任尔去,虚空对面即吾师。yǔ zhòu suí liú rèn ěr qù,xū kōng duì miàn jí wú shī。
三杯醉倒聊从俗,一点灵明欲语谁。sān bēi zuì dào liáo cóng sú,yī diǎn líng míng yù yǔ shuí。
来日日新无限事,归根一笑彼安知。lái rì rì xīn wú xiàn shì,guī gēn yī xiào bǐ ān zhī。

上元不出

苏辙

春寒未脱紫貂裘,灯火催人夜出游。chūn hán wèi tuō zǐ diāo qiú,dēng huǒ cuī rén yè chū yóu。
老厌歌钟空命酒,病嫌风露怯登楼。lǎo yàn gē zhōng kōng mìng jiǔ,bìng xián fēng lù qiè dēng lóu。
拥袍坐睡曾无念,结客追欢久已休。yōng páo zuò shuì céng wú niàn,jié kè zhuī huān jiǔ yǐ xiū。
试问西邻传法老,此时情味似侬不。shì wèn xī lín chuán fǎ lǎo,cǐ shí qíng wèi shì nóng bù。

初葺遗老斋二首

苏辙

髭须浑白已经岁,腰痛春来日又多。zī xū hún bái yǐ jīng suì,yāo tòng chūn lái rì yòu duō。
一味安闲犹有碍,却令朝谒拟如何。yī wèi ān xián yóu yǒu ài,què lìng cháo yè nǐ rú hé。
筑居定作子孙计,好事久遭僧佛呵。zhù jū dìng zuò zi sūn jì,hǎo shì jiǔ zāo sēng fú hē。
尤愧白家履道宅,十年成就饱经过。yóu kuì bái jiā lǚ dào zhái,shí nián chéng jiù bǎo jīng guò。

初葺遗老斋二首

苏辙

为留十步南墙竹,莫怪门前鸟雀多。wèi liú shí bù nán qiáng zhú,mò guài mén qián niǎo què duō。
陋巷何妨似颜子,势家应未夺萧何。lòu xiàng hé fáng shì yán zi,shì jiā yīng wèi duó xiāo hé。
诗书懒惰何曾读,气息调匀不用呵。shī shū lǎn duò hé céng dú,qì xī diào yún bù yòng hē。
多病从来少宾客,杜门今复几人过。duō bìng cóng lái shǎo bīn kè,dù mén jīn fù jǐ rén guò。

谢人惠千叶牡丹

苏辙

东风催趁百花新,不出门庭一老人。dōng fēng cuī chèn bǎi huā xīn,bù chū mén tíng yī lǎo rén。
天女要知摩诘病,银瓶满送洛阳春。tiān nǚ yào zhī mó jí bìng,yín píng mǎn sòng luò yáng chūn。
可怜最后开千叶,细数馀芳尚一旬。kě lián zuì hòu kāi qiān yè,xì shù yú fāng shàng yī xún。
更待游人归去尽,试将童冠浴湖滨。gèng dài yóu rén guī qù jǐn,shì jiāng tóng guān yù hú bīn。

移陈州牡丹偶得千叶二本喜作

苏辙

小圃初开清潩岸,名花近取宛丘城。xiǎo pǔ chū kāi qīng yì àn,míng huā jìn qǔ wǎn qiū chéng。
争言千叶根难认,忽发双葩眼自明。zhēng yán qiān yè gēn nán rèn,hū fā shuāng pā yǎn zì míng。
谪堕神仙终不俗,飞来鸾凤有馀清。zhé duò shén xiān zhōng bù sú,fēi lái luán fèng yǒu yú qīng。
细锄瓦砾除荆棘,未可令齐众草生。xì chú wǎ lì chú jīng jí,wèi kě lìng qí zhòng cǎo shēng。

初成遗老斋二首

苏辙

花时懒出伴游人,暑雨深藏养病身。huā shí lǎn chū bàn yóu rén,shǔ yǔ shēn cáng yǎng bìng shēn。
新宅丁丁厌斤斧,旧书寂寂卷埃尘。xīn zhái dīng dīng yàn jīn fǔ,jiù shū jì jì juǎn āi chén。
久将生事累诸子,顿敛浮根付一真。jiǔ jiāng shēng shì lèi zhū zi,dùn liǎn fú gēn fù yī zhēn。
遗老斋成谋宴坐,澹然无语接来宾。yí lǎo zhāi chéng móu yàn zuò,dàn rán wú yǔ jiē lái bīn。

初成遗老斋二首

苏辙

旧说颍川宜老人,朱樱斑笋养闲身。jiù shuō yǐng chuān yí lǎo rén,zhū yīng bān sǔn yǎng xián shēn。
无心已绝衣冠念,有眼不遭车马尘。wú xīn yǐ jué yī guān niàn,yǒu yǎn bù zāo chē mǎ chén。
青简自书遗老传,白须仍写去年真。qīng jiǎn zì shū yí lǎo chuán,bái xū réng xiě qù nián zhēn。
斋成谩作笑谈主,已是萧然一世宾。zhāi chéng mán zuò xiào tán zhǔ,yǐ shì xiāo rán yī shì bīn。

文氏外孙入村收麦

苏辙

欲收新麦继陈谷,赖有诸孙替老人。yù shōu xīn mài jì chén gǔ,lài yǒu zhū sūn tì lǎo rén。
三夜阴霪败场圃,一竿晴日舞比邻。sān yè yīn yín bài chǎng pǔ,yī gān qíng rì wǔ bǐ lín。
急炊大饼偿饥乏,多博村酤劳苦辛。jí chuī dà bǐng cháng jī fá,duō bó cūn gū láo kǔ xīn。
闭廪归来真了事,赋诗怜汝足精神。bì lǐn guī lái zhēn le shì,fù shī lián rǔ zú jīng shén。

立秋后

苏辙

伏中苦热焦皮骨,秋后清风濯肺肝。fú zhōng kǔ rè jiāo pí gǔ,qiū hòu qīng fēng zhuó fèi gān。
天地不仁谁念尔,身心无著偶能安。tiān dì bù rén shuí niàn ěr,shēn xīn wú zhù ǒu néng ān。
诗书久为消磨日,毛褐还须准拟寒。shī shū jiǔ wèi xiāo mó rì,máo hè hái xū zhǔn nǐ hán。
谩许百年知到否,相从一日且盘桓。mán xǔ bǎi nián zhī dào fǒu,xiāng cóng yī rì qiě pán huán。

戏题菊花

苏辙

春初种菊助盘蔬,秋晚开花插酒壶。chūn chū zhǒng jú zhù pán shū,qiū wǎn kāi huā chā jiǔ hú。
微物不多分地力,终年乃尔任人须。wēi wù bù duō fēn dì lì,zhōng nián nǎi ěr rèn rén xū。
天随匕箸几时辍,彭泽樽罍未遽无。tiān suí bǐ zhù jǐ shí chuò,péng zé zūn léi wèi jù wú。
更拟食根花落后,一依本草太伤渠。gèng nǐ shí gēn huā luò hòu,yī yī běn cǎo tài shāng qú。

十日二首

苏辙

酒经重九尚残卮,雨送初寒问箧衣。jiǔ jīng zhòng jiǔ shàng cán zhī,yǔ sòng chū hán wèn qiè yī。
养气安闲真得计,读书勤苦已知非。yǎng qì ān xián zhēn dé jì,dú shū qín kǔ yǐ zhī fēi。
谩存讲说传家学,深谢交游绝世讥。mán cún jiǎng shuō chuán jiā xué,shēn xiè jiāo yóu jué shì jī。
筑室未成中自笑,何如茅屋对柴扉。zhù shì wèi chéng zhōng zì xiào,hé rú máo wū duì chái fēi。

十日二首

苏辙

忧患经怀沃漏卮,荣华过眼脱轻衣。yōu huàn jīng huái wò lòu zhī,róng huá guò yǎn tuō qīng yī。
定心稍觉无来往,时事谁能问是非。dìng xīn shāo jué wú lái wǎng,shí shì shuí néng wèn shì fēi。
禄去身安常自喜,宅成囊竭可无讥。lù qù shēn ān cháng zì xǐ,zhái chéng náng jié kě wú jī。
交游散尽馀亲戚,酒熟时来一叩扉。jiāo yóu sàn jǐn yú qīn qī,jiǔ shú shí lái yī kòu fēi。

初成遗老斋待月轩藏书室三首遗老斋

苏辙

老人身世两相遗,绿竹青松自蔽亏。lǎo rén shēn shì liǎng xiāng yí,lǜ zhú qīng sōng zì bì kuī。
已喜形骸今我有,枉将名字与人知。yǐ xǐ xíng hái jīn wǒ yǒu,wǎng jiāng míng zì yǔ rén zhī。
往还但许邻家父,问讯才通说法师。wǎng hái dàn xǔ lín jiā fù,wèn xùn cái tōng shuō fǎ shī。
燕坐萧然便终日,客来不识我为谁。yàn zuò xiāo rán biàn zhōng rì,kè lái bù shí wǒ wèi shuí。