古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

除夜二首

苏辙

七十三年客,相从尚几年。qī shí sān nián kè,xiāng cóng shàng jǐ nián。
西方他日事,东鲁一经传。xī fāng tā rì shì,dōng lǔ yī jīng chuán。
渐解平生缚,初安半夜禅。jiàn jiě píng shēng fù,chū ān bàn yè chán。
纷纷争夺际,何意此心全。fēn fēn zhēng duó jì,hé yì cǐ xīn quán。

遗老斋南一柏双干昔岁坐堂上仅可见也今出屋已尺馀偶赋

苏辙

翠柏擢双干,冉冉出屋危。cuì bǎi zhuó shuāng gàn,rǎn rǎn chū wū wēi。
柏长虽云喜,我老亦可知。bǎi zhǎng suī yún xǐ,wǒ lǎo yì kě zhī。
苦寒不改色,烈风终自持。kǔ hán bù gǎi sè,liè fēng zhōng zì chí。
门闲断来客,相对不相欺。mén xián duàn lái kè,xiāng duì bù xiāng qī。

蚕麦

苏辙

春旱麦半熟,蚕收仅十分。chūn hàn mài bàn shú,cán shōu jǐn shí fēn。
不忧无饼饵,已幸有襦裙。bù yōu wú bǐng ěr,yǐ xìng yǒu rú qún。
造化真怜汝,耕桑不谩勤。zào huà zhēn lián rǔ,gēng sāng bù mán qín。
经过话关陕,贫病不堪闻。jīng guò huà guān shǎn,pín bìng bù kān wén。

七夕

苏辙

火流知节换,秋到喜身安。huǒ liú zhī jié huàn,qiū dào xǐ shēn ān。
林鹊真安往,河桥晚未完。lín què zhēn ān wǎng,hé qiáo wǎn wèi wán。
得闲心不厌,求巧老应难。dé xián xīn bù yàn,qiú qiǎo lǎo yīng nán。
送酒谁知我,瓢樽昨暮乾。sòng jiǔ shuí zhī wǒ,piáo zūn zuó mù qián。

九日三首

苏辙

九日真佳节,年年长赋诗。jiǔ rì zhēn jiā jié,nián nián zhǎng fù shī。
深惭鹤发老,每与菊花期。shēn cán hè fā lǎo,měi yǔ jú huā qī。
帽落无人拾,酒狂聊自持。mào luò wú rén shí,jiǔ kuáng liáo zì chí。
丰年馀社瓮,天意念衰羸。fēng nián yú shè wèng,tiān yì niàn shuāi léi。

九日三首

苏辙

我饮不为酒,黄花竞此时。wǒ yǐn bù wèi jiǔ,huáng huā jìng cǐ shí。
茱萸谩辟恶,曲糵助和脾。zhū yú mán pì è,qū niè zhù hé pí。
浅酌何劳诉,独醒徒尔为。qiǎn zhuó hé láo sù,dú xǐng tú ěr wèi。
来年我犹健,相对亦如斯。lái nián wǒ yóu jiàn,xiāng duì yì rú sī。

九日三首

苏辙

河朔今将到,山阳近欲行。hé shuò jīn jiāng dào,shān yáng jìn yù xíng。
老怀惊聚散,一酌慰平生。lǎo huái jīng jù sàn,yī zhuó wèi píng shēng。
陋巷连墙久,长淮照眼明。lòu xiàng lián qiáng jiǔ,zhǎng huái zhào yǎn míng。
到官纷讼牒,应忆此时情。dào guān fēn sòng dié,yīng yì cǐ shí qíng。

壬辰生日儿侄诸孙有诗所言皆过记胸中所怀亦自作

苏辙

生日今朝是,匆匆又一年。shēng rì jīn cháo shì,cōng cōng yòu yī nián。
读书真已矣,闭目但茫然。dú shū zhēn yǐ yǐ,bì mù dàn máng rán。
下种言非妄,开花果定圆。xià zhǒng yán fēi wàng,kāi huā guǒ dìng yuán。
驱羊旧有法,视后直须鞭。qū yáng jiù yǒu fǎ,shì hòu zhí xū biān。

除夕

苏辙

患难思年改,龙钟惜岁徂。huàn nán sī nián gǎi,lóng zhōng xī suì cú。
关河先垄远,天地小臣孤。guān hé xiān lǒng yuǎn,tiān dì xiǎo chén gū。
吾道凭温酒,时情付拥炉。wú dào píng wēn jiǔ,shí qíng fù yōng lú。
南荒足妖怪,此日谩桃符。nán huāng zú yāo guài,cǐ rì mán táo fú。

初春游李太尉宅东池

苏辙

蓬岛灵仙宅,星河帝女家。péng dǎo líng xiān zhái,xīng hé dì nǚ jiā。
波光泛金翠,楼影动云霞。bō guāng fàn jīn cuì,lóu yǐng dòng yún xiá。
清浅游鱼过,参差垂柳斜。qīng qiǎn yóu yú guò,cān chà chuí liǔ xié。
移舟更寻胜,远见小桃花。yí zhōu gèng xún shèng,yuǎn jiàn xiǎo táo huā。

怀黾池寄子瞻兄

苏辙

相携话别郑原上,共道长途怕雪泥。xiāng xié huà bié zhèng yuán shàng,gòng dào zhǎng tú pà xuě ní。
归骑还寻大梁陌,行人已渡古崤西。guī qí hái xún dà liáng mò,xíng rén yǐ dù gǔ xiáo xī。
曾为县吏民知否,旧宿僧房壁共题。céng wèi xiàn lì mín zhī fǒu,jiù sù sēng fáng bì gòng tí。
遥想独游佳味少,无言骓马但鸣嘶。yáo xiǎng dú yóu jiā wèi shǎo,wú yán zhuī mǎ dàn míng sī。

次韵子瞻延生观后山上小堂

苏辙

谢公游意未能厌,踏尽登山屐齿尖。xiè gōng yóu yì wèi néng yàn,tà jǐn dēng shān jī chǐ jiān。
古殿神仙深杳杳,香炉烟翠起纤纤。gǔ diàn shén xiān shēn yǎo yǎo,xiāng lú yān cuì qǐ xiān xiān。
岩花寂历飘琼片,庭桧萧疏漏玉蟾。yán huā jì lì piāo qióng piàn,tíng guì xiāo shū lòu yù chán。
帝子莫归人不见,微风细雨自开帘。dì zi mò guī rén bù jiàn,wēi fēng xì yǔ zì kāi lián。

次韵子瞻题仙游潭中兴寺

苏辙

潭边沙水不成泥,潭上孤禽挂崄啼。tán biān shā shuǐ bù chéng ní,tán shàng gū qín guà xiǎn tí。
缭绕飞桥能试客,蒙茸翠蔓巧藏溪。liáo rào fēi qiáo néng shì kè,méng rōng cuì màn qiǎo cáng xī。
云为绛帐马融室,石作屏风玉女闺。yún wèi jiàng zhàng mǎ róng shì,shí zuò píng fēng yù nǚ guī。
仙果知君今未足,临潭脚战怕长梯。xiān guǒ zhī jūn jīn wèi zú,lín tán jiǎo zhàn pà zhǎng tī。

石鼻城

苏辙

千山欲尽垂为鼻,百战皆空但有城。qiān shān yù jǐn chuí wèi bí,bǎi zhàn jiē kōng dàn yǒu chéng。
虎闯穴中秦地恐,龙飞渭上汉江倾。hǔ chuǎng xué zhōng qín dì kǒng,lóng fēi wèi shàng hàn jiāng qīng。
雍人未有章邯怨,魏将犹存仲达精。yōng rén wèi yǒu zhāng hán yuàn,wèi jiāng yóu cún zhòng dá jīng。
睥睨陵迟春草满,白羊无数向风鸣。pì nì líng chí chūn cǎo mǎn,bái yáng wú shù xiàng fēng míng。

楼观

苏辙

老聃厌世入流沙,飘荡如云不可遮。lǎo dān yàn shì rù liú shā,piāo dàng rú yún bù kě zhē。
弟子怜师将去国,关门望气载还家。dì zi lián shī jiāng qù guó,guān mén wàng qì zài hái jiā。
高台尚有传经处,画壁空留驾犊车。gāo tái shàng yǒu chuán jīng chù,huà bì kōng liú jià dú chē。
一授遗书无复老,不知何苦服胡麻。yī shòu yí shū wú fù lǎo,bù zhī hé kǔ fú hú má。