古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

次韵子瞻秋雪见寄二首

苏辙

秋气萧骚仍见雪,客愁缭绕动萦心。qiū qì xiāo sāo réng jiàn xuě,kè chóu liáo rào dòng yíng xīn。
幽吟北户窗声细,归梦函关马迹深。yōu yín běi hù chuāng shēng xì,guī mèng hán guān mǎ jì shēn。
疏树飞花轻䔩䔩,衰荷留柄乱簪簪。shū shù fēi huā qīng,shuāi hé liú bǐng luàn zān zān。
遥闻诗酒皆推胜,社客何人近纳琛。yáo wén shī jiǔ jiē tuī shèng,shè kè hé rén jìn nà chēn。

次韵子瞻秋雪见寄二首

苏辙

平时出处常联袂,文翰叨陪旧服膺。píng shí chū chù cháng lián mèi,wén hàn dāo péi jiù fú yīng。
自信老兄怜弱弟,岂关天下少良朋。zì xìn lǎo xiōng lián ruò dì,qǐ guān tiān xià shǎo liáng péng。
何时杯酒看浮白,清夜肴蔬粗满登。hé shí bēi jiǔ kàn fú bái,qīng yè yáo shū cū mǎn dēng。
离思隔年诗不尽,秦梁虽远速须应。lí sī gé nián shī bù jǐn,qín liáng suī yuǎn sù xū yīng。

次韵子瞻闻不赴商幕三首

苏辙

怪我辞官免入商,才疏深畏忝周行。guài wǒ cí guān miǎn rù shāng,cái shū shēn wèi tiǎn zhōu xíng。
学从社稷非源本,近读诗书识短长。xué cóng shè jì fēi yuán běn,jìn dú shī shū shí duǎn zhǎng。
东舍久居如旧宅,春蔬新种似吾乡。dōng shě jiǔ jū rú jiù zhái,chūn shū xīn zhǒng shì wú xiāng。
闭门已学龟头缩,避谤仍兼雉尾藏。bì mén yǐ xué guī tóu suō,bì bàng réng jiān zhì wěi cáng。

次韵子瞻闻不赴商幕三首

苏辙

南商西洛曾虚署,长吏居民怪不来。nán shāng xī luò céng xū shǔ,zhǎng lì jū mín guài bù lái。
妄语自知当见弃,远人未信本非才。wàng yǔ zì zhī dāng jiàn qì,yuǎn rén wèi xìn běn fēi cái。
厌从贫李嘲东阁,懒学谀张缓两腮。yàn cóng pín lǐ cháo dōng gé,lǎn xué yú zhāng huǎn liǎng sāi。
知有四翁遗迹在,山中岂信少人哉。zhī yǒu sì wēng yí jì zài,shān zhōng qǐ xìn shǎo rén zāi。

次韵子瞻闻不赴商幕三首

苏辙

埙动篪鸣只自知,忧轻责少幸官卑。xūn dòng chí míng zhǐ zì zhī,yōu qīng zé shǎo xìng guān bēi。
声名谩作耳中瑱,科第空收颔底髭。shēng míng mán zuò ěr zhōng zhèn,kē dì kōng shōu hàn dǐ zī。
西鄙猖狂犹将将,中朝闲暇自师师。xī bǐ chāng kuáng yóu jiāng jiāng,zhōng cháo xián xiá zì shī shī。
近成新论无人语,仰羡飞鸿两翅差。jìn chéng xīn lùn wú rén yǔ,yǎng xiàn fēi hóng liǎng chì chà。

闻子瞻重游南山

苏辙

终南重到已春回,山木缘崖绿似苔。zhōng nán zhòng dào yǐ chūn huí,shān mù yuán yá lǜ shì tái。
谷鸟鸣呼嘲独往,野人笑语记曾来。gǔ niǎo míng hū cháo dú wǎng,yě rén xiào yǔ jì céng lái。
定邀道士弹鸣鹿,谁与溪堂共酒杯。dìng yāo dào shì dàn míng lù,shuí yǔ xī táng gòng jiǔ bēi。
应有新诗还寄我,与君和取当游陪。yīng yǒu xīn shī hái jì wǒ,yǔ jūn hé qǔ dāng yóu péi。

子瞻见许骊山澄泥砚

苏辙

长安新砚石同坚,不待书求遂许颁。zhǎng ān xīn yàn shí tóng jiān,bù dài shū qiú suì xǔ bān。
岂必魏人胜近世,强推铜雀没骊山。qǐ bì wèi rén shèng jìn shì,qiáng tuī tóng què méi lí shān。
寒煤舒卷开云叶,清露沾流发涕潸。hán méi shū juǎn kāi yún yè,qīng lù zhān liú fā tì shān。
早与封题寄书案,报君湘竹笔身班。zǎo yǔ fēng tí jì shū àn,bào jūn xiāng zhú bǐ shēn bān。

寒食前一日寄子瞻

苏辙

寒食明朝一百五,谁家冉冉尚厨烟。hán shí míng cháo yī bǎi wǔ,shuí jiā rǎn rǎn shàng chú yān。
桃花开尽叶初绿,燕子飞来体自便。táo huā kāi jǐn yè chū lǜ,yàn zi fēi lái tǐ zì biàn。
爱客渐能陪痛饮,读书无思懒开编。ài kè jiàn néng péi tòng yǐn,dú shū wú sī lǎn kāi biān。
秦川雪尽南山出,思共肩舆看麦田。qín chuān xuě jǐn nán shān chū,sī gòng jiān yú kàn mài tián。

大人久废弹琴比借人雷琴以记旧曲十得三四率尔拜呈

苏辙

久厌凡桐不复弹,偶然寻绎尚能存。jiǔ yàn fán tóng bù fù dàn,ǒu rán xún yì shàng néng cún。
仓庚鸣树思前岁,春水生波满旧痕。cāng gēng míng shù sī qián suì,chūn shuǐ shēng bō mǎn jiù hén。
泉落空岩虚谷应,佩敲清殿百官寒。quán luò kōng yán xū gǔ yīng,pèi qiāo qīng diàn bǎi guān hán。
终宵窃听不能学,庭树无风月满轩。zhōng xiāo qiè tīng bù néng xué,tíng shù wú fēng yuè mǎn xuān。

闻子瞻习射

苏辙

旧读兵书气已振,近传能射喜征鼖。jiù dú bīng shū qì yǐ zhèn,jìn chuán néng shè xǐ zhēng fén。
手随乐节宁论中,箭作鸱声不害文。shǒu suí lè jié níng lùn zhōng,jiàn zuò chī shēng bù hài wén。
力薄仅能胜五斗,才高应自敌三军。lì báo jǐn néng shèng wǔ dòu,cái gāo yīng zì dí sān jūn。
良家六郡传真法,马上今谁最出群。liáng jiā liù jùn chuán zhēn fǎ,mǎ shàng jīn shuí zuì chū qún。

种菜

苏辙

久种春蔬旱不生,园中汲水乱瓶罂。jiǔ zhǒng chūn shū hàn bù shēng,yuán zhōng jí shuǐ luàn píng yīng。
菘葵经火未出土,僮仆何朝饱食羹。sōng kuí jīng huǒ wèi chū tǔ,tóng pū hé cháo bǎo shí gēng。
强有人功趋节令,怅无甘雨困耘耕。qiáng yǒu rén gōng qū jié lìng,chàng wú gān yǔ kùn yún gēng。
家居闲暇厌长日,欲看年华上菜茎。jiā jū xián xiá yàn zhǎng rì,yù kàn nián huá shàng cài jīng。

次韵子瞻题岐山周公庙

苏辙

周人尚记有周公,禾黍离离下有宫。zhōu rén shàng jì yǒu zhōu gōng,hé shǔ lí lí xià yǒu gōng。
破豆烝豚非以报,野巫长跪若为通。pò dòu zhēng tún fēi yǐ bào,yě wū zhǎng guì ruò wèi tōng。
山围栋宇泉流近,凤去梧桐落叶蒙。shān wéi dòng yǔ quán liú jìn,fèng qù wú tóng luò yè méng。
有客赋诗题屋壁,二南犹自有遗风。yǒu kè fù shī tí wū bì,èr nán yóu zì yǒu yí fēng。

和子瞻三游南山九首楼观

苏辙

神仙避世守关门,一世沉埋百世尊。shén xiān bì shì shǒu guān mén,yī shì chén mái bǎi shì zūn。
旧宅居人无姓尹,深山道士即为孙。jiù zhái jū rén wú xìng yǐn,shēn shān dào shì jí wèi sūn。
天寒游客常逢雪,日暮归鸦自识村。tiān hán yóu kè cháng féng xuě,rì mù guī yā zì shí cūn。
君欲留身记幽寂,直将山外比羌浑。jūn yù liú shēn jì yōu jì,zhí jiāng shān wài bǐ qiāng hún。

和子瞻三游南山九首五郡

苏辙

蜀人不信秦川好,食蔗从梢未及甘。shǔ rén bù xìn qín chuān hǎo,shí zhè cóng shāo wèi jí gān。
当道沙尘类河北,依山水竹似江南。dāng dào shā chén lèi hé běi,yī shān shuǐ zhú shì jiāng nán。
观形随阜饮溪鹿,云气侵山食叶蚕。guān xíng suí fù yǐn xī lù,yún qì qīn shān shí yè cán。
犹有道人迎客笑,白须黄袖岂非聃。yóu yǒu dào rén yíng kè xiào,bái xū huáng xiù qǐ fēi dān。

次韵子瞻南溪微雪

苏辙

南溪夜雪晓来霁,有客晨游酒未消。nán xī yè xuě xiǎo lái jì,yǒu kè chén yóu jiǔ wèi xiāo。
风泛馀花来逐马,光浮断涧不知桥。fēng fàn yú huā lái zhú mǎ,guāng fú duàn jiàn bù zhī qiáo。
山寒冻合行人息,醉熟宾欢舞意嚣。shān hán dòng hé xíng rén xī,zuì shú bīn huān wǔ yì xiāo。
归骑相将踏瑶玉,嗅林闲认早梅条。guī qí xiāng jiāng tà yáo yù,xiù lín xián rèn zǎo méi tiáo。