古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

次韵王巩留别

苏辙

决策归田岂世情,网罗从此脱馀生。jué cè guī tián qǐ shì qíng,wǎng luó cóng cǐ tuō yú shēng。
请君速治鸡黍具,待我同为沮溺耕。qǐng jūn sù zhì jī shǔ jù,dài wǒ tóng wèi jǔ nì gēng。
秋社相从醵钱饮,日高时作叩门声。qiū shè xiāng cóng jù qián yǐn,rì gāo shí zuò kòu mén shēng。
茅庐但恐非君处,籍籍朝中望已倾。máo lú dàn kǒng fēi jūn chù,jí jí cháo zhōng wàng yǐ qīng。

次韵答孔武仲

苏辙

白发青衫不记年,相逢一笑暂欣然。bái fā qīng shān bù jì nián,xiāng féng yī xiào zàn xīn rán。
诵诗亹亹锯木屑,展卷骎骎下水船。sòng shī wěi wěi jù mù xiè,zhǎn juǎn qīn qīn xià shuǐ chuán。
未肯尺寻分枉直,日知凿枘有方圆。wèi kěn chǐ xún fēn wǎng zhí,rì zhī záo ruì yǒu fāng yuán。
闲官更似扬州学,犹得昏昏昼日眠。xián guān gèng shì yáng zhōu xué,yóu dé hūn hūn zhòu rì mián。

送傅宏著作归觐待观城阙

苏辙

胶西前辈郑康成,千载遗风及后生。jiāo xī qián bèi zhèng kāng chéng,qiān zài yí fēng jí hòu shēng。
旧学诗书儒术富,兼通法律吏能精。jiù xué shī shū rú shù fù,jiān tōng fǎ lǜ lì néng jīng。
还家彩服频为寿,得邑河壖喜有兵。hái jiā cǎi fú pín wèi shòu,dé yì hé ruán xǐ yǒu bīng。
民事近来多迫促,弦歌聊试武城声。mín shì jìn lái duō pò cù,xián gē liáo shì wǔ chéng shēng。

连雨不出寄张恕

苏辙

麦熟蚕缫热似烝,雨倾三尺未为淫。mài shú cán sāo rè shì zhēng,yǔ qīng sān chǐ wèi wèi yín。
洗清沟浍蚊虻静,没尽蒲莲沼沚深。xǐ qīng gōu huì wén méng jìng,méi jǐn pú lián zhǎo zhǐ shēn。
遗秉满田惊朽腐,移床避漏畏侵寻。yí bǐng mǎn tián jīng xiǔ fǔ,yí chuáng bì lòu wèi qīn xún。
高闲只有张公子,卧听萧萧打叶音。gāo xián zhǐ yǒu zhāng gōng zi,wò tīng xiāo xiāo dǎ yè yīn。

宋城宰韩秉文惠日铸茶

苏辙

君家日铸山前住,冬后茶芽麦粒粗。jūn jiā rì zhù shān qián zhù,dōng hòu chá yá mài lì cū。
磨转春雷飞白雪,瓯倾锡水散凝酥。mó zhuǎn chūn léi fēi bái xuě,ōu qīng xī shuǐ sàn níng sū。
溪山去眼尘生面,簿领埋头汗匝肤。xī shān qù yǎn chén shēng miàn,bù lǐng mái tóu hàn zā fū。
一啜更能分幕府,定应知我俗人无。yī chuài gèng néng fēn mù fǔ,dìng yīng zhī wǒ sú rén wú。

次前韵

苏辙

龙鸾仅比闽团酽,盐酪应嫌北俗粗。lóng luán jǐn bǐ mǐn tuán yàn,yán lào yīng xián běi sú cū。
采愧吴僧身似腊,点须越女手如酥。cǎi kuì wú sēng shēn shì là,diǎn xū yuè nǚ shǒu rú sū。
舌根遗味轻浮齿,腋下清风稍袭肤。shé gēn yí wèi qīng fú chǐ,yè xià qīng fēng shāo xí fū。
七碗未容留客试,瓶中数问有馀无。qī wǎn wèi róng liú kè shì,píng zhōng shù wèn yǒu yú wú。

次王适韵送张耒赴寿安尉二首

苏辙

绿发惊秋半欲黄,官居无处觅林塘。lǜ fā jīng qiū bàn yù huáng,guān jū wú chù mì lín táng。
浮生已是尘劳侣,病眼犹便锦绣章。fú shēng yǐ shì chén láo lǚ,bìng yǎn yóu biàn jǐn xiù zhāng。
羞见故人梁苑废,梦寻归路蜀山长。xiū jiàn gù rén liáng yuàn fèi,mèng xún guī lù shǔ shān zhǎng。
怜君顾我情依旧,竹性萧疏未受霜。lián jūn gù wǒ qíng yī jiù,zhú xìng xiāo shū wèi shòu shuāng。

次王适韵送张耒赴寿安尉二首

苏辙

魏红深浅配姚黄,洛水家家自作塘。wèi hóng shēn qiǎn pèi yáo huáng,luò shuǐ jiā jiā zì zuò táng。
游客贾生多感概,闲官白傅足篇章。yóu kè jiǎ shēng duō gǎn gài,xián guān bái fù zú piān zhāng。
山分少室云烟老,宫废连昌草木长。shān fēn shǎo shì yún yān lǎo,gōng fèi lián chāng cǎo mù zhǎng。
路出蒿高应少驻,孱颜新过一番霜。lù chū hāo gāo yīng shǎo zhù,càn yán xīn guò yī fān shuāng。

送吕由庚推官得替还洛中二首

苏辙

君家相国旧元勋,凛凛中丞继后尘。jūn jiā xiāng guó jiù yuán xūn,lǐn lǐn zhōng chéng jì hòu chén。
谈笑二年同幕府,风流一倍愈它人。tán xiào èr nián tóng mù fǔ,fēng liú yī bèi yù tā rén。
南都去后少佳客,西洛归来多老臣。nán dōu qù hòu shǎo jiā kè,xī luò guī lái duō lǎo chén。
我亦宦游无久意,它年松竹许相邻。wǒ yì huàn yóu wú jiǔ yì,tā nián sōng zhú xǔ xiāng lín。

送吕由庚推官得替还洛中二首

苏辙

洛水留人一向乾,雪泥溢路十分寒。luò shuǐ liú rén yī xiàng qián,xuě ní yì lù shí fēn hán。
送行我岂无樽酒,多难君知久鲜欢。sòng xíng wǒ qǐ wú zūn jiǔ,duō nán jūn zhī jiǔ xiān huān。
回首只应怜老病,凌风争看试轻翰。huí shǒu zhǐ yīng lián lǎo bìng,líng fēng zhēng kàn shì qīng hàn。
到家定见嵩阳老,问我衰迟未解官。dào jiā dìng jiàn sōng yáng lǎo,wèn wǒ shuāi chí wèi jiě guān。

次韵子瞻赠张憨子

苏辙

得罪南来正坐言,道人闭口意深全。dé zuì nán lái zhèng zuò yán,dào rén bì kǒu yì shēn quán。
天游本自有真乐,羿彀谁知定不贤。tiān yóu běn zì yǒu zhēn lè,yì gòu shuí zhī dìng bù xián。
构火暾暾初吐日,飞流滚滚旋成川。gòu huǒ tūn tūn chū tǔ rì,fēi liú gǔn gǔn xuán chéng chuān。
此心此去如灰冷,肯更逢人问复然。cǐ xīn cǐ qù rú huī lěng,kěn gèng féng rén wèn fù rán。

扬州五咏九曲池

苏辙

嵇老清弹怨广陵,隋家水调继哀音。jī lǎo qīng dàn yuàn guǎng líng,suí jiā shuǐ diào jì āi yīn。
可怜九曲遗声尽,惟有一池春水深。kě lián jiǔ qū yí shēng jǐn,wéi yǒu yī chí chūn shuǐ shēn。
凤阙萧条荒草外,龙舟想像绿杨阴。fèng quē xiāo tiáo huāng cǎo wài,lóng zhōu xiǎng xiàng lǜ yáng yīn。
都人似有兴亡恨,每到残春一度寻。dōu rén shì yǒu xīng wáng hèn,měi dào cán chūn yī dù xún。

扬州五咏九曲池

苏辙

堂上平看江上山,晴光千里对凭栏。táng shàng píng kàn jiāng shàng shān,qíng guāng qiān lǐ duì píng lán。
海门仅可一二数,云梦犹吞八九宽。hǎi mén jǐn kě yī èr shù,yún mèng yóu tūn bā jiǔ kuān。
檐外小棠阴蔽芾,壁间遗墨涕汍澜。yán wài xiǎo táng yīn bì fèi,bì jiān yí mò tì wán lán。
人亡坐使风流尽,遗构仍须子细观。rén wáng zuò shǐ fēng liú jǐn,yí gòu réng xū zi xì guān。

扬州五咏九曲池

苏辙

信脚东游十二年,甘泉香稻忆归田。xìn jiǎo dōng yóu shí èr nián,gān quán xiāng dào yì guī tián。
行逢蜀井恍如梦,试煮山茶意自便。xíng féng shǔ jǐng huǎng rú mèng,shì zhǔ shān chá yì zì biàn。
短绠不收容盥濯,红泥仍许置清鲜。duǎn gěng bù shōu róng guàn zhuó,hóng ní réng xǔ zhì qīng xiān。
早知乡味胜为客,游宦何须更着鞭。zǎo zhī xiāng wèi shèng wèi kè,yóu huàn hé xū gèng zhe biān。

扬州五咏九曲池

苏辙

阙角孤高特地迷,迷藏浑忘日东西。quē jiǎo gū gāo tè dì mí,mí cáng hún wàng rì dōng xī。
江流入海情无限,莫雨连山醉似泥。jiāng liú rù hǎi qíng wú xiàn,mò yǔ lián shān zuì shì ní。
梦里兴亡应未觉,后来愁思独难齐。mèng lǐ xīng wáng yīng wèi jué,hòu lái chóu sī dú nán qí。
只堪留作游观地,看遍峰峦处处低。zhǐ kān liú zuò yóu guān dì,kàn biàn fēng luán chù chù dī。