古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

和胡教授蒙太守策试诸生

苏辙

著籍初同阙里多,采芹先致鲁风和。zhù jí chū tóng quē lǐ duō,cǎi qín xiān zhì lǔ fēng hé。
欲将大策观胸胆,尽召中堂列雁鹅。yù jiāng dà cè guān xiōng dǎn,jǐn zhào zhōng táng liè yàn é。
终日正言何忌讳,几人馀力尚委蛇。zhōng rì zhèng yán hé jì huì,jǐ rén yú lì shàng wěi shé。
岂惟太守知为政,仍见先生善设科。qǐ wéi tài shǒu zhī wèi zhèng,réng jiàn xiān shēng shàn shè kē。

次韵毛君病中菊未开

苏辙

病肺秋深雾雨伤,旧缯故絮喜清凉。bìng fèi qiū shēn wù yǔ shāng,jiù zēng gù xù xǐ qīng liáng。
菊花金粟未曾吐,桂酒鹅儿空自黄。jú huā jīn sù wèi céng tǔ,guì jiǔ é ér kōng zì huáng。
草木亦知年有闰,风霜渐近月方阳。cǎo mù yì zhī nián yǒu rùn,fēng shuāng jiàn jìn yuè fāng yáng。
得诗闻道维摩病,欲到毗耶言已忘。dé shī wén dào wéi mó bìng,yù dào pí yé yán yǐ wàng。

雨中宿酒务

苏辙

微官终日守糟缸,风雨凄凉夜渡江。wēi guān zhōng rì shǒu zāo gāng,fēng yǔ qī liáng yè dù jiāng。
早岁谬知儒术贵,安眠近喜壮心降。zǎo suì miù zhī rú shù guì,ān mián jìn xǐ zhuàng xīn jiàng。
夜深唧唧醅鸣瓮,睡起萧萧叶打窗。yè shēn jī jī pēi míng wèng,shuì qǐ xiāo xiāo yè dǎ chuāng。
阮籍作官都为酒,不须分别恨南邦。ruǎn jí zuò guān dōu wèi jiǔ,bù xū fēn bié hèn nán bāng。

次韵毛君经旬不用鞭扑

苏辙

共喜秋深酒未醇,官曹休假不须旬。gòng xǐ qiū shēn jiǔ wèi chún,guān cáo xiū jiǎ bù xū xún。
政宽境内棠阴合,讼去庭中草色新。zhèng kuān jìng nèi táng yīn hé,sòng qù tíng zhōng cǎo sè xīn。
不惜牛刀时一割,已因鼷鼠发千钧。bù xī niú dāo shí yī gē,yǐ yīn xī shǔ fā qiān jūn。
岁终谁为公书考,岂止江西第一人。suì zhōng shuí wèi gōng shū kǎo,qǐ zhǐ jiāng xī dì yī rén。

次韵李抚辰屯田修州门

苏辙

六月江涛壁垒颓,苍崖翠甓就新台。liù yuè jiāng tāo bì lěi tuí,cāng yá cuì pì jiù xīn tái。
咄嗟双阙还依旧,咫尺群山信有材。duō jiē shuāng quē hái yī jiù,zhǐ chǐ qún shān xìn yǒu cái。
画戟风生两衙退,飞桥日出万人来。huà jǐ fēng shēng liǎng yá tuì,fēi qiáo rì chū wàn rén lái。
不因毁圮催兴筑,谁见雍容治剧才。bù yīn huǐ pǐ cuī xīng zhù,shuí jiàn yōng róng zhì jù cái。

衢州赵阅道少师濯缨亭

苏辙

挂冠缨上已无尘,犹爱溪光碧照人。guà guān yīng shàng yǐ wú chén,yóu ài xī guāng bì zhào rén。
点检旧游黄石在,扫除诸念白鸥亲。diǎn jiǎn jiù yóu huáng shí zài,sǎo chú zhū niàn bái ōu qīn。
一尊父老囊金尽,三径松筠生事贫。yī zūn fù lǎo náng jīn jǐn,sān jìng sōng yún shēng shì pín。
他日南公数人物,丹青添入县图新。tā rì nán gōng shù rén wù,dān qīng tiān rù xiàn tú xīn。

茶花二首

苏辙

黄檗春芽大麦粗,倾山倒谷采无馀。huáng bò chūn yá dà mài cū,qīng shān dào gǔ cǎi wú yú。
久疑残蘖阳和尽,尚有幽花霰雪初。jiǔ yí cán niè yáng hé jǐn,shàng yǒu yōu huā xiàn xuě chū。
耿耿清香崖菊淡,依依秀色岭梅如。gěng gěng qīng xiāng yá jú dàn,yī yī xiù sè lǐng méi rú。
经冬结子犹堪种,一亩荒园试为锄。jīng dōng jié zi yóu kān zhǒng,yī mǔ huāng yuán shì wèi chú。

茶花二首

苏辙

细嚼花须味亦长,新芽一粟叶间藏。xì jué huā xū wèi yì zhǎng,xīn yá yī sù yè jiān cáng。
稍经腊雪侵肌瘦,旋得春雷发地狂。shāo jīng là xuě qīn jī shòu,xuán dé chūn léi fā dì kuáng。
开落空山谁比数,烝烹来岁最先尝。kāi luò kōng shān shuí bǐ shù,zhēng pēng lái suì zuì xiān cháng。
枝枯叶硬天真在,踏遍牛羊未改香。zhī kū yè yìng tiān zhēn zài,tà biàn niú yáng wèi gǎi xiāng。

临江萧氏家宝堂

苏辙

高人不解作生涯,唯有中堂书五车。gāo rén bù jiě zuò shēng yá,wéi yǒu zhōng táng shū wǔ chē。
竹简多于孔氏壁,牙签新似邺侯家。zhú jiǎn duō yú kǒng shì bì,yá qiān xīn shì yè hóu jiā。
田园岂是子孙计,青紫今为里巷夸。tián yuán qǐ shì zi sūn jì,qīng zǐ jīn wèi lǐ xiàng kuā。
富贵早知皆有命,君应未厌十年赊。fù guì zǎo zhī jiē yǒu mìng,jūn yīng wèi yàn shí nián shē。

陪毛君游黄仙观

苏辙

李叟仙居仍近市,黄公道院亦依城。lǐ sǒu xiān jū réng jìn shì,huáng gōng dào yuàn yì yī chéng。
定应昔日山林地,未有今时鸡犬声。dìng yīng xī rì shān lín dì,wèi yǒu jīn shí jī quǎn shēng。
白鹤翻飞终不返,黄冠憔悴只躬耕。bái hè fān fēi zhōng bù fǎn,huáng guān qiáo cuì zhǐ gōng gēng。
试从车骑寻遗迹,恐有居人解养生。shì cóng chē qí xún yí jì,kǒng yǒu jū rén jiě yǎng shēng。

次韵王适梅花

苏辙

江梅似欲竞新年,照水窥林态愈妍。jiāng méi shì yù jìng xīn nián,zhào shuǐ kuī lín tài yù yán。
霜重清香浑欲滴,月明素质自生烟。shuāng zhòng qīng xiāng hún yù dī,yuè míng sù zhì zì shēng yān。
未成细实酸犹薄,半落南枝意可怜。wèi chéng xì shí suān yóu báo,bàn luò nán zhī yì kě lián。
谁写江西风物样,徐家旧有数枝传。shuí xiě jiāng xī fēng wù yàng,xú jiā jiù yǒu shù zhī chuán。

次韵王适春雪二首其一

苏辙

江南春候寒犹剧,细雨风吹作雪花。jiāng nán chūn hòu hán yóu jù,xì yǔ fēng chuī zuò xuě huā。
中夜窗扉初晃漾,平明草木半低斜。zhōng yè chuāng fēi chū huǎng yàng,píng míng cǎo mù bàn dī xié。
润催江柳排金绿,光杂山茶点绛葩。rùn cuī jiāng liǔ pái jīn lǜ,guāng zá shān chá diǎn jiàng pā。
老病不堪乘晓出,纷纷能使发增华。lǎo bìng bù kān chéng xiǎo chū,fēn fēn néng shǐ fā zēng huá。

次韵王适新燕

苏辙

好雨纤纤润客衣,新来双燕力犹微。hǎo yǔ xiān xiān rùn kè yī,xīn lái shuāng yàn lì yóu wēi。
似嫌春早无人见,故待帘开掠地飞。shì xián chūn zǎo wú rén jiàn,gù dài lián kāi lüè dì fēi。
南国花期知不远,中原寒剧未应归。nán guó huā qī zhī bù yuǎn,zhōng yuán hán jù wèi yīng guī。
养雏不怕巢成早,记取朝朝为启扉。yǎng chú bù pà cháo chéng zǎo,jì qǔ cháo cháo wèi qǐ fēi。

官居即事

苏辙

官局纷纭簿领迷,生缘琐细老农齐。guān jú fēn yún bù lǐng mí,shēng yuán suǒ xì lǎo nóng qí。
偷安旋种十年木,肉食还须五母鸡。tōu ān xuán zhǒng shí nián mù,ròu shí hái xū wǔ mǔ jī。
对酒不尝怜酤榷,钓鱼无术漫临溪。duì jiǔ bù cháng lián gū què,diào yú wú shù màn lín xī。
此身已分长贫贱,执爨缝裳愧老妻。cǐ shēn yǐ fēn zhǎng pín jiàn,zhí cuàn fèng shang kuì lǎo qī。

送王适徐州赴举

苏辙

送别江南春雨淫,北方谁是子知音。sòng bié jiāng nán chūn yǔ yín,běi fāng shuí shì zi zhī yīn。
性如白玉烧犹冷,文似朱弦叩愈深。xìng rú bái yù shāo yóu lěng,wén shì zhū xián kòu yù shēn。
万里同舟宽老病,一杯分袂发悲吟。wàn lǐ tóng zhōu kuān lǎo bìng,yī bēi fēn mèi fā bēi yín。
明年榜上看名姓,杨柳春风正似今。míng nián bǎng shàng kàn míng xìng,yáng liǔ chūn fēng zhèng shì jīn。