古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

送张恕朝奉南京签判二首

苏辙

朱绂还家罢倚门,留都无事最宜亲。zhū fú hái jiā bà yǐ mén,liú dōu wú shì zuì yí qīn。
下车趋走惊邻舍,决狱平反慰老人。xià chē qū zǒu jīng lín shě,jué yù píng fǎn wèi lǎo rén。
相见只今多邂逅,旧游他日半埃尘。xiāng jiàn zhǐ jīn duō xiè hòu,jiù yóu tā rì bàn āi chén。
何年重起扁舟兴,会作东湖十日宾。hé nián zhòng qǐ biǎn zhōu xīng,huì zuò dōng hú shí rì bīn。

送贾讷朝奉通判眉州

苏辙

归念长依落日边,壶浆今见逆新官。guī niàn zhǎng yī luò rì biān,hú jiāng jīn jiàn nì xīn guān。
声传已觉讴歌遍,身到前知政令宽。shēng chuán yǐ jué ōu gē biàn,shēn dào qián zhī zhèng lìng kuān。
民病贤人来已暮,时平蜀道本无难。mín bìng xián rén lái yǐ mù,shí píng shǔ dào běn wú nán。
明年我欲修桑梓,为赏庭前荔子丹。míng nián wǒ yù xiū sāng zǐ,wèi shǎng tíng qián lì zi dān。

李诚之待制挽词二首

苏辙

脱遗章句事经纶,满腹龙蛇自屈伸。tuō yí zhāng jù shì jīng lún,mǎn fù lóng shé zì qū shēn。
南驾威声传绝域,西征旧恨失奸臣。nán jià wēi shēng chuán jué yù,xī zhēng jiù hèn shī jiān chén。
空留谏疏惊颓靡,终托诗词话苦辛。kōng liú jiàn shū jīng tuí mí,zhōng tuō shī cí huà kǔ xīn。
直气如云未应尽,一双嗣子亦骐驎。zhí qì rú yún wèi yīng jǐn,yī shuāng sì zi yì qí lín。

李诚之待制挽词二首

苏辙

济南风物在西湖,湖上逢公初下车。jì nán fēng wù zài xī hú,hú shàng féng gōng chū xià chē。
谈笑樽前伏齐虏,旌旗门外听除书。tán xiào zūn qián fú qí lǔ,jīng qí mén wài tīng chú shū。
一封未奏先焚草,三黜归来便种蔬。yī fēng wèi zòu xiān fén cǎo,sān chù guī lái biàn zhǒng shū。
泪落西堂歌酒地,杉松空见岁寒馀。lèi luò xī táng gē jiǔ dì,shān sōng kōng jiàn suì hán yú。

次韵李曼朝散得郡西归留别二首

苏辙

风波定后得西归,乌鹊喧呼里巷知。fēng bō dìng hòu dé xī guī,wū què xuān hū lǐ xiàng zhī。
未熟黄粱惊破梦,相看白发信乘危。wèi shú huáng liáng jīng pò mèng,xiāng kàn bái fā xìn chéng wēi。
豚肩尚有冬深味,蚕器应逢市合时。tún jiān shàng yǒu dōng shēn wèi,cán qì yīng féng shì hé shí。
父老为公留腊酒,不须犹唱式微诗。fù lǎo wèi gōng liú là jiǔ,bù xū yóu chàng shì wēi shī。

次韵李曼朝散得郡西归留别二首

苏辙

怀印徒行尚故衣,邸中掾史见犹疑。huái yìn tú xíng shàng gù yī,dǐ zhōng yuàn shǐ jiàn yóu yí。
千人上冢乡关动,五马行春雨泽随。qiān rén shàng zhǒng xiāng guān dòng,wǔ mǎ xíng chūn yǔ zé suí。
醉里坠车初未觉,道中破甑复谁悲。zuì lǐ zhuì chē chū wèi jué,dào zhōng pò zèng fù shuí bēi。
西行漫遣亲朋喜,早赋陶翁归去诗。xī xíng màn qiǎn qīn péng xǐ,zǎo fù táo wēng guī qù shī。

次韵子瞻杜介供奉送鱼

苏辙

天街雪霁初通驷,禁籞冰开渐跃鱼。tiān jiē xuě jì chū tōng sì,jìn yù bīng kāi jiàn yuè yú。
十尾烦君穿细柳,一杯劝我芼青蔬。shí wěi fán jūn chuān xì liǔ,yī bēi quàn wǒ mào qīng shū。
寒樽独酌偶逢客,佳句相酬不用书。hán zūn dú zhuó ǒu féng kè,jiā jù xiāng chóu bù yòng shū。
江海归来叨禁近,空令同巷往来疏。jiāng hǎi guī lái dāo jìn jìn,kōng lìng tóng xiàng wǎng lái shū。

次韵子瞻招王蘧朝请晚饮

苏辙

矫矫公孙才不贫,白驹冲雪喜新春。jiǎo jiǎo gōng sūn cái bù pín,bái jū chōng xuě xǐ xīn chūn。
忽过银阙迷归路,误认瑶台寻故人。hū guò yín quē mí guī lù,wù rèn yáo tái xún gù rén。
访我不嫌泥正滑,留君深愧酒非醇。fǎng wǒ bù xián ní zhèng huá,liú jūn shēn kuì jiǔ fēi chún。
归时九陌铺寒月,清绝空教仆御颦。guī shí jiǔ mò pù hán yuè,qīng jué kōng jiào pū yù pín。

送杜介归扬州

苏辙

扬州繁丽非前世,城郭萧条却古风。yáng zhōu fán lì fēi qián shì,chéng guō xiāo tiáo què gǔ fēng。
尚有花畦春雨后,不妨水调月明中。shàng yǒu huā qí chūn yǔ hòu,bù fáng shuǐ diào yuè míng zhōng。
东都甲第非嫌汝,北牖羲皇自属翁。dōng dōu jiǎ dì fēi xián rǔ,běi yǒu xī huáng zì shǔ wēng。
清洛放船经月事,急先鶗鴂绕芳丛。qīng luò fàng chuán jīng yuè shì,jí xiān tí jué rào fāng cóng。

次韵刘贡父省上示同会二首

苏辙

流落江湖东复西,归来未洗足间泥。liú luò jiāng hú dōng fù xī,guī lái wèi xǐ zú jiān ní。
偶随鹏翼培风上,时得衙香满袖携。ǒu suí péng yì péi fēng shàng,shí dé yá xiāng mǎn xiù xié。
落笔逡巡看儤直,醉吟清绝许分题。luò bǐ qūn xún kàn bào zhí,zuì yín qīng jué xǔ fēn tí。
相望鲁卫虽兄弟,终畏邻封大国齐。xiāng wàng lǔ wèi suī xiōng dì,zhōng wèi lín fēng dà guó qí。

次韵刘贡父省上示同会二首

苏辙

掖垣不复限东西,宾客来冲雾雨泥。yē yuán bù fù xiàn dōng xī,bīn kè lái chōng wù yǔ ní。
白酒黄封开潋滟,朱樱青笼落提携。bái jiǔ huáng fēng kāi liàn yàn,zhū yīng qīng lóng luò tí xié。
五花愧我连书判,三道高君免试题。wǔ huā kuì wǒ lián shū pàn,sān dào gāo jūn miǎn shì tí。
谁遣松蒿同一谷,凌云他日恐难齐。shuí qiǎn sōng hāo tóng yī gǔ,líng yún tā rì kǒng nán qí。

送钱承制赴广东都监

苏辙

家声远继河西守,游宦多便岭外官。jiā shēng yuǎn jì hé xī shǒu,yóu huàn duō biàn lǐng wài guān。
南海无波闲斗舸,北堂多暇得羞兰。nán hǎi wú bō xián dòu gě,běi táng duō xiá dé xiū lán。
忽闻常棣歌离索,应寄寒梅报好安。hū wén cháng dì gē lí suǒ,yīng jì hán méi bào hǎo ān。
它日扁舟定归计,仍将犀玉付江湍。tā rì biǎn zhōu dìng guī jì,réng jiāng xī yù fù jiāng tuān。

次韵曾子开舍人四月一二日扈从二首

苏辙

万人齐仗足声匀,翠辇徐行不动尘。wàn rén qí zhàng zú shēng yún,cuì niǎn xú xíng bù dòng chén。
夹道欢呼通老稚,从官杂遝数徐陈。jiā dào huān hū tōng lǎo zhì,cóng guān zá tà shù xú chén。
旌旗稍放龙蛇卷,旒冕初看日月新。jīng qí shāo fàng lóng shé juǎn,liú miǎn chū kàn rì yuè xīn。
天遣雨师先洒道,农夫不复误占辛。tiān qiǎn yǔ shī xiān sǎ dào,nóng fū bù fù wù zhàn xīn。

次韵曾子开舍人四月一二日扈从二首

苏辙

衣冠双日款蓬莱,帘脱琼钩扇不开。yī guān shuāng rì kuǎn péng lái,lián tuō qióng gōu shàn bù kāi。
清晓逮惊三殿启,翠华遥自九天来。qīng xiǎo dǎi jīng sān diàn qǐ,cuì huá yáo zì jiǔ tiān lái。
晨光稍稍侵黄盖,瑞雾霏霏著禁槐。chén guāng shāo shāo qīn huáng gài,ruì wù fēi fēi zhù jìn huái。
千两翟车观礼罢,归时满载德风回。qiān liǎng dí chē guān lǐ bà,guī shí mǎn zài dé fēng huí。

再和二首

苏辙

病起江南力未匀,强将冠剑拂埃尘。bìng qǐ jiāng nán lì wèi yún,qiáng jiāng guān jiàn fú āi chén。
木鸡自笑真无用,刍狗何劳收已陈。mù jī zì xiào zhēn wú yòng,chú gǒu hé láo shōu yǐ chén。
行从銮旗风日细,侧听庙乐管弦新。xíng cóng luán qí fēng rì xì,cè tīng miào lè guǎn xián xīn。
谁知四载勤劳后,并举成功祚泣辛。shuí zhī sì zài qín láo hòu,bìng jǔ chéng gōng zuò qì xīn。