古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

郭尉愿惇夫以琳上人书诗为示次韵

苏辙

勉强冠裳四十馀,同官早岁亦山居。miǎn qiáng guān shang sì shí yú,tóng guān zǎo suì yì shān jū。
朝来过我三竿日,袖有幽僧数纸书。cháo lái guò wǒ sān gān rì,xiù yǒu yōu sēng shù zhǐ shū。
家住一廛何计反,官供五斗未应无。jiā zhù yī chán hé jì fǎn,guān gōng wǔ dòu wèi yīng wú。
闻渠秋后来相访,脱粟藜羹只自如。wén qú qiū hòu lái xiāng fǎng,tuō sù lí gēng zhǐ zì rú。

次韵汪琛监簿见赠

苏辙

连宵暑雨气如秋,过客不来谁与游。lián xiāo shǔ yǔ qì rú qiū,guò kè bù lái shuí yǔ yóu。
赖有澹台肯相顾,坐令彭泽未能休。lài yǒu dàn tái kěn xiāng gù,zuò lìng péng zé wèi néng xiū。
琴疏不办弹新曲,学废谁令致束脩。qín shū bù bàn dàn xīn qū,xué fèi shuí lìng zhì shù xiū。
惭愧邑人怜病懒,共成清净劝迟留。cán kuì yì rén lián bìng lǎn,gòng chéng qīng jìng quàn chí liú。

病中郭尉见访

苏辙

偶成三日寒兼热,知是多闻力未全。ǒu chéng sān rì hán jiān rè,zhī shì duō wén lì wèi quán。
却问药王求妙剂,惭非摩诘已虚圆。què wèn yào wáng qiú miào jì,cán fēi mó jí yǐ xū yuán。
劳公强说修行渐,顾我方为病垢缠。láo gōng qiáng shuō xiū xíng jiàn,gù wǒ fāng wèi bìng gòu chán。
应是床头有新酒,欲邀佳客故留连。yīng shì chuáng tóu yǒu xīn jiǔ,yù yāo jiā kè gù liú lián。

病后

苏辙

一经寒热攻骸骨,正似兵戈过室庐。yī jīng hán rè gōng hái gǔ,zhèng shì bīng gē guò shì lú。
柱木支撑终未稳,筋皮收拾久犹疏。zhù mù zhī chēng zhōng wèi wěn,jīn pí shōu shí jiǔ yóu shū。
芭蕉张王要须朽,云气浮游毕竟虚。bā jiāo zhāng wáng yào xū xiǔ,yún qì fú yóu bì jìng xū。
赖有衣中珠尚在,病中点检亦如如。lài yǒu yī zhōng zhū shàng zài,bìng zhōng diǎn jiǎn yì rú rú。

病退

苏辙

冷枕单衣小竹床,卧闻秋雨滴心凉。lěng zhěn dān yī xiǎo zhú chuáng,wò wén qiū yǔ dī xīn liáng。
此间本净何须洗,是病皆空岂有方。cǐ jiān běn jìng hé xū xǐ,shì bìng jiē kōng qǐ yǒu fāng。
示疾维摩元自在,放身南岳离思量。shì jí wéi mó yuán zì zài,fàng shēn nán yuè lí sī liàng。
病根欲去真元在,中夜梦游何有乡。bìng gēn yù qù zhēn yuán zài,zhōng yè mèng yóu hé yǒu xiāng。

绩溪二咏豁然亭

苏辙

南看城市北看山,每到令人意豁然。nán kàn chéng shì běi kàn shān,měi dào lìng rén yì huō rán。
碧瓦千家新过雨,青松万壑正生烟。bì wǎ qiān jiā xīn guò yǔ,qīng sōng wàn hè zhèng shēng yān。
经秋卧病闻斤响,此日登临负酒船。jīng qiū wò bìng wén jīn xiǎng,cǐ rì dēng lín fù jiǔ chuán。
径请诸君作佳句,壁间题我此诗先。jìng qǐng zhū jūn zuò jiā jù,bì jiān tí wǒ cǐ shī xiān。

绩溪二咏·翠眉亭

苏辙

谁安双岭曲弯弯,眉势低临户牖间。shuí ān shuāng lǐng qū wān wān,méi shì dī lín hù yǒu jiān。
斜拥千畦铺渌水,稍分八字放遥山。xié yōng qiān qí pù lù shuǐ,shāo fēn bā zì fàng yáo shān。
愁霏宿雨峰峦湿,笑卷晴云草木闲。chóu fēi sù yǔ fēng luán shī,xiào juǎn qíng yún cǎo mù xián。
忽忆故乡银色界,举头千里见苍颜。hū yì gù xiāng yín sè jiè,jǔ tóu qiān lǐ jiàn cāng yán。

辞灵惠庙归过新兴院书其屋壁

苏辙

来时稻叶针锋细,去日黄花黍粒粗。lái shí dào yè zhēn fēng xì,qù rì huáng huā shǔ lì cū。
久病终惭多敝政,丰年犹喜慰耕夫。jiǔ bìng zhōng cán duō bì zhèng,fēng nián yóu xǐ wèi gēng fū。
青山片片添红叶,渌水星星照白须。qīng shān piàn piàn tiān hóng yè,lù shuǐ xīng xīng zhào bái xū。
东观校雠非老事,眼昏那复竞铅朱。dōng guān xiào chóu fēi lǎo shì,yǎn hūn nà fù jìng qiān zhū。

歙县岁寒堂

苏辙

槛外甘棠锦绣屏,长松何者擅亭名。kǎn wài gān táng jǐn xiù píng,zhǎng sōng hé zhě shàn tíng míng。
浮花过眼无多日,劲节凌寒尽此生。fú huā guò yǎn wú duō rì,jìn jié líng hán jǐn cǐ shēng。
暗长茯苓根自大,旋收金粉气尤清。àn zhǎng fú líng gēn zì dà,xuán shōu jīn fěn qì yóu qīng。
长官不用求琴谱,但听风吹作弄声。zhǎng guān bù yòng qiú qín pǔ,dàn tīng fēng chuī zuò nòng shēng。

邵武游氏老人三清堂紫芝

苏辙

黑龟赤凤早逢师,白发苍颜老不衰。hēi guī chì fèng zǎo féng shī,bái fā cāng yán lǎo bù shuāi。
丹鼎一丸深自秘,紫芝三叶却先知。dān dǐng yī wán shēn zì mì,zǐ zhī sān yè què xiān zhī。
烟熏晴日云容薄,色凝秋霜玉性奇。yān xūn qíng rì yún róng báo,sè níng qiū shuāng yù xìng qí。
何日刀圭救羸病,尽芟荆棘种交梨。hé rì dāo guī jiù léi bìng,jǐn shān jīng jí zhǒng jiāo lí。

溯潮二首

苏辙

潮来海若一长呼,潮去萧条一吸馀。cháo lái hǎi ruò yī zhǎng hū,cháo qù xiāo tiáo yī xī yú。
初见千艘委泥土,忽浮万斛溯空虚。chū jiàn qiān sōu wěi ní tǔ,hū fú wàn hú sù kōng xū。
映山少避曾非久,借势前行却自如。yìng shān shǎo bì céng fēi jiǔ,jiè shì qián xíng què zì rú。
天地尚遭人意料,乘时使气定粗疏。tiān dì shàng zāo rén yì liào,chéng shí shǐ qì dìng cū shū。

溯潮二首

苏辙

疋练萦回出海门,黄泥先变碧波浑。pǐ liàn yíng huí chū hǎi mén,huáng ní xiān biàn bì bō hún。
初来似欲倾沧海,正满真能倒百源。chū lái shì yù qīng cāng hǎi,zhèng mǎn zhēn néng dào bǎi yuán。
流蘖飞腾竟何在,扁舟睥睨久仍存。liú niè fēi téng jìng hé zài,biǎn zhōu pì nì jiǔ réng cún。
自惭不作山林计,来往终随万物奔。zì cán bù zuò shān lín jì,lái wǎng zhōng suí wàn wù bēn。

赠王复处士

苏辙

候潮门外王居士,平昔交游遍海涯。hòu cháo mén wài wáng jū shì,píng xī jiāo yóu biàn hǎi yá。
本种杉松为老计,晚将亭榭付邻家。běn zhǒng shān sōng wèi lǎo jì,wǎn jiāng tíng xiè fù lín jiā。
为生有道终安隐,好事来游空叹嗟。wèi shēng yǒu dào zhōng ān yǐn,hǎo shì lái yóu kōng tàn jiē。
犹有东坡旧诗卷,忻然对客展龙蛇。yóu yǒu dōng pō jiù shī juǎn,xīn rán duì kè zhǎn lóng shé。

元绛参政挽词

苏辙

吴越朝天功在民,当年卿相亦仁人。wú yuè cháo tiān gōng zài mín,dāng nián qīng xiāng yì rén rén。
曾孙终与元丰政,故老犹知异代因。céng sūn zhōng yǔ yuán fēng zhèng,gù lǎo yóu zhī yì dài yīn。
吏治清明开白日,文词俊发吐青春。lì zhì qīng míng kāi bái rì,wén cí jùn fā tǔ qīng chūn。
邺都从事堂中客,涕洒高原柏子新。yè dōu cóng shì táng zhōng kè,tì sǎ gāo yuán bǎi zi xīn。

过王介同年墓

苏辙

平生使气坐生风,徐叩方知学有功。píng shēng shǐ qì zuò shēng fēng,xú kòu fāng zhī xué yǒu gōng。
应奉读书无复忘,虞翻忤物自甘穷。yīng fèng dú shū wú fù wàng,yú fān wǔ wù zì gān qióng。
埋根射策久弥奋,投老为邦悍莫攻。mái gēn shè cè jiǔ mí fèn,tóu lǎo wèi bāng hàn mò gōng。
坟木未须惊已拱,少年我亦作衰翁。fén mù wèi xū jīng yǐ gǒng,shǎo nián wǒ yì zuò shuāi wēng。