古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

车浮

苏辙

寒鱼得汕便为家,两两方舟载小车。hán yú dé shàn biàn wèi jiā,liǎng liǎng fāng zhōu zài xiǎo chē。
谋食旋遭芳饵误,求安仍值积薪遮。móu shí xuán zāo fāng ěr wù,qiú ān réng zhí jī xīn zhē。
情存未免人先得,欲尽要令物莫加。qíng cún wèi miǎn rén xiān dé,yù jǐn yào lìng wù mò jiā。
身似虚舟任千里,世间何处有罦罝。shēn shì xū zhōu rèn qiān lǐ,shì jiān hé chù yǒu fú jū。

题都昌清隐禅院

苏辙

北风江上落潮痕,恨不乘舟便到门。běi fēng jiāng shàng luò cháo hén,hèn bù chéng zhōu biàn dào mén。
楼观飞翔山断际,松筠阴翳水来源。lóu guān fēi xiáng shān duàn jì,sōng yún yīn yì shuǐ lái yuán。
升堂猿鸟晨窥坐,乞食帆樯莫绕村。shēng táng yuán niǎo chén kuī zuò,qǐ shí fān qiáng mò rào cūn。
谁道溪岩许深处,一番行草认元昆。shuí dào xī yán xǔ shēn chù,yī fān xíng cǎo rèn yuán kūn。

题南康太守宅五老亭

苏辙

五老高闲不入城,开轩肯就史君迎。wǔ lǎo gāo xián bù rù chéng,kāi xuān kěn jiù shǐ jūn yíng。
坐中莫著闲宾客,物外新成六弟兄。zuò zhōng mò zhù xián bīn kè,wù wài xīn chéng liù dì xiōng。
云气飘浮衣袂举,泉流洒落佩环声。yún qì piāo fú yī mèi jǔ,quán liú sǎ luò pèi huán shēng。
岌然终日俱无语,静寿相看意自明。jí rán zhōng rì jù wú yǔ,jìng shòu xiāng kàn yì zì míng。

再游庐山三首

苏辙

当年五月访庐山,山翠溪声寝食间。dāng nián wǔ yuè fǎng lú shān,shān cuì xī shēng qǐn shí jiān。
藤杖复随春色到,寒泉顿与客心闲。téng zhàng fù suí chūn sè dào,hán quán dùn yǔ kè xīn xián。
岩头悬布煎茶足,峡口惊雷泛叶悭。yán tóu xuán bù jiān chá zú,xiá kǒu jīng léi fàn yè qiān。
待得前村新雨遍,扁舟应逐好风还。dài dé qián cūn xīn yǔ biàn,biǎn zhōu yīng zhú hǎo fēng hái。

再游庐山三首

苏辙

忆自栖贤夜入城,道边兰若一僧迎。yì zì qī xián yè rù chéng,dào biān lán ruò yī sēng yíng。
偶然不到终遗恨,特地来游慰昔情。ǒu rán bù dào zhōng yí hèn,tè dì lái yóu wèi xī qíng。
海外声闻安至此,堂中天鼓为谁鸣。hǎi wài shēng wén ān zhì cǐ,táng zhōng tiān gǔ wèi shuí míng。
匆匆复向深山去,一盏醍醐饱粟罂。cōng cōng fù xiàng shēn shān qù,yī zhǎn tí hú bǎo sù yīng。

再游庐山三首

苏辙

此山岩谷不知重,赤眼浮图自一峰。cǐ shān yán gǔ bù zhī zhòng,chì yǎn fú tú zì yī fēng。
芒蹻随僧践黄叶,晓光消雪堕长松。máng juē suí sēng jiàn huáng yè,xiǎo guāng xiāo xuě duò zhǎng sōng。
石泉试饮先师锡,午饭归寻下寺钟。shí quán shì yǐn xiān shī xī,wǔ fàn guī xún xià sì zhōng。
胜处转多浑恐忘,出山惟见白云浓。shèng chù zhuǎn duō hún kǒng wàng,chū shān wéi jiàn bái yún nóng。

至池州赠陈鼎秀才

苏辙

淮阳学舍旧相依,常诵曹溪第一机。huái yáng xué shě jiù xiāng yī,cháng sòng cáo xī dì yī jī。
却到江西心有悟,回看过去事皆非。què dào jiāng xī xīn yǒu wù,huí kàn guò qù shì jiē fēi。
孤舟远适身如寄,二顷躬耕道自肥。gū zhōu yuǎn shì shēn rú jì,èr qǐng gōng gēng dào zì féi。
欲看齐山君去否,闲中徒侣近来稀。yù kàn qí shān jūn qù fǒu,xián zhōng tú lǚ jìn lái xī。

次韵侯宣州利建招致政汪大夫

苏辙

社瓮壶浆接四邻,肩舆拄杖试红尘。shè wèng hú jiāng jiē sì lín,jiān yú zhǔ zhàng shì hóng chén。
惯眠林下三竿日,来看城中万井春。guàn mián lín xià sān gān rì,lái kàn chéng zhōng wàn jǐng chūn。
世上升沉无限事,樽前强健不资身。shì shàng shēng chén wú xiàn shì,zūn qián qiáng jiàn bù zī shēn。
经过已足知公政,长见车中有老人。jīng guò yǐ zú zhī gōng zhèng,zhǎng jiàn chē zhōng yǒu lǎo rén。

初到绩溪视事三日出城南谒二祠游石照偶成四小诗呈诸同官梓桐庙

苏辙

行年五十治丘民,初学催科愧庙神。xíng nián wǔ shí zhì qiū mín,chū xué cuī kē kuì miào shén。
无限青山不容隐,却看黄卷自怜贫。wú xiàn qīng shān bù róng yǐn,què kàn huáng juǎn zì lián pín。
雨馀岭上云披絮,石浅溪头水蹙鳞。yǔ yú lǐng shàng yún pī xù,shí qiǎn xī tóu shuǐ cù lín。
指点县城如手大,门前五柳正摇春。zhǐ diǎn xiàn chéng rú shǒu dà,mén qián wǔ liǔ zhèng yáo chūn。

初到绩溪视事三日出城南谒二祠游石照偶成四小诗呈诸同官汪王庙

苏辙

石门南出众山巅,沃壤清溪自一川。shí mén nán chū zhòng shān diān,wò rǎng qīng xī zì yī chuān。
老令旧谙田事乐,春耕正及雨晴天。lǎo lìng jiù ān tián shì lè,chūn gēng zhèng jí yǔ qíng tiān。
可怜鞭挞终无补,早向丛祠乞有年。kě lián biān tà zhōng wú bǔ,zǎo xiàng cóng cí qǐ yǒu nián。
归告仇梅省文字,麦苗含穗欲蚕眠。guī gào chóu méi shěng wén zì,mài miáo hán suì yù cán mián。

县中诸花多交代江君所栽牡丹已过芍药方盛偶寄小诗

苏辙

偶来山邑便成家,惭愧潘生满县花。ǒu lái shān yì biàn chéng jiā,cán kuì pān shēng mǎn xiàn huā。
想见清樽槛边饮,尚留佳句壁间夸。xiǎng jiàn qīng zūn kǎn biān yǐn,shàng liú jiā jù bì jiān kuā。
根株未老年年好,艳色方秾日日加。gēn zhū wèi lǎo nián nián hǎo,yàn sè fāng nóng rì rì jiā。
闻道北游无意味,春深河上足风沙。wén dào běi yóu wú yì wèi,chūn shēn hé shàng zú fēng shā。

次韵江

苏辙

高情不奈簿书围,行揖青山肯见随。gāo qíng bù nài bù shū wéi,xíng yī qīng shān kěn jiàn suí。
绿野逢花将尽日,清樽迨我正闲时。lǜ yě féng huā jiāng jǐn rì,qīng zūn dài wǒ zhèng xián shí。
檐间双燕欲生子,叶底新梅初满枝。yán jiān shuāng yàn yù shēng zi,yè dǐ xīn méi chū mǎn zhī。
笑杀华阳穷县令,床头酒尽只颦眉。xiào shā huá yáng qióng xiàn lìng,chuáng tóu jiǔ jǐn zhǐ pín méi。

官舍小池有鸂鶒遗二小雏二首其一

苏辙

半亩清池藻荇香,一双鸂鶒竞悠扬。bàn mǔ qīng chí zǎo xìng xiāng,yī shuāng xī chì jìng yōu yáng。
来从碧涧巢安在,飞过重城母自将。lái cóng bì jiàn cháo ān zài,fēi guò zhòng chéng mǔ zì jiāng。
野鸟似非官舍物,宰君昔是钓鱼郎。yě niǎo shì fēi guān shě wù,zǎi jūn xī shì diào yú láng。
直言愧比奇章老,得县无心更激昂。zhí yán kuì bǐ qí zhāng lǎo,dé xiàn wú xīn gèng jī áng。

次韵答人见寄

苏辙

对案青山云气腾,天将隙地养无能。duì àn qīng shān yún qì téng,tiān jiāng xì dì yǎng wú néng。
窗扉迎署梅将溜,虚市无人冷欲冰。chuāng fēi yíng shǔ méi jiāng liū,xū shì wú rén lěng yù bīng。
寂默忘言惭社燕,毰毸困睡比春鹰。jì mò wàng yán cán shè yàn,péi sāi kùn shuì bǐ chūn yīng。
深知大府容衰病,复值年来蚕麦登。shēn zhī dà fǔ róng shuāi bìng,fù zhí nián lái cán mài dēng。

次韵王荐推官见寄

苏辙

可怜衰病孰为媒,私喜邻邦得俊才。kě lián shuāi bìng shú wèi méi,sī xǐ lín bāng dé jùn cái。
玉案愧无酬锦绣,木瓜却用报琼瑰。yù àn kuì wú chóu jǐn xiù,mù guā què yòng bào qióng guī。
风流似欲传诸谢,格律犹应学老梅。fēng liú shì yù chuán zhū xiè,gé lǜ yóu yīng xué lǎo méi。
始信山川出才士,扁舟新自宛溪来。shǐ xìn shān chuān chū cái shì,biǎn zhōu xīn zì wǎn xī lái。