古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

再和二首

苏辙

宸心恻恻念污莱,南籞西池闭不开。chén xīn cè cè niàn wū lái,nán yù xī chí bì bù kāi。
长乐鸣鞘千乘出,顾成荐鬯万方来。zhǎng lè míng qiào qiān chéng chū,gù chéng jiàn chàng wàn fāng lái。
从臣暗泣新宫柳,父老行依辇路槐。cóng chén àn qì xīn gōng liǔ,fù lǎo xíng yī niǎn lù huái。
双阙影斜朱户启,都人留看属车回。shuāng quē yǐng xié zhū hù qǐ,dōu rén liú kàn shǔ chē huí。

次韵张昌言给事省中直宿

苏辙

还家未暇拂尘衣,携被重来趁落晖。hái jiā wèi xiá fú chén yī,xié bèi zhòng lái chèn luò huī。
省户鸣驺久分散,宫槐栖鹊共翻飞。shěng hù míng zōu jiǔ fēn sàn,gōng huái qī què gòng fān fēi。
周庐见月风霾静,斜汉横空星斗稀。zhōu lú jiàn yuè fēng mái jìng,xié hàn héng kōng xīng dòu xī。
多病心身怯清禁,故山依约梦西归。duō bìng xīn shēn qiè qīng jìn,gù shān yī yuē mèng xī guī。

次韵张问给事喜雨

苏辙

已收蚕麦无多日,旋喜山川同一云。yǐ shōu cán mài wú duō rì,xuán xǐ shān chuān tóng yī yún。
禾黍趁时青覆垄,池塘流润渌生文。hé shǔ chèn shí qīng fù lǒng,chí táng liú rùn lù shēng wén。
两宫尚废清晨集,中禁初消永夜薰。liǎng gōng shàng fèi qīng chén jí,zhōng jìn chū xiāo yǒng yè xūn。
仓粟半空民望足,深耕疾耨肯忘君。cāng sù bàn kōng mín wàng zú,shēn gēng jí nòu kěn wàng jūn。

次韵宋构朝请归守彭城

苏辙

得郡迎亲愿不违,书来无复寄当归。dé jùn yíng qīn yuàn bù wéi,shū lái wú fù jì dāng guī。
马驰未觉西南远,乌哺何辞日夜飞。mǎ chí wèi jué xī nán yuǎn,wū bǔ hé cí rì yè fēi。
湖水欲平官舍好,茶征初复讼氓稀。hú shuǐ yù píng guān shě hǎo,chá zhēng chū fù sòng máng xī。
平反闻道加餐饭,五裤应须换破衣。píng fǎn wén dào jiā cān fàn,wǔ kù yīng xū huàn pò yī。

次韵刘贡父西掖种竹

苏辙

竹迷谁定知迷否,趁取滂沱好雨初。zhú mí shuí dìng zhī mí fǒu,chèn qǔ pāng tuó hǎo yǔ chū。
栽向凤池吹律处,斸从芸阁杀青馀。zāi xiàng fèng chí chuī lǜ chù,zhǔ cóng yún gé shā qīng yú。
迎风一啸朝回早,弄月相差直宿疏。yíng fēng yī xiào cháo huí zǎo,nòng yuè xiāng chà zhí sù shū。
应怪籍咸林下客,相看不饮作除书。yīng guài jí xián lín xià kè,xiāng kàn bù yǐn zuò chú shū。

次韵刘贡父省中独直

苏辙

帘深巧为隔朝暾,竹密时能引雀喧。lián shēn qiǎo wèi gé cháo tūn,zhú mì shí néng yǐn què xuān。
朝罢宿酲还续梦,静中诸妄稍归根。cháo bà sù chéng hái xù mèng,jìng zhōng zhū wàng shāo guī gēn。
坐曹闻道仍分省,出沐谁当与比轩。zuò cáo wén dào réng fēn shěng,chū mù shuí dāng yǔ bǐ xuān。
竹簟茅檐它日事,重因遗咏记君恩。zhú diàn máo yán tā rì shì,zhòng yīn yí yǒng jì jūn ēn。

得告家居次韵贡父见寄

苏辙

君恩赐告许归来,雨后中庭有绿苔。jūn ēn cì gào xǔ guī lái,yǔ hòu zhōng tíng yǒu lǜ tái。
起问日高三丈久,卧闻车过九门开。qǐ wèn rì gāo sān zhàng jiǔ,wò wén chē guò jiǔ mén kāi。
泥封连日传新语,腕脱知君有轶才。ní fēng lián rì chuán xīn yǔ,wàn tuō zhī jūn yǒu yì cái。
待得晴乾追后乘,未应尘土热如灰。dài dé qíng qián zhuī hòu chéng,wèi yīng chén tǔ rè rú huī。

黄几道郎中同年挽词二首

苏辙

温恭天赋此心良,惠爱人知政术长。wēn gōng tiān fù cǐ xīn liáng,huì ài rén zhī zhèng shù zhǎng。
井水无波任瓶绠,牛刀投隙应宫商。jǐng shuǐ wú bō rèn píng gěng,niú dāo tóu xì yīng gōng shāng。
分符出遍名城守,携被归从华省郎。fēn fú chū biàn míng chéng shǒu,xié bèi guī cóng huá shěng láng。
不到汝阴遗恨远,坐令湖水减清光。bù dào rǔ yīn yí hèn yuǎn,zuò lìng hú shuǐ jiǎn qīng guāng。

黄几道郎中同年挽词二首

苏辙

早岁相从能几时,淮阳花发正游嬉。zǎo suì xiāng cóng néng jǐ shí,huái yáng huā fā zhèng yóu xī。
鸣弓矍相人如堵,席地沧浪柳作帷。míng gōng jué xiāng rén rú dǔ,xí dì cāng làng liǔ zuò wéi。
十载旧游真是梦,一时佳客尚存谁。shí zài jiù yóu zhēn shì mèng,yī shí jiā kè shàng cún shuí。
遥闻葬日车千两,渍酒绵中寄一悲。yáo wén zàng rì chē qiān liǎng,zì jiǔ mián zhōng jì yī bēi。

和王定国寄刘贡父

苏辙

度岭当年惜远行,过淮今日似前生。dù lǐng dāng nián xī yuǎn xíng,guò huái jīn rì shì qián shēng。
留连秋思江侵海,摇荡春心花满城。liú lián qiū sī jiāng qīn hǎi,yáo dàng chūn xīn huā mǎn chéng。
欲寄尺书慵把笔,偶闻佳句独含情。yù jì chǐ shū yōng bǎ bǐ,ǒu wén jiā jù dú hán qíng。
何时复看清虚会,醉听秦筝促柱声。hé shí fù kàn qīng xū huì,zuì tīng qín zhēng cù zhù shēng。

次韵刘贡父从驾

苏辙

一经空记弟传兄,旧德终惭比长卿。yī jīng kōng jì dì chuán xiōng,jiù dé zhōng cán bǐ zhǎng qīng。
扈驾联翩来接武,登科先后忆题名。hù jià lián piān lái jiē wǔ,dēng kē xiān hòu yì tí míng。
竹林共集连诸子,棣萼相辉赖友生。zhú lín gòng jí lián zhū zi,dì è xiāng huī lài yǒu shēng。
它日都门俱引去,不应广受独华荣。tā rì dōu mén jù yǐn qù,bù yīng guǎng shòu dú huá róng。

次韵刘贡父和韩康公忆其弟持国二首

苏辙

霜风瑟瑟卷梧蕉,燕处超然夜寂寥。shuāng fēng sè sè juǎn wú jiāo,yàn chù chāo rán yè jì liáo。
羽客信来丹鼎具,石淙梦断水声遥。yǔ kè xìn lái dān dǐng jù,shí cóng mèng duàn shuǐ shēng yáo。
赤松作伴谁当见,黄鹄高飞未易招。chì sōng zuò bàn shuí dāng jiàn,huáng gǔ gāo fēi wèi yì zhāo。
剑履终身定何益,勤劳付与沛中萧。jiàn lǚ zhōng shēn dìng hé yì,qín láo fù yǔ pèi zhōng xiāo。

次韵刘贡父和韩康公忆其弟持国二首

苏辙

爱君忧世老弥深,特操要须得失临。ài jūn yōu shì lǎo mí shēn,tè cāo yào xū dé shī lín。
晚岁飞腾推有德,故乡安稳信无心。wǎn suì fēi téng tuī yǒu dé,gù xiāng ān wěn xìn wú xīn。
小邦近似西山隐,元气终当北斗斟。xiǎo bāng jìn shì xī shān yǐn,yuán qì zhōng dāng běi dòu zhēn。
圣主方求三世旧,老臣何止一遗簪。shèng zhǔ fāng qiú sān shì jiù,lǎo chén hé zhǐ yī yí zān。

闻京东有道人号贺郎中者唐人也其徒有识之者作诗寄之

苏辙

贺老稽山去不还,镜湖独棹钓鱼船。hè lǎo jī shān qù bù hái,jìng hú dú zhào diào yú chuán。
南来太白寻无处,却作郎官又几年。nán lái tài bái xún wú chù,què zuò láng guān yòu jǐ nián。
岱下迎鸾惊典谒,蒙山施药悯耕田。dài xià yíng luán jīng diǎn yè,méng shān shī yào mǐn gēng tián。
试穷脚力追行迹,亦使今生识地仙。shì qióng jiǎo lì zhuī xíng jì,yì shǐ jīn shēng shí dì xiān。

集贤殿考试罢二首

苏辙

振鹭纷纷未著行,初从江海觇清光。zhèn lù fēn fēn wèi zhù xíng,chū cóng jiāng hǎi chān qīng guāng。
卷声风雨中庭起,笔势云烟累幅长。juǎn shēng fēng yǔ zhōng tíng qǐ,bǐ shì yún yān lèi fú zhǎng。
病眼尚能分白黑,众毛空复数骊黄。bìng yǎn shàng néng fēn bái hēi,zhòng máo kōng fù shù lí huáng。
禁中已许公孙第,得失何私物自忙。jìn zhōng yǐ xǔ gōng sūn dì,dé shī hé sī wù zì máng。