古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

集贤殿考试罢二首

苏辙

衰病相侵眼渐昏,青灯细字苦劳神。shuāi bìng xiāng qīn yǎn jiàn hūn,qīng dēng xì zì kǔ láo shén。
遍看大轴知无力,听诵奇篇赖有人。biàn kàn dà zhóu zhī wú lì,tīng sòng qí piān lài yǒu rén。
前日鼓旗闻苦战,明朝雷雨出潜鳞。qián rì gǔ qí wén kǔ zhàn,míng cháo léi yǔ chū qián lín。
殿庐困极唯思睡,却忆登科似后身。diàn lú kùn jí wéi sī shuì,què yì dēng kē shì hòu shēn。

五月一日同子瞻转对

苏辙

羸病不堪金束腰,永怀江海旧渔樵。léi bìng bù kān jīn shù yāo,yǒng huái jiāng hǎi jiù yú qiáo。
对床贪听连宵雨,奏事惊同朔旦朝。duì chuáng tān tīng lián xiāo yǔ,zòu shì jīng tóng shuò dàn cháo。
大耿功名元自异,中茅服食旧相要。dà gěng gōng míng yuán zì yì,zhōng máo fú shí jiù xiāng yào。
一封同上怜狂直,诏许昌言赖有尧。yī fēng tóng shàng lián kuáng zhí,zhào xǔ chāng yán lài yǒu yáo。

送王宗望郎中赴河东漕

苏辙

春初戎马掠河壖,属国仓皇不解鞍。chūn chū róng mǎ lüè hé ruán,shǔ guó cāng huáng bù jiě ān。
未免驱民馈边食,旋闻奉使辍郎官。wèi miǎn qū mín kuì biān shí,xuán wén fèng shǐ chuò láng guān。
年高转觉精神胜,虑稳要令事业安。nián gāo zhuǎn jué jīng shén shèng,lǜ wěn yào lìng shì yè ān。
持节近看葱岭雪,拥裘应惯雁门寒。chí jié jìn kàn cōng lǐng xuě,yōng qiú yīng guàn yàn mén hán。

送高士敦赴成都兵钤

苏辙

扬雄老病久思归,家在成都更向西。yáng xióng lǎo bìng jiǔ sī guī,jiā zài chéng dōu gèng xiàng xī。
邂逅王孙驰驿骑,丁宁父老问耕犁。xiè hòu wáng sūn chí yì qí,dīng níng fù lǎo wèn gēng lí。
禅房何处不行乐,壁像君家有旧题。chán fáng hé chù bù xíng lè,bì xiàng jūn jiā yǒu jiù tí。
德厚不妨三世将,时平空见万夫齐。dé hòu bù fáng sān shì jiāng,shí píng kōng jiàn wàn fū qí。

试制举人呈同舍诸公二首

苏辙

垣中不减台端峻,池上来从柱下严。yuán zhōng bù jiǎn tái duān jùn,chí shàng lái cóng zhù xià yán。
同直旧曾连月久,暂来还喜二公兼。tóng zhí jiù céng lián yuè jiǔ,zàn lái hái xǐ èr gōng jiān。
直言已许侵弹奏,新告行闻振滞淹。zhí yán yǐ xǔ qīn dàn zòu,xīn gào xíng wén zhèn zhì yān。
顾我粗官何所与,西曹只合论茶盐。gù wǒ cū guān hé suǒ yǔ,xī cáo zhǐ hé lùn chá yán。

试制举人呈同舍诸公二首

苏辙

早岁同科止六人,中年零落半埃尘。zǎo suì tóng kē zhǐ liù rén,zhōng nián líng luò bàn āi chén。
却将旧学收新进,几误今生是后身。què jiāng jiù xué shōu xīn jìn,jǐ wù jīn shēng shì hòu shēn。
肮脏别都遗老骥,沉埋秘府愧潜鳞。āng zàng bié dōu yí lǎo jì,chén mái mì fǔ kuì qián lín。
怜君尚胜刘蕡在,白首诸侯呼上宾。lián jūn shàng shèng liú fén zài,bái shǒu zhū hóu hū shàng bīn。

次韵张去华院中感怀

苏辙

登朝已老似王阳,脱叶何堪雾雨凉。dēng cháo yǐ lǎo shì wáng yáng,tuō yè hé kān wù yǔ liáng。
案上细书憎蚁黑,禁中新酒爱鹅黄。àn shàng xì shū zēng yǐ hēi,jìn zhōng xīn jiǔ ài é huáng。
临阶野菊偏能瘦,倚槛青松解许长。lín jiē yě jú piān néng shòu,yǐ kǎn qīng sōng jiě xǔ zhǎng。
仕宦不由天禄阁,坐曹终日漫皇皇。shì huàn bù yóu tiān lù gé,zuò cáo zhōng rì màn huáng huáng。

次韵子瞻十一月旦日锁院赐酒及烛

苏辙

铜镮玉锁闭空堂,腕脱初惊笔札忙。tóng huán yù suǒ bì kōng táng,wàn tuō chū jīng bǐ zhá máng。
红烛遥怜风雪暗,黄封微泻桂椒香。hóng zhú yáo lián fēng xuě àn,huáng fēng wēi xiè guì jiāo xiāng。
光明坐觉幽阴破,温暖深知覆育长。guāng míng zuò jué yōu yīn pò,wēn nuǎn shēn zhī fù yù zhǎng。
明日白麻传好语,曼声微绕殿中央。míng rì bái má chuán hǎo yǔ,màn shēng wēi rào diàn zhōng yāng。

次韵王定国见赠

苏辙

枯木无枝不记年,寒灰谁遣强吹然。kū mù wú zhī bù jì nián,hán huī shuí qiǎn qiáng chuī rán。
南迁不折知非妄,未老求闲愈觉贤。nán qiān bù zhé zhī fēi wàng,wèi lǎo qiú xián yù jué xián。
屡出诗章新管籥,偶开画卷小山川。lǚ chū shī zhāng xīn guǎn yuè,ǒu kāi huà juǎn xiǎo shān chuān。
簿书填委惭君甚,拨去归来粗了眠。bù shū tián wěi cán jūn shén,bō qù guī lái cū le mián。

王子难龙图挽词

苏辙

帝子乘鸾已列仙,遗芳留得众孙贤。dì zi chéng luán yǐ liè xiān,yí fāng liú dé zhòng sūn xián。
俊科蚤与寒儒竞,禁从终偿白发年。jùn kē zǎo yǔ hán rú jìng,jìn cóng zhōng cháng bái fā nián。
辇路联镳惊往事,圃田回首泣新阡。niǎn lù lián biāo jīng wǎng shì,pǔ tián huí shǒu qì xīn qiān。
旧闻推历知天命,看熟黄粱定洒然。jiù wén tuī lì zhī tiān mìng,kàn shú huáng liáng dìng sǎ rán。

次韵李豸秀才来别子瞻仍谢惠马

苏辙

小床卧客笑元龙,弹铗无舆下舍中。xiǎo chuáng wò kè xiào yuán lóng,dàn jiá wú yú xià shě zhōng。
五马不辞分后乘,轻裘初许敝诸公。wǔ mǎ bù cí fēn hòu chéng,qīng qiú chū xǔ bì zhū gōng。
随人射虎气终在,徒步白头心颇同。suí rén shè hǔ qì zhōng zài,tú bù bái tóu xīn pǒ tóng。
遥想据鞍横槊处,新诗一一建安风。yáo xiǎng jù ān héng shuò chù,xīn shī yī yī jiàn ān fēng。

将使契丹九日对酒怀子瞻兄并示坐中

苏辙

黄华已向初旬见,白酒相携九日尝。huáng huá yǐ xiàng chū xún jiàn,bái jiǔ xiāng xié jiǔ rì cháng。
萸少一枝心自觉,舂同斗粟味终长。yú shǎo yī zhī xīn zì jué,chōng tóng dòu sù wèi zhōng zhǎng。
兰生庭下香时起,玉在人前坐亦凉。lán shēng tíng xià xiāng shí qǐ,yù zài rén qián zuò yì liáng。
千里使胡须百日,暂将中子治书囊。qiān lǐ shǐ hú xū bǎi rì,zàn jiāng zhōng zi zhì shū náng。

题王诜都尉设色山卷后

苏辙

还君横卷空长叹,问我何年便退休。hái jūn héng juǎn kōng zhǎng tàn,wèn wǒ hé nián biàn tuì xiū。
欲借岩阿著茅屋,还当溪口泊渔舟。yù jiè yán ā zhù máo wū,hái dāng xī kǒu pō yú zhōu。
经心蜀道云生足,上马胡天雪满裘。jīng xīn shǔ dào yún shēng zú,shàng mǎ hú tiān xuě mǎn qiú。
万里还朝径归去,江湖浩荡一轻鸥。wàn lǐ hái cháo jìng guī qù,jiāng hú hào dàng yī qīng ōu。

次韵子瞻相送使胡

苏辙

朔雪胡沙试此身,青罗便面紫狐巾。shuò xuě hú shā shì cǐ shēn,qīng luó biàn miàn zǐ hú jīn。
拥旃代北随飞雁,顿足江东有卧麟。yōng zhān dài běi suí fēi yàn,dùn zú jiāng dōng yǒu wò lín。
欺酒壶冰将送腊,照溪梅萼定先春。qī jiǔ hú bīng jiāng sòng là,zhào xī méi è dìng xiān chūn。
汉家五饵今方验,更愧当年叹息人。hàn jiā wǔ ěr jīn fāng yàn,gèng kuì dāng nián tàn xī rén。

奉使契丹二十八首次莫州通判刘泾韵二首

苏辙

北国亦知岐有夷,何尝烽火报惊危。běi guó yì zhī qí yǒu yí,hé cháng fēng huǒ bào jīng wēi。
拥旃绝漠闻嘉语,缓带临边出好诗。yōng zhān jué mò wén jiā yǔ,huǎn dài lín biān chū hǎo shī。
约我一樽迎嗣岁,待君三馆已多时。yuē wǒ yī zūn yíng sì suì,dài jūn sān guǎn yǐ duō shí。
从今无事唯须饮,文字声名人自知。cóng jīn wú shì wéi xū yǐn,wén zì shēng míng rén zì zhī。