古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

次韵张耒

苏辙

尘垢污人朝复朝,病中吟啸夜方遥。chén gòu wū rén cháo fù cháo,bìng zhōng yín xiào yè fāng yáo。
长空雁过疑相答,虚幌萤飞坐恐烧。zhǎng kōng yàn guò yí xiāng dá,xū huǎng yíng fēi zuò kǒng shāo。
稍觉新霜试松竹,未应寒雨败梧蕉。shāo jué xīn shuāng shì sōng zhú,wèi yīng hán yǔ bài wú jiāo。
从来百鍊身如剑,火灭重磨未遽销。cóng lái bǎi liàn shēn rú jiàn,huǒ miè zhòng mó wèi jù xiāo。

次韵张君病起二首

苏辙

壮年得疾势能支,不废霜螯左手持。zhuàng nián dé jí shì néng zhī,bù fèi shuāng áo zuǒ shǒu chí。
渐喜一杯留好客,未应五斗似当时。jiàn xǐ yī bēi liú hǎo kè,wèi yīng wǔ dòu shì dāng shí。
口中舌在时闻句,雪里心安不问师。kǒu zhōng shé zài shí wén jù,xuě lǐ xīn ān bù wèn shī。
去卧淮阳从病守,功名他日许君期。qù wò huái yáng cóng bìng shǒu,gōng míng tā rì xǔ jūn qī。

次韵张君病起二首

苏辙

老去生经废不行,镜中白发见空惊。lǎo qù shēng jīng fèi bù xíng,jìng zhōng bái fā jiàn kōng jīng。
解将冲气通枯指,易甚新阳发旧茎。jiě jiāng chōng qì tōng kū zhǐ,yì shén xīn yáng fā jiù jīng。
一悟少年难久恃,不妨多病却长生。yī wù shǎo nián nán jiǔ shì,bù fáng duō bìng què zhǎng shēng。
文章缪忝追前辈,服食从来亦强名。wén zhāng móu tiǎn zhuī qián bèi,fú shí cóng lái yì qiáng míng。

次韵门下吕相公车驾视学

苏辙

未识吾君龙凤章,诸儒望幸久南庠。wèi shí wú jūn lóng fèng zhāng,zhū rú wàng xìng jiǔ nán xiáng。
辇回原庙初移跸,鹭集西雍已著行。niǎn huí yuán miào chū yí bì,lù jí xī yōng yǐ zhù xíng。
执爵稍前疑问道,献琛不日数来王。zhí jué shāo qián yí wèn dào,xiàn chēn bù rì shù lái wáng。
从官始悟熙宁意,遗我亲临见肯堂。cóng guān shǐ wù xī níng yì,yí wǒ qīn lín jiàn kěn táng。

次韵门下吕相公同访致政冯宣猷

苏辙

懒从朝谒事骖騑,此去高眠罢倒衣。lǎn cóng cháo yè shì cān fēi,cǐ qù gāo mián bà dào yī。
诏许敲门访耆旧,天教筑室俟来归。zhào xǔ qiāo mén fǎng qí jiù,tiān jiào zhù shì qí lái guī。
肩舆尚肯追春色,鼓缶何妨傲夕晖。jiān yú shàng kěn zhuī chūn sè,gǔ fǒu hé fáng ào xī huī。
所至成家即安隐,武昌谁乞钓鱼矶。suǒ zhì chéng jiā jí ān yǐn,wǔ chāng shuí qǐ diào yú jī。

滕达

苏辙

南窜逢公弄水亭,北归留我阖闾城。nán cuàn féng gōng nòng shuǐ tíng,běi guī liú wǒ hé lǘ chéng。
壮年不见日千里,馀论犹惊敌万兵。zhuàng nián bù jiàn rì qiān lǐ,yú lùn yóu jīng dí wàn bīng。
简册何人知造膝,边防触处竦先声。jiǎn cè hé rén zhī zào xī,biān fáng chù chù sǒng xiān shēng。
伤心系舸城东地,目断安知有死生。shāng xīn xì gě chéng dōng dì,mù duàn ān zhī yǒu sǐ shēng。

鲁元翰中大挽词二首其二

苏辙

十年初见范公园,知与钱塘结弟昆。shí nián chū jiàn fàn gōng yuán,zhī yǔ qián táng jié dì kūn。
乐易向人无不可,疏慵怜我正忘言。lè yì xiàng rén wú bù kě,shū yōng lián wǒ zhèng wàng yán。
南迁却返逢北渡,远聘相过适近藩。nán qiān què fǎn féng běi dù,yuǎn pìn xiāng guò shì jìn fān。
无复放怀哗笑语,挽诗空寄泪潺湲。wú fù fàng huái huā xiào yǔ,wǎn shī kōng jì lèi chán yuán。

蔡州壶公观刘道士

苏辙

思颍求归今几时,布衣犹在老刘师。sī yǐng qiú guī jīn jǐ shí,bù yī yóu zài lǎo liú shī。
龙章旧有世人识,蝉蜕惟应野老知。lóng zhāng jiù yǒu shì rén shí,chán tuì wéi yīng yě lǎo zhī。
昔葬衣冠今在否,近传音问不须疑。xī zàng yī guān jīn zài fǒu,jìn chuán yīn wèn bù xū yí。
曾闻圯上逢黄石,久矣留侯不见欺。céng wén yí shàng féng huáng shí,jiǔ yǐ liú hóu bù jiàn qī。

次韵子瞻连雨江涨二首

苏辙

南过庾岭更千山,烝润由来共一天。nán guò yǔ lǐng gèng qiān shān,zhēng rùn yóu lái gòng yī tiān。
云塞虚空雨翻瓮,江侵城市屋浮船。yún sāi xū kōng yǔ fān wèng,jiāng qīn chéng shì wū fú chuán。
东郊晚稻须重插,西舍原蚕未及眠。dōng jiāo wǎn dào xū zhòng chā,xī shě yuán cán wèi jí mián。
独棹扁舟趁申卯,米盐奔走笑当年。dú zhào biǎn zhōu chèn shēn mǎo,mǐ yán bēn zǒu xiào dāng nián。

次韵子瞻连雨江涨二首

苏辙

客到炎陬喜暂凉,江吹虚阁雨侵廊。kè dào yán zōu xǐ zàn liáng,jiāng chuī xū gé yǔ qīn láng。
回看野寺山溪隔,卧觉晨炊稻饭香。huí kàn yě sì shān xī gé,wò jué chén chuī dào fàn xiāng。
荔饷深红陋樱枣,桂醅淳白比琳琅。lì xiǎng shēn hóng lòu yīng zǎo,guì pēi chún bái bǐ lín láng。
思移峤北应非晚,未省南迁日月长。sī yí jiào běi yīng fēi wǎn,wèi shěng nán qiān rì yuè zhǎng。

寄题武陵柳氏所居二首天真堂

苏辙

宦游阅尽山川胜,归老方知气味真。huàn yóu yuè jǐn shān chuān shèng,guī lǎo fāng zhī qì wèi zhēn。
歌哭不移身自稳,往还无间语尤亲。gē kū bù yí shēn zì wěn,wǎng hái wú jiān yǔ yóu qīn。
永怀前辈无因见,犹喜诸郎有此人。yǒng huái qián bèi wú yīn jiàn,yóu xǐ zhū láng yǒu cǐ rén。
千岁展禽风未改,不加雕琢世称珍。qiān suì zhǎn qín fēng wèi gǎi,bù jiā diāo zuó shì chēng zhēn。

寄题武陵柳氏所居二首天真堂

苏辙

邑居欲尽溪山好,不作层楼无奈何。yì jū yù jǐn xī shān hǎo,bù zuò céng lóu wú nài hé。
岩谷满前收蜡屐,漪涟极目卷渔蓑。yán gǔ mǎn qián shōu là jī,yī lián jí mù juǎn yú suō。
安心已得安身法,乐土偏令乐事多。ān xīn yǐ dé ān shēn fǎ,lè tǔ piān lìng lè shì duō。
千里筠阳犹静治,还家一笑定无他。qiān lǐ yún yáng yóu jìng zhì,hái jiā yī xiào dìng wú tā。

筠州州宅双莲

苏辙

绿盖红房共一池,一双游女巧追随。lǜ gài hóng fáng gòng yī chí,yī shuāng yóu nǚ qiǎo zhuī suí。
镜中比并新妆后,风际携扶欲舞时。jìng zhōng bǐ bìng xīn zhuāng hòu,fēng jì xié fú yù wǔ shí。
露蕊暗开香自倍,霜蓬渐老折犹疑。lù ruǐ àn kāi xiāng zì bèi,shuāng péng jiàn lǎo zhé yóu yí。
殷勤画手传真态,道院生绡数幅垂。yīn qín huà shǒu chuán zhēn tài,dào yuàn shēng xiāo shù fú chuí。

劝子瞻修无生法

苏辙

除却灵明一一空,年来丹灶漫施功。chú què líng míng yī yī kōng,nián lái dān zào màn shī gōng。
掌中定有庵摩在,云际悬知雾雨蒙。zhǎng zhōng dìng yǒu ān mó zài,yún jì xuán zhī wù yǔ méng。
已赖信心留掣电,要须净戒拂昏铜。yǐ lài xìn xīn liú chè diàn,yào xū jìng jiè fú hūn tóng。
谁言逐客江南岸,身世虽穷心不穷。shuí yán zhú kè jiāng nán àn,shēn shì suī qióng xīn bù qióng。

石盆种菖蒲甚茂忽开八九华或言此华寿祥也远因生日作颂亦为赋此

苏辙

石盆攒石养菖蒲,沮洳沙泉韭叶铺。shí pén zǎn shí yǎng chāng pú,jǔ rù shā quán jiǔ yè pù。
世说华开难值遇,天将寿考报勤劬。shì shuō huá kāi nán zhí yù,tiān jiāng shòu kǎo bào qín qú。
心中本有长生药,根底暗添无限须。xīn zhōng běn yǒu zhǎng shēng yào,gēn dǐ àn tiān wú xiàn xū。
更尔屈蟠增瘦硬,他年老病要相扶。gèng ěr qū pán zēng shòu yìng,tā nián lǎo bìng yào xiāng fú。