古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

成都僧法舟为其祖师宝月求塔铭于惠州还过高安送归

苏辙

少年能讲大乘经,法施堂中不出扃。shǎo nián néng jiǎng dà chéng jīng,fǎ shī táng zhōng bù chū jiōng。
为许先师传后世,径从西海集南溟。wèi xǔ xiān shī chuán hòu shì,jìng cóng xī hǎi jí nán míng。
忘身直犯黄茅瘴,满意初成白塔铭。wàng shēn zhí fàn huáng máo zhàng,mǎn yì chū chéng bái tǎ míng。
寄我泪痕归万里,遥知露滴涧松青。jì wǒ lèi hén guī wàn lǐ,yáo zhī lù dī jiàn sōng qīng。

和子瞻新居欲成二首

苏辙

老罢子卿还属国,功成定远恨阳关。lǎo bà zi qīng hái shǔ guó,gōng chéng dìng yuǎn hèn yáng guān。
漂流岂必风波际,颠沛何妨枕席间。piāo liú qǐ bì fēng bō jì,diān pèi hé fáng zhěn xí jiān。
伏腊便应随俚俗,室庐闻似胜家山。fú là biàn yīng suí lǐ sú,shì lú wén shì shèng jiā shān。
因缘宿世非今日,赖有阴功许旋还。yīn yuán sù shì fēi jīn rì,lài yǒu yīn gōng xǔ xuán hái。

和子瞻新居欲成二首

苏辙

山连上帝朱明府,心是南宗无尽灯。shān lián shàng dì zhū míng fǔ,xīn shì nán zōng wú jǐn dēng。
过此攲危空比梦,年来瘴毒冷如冰。guò cǐ qī wēi kōng bǐ mèng,nián lái zhàng dú lěng rú bīng。
图书一笑宁劳客,音信频来尚有僧。tú shū yī xiào níng láo kè,yīn xìn pín lái shàng yǒu sēng。
梨枣功夫三岁办,不缘忧患亦何曾。lí zǎo gōng fū sān suì bàn,bù yuán yōu huàn yì hé céng。

过侄寄椰冠

苏辙

衰发秋来半是丝,幅巾缁撮强为仪。shuāi fā qiū lái bàn shì sī,fú jīn zī cuō qiáng wèi yí。
垂空旋取海棕子,束发装成老法师。chuí kōng xuán qǔ hǎi zōng zi,shù fā zhuāng chéng lǎo fǎ shī。
变化密移人不悟,坏成相续我心知。biàn huà mì yí rén bù wù,huài chéng xiāng xù wǒ xīn zhī。
茅檐竹屋南溟上,亦似当年廊庙时。máo yán zhú wū nán míng shàng,yì shì dāng nián láng miào shí。

寓居二首东亭

苏辙

十口南迁粗有归,一轩临路阅奔驰。shí kǒu nán qiān cū yǒu guī,yī xuān lín lù yuè bēn chí。
市人不惯频回首,坐客相谙便解颐。shì rén bù guàn pín huí shǒu,zuò kè xiāng ān biàn jiě yí。
惭愧天涯善知识,增添城外小茅茨。cán kuì tiān yá shàn zhī shí,zēng tiān chéng wài xiǎo máo cí。
华严未读河沙偈,偃仰明窗手自披。huá yán wèi dú hé shā jì,yǎn yǎng míng chuāng shǒu zì pī。

寓居二首东亭

苏辙

月从海上涌金盆,直入东楼照病身。yuè cóng hǎi shàng yǒng jīn pén,zhí rù dōng lóu zhào bìng shēn。
久已无心问南北,时能闭目待仪麟。jiǔ yǐ wú xīn wèn nán běi,shí néng bì mù dài yí lín。
飓风不作三农喜,舶客初来百物新。jù fēng bù zuò sān nóng xǐ,bó kè chū lái bǎi wù xīn。
归去有时无定在,漫随俚俗共欣欣。guī qù yǒu shí wú dìng zài,màn suí lǐ sú gòng xīn xīn。

次韵子瞻夜坐

苏辙

月入虚窗疑欲旦,香凝幽室久犹薰。yuè rù xū chuāng yí yù dàn,xiāng níng yōu shì jiǔ yóu xūn。
清风巧为吹馀瘴,疏雨时来报断云。qīng fēng qiǎo wèi chuī yú zhàng,shū yǔ shí lái bào duàn yún。
南海炎凉身已惯,北方毁誉耳谁闻。nán hǎi yán liáng shēn yǐ guàn,běi fāng huǐ yù ěr shuí wén。
遥知挂壁瓢无酒,归舶还将一酌分。yáo zhī guà bì piáo wú jiǔ,guī bó hái jiāng yī zhuó fēn。

卜居

苏辙

我归万里初无宅,凤去千年尚有台。wǒ guī wàn lǐ chū wú zhái,fèng qù qiān nián shàng yǒu tái。
谁为绕池先种竹,可怜当砌已栽梅。shuí wèi rào chí xiān zhǒng zhú,kě lián dāng qì yǐ zāi méi。
囊资只数腰金在,归计长遭鬓雪催。náng zī zhǐ shù yāo jīn zài,guī jì zhǎng zāo bìn xuě cuī。
欲就草堂终岁事,落成邻舍许衔杯。yù jiù cǎo táng zhōng suì shì,luò chéng lín shě xǔ xián bēi。

和子瞻过岭

苏辙

山林瘴雾老难堪,归去中原荼亦甘。shān lín zhàng wù lǎo nán kān,guī qù zhōng yuán tú yì gān。
有命谁令终返北,无心自笑欲巢南。yǒu mìng shuí lìng zhōng fǎn běi,wú xīn zì xiào yù cháo nán。
蛮音惯习疑伧语,脾病萦缠带岭岚。mán yīn guàn xí yí cāng yǔ,pí bìng yíng chán dài lǐng lán。
手挹祖师清净水,不嫌白发照毵毵。shǒu yì zǔ shī qīng jìng shuǐ,bù xián bái fā zhào sān sān。

赠蔡駜居士

苏辙

结茅汝上只三间,种稻城西仅一廛。jié máo rǔ shàng zhǐ sān jiān,zhǒng dào chéng xī jǐn yī chán。
梅老外生诗律在,秀公弟子佛心传。méi lǎo wài shēng shī lǜ zài,xiù gōng dì zi fú xīn chuán。
埋盆叠石常幽坐,留客开樽辄醉眠。mái pén dié shí cháng yōu zuò,liú kè kāi zūn zhé zuì mián。
闻道邻僧乞米送,时无韩子定谁怜。wén dào lín sēng qǐ mǐ sòng,shí wú hán zi dìng shuí lián。

寒食二首

苏辙

寒食今年客汝南,馀樽倾泻亦醺酣。hán shí jīn nián kè rǔ nán,yú zūn qīng xiè yì xūn hān。
道人久厌世间浊,僧舍犹存肉食惭。dào rén jiǔ yàn shì jiān zhuó,sēng shě yóu cún ròu shí cán。
花折园夫时送客,饧留孙女尚分甘。huā zhé yuán fū shí sòng kè,táng liú sūn nǚ shàng fēn gān。
欲游紫极谁为伴,长揖孤松对不谈。yù yóu zǐ jí shuí wèi bàn,zhǎng yī gū sōng duì bù tán。

寒食二首

苏辙

寄住汝南怀岭南,五年一醉久犹酣。jì zhù rǔ nán huái lǐng nán,wǔ nián yī zuì jiǔ yóu hān。
身逃争地差云静,名落尘寰终自惭。shēn táo zhēng dì chà yún jìng,míng luò chén huán zhōng zì cán。
耳畔飞蝇看尚在,鼻中醇酢近能甘。ěr pàn fēi yíng kàn shàng zài,bí zhōng chún cù jìn néng gān。
今朝寒食唯当饮,买酒先防客欲谈。jīn cháo hán shí wéi dāng yǐn,mǎi jiǔ xiān fáng kè yù tán。

汝南示三子

苏辙

此生赖有三男子,到处来看老病翁。cǐ shēng lài yǒu sān nán zi,dào chù lái kàn lǎo bìng wēng。
饮食粗便鱼稻足,音尘不隔马牛风。yǐn shí cū biàn yú dào zú,yīn chén bù gé mǎ niú fēng。
道场莫问何方是,舍宅元依毕竟空。dào chǎng mò wèn hé fāng shì,shě zhái yuán yī bì jìng kōng。
且尔不归归亦得,汝曹免复走西东。qiě ěr bù guī guī yì dé,rǔ cáo miǎn fù zǒu xī dōng。

谢任亮教授送千叶牡丹

苏辙

花从单叶成千叶,家住汝南疑洛南。huā cóng dān yè chéng qiān yè,jiā zhù rǔ nán yí luò nán。
乱剥浮苞任狼籍,并偷春色恣醺酣。luàn bō fú bāo rèn láng jí,bìng tōu chūn sè zì xūn hān。
香秾得露久弥馥,头重迎风似不堪。xiāng nóng dé lù jiǔ mí fù,tóu zhòng yíng fēng shì bù kān。
居士谁知已离畏,金盘剪送病中庵。jū shì shuí zhī yǐ lí wèi,jīn pán jiǎn sòng bìng zhōng ān。

春尽

苏辙

春风过尽百花空,燕坐笙箫起灭中。chūn fēng guò jǐn bǎi huā kōng,yàn zuò shēng xiāo qǐ miè zhōng。
树影连天开翠幕,鸟声入耳当歌童。shù yǐng lián tiān kāi cuì mù,niǎo shēng rù ěr dāng gē tóng。
楞严十卷几回读,法酒三升是客同。léng yán shí juǎn jǐ huí dú,fǎ jiǔ sān shēng shì kè tóng。
试问邻僧行乞在,何人闲暇似衰翁。shì wèn lín sēng xíng qǐ zài,hé rén xián xiá shì shuāi wēng。