古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

立秋偶作

苏辙

十年忧患本谁知,惭愧仙翁有旧期。shí nián yōu huàn běn shuí zhī,cán kuì xiān wēng yǒu jiù qī。
度岭还家天许我,斸山种粟我尤谁。dù lǐng hái jiā tiān xǔ wǒ,zhǔ shān zhǒng sù wǒ yóu shuí。
秋风欲践故人约,春气潜通病树滋。qiū fēng yù jiàn gù rén yuē,chūn qì qián tōng bìng shù zī。
心似死灰须似雪,眼看多事亦奚为。xīn shì sǐ huī xū shì xuě,yǎn kàn duō shì yì xī wèi。

题郾城彼岸寺二首文殊院古柏

苏辙

曾看大柏孔明祠,行尽天涯未见之。céng kàn dà bǎi kǒng míng cí,xíng jǐn tiān yá wèi jiàn zhī。
此树便当称子行,他山只可作孙枝。cǐ shù biàn dāng chēng zi xíng,tā shān zhǐ kě zuò sūn zhī。
栋梁知是谁家用,舟楫唯应海水宜。dòng liáng zhī shì shuí jiā yòng,zhōu jí wéi yīng hǎi shuǐ yí。
日莫飞鸦集无数,青田老鹤未曾知。rì mò fēi yā jí wú shù,qīng tián lǎo hè wèi céng zhī。

题郾城彼岸寺二首文殊院古柏

苏辙

遗墨消磨顾陆馀,开元一一数吴卢。yí mò xiāo mó gù lù yú,kāi yuán yī yī shù wú lú。
本朝唯有宗元近,国本长留后世模。běn cháo wéi yǒu zōng yuán jìn,guó běn zhǎng liú hòu shì mó。
出世真人气雍穆,入蕃老释面清癯。chū shì zhēn rén qì yōng mù,rù fān lǎo shì miàn qīng qú。
居人不惜游人爱,风雨侵陵色欲无。jū rén bù xī yóu rén ài,fēng yǔ qīn líng sè yù wú。

上巳日久病不出示儿侄二首

苏辙

春气侵脾久在床,开门桃李著泥香。chūn qì qīn pí jiǔ zài chuáng,kāi mén táo lǐ zhù ní xiāng。
牛鸣颇觉西湖近,凤去长怜北榭荒。niú míng pǒ jué xī hú jìn,fèng qù zhǎng lián běi xiè huāng。
欲出老人无伴侣,退归诸子解农桑。yù chū lǎo rén wú bàn lǚ,tuì guī zhū zi jiě nóng sāng。
南邻约卖千竿竹,拄杖穿林看笋长。nán lín yuē mài qiān gān zhú,zhǔ zhàng chuān lín kàn sǔn zhǎng。

上巳日久病不出示儿侄二首

苏辙

卧闻诸子到西湖,鹄鹭翩翩众客俱。wò wén zhū zi dào xī hú,gǔ lù piān piān zhòng kè jù。
纨扇藤鞋试轻駃,只鸡斗酒助欢娱。wán shàn téng xié shì qīng jué,zhǐ jī dòu jiǔ zhù huān yú。
行歌久已饶渠辈,睡美犹应属老夫。xíng gē jiǔ yǐ ráo qú bèi,shuì měi yóu yīng shǔ lǎo fū。
春服既成沂可浴,孔门世不乏迂儒。chūn fú jì chéng yí kě yù,kǒng mén shì bù fá yū rú。

次迟韵千叶牡丹二首

苏辙

潩上名园似洛滨,花头种种斗尖新。yì shàng míng yuán shì luò bīn,huā tóu zhǒng zhǒng dòu jiān xīn。
共传青帝开金屋,欲遣姚黄比玉真。gòng chuán qīng dì kāi jīn wū,yù qiǎn yáo huáng bǐ yù zhēn。
秦岭犹应篆诗句,杜鹃直恐降天神。qín lǐng yóu yīng zhuàn shī jù,dù juān zhí kǒng jiàng tiān shén。
老人发少花头重,起舞攲斜酒力匀。lǎo rén fā shǎo huā tóu zhòng,qǐ wǔ qī xié jiǔ lì yún。

次迟韵千叶牡丹二首

苏辙

老人无力年年懒,世事如花种种新。lǎo rén wú lì nián nián lǎn,shì shì rú huā zhǒng zhǒng xīn。
百巧从来知是妄,一机何处定非真。bǎi qiǎo cóng lái zhī shì wàng,yī jī hé chù dìng fēi zhēn。
园夫漫接曾无种,物化相乘岂有神。yuán fū màn jiē céng wú zhǒng,wù huà xiāng chéng qǐ yǒu shén。
毕竟春风不拣择,随开随落自匀匀。bì jìng chūn fēng bù jiǎn zé,suí kāi suí luò zì yún yún。

初得南园

苏辙

倒囊仅得千竿竹,扫地初开一亩宫。dào náng jǐn dé qiān gān zhú,sǎo dì chū kāi yī mǔ gōng。
千里故园魂梦里,百年生事寂寥中。qiān lǐ gù yuán hún mèng lǐ,bǎi nián shēng shì jì liáo zhōng。
晏家不愿诸侯赐,颜氏终成陋巷风。yàn jiā bù yuàn zhū hóu cì,yán shì zhōng chéng lòu xiàng fēng。
洗竹移花吾事了,子孙他日记衰翁。xǐ zhú yí huā wú shì le,zi sūn tā rì jì shuāi wēng。

岁莫二首

苏辙

岭南万里归来客,颍上六年多病身。lǐng nán wàn lǐ guī lái kè,yǐng shàng liù nián duō bìng shēn。
未死谁言犹有命,长闲岂复更尤人。wèi sǐ shuí yán yóu yǒu mìng,zhǎng xián qǐ fù gèng yóu rén。
眼看世事知难了,手注遗编近一新。yǎn kàn shì shì zhī nán le,shǒu zhù yí biān jìn yī xīn。
点检平生无几恨,浊醪初熟正逢春。diǎn jiǎn píng shēng wú jǐ hèn,zhuó láo chū shú zhèng féng chūn。

岁莫二首

苏辙

文章习气消未尽,般若初心老渐明。wén zhāng xí qì xiāo wèi jǐn,bān ruò chū xīn lǎo jiàn míng。
粗有春秋传旧学,终凭止观定无生。cū yǒu chūn qiū chuán jiù xué,zhōng píng zhǐ guān dìng wú shēng。
维摩晚亦谐生事,弥勒初犹重世名。wéi mó wǎn yì xié shēng shì,mí lēi chū yóu zhòng shì míng。
须发来年应更白,莫留尘滓溷澄清。xū fā lái nián yīng gèng bái,mò liú chén zǐ hùn chéng qīng。

甲子日雨

苏辙

一冬无雪麦方病,细雨迎春岁有望。yī dōng wú xuě mài fāng bìng,xì yǔ yíng chūn suì yǒu wàng。
愁见积阴连甲子,复令父老念耕桑。chóu jiàn jī yīn lián jiǎ zi,fù lìng fù lǎo niàn gēng sāng。
瘦田未足终年计,浊酒谁供清旦尝。shòu tián wèi zú zhōng nián jì,zhuó jiǔ shuí gōng qīng dàn cháng。
赖有真人不饥渴,闭门却扫但焚香。lài yǒu zhēn rén bù jī kě,bì mén què sǎo dàn fén xiāng。

城中牡丹推高皇庙园迟适联骑往观归报未开戏作

苏辙

汉庙名园甲颍昌,洛川珍品重姚黄。hàn miào míng yuán jiǎ yǐng chāng,luò chuān zhēn pǐn zhòng yáo huáng。
雨馀往看初疑晚,春尽方开自不忙。yǔ yú wǎng kàn chū yí wǎn,chūn jǐn fāng kāi zì bù máng。
争占一时人意速,养成千叶化功长。zhēng zhàn yī shí rén yì sù,yǎng chéng qiān yè huà gōng zhǎng。
老人终岁关门坐,花落花开已两忘。lǎo rén zhōng suì guān mén zuò,huā luò huā kāi yǐ liǎng wàng。

春深三首

苏辙

郊原红绿变青阴,闭户不知春已深。jiāo yuán hóng lǜ biàn qīng yīn,bì hù bù zhī chūn yǐ shēn。
稍喜荒畦添野荠,坐看新竹补疏林。shāo xǐ huāng qí tiān yě jì,zuò kàn xīn zhú bǔ shū lín。
帘中飞絮萦残梦,窗外啼莺伴独吟。lián zhōng fēi xù yíng cán mèng,chuāng wài tí yīng bàn dú yín。
欲听楞严终懒出,道人知我祖无心。yù tīng léng yán zhōng lǎn chū,dào rén zhī wǒ zǔ wú xīn。

春深三首

苏辙

小园松竹有清阴,懒病从兹日益深。xiǎo yuán sōng zhú yǒu qīng yīn,lǎn bìng cóng zī rì yì shēn。
醉客满堂惭北海,野僧同社忆东林。zuì kè mǎn táng cán běi hǎi,yě sēng tóng shè yì dōng lín。
逢人问道空长啸,久客思归尚越吟。féng rén wèn dào kōng zhǎng xiào,jiǔ kè sī guī shàng yuè yín。
三十年前诵圆觉,年来虽老解安心。sān shí nián qián sòng yuán jué,nián lái suī lǎo jiě ān xīn。

春深三首

苏辙

偶有茅檐潩水阴,近依城市浅非深。ǒu yǒu máo yán yì shuǐ yīn,jìn yī chéng shì qiǎn fēi shēn。
幽居每自比陈寔,古学何人贵杜林。yōu jū měi zì bǐ chén shí,gǔ xué hé rén guì dù lín。
邻父时来陪小饮,儿曹颇解续微吟。lín fù shí lái péi xiǎo yǐn,ér cáo pǒ jiě xù wēi yín。
前年仅了春秋传,后有仁人知我心。qián nián jǐn le chūn qiū chuán,hòu yǒu rén rén zhī wǒ xīn。