古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

移陈州牡丹偶得千叶二本喜作

苏辙

小圃初开清潩岸,名花近取宛丘城。xiǎo pǔ chū kāi qīng yì àn,míng huā jìn qǔ wǎn qiū chéng。
争言千叶根难认,忽发双葩眼自明。zhēng yán qiān yè gēn nán rèn,hū fā shuāng pā yǎn zì míng。
谪堕神仙终不俗,飞来鸾凤有馀清。zhé duò shén xiān zhōng bù sú,fēi lái luán fèng yǒu yú qīng。
细锄瓦砾除荆棘,未可令齐众草生。xì chú wǎ lì chú jīng jí,wèi kě lìng qí zhòng cǎo shēng。

初成遗老斋二首

苏辙

花时懒出伴游人,暑雨深藏养病身。huā shí lǎn chū bàn yóu rén,shǔ yǔ shēn cáng yǎng bìng shēn。
新宅丁丁厌斤斧,旧书寂寂卷埃尘。xīn zhái dīng dīng yàn jīn fǔ,jiù shū jì jì juǎn āi chén。
久将生事累诸子,顿敛浮根付一真。jiǔ jiāng shēng shì lèi zhū zi,dùn liǎn fú gēn fù yī zhēn。
遗老斋成谋宴坐,澹然无语接来宾。yí lǎo zhāi chéng móu yàn zuò,dàn rán wú yǔ jiē lái bīn。

初成遗老斋二首

苏辙

旧说颍川宜老人,朱樱斑笋养闲身。jiù shuō yǐng chuān yí lǎo rén,zhū yīng bān sǔn yǎng xián shēn。
无心已绝衣冠念,有眼不遭车马尘。wú xīn yǐ jué yī guān niàn,yǒu yǎn bù zāo chē mǎ chén。
青简自书遗老传,白须仍写去年真。qīng jiǎn zì shū yí lǎo chuán,bái xū réng xiě qù nián zhēn。
斋成谩作笑谈主,已是萧然一世宾。zhāi chéng mán zuò xiào tán zhǔ,yǐ shì xiāo rán yī shì bīn。

文氏外孙入村收麦

苏辙

欲收新麦继陈谷,赖有诸孙替老人。yù shōu xīn mài jì chén gǔ,lài yǒu zhū sūn tì lǎo rén。
三夜阴霪败场圃,一竿晴日舞比邻。sān yè yīn yín bài chǎng pǔ,yī gān qíng rì wǔ bǐ lín。
急炊大饼偿饥乏,多博村酤劳苦辛。jí chuī dà bǐng cháng jī fá,duō bó cūn gū láo kǔ xīn。
闭廪归来真了事,赋诗怜汝足精神。bì lǐn guī lái zhēn le shì,fù shī lián rǔ zú jīng shén。

立秋后

苏辙

伏中苦热焦皮骨,秋后清风濯肺肝。fú zhōng kǔ rè jiāo pí gǔ,qiū hòu qīng fēng zhuó fèi gān。
天地不仁谁念尔,身心无著偶能安。tiān dì bù rén shuí niàn ěr,shēn xīn wú zhù ǒu néng ān。
诗书久为消磨日,毛褐还须准拟寒。shī shū jiǔ wèi xiāo mó rì,máo hè hái xū zhǔn nǐ hán。
谩许百年知到否,相从一日且盘桓。mán xǔ bǎi nián zhī dào fǒu,xiāng cóng yī rì qiě pán huán。

戏题菊花

苏辙

春初种菊助盘蔬,秋晚开花插酒壶。chūn chū zhǒng jú zhù pán shū,qiū wǎn kāi huā chā jiǔ hú。
微物不多分地力,终年乃尔任人须。wēi wù bù duō fēn dì lì,zhōng nián nǎi ěr rèn rén xū。
天随匕箸几时辍,彭泽樽罍未遽无。tiān suí bǐ zhù jǐ shí chuò,péng zé zūn léi wèi jù wú。
更拟食根花落后,一依本草太伤渠。gèng nǐ shí gēn huā luò hòu,yī yī běn cǎo tài shāng qú。

十日二首

苏辙

酒经重九尚残卮,雨送初寒问箧衣。jiǔ jīng zhòng jiǔ shàng cán zhī,yǔ sòng chū hán wèn qiè yī。
养气安闲真得计,读书勤苦已知非。yǎng qì ān xián zhēn dé jì,dú shū qín kǔ yǐ zhī fēi。
谩存讲说传家学,深谢交游绝世讥。mán cún jiǎng shuō chuán jiā xué,shēn xiè jiāo yóu jué shì jī。
筑室未成中自笑,何如茅屋对柴扉。zhù shì wèi chéng zhōng zì xiào,hé rú máo wū duì chái fēi。

十日二首

苏辙

忧患经怀沃漏卮,荣华过眼脱轻衣。yōu huàn jīng huái wò lòu zhī,róng huá guò yǎn tuō qīng yī。
定心稍觉无来往,时事谁能问是非。dìng xīn shāo jué wú lái wǎng,shí shì shuí néng wèn shì fēi。
禄去身安常自喜,宅成囊竭可无讥。lù qù shēn ān cháng zì xǐ,zhái chéng náng jié kě wú jī。
交游散尽馀亲戚,酒熟时来一叩扉。jiāo yóu sàn jǐn yú qīn qī,jiǔ shú shí lái yī kòu fēi。

初成遗老斋待月轩藏书室三首遗老斋

苏辙

老人身世两相遗,绿竹青松自蔽亏。lǎo rén shēn shì liǎng xiāng yí,lǜ zhú qīng sōng zì bì kuī。
已喜形骸今我有,枉将名字与人知。yǐ xǐ xíng hái jīn wǒ yǒu,wǎng jiāng míng zì yǔ rén zhī。
往还但许邻家父,问讯才通说法师。wǎng hái dàn xǔ lín jiā fù,wèn xùn cái tōng shuō fǎ shī。
燕坐萧然便终日,客来不识我为谁。yàn zuò xiāo rán biàn zhōng rì,kè lái bù shí wǒ wèi shuí。

初成遗老斋待月轩藏书室三首遗老斋

苏辙

轩前无物但长空,孤月忽来东海东。xuān qián wú wù dàn zhǎng kōng,gū yuè hū lái dōng hǎi dōng。
圆满定从何处得,清明许与众人同。yuán mǎn dìng cóng hé chù dé,qīng míng xǔ yǔ zhòng rén tóng。
怜渠生死未能免,顾我盈亏略已通。lián qú shēng sǐ wèi néng miǎn,gù wǒ yíng kuī lüè yǐ tōng。
夜久客寒要一饮,油然细酌意无穷。yè jiǔ kè hán yào yī yǐn,yóu rán xì zhuó yì wú qióng。

初成遗老斋待月轩藏书室三首遗老斋

苏辙

读书旧破十年功,老病茫然万卷空。dú shū jiù pò shí nián gōng,lǎo bìng máng rán wàn juǎn kōng。
插架都将付诸子,闭关犹得养衰翁。chā jià dōu jiāng fù zhū zi,bì guān yóu dé yǎng shuāi wēng。
案头萤火从乾死,窗里飞蝇久未通。àn tóu yíng huǒ cóng qián sǐ,chuāng lǐ fēi yíng jiǔ wèi tōng。
自见老卢真面目,平生事业有无中。zì jiàn lǎo lú zhēn miàn mù,píng shēng shì yè yǒu wú zhōng。

送逊监淮西酒并示诸任二首

苏辙

畴昔南迁海上雷,艰难唯与汝同来。chóu xī nán qiān hǎi shàng léi,jiān nán wéi yǔ rǔ tóng lái。
再从龙尉茅丛底,旋卜云桥荔子堆。zài cóng lóng wèi máo cóng dǐ,xuán bo yún qiáo lì zi duī。
相与闭门寻旧学,谁言复出理官醅。xiāng yǔ bì mén xún jiù xué,shuí yán fù chū lǐ guān pēi。
乘田委吏先师事,莫学陶翁到即回。chéng tián wěi lì xiān shī shì,mò xué táo wēng dào jí huí。

送逊监淮西酒并示诸任二首

苏辙

淮西留滞昔经年,唯有诸任时往还。huái xī liú zhì xī jīng nián,wéi yǒu zhū rèn shí wǎng hái。
炊黍留宾不嫌陋,借书度日免长闲。chuī shǔ liú bīn bù xián lòu,jiè shū dù rì miǎn zhǎng xián。
归来潩水无人问,梦绕伊家古桧间。guī lái yì shuǐ wú rén wèn,mèng rào yī jiā gǔ guì jiān。
二老旧游唯我在,后生谁复识苍颜。èr lǎo jiù yóu wéi wǒ zài,hòu shēng shuí fù shí cāng yán。

读传灯录示诸子

苏辙

大鼎知难一手扛,此心已自十年降。dà dǐng zhī nán yī shǒu káng,cǐ xīn yǐ zì shí nián jiàng。
旧存古镜磨无力,近喜三更月到窗。jiù cún gǔ jìng mó wú lì,jìn xǐ sān gèng yuè dào chuāng。
早岁文章真自累,一生忧患信难双。zǎo suì wén zhāng zhēn zì lèi,yī shēng yōu huàn xìn nán shuāng。
从今父子俱清净,共说无生或似庞。cóng jīn fù zi jù qīng jìng,gòng shuō wú shēng huò shì páng。

梦中咏西湖

苏辙

谁凿西湖十里中,扁舟载酒扬轻风。shuí záo xī hú shí lǐ zhōng,biǎn zhōu zài jiǔ yáng qīng fēng。
草木蕃滋百事足,寒暄淡薄四时同。cǎo mù fān zī bǎi shì zú,hán xuān dàn báo sì shí tóng。
东邻适与吾庐便,西岸遥将岳麓通。dōng lín shì yǔ wú lú biàn,xī àn yáo jiāng yuè lù tōng。
闲游草草无人识,竹杖藤鞋一老翁。xián yóu cǎo cǎo wú rén shí,zhú zhàng téng xié yī lǎo wēng。