古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

示诸子

苏辙

老去惟堪一味闲,坐令诸子了生缘。lǎo qù wéi kān yī wèi xián,zuò lìng zhū zi le shēng yuán。
般柴运水皆行道,挟策读书那废田。bān chái yùn shuǐ jiē xíng dào,xié cè dú shū nà fèi tián。
兄弟躬耕真尽力,乡邻不惯枉称贤。xiōng dì gōng gēng zhēn jǐn lì,xiāng lín bù guàn wǎng chēng xián。
裕人约己吾家世,到此相承累百年。yù rén yuē jǐ wú jiā shì,dào cǐ xiāng chéng lèi bǎi nián。

戊子正旦

苏辙

百岁行来已七分,筋骸转觉不如人。bǎi suì xíng lái yǐ qī fēn,jīn hái zhuǎn jué bù rú rén。
法传心地初投种,雨过花开不待春。fǎ chuán xīn dì chū tóu zhǒng,yǔ guò huā kāi bù dài chūn。
识路一时如有得,到家诸事本非新。shí lù yī shí rú yǒu dé,dào jiā zhū shì běn fēi xīn。
旧陈刍狗今无用,付与时人藉两轮。jiù chén chú gǒu jīn wú yòng,fù yǔ shí rén jí liǎng lún。

题旧钟馗

苏辙

济南书记今白须,岁节钟馗旧绿襦。jì nán shū jì jīn bái xū,suì jié zhōng kuí jiù lǜ rú。
举手托天欣见雪,破鞋踏冻可怜渠。jǔ shǒu tuō tiān xīn jiàn xuě,pò xié tà dòng kě lián qú。
滔滔时辈今黄壤,六六年华属老夫。tāo tāo shí bèi jīn huáng rǎng,liù liù nián huá shǔ lǎo fū。
儿女未容翁便去,银瓶隔夜浸屠酥。ér nǚ wèi róng wēng biàn qù,yín píng gé yè jìn tú sū。

七十吟

苏辙

年来霜雪上人头,俄尔相将七十秋。nián lái shuāng xuě shàng rén tóu,é ěr xiāng jiāng qī shí qiū。
欲去天公未遣去,久留敝宅恐难留。yù qù tiān gōng wèi qiǎn qù,jiǔ liú bì zhái kǒng nán liú。
六窗渐暗犹牵物,一点微明更着油。liù chuāng jiàn àn yóu qiān wù,yī diǎn wēi míng gèng zhe yóu。
近听老卢亲下种,满田宿草费锄耰。jìn tīng lǎo lú qīn xià zhǒng,mǎn tián sù cǎo fèi chú yōu。

生日

苏辙

扶杖今年见国人,悬弧早岁忆兹晨。fú zhàng jīn nián jiàn guó rén,xuán hú zǎo suì yì zī chén。
佛身三世归依地,邻寺百僧清净因。fú shēn sān shì guī yī dì,lín sì bǎi sēng qīng jìng yīn。
蘧子知非惭已晚,白公起定惜馀春。qú zi zhī fēi cán yǐ wǎn,bái gōng qǐ dìng xī yú chūn。
舞雩一濯平湖水,乡党惊呼白发新。wǔ yú yī zhuó píng hú shuǐ,xiāng dǎng jīng hū bái fā xīn。

将拆旧屋权住西廊

苏辙

平生未有三间屋,今岁初成百步廊。píng shēng wèi yǒu sān jiān wū,jīn suì chū chéng bǎi bù láng。
欲趁闲年就新宅,不辞暑月卧斜阳。yù chèn xián nián jiù xīn zhái,bù cí shǔ yuè wò xié yáng。
修篁已谢前人种,甘井何妨众口尝。xiū huáng yǐ xiè qián rén zhǒng,gān jǐng hé fáng zhòng kǒu cháng。
奔走从来成底事,安居到处漫为乡。bēn zǒu cóng lái chéng dǐ shì,ān jū dào chù màn wèi xiāng。

同迟赋千叶牡丹

苏辙

未换中庭三尺土,漫种数丛千叶花。wèi huàn zhōng tíng sān chǐ tǔ,màn zhǒng shù cóng qiān yè huā。
造物不违遗老意,一枝颇似洛人家。zào wù bù wéi yí lǎo yì,yī zhī pǒ shì luò rén jiā。
名园不放寻芳客,陋巷希闻载酒车。míng yuán bù fàng xún fāng kè,lòu xiàng xī wén zài jiǔ chē。
未忍画瓶修佛供,清樽酌尽试山茶。wèi rěn huà píng xiū fú gōng,qīng zūn zhuó jǐn shì shān chá。

同迟赋春晚

苏辙

池塘春旱欲生尘,一雨能令草木新。chí táng chūn hàn yù shēng chén,yī yǔ néng lìng cǎo mù xīn。
脾病不嫌樱笋薄,廪空偏喜麦禾匀。pí bìng bù xián yīng sǔn báo,lǐn kōng piān xǐ mài hé yún。
白须照水湖光净,渌酒留人鸟哢频。bái xū zhào shuǐ hú guāng jìng,lù jiǔ liú rén niǎo lòng pín。
但恐少年嫌老丑,眼前无复一时人。dàn kǒng shǎo nián xián lǎo chǒu,yǎn qián wú fù yī shí rén。

闻卞氏旧有怪石藏宅中问其遗孙指一废井云尽在是矣井在室中床下尚未能取先作

苏辙

昔人游宦久江湖,怪石嵌空骇里闾。xī rén yóu huàn jiǔ jiāng hú,guài shí qiàn kōng hài lǐ lǘ。
一井深藏缘底事,百年不出待潜夫。yī jǐng shēn cáng yuán dǐ shì,bǎi nián bù chū dài qián fū。
弃捐泥土性仍在,睥睨林亭气渐苏。qì juān ní tǔ xìng réng zài,pì nì lín tíng qì jiàn sū。
微物废兴犹有定,此生穷达谩长吁。wēi wù fèi xīng yóu yǒu dìng,cǐ shēng qióng dá mán zhǎng xū。

仲夏始雷

苏辙

阳气溟蒙九地来,经春涉夏始闻雷。yáng qì míng méng jiǔ dì lái,jīng chūn shè xià shǐ wén léi。
麦禾此去或可望,桃李向来谁使开。mài hé cǐ qù huò kě wàng,táo lǐ xiàng lái shuí shǐ kāi。
号令迍邅人共怪,阴阳颠倒物应猜。hào lìng zhūn zhān rén gòng guài,yīn yáng diān dào wù yīng cāi。
一声震荡虽惊耳,遍地妖氛未易回。yī shēng zhèn dàng suī jīng ěr,biàn dì yāo fēn wèi yì huí。

读旧诗

苏辙

早岁吟哦已有诗,年来七十才全衰。zǎo suì yín ó yǐ yǒu shī,nián lái qī shí cái quán shuāi。
开编一笑恍如梦,闭目徐思定是谁。kāi biān yī xiào huǎng rú mèng,bì mù xú sī dìng shì shuí。
敌手一时无复在,赏音他日更难期。dí shǒu yī shí wú fù zài,shǎng yīn tā rì gèng nán qī。
老人不用多言语,一点空明万法师。lǎo rén bù yòng duō yán yǔ,yī diǎn kōng míng wàn fǎ shī。

服栗

苏辙

老去日添腰脚病,山翁服栗旧传方。lǎo qù rì tiān yāo jiǎo bìng,shān wēng fú lì jiù chuán fāng。
经霜斧刃全金气,插手丹田借火光。jīng shuāng fǔ rèn quán jīn qì,chā shǒu dān tián jiè huǒ guāng。
入口锵鸣初未熟,低头咀噍不容忙。rù kǒu qiāng míng chū wèi shú,dī tóu jǔ jiào bù róng máng。
客来为说晨兴晚,三咽徐收白玉浆。kè lái wèi shuō chén xīng wǎn,sān yàn xú shōu bái yù jiāng。

白菊

苏辙

白菊长先黄菊开,年年九日泛新醅。bái jú zhǎng xiān huáng jú kāi,nián nián jiǔ rì fàn xīn pēi。
犹存古历摽花候,不奈时人信手栽。yóu cún gǔ lì biāo huā hòu,bù nài shí rén xìn shǒu zāi。
得势从教盈九畹,俯眉聊复引三杯。dé shì cóng jiào yíng jiǔ wǎn,fǔ méi liáo fù yǐn sān bēi。
愈风明目须真物,能使神农为尔回。yù fēng míng mù xū zhēn wù,néng shǐ shén nóng wèi ěr huí。

藏菜

苏辙

爨清葵芥充朝膳,岁晚风霜断菜根。cuàn qīng kuí jiè chōng cháo shàn,suì wǎn fēng shuāng duàn cài gēn。
百日园枯未易过,一家口众复何言。bǎi rì yuán kū wèi yì guò,yī jiā kǒu zhòng fù hé yán。
多排瓮盎先忧尽,旋设盘盂未觉烦。duō pái wèng àng xiān yōu jǐn,xuán shè pán yú wèi jué fán。
早晚春风到南圃,侵凌雪色有新萱。zǎo wǎn chūn fēng dào nán pǔ,qīn líng xuě sè yǒu xīn xuān。

十一月一日作

苏辙

昼短图书看不了,夜长鼓角睡难堪。zhòu duǎn tú shū kàn bù le,yè zhǎng gǔ jiǎo shuì nán kān。
老怀骚屑谁为伴,心地空虚成妄谈。lǎo huái sāo xiè shuí wèi bàn,xīn dì kōng xū chéng wàng tán。
酒少不妨邻叟共,病多赖有衲僧谙。jiǔ shǎo bù fáng lín sǒu gòng,bìng duō lài yǒu nà sēng ān。
积阴深厚阳初复,一点灵光勤自参。jī yīn shēn hòu yáng chū fù,yī diǎn líng guāng qín zì cān。