古诗词

二鬼

刘基

忆昔盘古初开天地时,以土为肉石为骨,水为血脉天为皮,昆仑为头颅,江海为胃肠,嵩岳为背膂,其外四岳为四肢。yì xī pán gǔ chū kāi tiān dì shí,yǐ tǔ wèi ròu shí wèi gǔ,shuǐ wèi xuè mài tiān wèi pí,kūn lún wèi tóu lú,jiāng hǎi wèi wèi cháng,sōng yuè wèi bèi lǚ,qí wài sì yuè wèi sì zhī。
四肢百体咸定位,乃以日月为两眼,循环照烛三百六十骨节,八万四千毛窍,勿使淫邪发泄生疮痍。sì zhī bǎi tǐ xián dìng wèi,nǎi yǐ rì yuè wèi liǎng yǎn,xún huán zhào zhú sān bǎi liù shí gǔ jié,bā wàn sì qiān máo qiào,wù shǐ yín xié fā xiè shēng chuāng yí。
两眼相逐走不歇,天帝悯其劳逸不调生病患,申命守以两鬼,名曰结璘与郁仪。liǎng yǎn xiāng zhú zǒu bù xiē,tiān dì mǐn qí láo yì bù diào shēng bìng huàn,shēn mìng shǒu yǐ liǎng guǐ,míng yuē jié lín yǔ yù yí。
郁仪手捉三足老鸦脚,脚踏火轮蟠九螭。yù yí shǒu zhuō sān zú lǎo yā jiǎo,jiǎo tà huǒ lún pán jiǔ chī。
咀嚼五色若木英,身上五色光陆离。jǔ jué wǔ sè ruò mù yīng,shēn shàng wǔ sè guāng lù lí。
朝发旸谷暮金枢,清晨还上扶桑枝。cháo fā yáng gǔ mù jīn shū,qīng chén hái shàng fú sāng zhī。
扬鞭驱龙扶海若,蒸霞沸浪煎鱼龟。yáng biān qū lóng fú hǎi ruò,zhēng xiá fèi làng jiān yú guī。
辉煌焜耀启幽暗,燠煦草木生芳蕤。huī huáng kūn yào qǐ yōu àn,yù xù cǎo mù shēng fāng ruí。
结璘坐在广寒桂树根,漱咽桂露芬柏菲。jié lín zuò zài guǎng hán guì shù gēn,shù yàn guì lù fēn bǎi fēi。
啖服白兔所捣之灵药,跳上蟾蜍背脊骑。dàn fú bái tù suǒ dǎo zhī líng yào,tiào shàng chán chú bèi jí qí。
播光弄影荡云汉,闪奎烁璧葩花摛。bō guāng nòng yǐng dàng yún hàn,shǎn kuí shuò bì pā huā chī。
手摘桂树子,撒入大海中,散与蚌蛤为珠玑。shǒu zhāi guì shù zi,sā rù dà hǎi zhōng,sàn yǔ bàng há wèi zhū jī。
或落岩谷间,化作珣玕琪。huò luò yán gǔ jiān,huà zuò xún gān qí。
人拾得吃者,胸臆生明翚。rén shí dé chī zhě,xiōng yì shēng míng huī。
内外星官各职职,惟有两鬼两眼昼夜长相追。nèi wài xīng guān gè zhí zhí,wéi yǒu liǎng guǐ liǎng yǎn zhòu yè zhǎng xiāng zhuī。
有物来掩犯,两鬼随即挥刀鉟。yǒu wù lái yǎn fàn,liǎng guǐ suí jí huī dāo pī。
禁制虾蟆与老鸦,低头屏气服役使,不敢起意为奸欺。jìn zhì xiā má yǔ lǎo yā,dī tóu píng qì fú yì shǐ,bù gǎn qǐ yì wèi jiān qī。
天帝怜两鬼,暂放两鬼人间娭。tiān dì lián liǎng guǐ,zàn fàng liǎng guǐ rén jiān āi。
一鬼乘白狗,走向织女黄姑矶。yī guǐ chéng bái gǒu,zǒu xiàng zhī nǚ huáng gū jī。
槌河鼓,褰两旗,跳下皇初平牧羊群,烹羊食肉口吻流膏脂。chuí hé gǔ,qiān liǎng qí,tiào xià huáng chū píng mù yáng qún,pēng yáng shí ròu kǒu wěn liú gāo zhī。
却入天台山,呼龙唤虎听指麾。què rù tiān tái shān,hū lóng huàn hǔ tīng zhǐ huī。
东岩凿石取金卯,西岩掘土求琼葳。dōng yán záo shí qǔ jīn mǎo,xī yán jué tǔ qiú qióng wēi。
岩訇洞砉石梁折,惊起五百罗汉半夜拨剌冲天飞。yán hōng dòng huò shí liáng zhé,jīng qǐ wǔ bǎi luó hàn bàn yè bō lá chōng tiān fēi。
一鬼乘白豕,从以青羊青兔赤鼠儿。yī guǐ chéng bái shǐ,cóng yǐ qīng yáng qīng tù chì shǔ ér。
便从阁道出西清,入少微,浴咸池。biàn cóng gé dào chū xī qīng,rù shǎo wēi,yù xián chí。
身骑青田鹤,去采青田芝。shēn qí qīng tián hè,qù cǎi qīng tián zhī。
仙都赤城三十六,洞主骑鸾翳凤来陪随。xiān dōu chì chéng sān shí liù,dòng zhǔ qí luán yì fèng lái péi suí。
神鬼清唱毛女和,长烟袅袅飘熊旗。shén guǐ qīng chàng máo nǚ hé,zhǎng yān niǎo niǎo piāo xióng qí。
蜚廉吹笙虎击筑,罔象出舞奔冯夷。fēi lián chuī shēng hǔ jī zhù,wǎng xiàng chū wǔ bēn féng yí。
两鬼自从天上别,别后道路阻隔,不得相闻知。liǎng guǐ zì cóng tiān shàng bié,bié hòu dào lù zǔ gé,bù dé xiāng wén zhī。
忽闻韩山子,往来说因依。hū wén hán shān zi,wǎng lái shuō yīn yī。
两鬼各借问,始知相去近不远,何得不一相见叙情词。liǎng guǐ gè jiè wèn,shǐ zhī xiāng qù jìn bù yuǎn,hé dé bù yī xiāng jiàn xù qíng cí。
情词不得叙,焉得不相思。qíng cí bù dé xù,yān dé bù xiāng sī。
相思人间五十年,未抵天上五十炊。xiāng sī rén jiān wǔ shí nián,wèi dǐ tiān shàng wǔ shí chuī。
忽然宇宙变差异,六月落雪冰天逵。hū rán yǔ zhòu biàn chà yì,liù yuè luò xuě bīng tiān kuí。
鼋鼍上山作窟穴,蛇头生角角有歧。yuán tuó shàng shān zuò kū xué,shé tóu shēng jiǎo jiǎo yǒu qí。
鳄鱼掉尾斫折巨鳌脚,蓬莱宫倒水没楣。è yú diào wěi zhuó zhé jù áo jiǎo,péng lái gōng dào shuǐ méi méi。
搀枪枉矢争出逞妖怪,或大如瓮盎,或长如蜲蛇。chān qiāng wǎng shǐ zhēng chū chěng yāo guài,huò dà rú wèng àng,huò zhǎng rú wēi shé。
光烁烁,形躨躨。guāng shuò shuò,xíng kuí kuí。
叫鹿豕,呼熊罴。jiào lù shǐ,hū xióng pí。
煽吴回,翔魌魑。shān wú huí,xiáng qī chī。
天帝左右无扶持,蚊虻蚤虱蝇蚋蜞,噆肤咂血图饱肥,扰扰不可挥筋节。tiān dì zuǒ yòu wú fú chí,wén méng zǎo shī yíng ruì qí,zǎn fū zā xuè tú bǎo féi,rǎo rǎo bù kě huī jīn jié。
解折两眼眵,不辨妍与媸。jiě zhé liǎng yǎn chī,bù biàn yán yǔ chī。
两鬼大惕伤,身如受榜笞,便欲相约讨药与天帝医。liǎng guǐ dà tì shāng,shēn rú shòu bǎng chī,biàn yù xiāng yuē tǎo yào yǔ tiān dì yī。
先去两眼翳,使识青黄红白黑。xiān qù liǎng yǎn yì,shǐ shí qīng huáng hóng bái hēi。
便下天潢天一水,洗涤盘古肠胃心肾肝肺脾。biàn xià tiān huáng tiān yī shuǐ,xǐ dí pán gǔ cháng wèi xīn shèn gān fèi pí。
却取女娲所抟黄土块,改换耳目口鼻牙舌眉。què qǔ nǚ wā suǒ tuán huáng tǔ kuài,gǎi huàn ěr mù kǒu bí yá shé méi。
然后请轩辕,邀伏羲、风后、力牧、老龙告泰山稽。rán hòu qǐng xuān yuán,yāo fú xī fēng hòu lì mù lǎo lóng gào tài shān jī。
命鲁般,诏工倕,使丰隆,役黔羸,砺斧凿,具炉锤,取金蓐,收伐材尾箕。mìng lǔ bān,zhào gōng chuí,shǐ fēng lóng,yì qián léi,lì fǔ záo,jù lú chuí,qǔ jīn rù,shōu fá cái wěi jī。
修理南极北极枢,斡运太阴太阳机。xiū lǐ nán jí běi jí shū,wò yùn tài yīn tài yáng jī。
檄召皇地示部署,岳渎神受约天皇墀。xí zhào huáng dì shì bù shǔ,yuè dú shén shòu yuē tiān huáng chí。
生鸟必凤凰,勿生枭与鸱。shēng niǎo bì fèng huáng,wù shēng xiāo yǔ chī。
生兽必麒麟,勿生豺与狸。shēng shòu bì qí lín,wù shēng chái yǔ lí。
生鳞必龙鲤,勿生蛇与?。shēng lín bì lóng lǐ,wù shēng shé yǔ wèi。
生甲必龟贝,勿生蝓与蜞。shēng jiǎ bì guī bèi,wù shēng yú yǔ qí。
生木必松楠,生草必荠葵,勿生钩吻含毒断人肠,勿生枳棘覃利伤人肌。shēng mù bì sōng nán,shēng cǎo bì jì kuí,wù shēng gōu wěn hán dú duàn rén cháng,wù shēng zhǐ jí tán lì shāng rén jī。
螟蝗害禾稼,必绝其蝝蚳。míng huáng hài hé jià,bì jué qí yuán chí。
虎狼妨畜牧,必遏其孕孽。hǔ láng fáng chù mù,bì è qí yùn niè。
启迪天下蠢蠢氓,悉蹈礼义尊父师。qǐ dí tiān xià chǔn chǔn máng,xī dǎo lǐ yì zūn fù shī。
奉事周文公、鲁仲尼、曾子舆、孔子思,启习书易礼乐春秋诗。fèng shì zhōu wén gōng lǔ zhòng ní céng zi yú kǒng zi sī,qǐ xí shū yì lǐ lè chūn qiū shī。
履正直,屏邪欹,引顽嚚,入规矩。lǚ zhèng zhí,píng xié yī,yǐn wán yín,rù guī jǔ。
雍雍熙熙,不冻不饥,避刑远罪趋祥祺。yōng yōng xī xī,bù dòng bù jī,bì xíng yuǎn zuì qū xiáng qí。
谋之不能行,不意天帝错怪恚,谓此是我所当为,眇眇末两鬼,何敢越分生思惟。móu zhī bù néng xíng,bù yì tiān dì cuò guài huì,wèi cǐ shì wǒ suǒ dāng wèi,miǎo miǎo mò liǎng guǐ,hé gǎn yuè fēn shēng sī wéi。
呶呶向喑盲,泄漏造化微。náo náo xiàng yīn máng,xiè lòu zào huà wēi。
急诏飞天神王与我捉此两鬼拘囚之,勿使在人寰做出妖怪奇。jí zhào fēi tiān shén wáng yǔ wǒ zhuō cǐ liǎng guǐ jū qiú zhī,wù shǐ zài rén huán zuò chū yāo guài qí。
飞天神王得天帝诏,立召五百夜叉带金绳将铁网,寻踪逐迹莫放两鬼走逸入崄巇。fēi tiān shén wáng dé tiān dì zhào,lì zhào wǔ bǎi yè chā dài jīn shéng jiāng tiě wǎng,xún zōng zhú jì mò fàng liǎng guǐ zǒu yì rù xiǎn xī。
五百夜叉个个口吐火,搜天刮地走不疲。wǔ bǎi yè chā gè gè kǒu tǔ huǒ,sōu tiān guā dì zǒu bù pí。
吹风放火烈山谷,不问杉柏樗栎兰艾蒿芷蘅茅茨,燔焱熨灼无馀遗。chuī fēng fàng huǒ liè shān gǔ,bù wèn shān bǎi chū lì lán ài hāo zhǐ héng máo cí,fán yàn yùn zhuó wú yú yí。
搜到九万九千九百九十九仞幽谷底,捉住两鬼,眼睛光活如琉璃。sōu dào jiǔ wàn jiǔ qiān jiǔ bǎi jiǔ shí jiǔ rèn yōu gǔ dǐ,zhuō zhù liǎng guǐ,yǎn jīng guāng huó rú liú lí。
养在剑丝铁栅内,衣以文采食以麋。yǎng zài jiàn sī tiě zhà nèi,yī yǐ wén cǎi shí yǐ mí。
莫教突出笼络外,踏折地轴倾天维。mò jiào tū chū lóng luò wài,tà zhé dì zhóu qīng tiān wéi。
两鬼亦自相顾笑,但得不寒不馁长乐无忧悲。liǎng guǐ yì zì xiāng gù xiào,dàn dé bù hán bù něi zhǎng lè wú yōu bēi。
自可等待天帝息怒解猜惑,依旧天上作伴同游戏。zì kě děng dài tiān dì xī nù jiě cāi huò,yī jiù tiān shàng zuò bàn tóng yóu xì。
刘基

刘基

刘基(1311年7月1日-1375年5月16日)字伯温,谥曰文成,元末明初杰出的军事谋略家、政治家、文学家和思想家,明朝开国元勋,汉族,浙江文成南田(原属青田)人,故时人称他刘青田,明洪武三年(1370)封诚意伯,人们又称他刘诚意。武宗正德九年追赠太师,谥号文成,后人又称他刘文成、文成公。他以神机妙算、运筹帷幄著称于世。刘伯温是中国古代的一位传奇人物,至今在中国大陆、港澳台乃至东南亚、日韩等地仍有广泛深厚的民间影响力。 刘基的作品>>

猜您喜欢

耕云诗三首为堵无傲作

刘基

八月白露零,九月筑场圃。bā yuè bái lù líng,jiǔ yuè zhù chǎng pǔ。
稻粱己映遂,梨枣亦盈坞。dào liáng jǐ yìng suì,lí zǎo yì yíng wù。
耕耘幸就毕,一饱谅可取。gēng yún xìng jiù bì,yī bǎo liàng kě qǔ。
斗酒烹黄鸡,殷勤会田父。dòu jiǔ pēng huáng jī,yīn qín huì tián fù。
但愿守令贤,邑里得按堵。dàn yuàn shǒu lìng xián,yì lǐ dé àn dǔ。
无事苟安居,明朝复相聚。wú shì gǒu ān jū,míng cháo fù xiāng jù。

耕云诗三首为堵无傲作

刘基

朝耕原上云,暮宿云间屋。cháo gēng yuán shàng yún,mù sù yún jiān wū。
云来动丹霄,云去澄翠麓。yún lái dòng dān xiāo,yún qù chéng cuì lù。
坐看云变化,卧见云起伏。zuò kàn yún biàn huà,wò jiàn yún qǐ fú。
斯须不可期,飘忽鸟过目。sī xū bù kě qī,piāo hū niǎo guò mù。
濯足临寒泉,息景荫嘉木。zhuó zú lín hán quán,xī jǐng yīn jiā mù。
饭蔬勿云恶,无忧胜梁肉。fàn shū wù yún è,wú yōu shèng liáng ròu。
长歌招隐诗,清风满空谷。zhǎng gē zhāo yǐn shī,qīng fēng mǎn kōng gǔ。

在永嘉作

刘基

高屋集飞雨,萧条生早寒。gāo wū jí fēi yǔ,xiāo tiáo shēng zǎo hán。
我来复几时?明月缺巳团。wǒ lái fù jǐ shí?míng yuè quē sì tuán。
浮云蔽青天,山川杳漫漫。fú yún bì qīng tiān,shān chuān yǎo màn màn。
狐狸啸悲风,鲸鲵喷重澜。hú lí xiào bēi fēng,jīng ní pēn zhòng lán。
孤雁号南飞,音声悽以酸。gū yàn hào nán fēi,yīn shēng qī yǐ suān。
顾瞻望桑梓,慷慨起长叹。gù zhān wàng sāng zǐ,kāng kǎi qǐ zhǎng tàn。
愿欲凌风翔,惜哉无羽翰。yuàn yù líng fēng xiáng,xī zāi wú yǔ hàn。
中夜百感生,展转不遑安。zhōng yè bǎi gǎn shēng,zhǎn zhuǎn bù huáng ān。
枯荷响西池,槁叶鸣林端。kū hé xiǎng xī chí,gǎo yè míng lín duān。
寥寥天宇空,冉冉时节阑。liáo liáo tiān yǔ kōng,rǎn rǎn shí jié lán。
举俗爱文身,谁识章甫冠?河流未到海,平陆皆惊湍。jǔ sú ài wén shēn,shuí shí zhāng fǔ guān?hé liú wèi dào hǎi,píng lù jiē jīng tuān。
旗帜满山泽,呜呼行路难。qí zhì mǎn shān zé,wū hū xíng lù nán。

蟾室诗为台州栖霞观道士作

刘基

蟾是虾蟆精,谁令居月宫。chán shì xiā má jīng,shuí lìng jū yuè gōng。
凄其羁旅身,竟作蚀月虫。qī qí jī lǚ shēn,jìng zuò shí yuè chóng。
我心有灵丹,光与日月同。wǒ xīn yǒu líng dān,guāng yǔ rì yuè tóng。
子能精鍊之,可发天地蒙。zi néng jīng liàn zhī,kě fā tiān dì méng。
照灼六合外,安事一室中。zhào zhuó liù hé wài,ān shì yī shì zhōng。
哀哉爬沙辈,局促栖樊笼。āi zāi pá shā bèi,jú cù qī fán lóng。

登卧龙山写怀二十八韵

刘基

暮春寺雨馀,原野皆秀色。mù chūn sì yǔ yú,yuán yě jiē xiù sè。
流云暧芳甸,惠风畅轻翼。liú yún ài fāng diān,huì fēng chàng qīng yì。
公崇冈低垂,崇冈缅登陟。gōng chóng gāng dī chuí,chóng gāng miǎn dēng zhì。
山川纠纷错,疆畎互纡直。shān chuān jiū fēn cuò,jiāng quǎn hù yū zhí。
凄凉神禹穴,偪反句践国。qī liáng shén yǔ xué,bī fǎn jù jiàn guó。
玉简閟玄缄,铜牛启雄德。yù jiǎn bì xuán jiān,tóng niú qǐ xióng dé。
霸气浩江河,王风散荆棘。bà qì hào jiāng hé,wáng fēng sàn jīng jí。
感今情轸郁,怀古心怆恻。gǎn jīn qíng zhěn yù,huái gǔ xīn chuàng cè。
东溟尚波涛,中原未耕织。dōng míng shàng bō tāo,zhōng yuán wèi gēng zhī。
无能事萧曹,妄意追契稷。wú néng shì xiāo cáo,wàng yì zhuī qì jì。
蹇产魂屡迁,逶迟足犹侧。jiǎn chǎn hún lǚ qiān,wēi chí zú yóu cè。
良辰复几何,白日忽中昃。liáng chén fù jǐ hé,bái rì hū zhōng zè。
周流睨圆方,俯仰观动植。zhōu liú nì yuán fāng,fǔ yǎng guān dòng zhí。
有水必趋东,无星不拱北。yǒu shuǐ bì qū dōng,wú xīng bù gǒng běi。
宗社固神灵,至尊实恭默。zōng shè gù shén líng,zhì zūn shí gōng mò。
殷王伐鬼方,尚期三年克。yīn wáng fá guǐ fāng,shàng qī sān nián kè。
苗顽负险阻,终竟膺窜殛。miáo wán fù xiǎn zǔ,zhōng jìng yīng cuàn jí。
天戈向无前,况乃诛鬼蜮。tiān gē xiàng wú qián,kuàng nǎi zhū guǐ yù。
窃闻海滨民,决眦疾狂慝。qiè wén hǎi bīn mín,jué zì jí kuáng tè。
荷殳思一奋,所惧官未识。hé shū sī yī fèn,suǒ jù guān wèi shí。
朝廷鉴往辙,中道诛贪愎。cháo tíng jiàn wǎng zhé,zhōng dào zhū tān bì。
主将敦书诗,志士愿尽力。zhǔ jiāng dūn shū shī,zhì shì yuàn jǐn lì。
诸公总英俊,矫矫百夫特。zhū gōng zǒng yīng jùn,jiǎo jiǎo bǎi fū tè。
愚生谅疏拙,千虑冀一得。yú shēng liàng shū zhuō,qiān lǜ jì yī dé。
农人奉壶浆,迟尔殄蟊贼。nóng rén fèng hú jiāng,chí ěr tiǎn máo zéi。
采薇戒怀归,伐檀惭素食。cǎi wēi jiè huái guī,fá tán cán sù shí。
白云在青天,可望不可即。bái yún zài qīng tiān,kě wàng bù kě jí。
浩歌梁甫吟,忧来凭胸臆。hào gē liáng fǔ yín,yōu lái píng xiōng yì。

立夏日有感

刘基

朝且天宇清,逍遥步庭除。cháo qiě tiān yǔ qīng,xiāo yáo bù tíng chú。
温风自远至,绿树嘉有馀。wēn fēng zì yuǎn zhì,lǜ shù jiā yǒu yú。
登高展遐眺,万象各以舒。dēng gāo zhǎn xiá tiào,wàn xiàng gè yǐ shū。
念此客行久,感彼时节徂。niàn cǐ kè xíng jiǔ,gǎn bǐ shí jié cú。
退食耻尸素,进思愧庸驽。tuì shí chǐ shī sù,jìn sī kuì yōng nú。
仰视日月高,俯察川原纡。yǎng shì rì yuè gāo,fǔ chá chuān yuán yū。
愿欲凌风翔,周流观六虚。yuàn yù líng fēng xiáng,zhōu liú guān liù xū。
天路修且阻,惜无奇肱车。tiān lù xiū qiě zǔ,xī wú qí gōng chē。
倚松玩悬萝,藉茅想连茹。yǐ sōng wán xuán luó,jí máo xiǎng lián rú。
公叔实尚贤,宁武不能愚。gōng shū shí shàng xián,níng wǔ bù néng yú。
何当脱尘鞅,归卧园田居。hé dāng tuō chén yāng,guī wò yuán tián jū。

癸巳正月在杭州作四首

刘基

春阳动万物,众草昔巳抽。chūn yáng dòng wàn wù,zhòng cǎo xī sì chōu。
嘤鸣亦和悦,我何独怀忧。yīng míng yì hé yuè,wǒ hé dú huái yōu。
鲸鲵未菹醢,豺狼满山丘。jīng ní wèi jū hǎi,chái láng mǎn shān qiū。
凤凰窜荆棘,乌鸢自相求。fèng huáng cuàn jīng jí,wū yuān zì xiāng qiú。
浮云蔽苍穹,天路阻且修。fú yún bì cāng qióng,tiān lù zǔ qiě xiū。
风沙日暮起,铩羽安所投。fēng shā rì mù qǐ,shā yǔ ān suǒ tóu。
悲来怛中怀,泣涕纵横流。bēi lái dá zhōng huái,qì tì zòng héng liú。

癸巳正月在杭州作四首

刘基

江城阴气凝,积雨春凄凉。jiāng chéng yīn qì níng,jī yǔ chūn qī liáng。
出门何所见,但见瓦砾场。chū mén hé suǒ jiàn,dàn jiàn wǎ lì chǎng。
新庐各有主,店舍亦巳张。xīn lú gè yǒu zhǔ,diàn shě yì sì zhāng。
市人半荷戈,使客尽戎装。shì rén bàn hé gē,shǐ kè jǐn róng zhuāng。
回首旧游地,惨淡寒烟黄。huí shǒu jiù yóu dì,cǎn dàn hán yān huáng。
怅焉念所思,恻怆心中伤。chàng yān niàn suǒ sī,cè chuàng xīn zhōng shāng。

癸巳正月在杭州作四首

刘基

徘徊西湖上,怆悢有所思。pái huái xī hú shàng,chuàng liàng yǒu suǒ sī。
所思不可见,涕泪下沾衣。suǒ sī bù kě jiàn,tì lèi xià zhān yī。
死生一瞬息,逝者安可追。sǐ shēng yī shùn xī,shì zhě ān kě zhuī。
狼曋信君子,李陵非男儿。láng shěn xìn jūn zi,lǐ líng fēi nán ér。

癸巳正月在杭州作四首

刘基

锻铁当用椎,析薪当用斧。duàn tiě dāng yòng chuí,xī xīn dāng yòng fǔ。
拔蓼而植荼,去辛还得苦。bá liǎo ér zhí tú,qù xīn hái dé kǔ。
峨峨九阳门,卫以豹与虎。é é jiǔ yáng mén,wèi yǐ bào yǔ hǔ。
微微蝼蚁忱,郁郁不得吐。wēi wēi lóu yǐ chén,yù yù bù dé tǔ。

赠柯遂卿一首

刘基

雷霆蛰神威,妖蜃跃海滨。léi tíng zhé shén wēi,yāo shèn yuè hǎi bīn。
将军战败死,玉帐空无人。jiāng jūn zhàn bài sǐ,yù zhàng kōng wú rén。
腥涎之所被,蛭螾皆蛇鳞。xīng xián zhī suǒ bèi,zhì yǐn jiē shé lín。
天弧不张弦,民情曷由申。tiān hú bù zhāng xián,mín qíng hé yóu shēn。
县讲亦令典,奉行在明仁。xiàn jiǎng yì lìng diǎn,fèng xíng zài míng rén。
谁令奸宄徒,并缘逞顽嚚。shuí lìng jiān guǐ tú,bìng yuán chěng wán yín。
俄然齿发躯,化作豺狼身。é rán chǐ fā qū,huà zuò chái láng shēn。
剽金既无畏,况复枉平民。piāo jīn jì wú wèi,kuàng fù wǎng píng mín。
壮哉柯夫子,义气冲九旻。zhuàng zāi kē fū zi,yì qì chōng jiǔ mín。
曳裾公府门,抗论回星辰。yè jū gōng fǔ mén,kàng lùn huí xīng chén。
坐令霜雪间,朽骨生阳春。zuò lìng shuāng xuě jiān,xiǔ gǔ shēng yáng chūn。
晲视夸毗儿,精魂散飞尘。nǐ shì kuā pí ér,jīng hún sàn fēi chén。
我忽耳闻之,肝胆张轮囷。wǒ hū ěr wén zhī,gān dǎn zhāng lún qūn。
安得似卿辈,落落千百人。ān dé shì qīng bèi,luò luò qiān bǎi rén。
出应休明时,翊赞皋陶臣。chū yīng xiū míng shí,yì zàn gāo táo chén。
旌别鸾与枭,再使权衡均。jīng bié luán yǔ xiāo,zài shǐ quán héng jūn。
上天意茫茫,感叹空悲辛!shàng tiān yì máng máng,gǎn tàn kōng bēi xīn!

赠周宗道六十四韵

刘基

天弓拨其弦,平地跃虎狼。tiān gōng bō qí xián,píng dì yuè hǔ láng。
腥风扇九泽,浊雾干太阳。xīng fēng shàn jiǔ zé,zhuó wù gàn tài yáng。
琐琐蚊与虻,亦沸如蜩螗。suǒ suǒ wén yǔ méng,yì fèi rú tiáo táng。
帝阍隔蓬莱,弱水不可航。dì hūn gé péng lái,ruò shuǐ bù kě háng。
蝼蚁有微忱,抑塞无由扬。lóu yǐ yǒu wēi chén,yì sāi wú yóu yáng。
遥遥草茅臣,怒切忠愤肠。yáo yáo cǎo máo chén,nù qiè zhōng fèn cháng。
披衣款军门,披腹陈否臧。pī yī kuǎn jūn mén,pī fù chén fǒu zāng。
曰走居海隅,诗书传世芳。yuē zǒu jū hǎi yú,shī shū chuán shì fāng。
感荷帝王恩,禄食厕朝行。gǎn hé dì wáng ēn,lù shí cè cháo xíng。
走身非己躯,安得缄其肮。zǒu shēn fēi jǐ qū,ān dé jiān qí āng。
走有目击事,敢布之庙堂。zǒu yǒu mù jī shì,gǎn bù zhī miào táng。
永嘉浙名郡,有州曰平阳。yǒng jiā zhè míng jùn,yǒu zhōu yuē píng yáng。
面海负山林,实维瓯闽彊。miàn hǎi fù shān lín,shí wéi ōu mǐn jiàng。
闽寇不到瓯,倚兹为保障。mǐn kòu bù dào ōu,yǐ zī wèi bǎo zhàng。
官司职防虞,当念怀善良。guān sī zhí fáng yú,dāng niàn huái shàn liáng。
用民作手足,爱抚勿害伤。yòng mín zuò shǒu zú,ài fǔ wù hài shāng。
所以获众心,即此是仞墙。suǒ yǐ huò zhòng xīn,jí cǐ shì rèn qiáng。
柰何纵毒淫,反肆其贪攘。nài hé zòng dú yín,fǎn sì qí tān rǎng。
破廪取菽粟,夷垣劫牛羊。pò lǐn qǔ shū sù,yí yuán jié niú yáng。
朝出系空橐,暮归荷丰囊。cháo chū xì kōng tuó,mù guī hé fēng náng。
丁男跳上山,妻女不得将。dīng nán tiào shàng shān,qī nǚ bù dé jiāng。
稍或违所求,便以贼见戕。shāo huò wéi suǒ qiú,biàn yǐ zéi jiàn qiāng。
负屈无处诉,哀号动穹苍。fù qū wú chù sù,āi hào dòng qióng cāng。
斩木为戈矛,染红作巾裳。zhǎn mù wèi gē máo,rǎn hóng zuò jīn shang。
鸣锣撼岩谷,聚众守村乡。míng luó hàn yán gǔ,jù zhòng shǒu cūn xiāng。
官司大惊怕,弃鼓撇旗鎗。guān sī dà jīng pà,qì gǔ piē qí qiāng。
窜伏草莽间,股慄面玄黄。cuàn fú cǎo mǎng jiān,gǔ lì miàn xuán huáng。
窥伺不见人,喘汗走伥伥。kuī cì bù jiàn rén,chuǎn hàn zǒu chāng chāng。
可中得火伴,约束归营场。kě zhōng dé huǒ bàn,yuē shù guī yíng chǎng。
顺途劫寡弱,又各夸身彊。shùn tú jié guǎ ruò,yòu gè kuā shēn jiàng。
将吏悉有献,欢喜赐酒觞。jiāng lì xī yǒu xiàn,huān xǐ cì jiǔ shāng。
杀贼不计数,从横书荐章。shā zéi bù jì shù,cóng héng shū jiàn zhāng。
民情大不甘,怨气结肾肠。mín qíng dà bù gān,yuàn qì jié shèn cháng。
遂令父子恩,化作虿与蝗。suì lìng fù zi ēn,huà zuò chài yǔ huáng。
恨不斩官头,剔骨取肉尝。hèn bù zhǎn guān tóu,tī gǔ qǔ ròu cháng。
累累野田中,拜泣祷天皇。lèi lèi yě tián zhōng,bài qì dǎo tiān huáng。
愿得贤宰相,飞笺奏岩廊。yuàn dé xián zǎi xiāng,fēi jiān zòu yán láng。
先封尚方剑,按法诛奸赃。xiān fēng shàng fāng jiàn,àn fǎ zhū jiān zāng。
择用忠荩臣,俾之提纪纲。zé yòng zhōng jìn chén,bǐ zhī tí jì gāng。
弯弧落鸱枭,薙棘出凤凰。wān hú luò chī xiāo,tì jí chū fèng huáng。
尚可存孑遗,耕稼纳官仓。shàng kě cún jié yí,gēng jià nà guān cāng。
失今不早计,如水决堤防。shī jīn bù zǎo jì,rú shuǐ jué dī fáng。
而后事堙筑,劳费何可当。ér hòu shì yīn zhù,láo fèi hé kě dāng。
走闻疽初生,灼艾最为良。zǒu wén jū chū shēng,zhuó ài zuì wèi liáng。
焮成施剜割,所忧动膏肓。xìn chéng shī wān gē,suǒ yōu dòng gāo huāng。
边戎大重寄,得人则金汤。biān róng dà zhòng jì,dé rén zé jīn tāng。
龚遂到渤海,盗贼还农桑。gōng suì dào bó hǎi,dào zéi hái nóng sāng。
张纲入广陵,健儿跪如羊。zhāng gāng rù guǎng líng,jiàn ér guì rú yáng。
苟能任仁智,勿使憸邪妨。gǒu néng rèn rén zhì,wù shǐ xiān xié fáng。
孟门虽崄艰,可使成康庄。mèng mén suī xiǎn jiān,kě shǐ chéng kāng zhuāng。
走非慕爵赏,自鬻求荐扬。zǒu fēi mù jué shǎng,zì yù qiú jiàn yáng。
痛惜休明时,消患无其方。tòng xī xiū míng shí,xiāo huàn wú qí fāng。
又不忍乡里,鞠为狐兔场。yòu bù rěn xiāng lǐ,jū wèi hú tù chǎng。
陈词未及终,涕泣下滂滂。chén cí wèi jí zhōng,tì qì xià pāng pāng。
旁观发上指,侧听心中伤。páng guān fā shàng zhǐ,cè tīng xīn zhōng shāng。
天路阻且修,不得羽翼翔。tiān lù zǔ qiě xiū,bù dé yǔ yì xiáng。
可怜涸辙鱼,待汲西江长。kě lián hé zhé yú,dài jí xī jiāng zhǎng。
况有蛟与虬,磨牙塞川梁。kuàng yǒu jiāo yǔ qiú,mó yá sāi chuān liáng。
旄丘靡与同,载驰徒慨慷。máo qiū mí yǔ tóng,zài chí tú kǎi kāng。
严冬积玄阴,天色惨以凉。yán dōng jī xuán yīn,tiān sè cǎn yǐ liáng。
众鸟各自飞,孤鸾独彷徨。zhòng niǎo gè zì fēi,gū luán dú páng huáng。
冥冥丽山云,木叶殷清霜。míng míng lì shān yún,mù yè yīn qīng shuāng。
子去慎所过,我亦行归藏。zi qù shèn suǒ guò,wǒ yì xíng guī cáng。

遣怀

刘基

鸿鹄会高风,拂翼凌云霓。hóng gǔ huì gāo fēng,fú yì líng yún ní。
蛟龙不得水,葺鳞困涂泥。jiāo lóng bù dé shuǐ,qì lín kùn tú ní。
惟昔望诸君,一战举彊齐。wéi xī wàng zhū jūn,yī zhàn jǔ jiàng qí。
秦穆伯西戎,能用百里奚。qín mù bó xī róng,néng yòng bǎi lǐ xī。
传说筑商岩,太公钓磻溪。chuán shuō zhù shāng yán,tài gōng diào pán xī。
韩信寄食饮,孔明躬耕犁。hán xìn jì shí yǐn,kǒng míng gōng gēng lí。
立贤苟无方,曷问鹜与鹥。lì xián gǒu wú fāng,hé wèn wù yǔ yī。
驱车上太行,峻极不可跻。qū chē shàng tài xíng,jùn jí bù kě jī。
重云蔽层岑,流潦绝荒蹊。zhòng yún bì céng cén,liú lǎo jué huāng qī。
豺狼当我嗥,魑魅向我啼。chái láng dāng wǒ háo,chī mèi xiàng wǒ tí。
顾瞻望九州,欲去惑东西。gù zhān wàng jiǔ zhōu,yù qù huò dōng xī。
嘉谷委蔓草,良田养蒿藜。jiā gǔ wěi màn cǎo,liáng tián yǎng hāo lí。
乘黄避跛鳖,狐貉骄虎貔。chéng huáng bì bǒ biē,hú háo jiāo hǔ pí。
谁言纵壑鱼,竟为触藩羝。shuí yán zòng hè yú,jìng wèi chù fān dī。
长夜起啸叹,邪气凭我脐。zhǎng yè qǐ xiào tàn,xié qì píng wǒ qí。
梦登舜苍梧,遥望禹会稽。mèng dēng shùn cāng wú,yáo wàng yǔ huì jī。
援琴奏将归,日暮增惨悽。yuán qín zòu jiāng guī,rì mù zēng cǎn qī。
盲飙正滃勃,孤凤将安栖。máng biāo zhèng wēng bó,gū fèng jiāng ān qī。

三月八日偕徐成中杨澄源李子庚吴溥泉董朝宗黄中立程邦民汤仲谋王文明游南镇得禽字

刘基

积雨霁芳甸,凯风来远林。jī yǔ jì fāng diān,kǎi fēng lái yuǎn lín。
逍遥出郊郭,徙倚散烦襟。xiāo yáo chū jiāo guō,xǐ yǐ sàn fán jīn。
桂棹荡清涟,长裾曳轻阴。guì zhào dàng qīng lián,zhǎng jū yè qīng yīn。
肆览夏王陵,流观秦帝岑。sì lǎn xià wáng líng,liú guān qín dì cén。
黄熊安所之,荒楚自萧森。huáng xióng ān suǒ zhī,huāng chǔ zì xiāo sēn。
仰玩卉木荣,俯聆泉石音。yǎng wán huì mù róng,fǔ líng quán shí yīn。
洋洋潭底鱼,喈喈枝上禽。yáng yáng tán dǐ yú,jiē jiē zhī shàng qín。
昭融见天德,滉瀁怡人心。zhāo róng jiàn tiān dé,huàng yàng yí rén xīn。
况有文彦友,温恭比瑶琳。kuàng yǒu wén yàn yǒu,wēn gōng bǐ yáo lín。
献酬礼不愆,咏歌思弥深。xiàn chóu lǐ bù qiān,yǒng gē sī mí shēn。
良辰岂易得,嘉会难屡寻。liáng chén qǐ yì dé,jiā huì nán lǚ xún。
愿作胶与漆,无为商与参。yuàn zuò jiāo yǔ qī,wú wèi shāng yǔ cān。
殷勤属此章,冀以代兼金。yīn qín shǔ cǐ zhāng,jì yǐ dài jiān jīn。

送马生游京师

刘基

东山夜雨急,鉴湖春水深。dōng shān yè yǔ jí,jiàn hú chūn shuǐ shēn。
之子远于迈,祖帐清江浔。zhī zi yuǎn yú mài,zǔ zhàng qīng jiāng xún。
白日映兰皋,青烟起松岑。bái rì yìng lán gāo,qīng yān qǐ sōng cén。
艳舞激回风,长歌袅哀音。yàn wǔ jī huí fēng,zhǎng gē niǎo āi yīn。
何以慰离怀,入珍盈釜鬵。hé yǐ wèi lí huái,rù zhēn yíng fǔ qín。
何以将素情,赠言比瑶琳。hé yǐ jiāng sù qíng,zèng yán bǐ yáo lín。
京畿佳丽地,多士纷如林。jīng jī jiā lì dì,duō shì fēn rú lín。
构厦徯檀楠,去疾须苓参。gòu shà xī tán nán,qù jí xū líng cān。
殷勤治安策,悃款大宝箴。yīn qín zhì ān cè,kǔn kuǎn dà bǎo zhēn。
敷陈草茅情,启迪帝王心。fū chén cǎo máo qíng,qǐ dí dì wáng xīn。
斯人邈永矣,继之在于今。sī rén miǎo yǒng yǐ,jì zhī zài yú jīn。
勿羡苏季子,自侈多黄金。wù xiàn sū jì zi,zì chǐ duō huáng jīn。