古诗词

北上感怀

刘基

倦鸟思一枝,枥马志千里。juàn niǎo sī yī zhī,lì mǎ zhì qiān lǐ。
营营劳生心,出入靡定止。yíng yíng láo shēng xīn,chū rù mí dìng zhǐ。
伊余朽钝材,懒拙更无比。yī yú xiǔ dùn cái,lǎn zhuō gèng wú bǐ。
才疏乏世用,嗜僻惟书史。cái shū fá shì yòng,shì pì wéi shū shǐ。
虽非济时具,颇识素餐耻。suī fēi jì shí jù,pǒ shí sù cān chǐ。
既怀黎民忧,妄意古人企。jì huái lí mín yōu,wàng yì gǔ rén qǐ。
宁知乖圆方,举足辄伤趾。níng zhī guāi yuán fāng,jǔ zú zhé shāng zhǐ。
尘埃百病侵,贫窭万感累。chén āi bǎi bìng qīn,pín jù wàn gǎn lèi。
艰难幸息肩,迟莫窃所喜。jiān nán xìng xī jiān,chí mò qiè suǒ xǐ。
明时登骥騄,驽马但垂耳。míng shí dēng jì lù,nú mǎ dàn chuí ěr。
自非冀北姿,莫羡追风驶。zì fēi jì běi zī,mò xiàn zhuī fēng shǐ。
便欲解衣冠,躬耕向桑梓。biàn yù jiě yī guān,gōng gēng xiàng sāng zǐ。
终怀葵藿恋,不慕沮溺诡。zhōng huái kuí huò liàn,bù mù jǔ nì guǐ。
潜阳动原隰,白日暧兰芷。qián yáng dòng yuán xí,bái rì ài lán zhǐ。
埘鸡戒晨鸣,客子驾行李。shí jī jiè chén míng,kè zi jià xíng lǐ。
萦纡越巘崿,浩荡涉风水。yíng yū yuè yǎn è,hào dàng shè fēng shuǐ。
淹留具区北,信宿沧江圯。yān liú jù qū běi,xìn sù cāng jiāng yí。
维时连年歉,道路多流徙。wéi shí lián nián qiàn,dào lù duō liú xǐ。
官司职抚字,黔首皆赤子。guān sī zhí fǔ zì,qián shǒu jiē chì zi。
陈红太仓米,丰年所储偫。chén hóng tài cāng mǐ,fēng nián suǒ chǔ zhì。
为民备乏困,朝廷岂私此。wèi mín bèi fá kùn,cháo tíng qǐ sī cǐ。
推馀补不足,兹实王政始。tuī yú bǔ bù zú,zī shí wáng zhèng shǐ。
臣子宜奉承,天威不违咫。chén zi yí fèng chéng,tiān wēi bù wéi zhǐ。
柰何簿书曹,暴慢蔑至理。nài hé bù shū cáo,bào màn miè zhì lǐ。
苟云出纳吝,当闵觳觫死。gǒu yún chū nà lìn,dāng mǐn hú sù sǐ。
呜呼草莽露,惨恻沟渎委。wū hū cǎo mǎng lù,cǎn cè gōu dú wěi。
闻之犹鼻酸,见者宜颡泚。wén zhī yóu bí suān,jiàn zhě yí sǎng cǐ。
逾淮入大河,凄凉更难视。yú huái rù dà hé,qī liáng gèng nán shì。
黄沙渺茫茫,白骨积荒藟。huáng shā miǎo máng máng,bái gǔ jī huāng lěi。
哀哉耕食场,尽作狐兔垒。āi zāi gēng shí chǎng,jǐn zuò hú tù lěi。
太平戢干戈,景物未应尔。tài píng jí gàn gē,jǐng wù wèi yīng ěr。
意者斯人徒,纵欲扰天纪。yì zhě sī rén tú,zòng yù rǎo tiān jì。
鬼神赫震怒,咎戾良有以。guǐ shén hè zhèn nù,jiù lì liáng yǒu yǐ。
去年人食人,不识弟与姊。qù nián rén shí rén,bù shí dì yǔ zǐ。
至今盗贼辈,啸聚如蜂蚁。zhì jīn dào zéi bèi,xiào jù rú fēng yǐ。
长戈耀白雪,健马突封豕。zhǎng gē yào bái xuě,jiàn mǎ tū fēng shǐ。
岂惟横山泽,巳敢剽城市。qǐ wéi héng shān zé,sì gǎn piāo chéng shì。
途行绝稀少,空车但墙倚。tú xíng jué xī shǎo,kōng chē dàn qiáng yǐ。
身行须结集,一寐四五起。shēn xíng xū jié jí,yī mèi sì wǔ qǐ。
牧民岂无人,司寇亦有氏。mù mín qǐ wú rén,sī kòu yì yǒu shì。
阵车不驱驰,大田无耒耜。zhèn chē bù qū chí,dà tián wú lěi sì。
邦家禄食恩,岂为臣奉己。bāng jiā lù shí ēn,qǐ wèi chén fèng jǐ。
山东古要地,燕赵犹唇齿。shān dōng gǔ yào dì,yàn zhào yóu chún chǐ。
况兹南北冲,津梁通远迩。kuàng zī nán běi chōng,jīn liáng tōng yuǎn ěr。
属当全盛时,四海同一轨。shǔ dāng quán shèng shí,sì hǎi tóng yī guǐ。
庙堂多稷契,振举无遗弛。miào táng duō jì qì,zhèn jǔ wú yí chí。
勿云疥癣微,不足成疮痏。wù yún jiè xuǎn wēi,bù zú chéng chuāng wěi。
滔天起滥觞,炎冈发星炬。tāo tiān qǐ làn shāng,yán gāng fā xīng jù。
虞朝有分北,汉庭烦直指。yú cháo yǒu fēn běi,hàn tíng fán zhí zhǐ。
农夫植嘉谷,所务诛稂秕。nóng fū zhí jiā gǔ,suǒ wù zhū láng bǐ。
耕耘苟失时,雨露空沾洒。gēng yún gǒu shī shí,yǔ lù kōng zhān sǎ。
威怀岂异任,守令职非痹。wēi huái qǐ yì rèn,shǒu lìng zhí fēi bì。
端能慎黜陟,此辈何足弭。duān néng shèn chù zhì,cǐ bèi hé zú mǐ。
故乡隔山川,前途塞荆枳。gù xiāng gé shān chuān,qián tú sāi jīng zhǐ。
青徐气萧索,河济俱泥滓。qīng xú qì xiāo suǒ,hé jì jù ní zǐ。
痛哭贾生狂,长叹漆室悝。tòng kū jiǎ shēng kuáng,zhǎng tàn qī shì kuī。
何当天门开,清问逮下俚。hé dāng tiān mén kāi,qīng wèn dǎi xià lǐ。
刘基

刘基

刘基(1311年7月1日-1375年5月16日)字伯温,谥曰文成,元末明初杰出的军事谋略家、政治家、文学家和思想家,明朝开国元勋,汉族,浙江文成南田(原属青田)人,故时人称他刘青田,明洪武三年(1370)封诚意伯,人们又称他刘诚意。武宗正德九年追赠太师,谥号文成,后人又称他刘文成、文成公。他以神机妙算、运筹帷幄著称于世。刘伯温是中国古代的一位传奇人物,至今在中国大陆、港澳台乃至东南亚、日韩等地仍有广泛深厚的民间影响力。 刘基的作品>>

猜您喜欢

宿蜡烛庵俊上人房

刘基

城外春江动客愁,江边细草绿悠悠。chéng wài chūn jiāng dòng kè chóu,jiāng biān xì cǎo lǜ yōu yōu。
还将短发临岐路,畏向东风忆旧游。hái jiāng duǎn fā lín qí lù,wèi xiàng dōng fēng yì jiù yóu。
斜日远天归雁急,薄寒孤馆落花稠。xié rì yuǎn tiān guī yàn jí,báo hán gū guǎn luò huā chóu。
青灯不放还乡梦,一夜肠回一万周。qīng dēng bù fàng hái xiāng mèng,yī yè cháng huí yī wàn zhōu。

二月七日夜泊许村遇雨

刘基

漫喜晴天出北门,还愁急雨送黄昏。màn xǐ qíng tiān chū běi mén,hái chóu jí yǔ sòng huáng hūn。
山风度水喧林麓,野树翻云动石根。shān fēng dù shuǐ xuān lín lù,yě shù fān yún dòng shí gēn。
宿麦巳随江草烂,新泉休共井泥浑。sù mài sì suí jiāng cǎo làn,xīn quán xiū gòng jǐng ní hún。
鱼龙浩漫沧溟阔,泽畔谁招楚客魂。yú lóng hào màn cāng míng kuò,zé pàn shuí zhāo chǔ kè hún。

嘉兴寄王昌言学正

刘基

去年相别雁来初,今日相思柳拂渠。qù nián xiāng bié yàn lái chū,jīn rì xiāng sī liǔ fú qú。
对酒放歌难再得,登高作赋近何如。duì jiǔ fàng gē nán zài dé,dēng gāo zuò fù jìn hé rú。
黄华烨烨轻烟里,碧草油油小雨馀。huáng huá yè yè qīng yān lǐ,bì cǎo yóu yóu xiǎo yǔ yú。
欲棹扁舟寻逸少,为愁妨写换鹅书。yù zhào biǎn zhōu xún yì shǎo,wèi chóu fáng xiě huàn é shū。

寄台郎张质夫

刘基

春愁忽得故人书,喜极成悲泪满裾。chūn chóu hū dé gù rén shū,xǐ jí chéng bēi lèi mǎn jū。
冀野驽骀虚伯乐,鲁门钟鼓骇爰居。jì yě nú dài xū bó lè,lǔ mén zhōng gǔ hài yuán jū。
全家荡析饥寒切,病骨支离志虑疏。quán jiā dàng xī jī hán qiè,bìng gǔ zhī lí zhì lǜ shū。
敢以浮名误知己,缄辞写意愧何如。gǎn yǐ fú míng wù zhī jǐ,jiān cí xiě yì kuì hé rú。

水西寺东楼晓起闻莺

刘基

日上高城柳影齐,风轩临水看莺啼。rì shàng gāo chéng liǔ yǐng qí,fēng xuān lín shuǐ kàn yīng tí。
初来木杪鸣相应,稍入花间听却迷。chū lái mù miǎo míng xiāng yīng,shāo rù huā jiān tīng què mí。
芳草自深句践国,行人犹隔御儿溪。fāng cǎo zì shēn jù jiàn guó,xíng rén yóu gé yù ér xī。
思家每恨无轻翼,可对莺华不憯悽。sī jiā měi hèn wú qīng yì,kě duì yīng huá bù cǎn qī。

感怀二首

刘基

新晴杨柳散春丝,长路行人有所思。xīn qíng yáng liǔ sàn chūn sī,zhǎng lù xíng rén yǒu suǒ sī。
愁上容颜青镜识,寒生亭馆落花知。chóu shàng róng yán qīng jìng shí,hán shēng tíng guǎn luò huā zhī。
高云送雨来无定,独鸟惊风去自迟。gāo yún sòng yǔ lái wú dìng,dú niǎo jīng fēng qù zì chí。
闷对亭前紫荆树,同根那得却相离。mèn duì tíng qián zǐ jīng shù,tóng gēn nà dé què xiāng lí。

感怀二首

刘基

不到西州又十年,青山白水独依然。bù dào xī zhōu yòu shí nián,qīng shān bái shuǐ dú yī rán。
徒闻鸡狗供输尽,无那干戈迤逦延。tú wén jī gǒu gōng shū jǐn,wú nà gàn gē yí lǐ yán。
天上九霄空玉烛,人间万井共贪泉。tiān shàng jiǔ xiāo kōng yù zhú,rén jiān wàn jǐng gòng tān quán。
草中攫取云中送,坐待连茹紫闼边。cǎo zhōng jué qǔ yún zhōng sòng,zuò dài lián rú zǐ tà biān。

茶园别朱伯言郭公葵

刘基

细水吹烟送客舟,离情恰似水东流。xì shuǐ chuī yān sòng kè zhōu,lí qíng qià shì shuǐ dōng liú。
此时对酒难为乐,何处寻春可纵游。cǐ shí duì jiǔ nán wèi lè,hé chù xún chūn kě zòng yóu。
去雨来云天渺渺,轻蜂乱蝶日悠悠。qù yǔ lái yún tiān miǎo miǎo,qīng fēng luàn dié rì yōu yōu。
绝怜短发无聊赖,一夜如丝白满头。jué lián duǎn fā wú liáo lài,yī yè rú sī bái mǎn tóu。

二月二十三日自黄冈还杭途中作

刘基

日照江边春树林,繁花乱叶感人心。rì zhào jiāng biān chūn shù lín,fán huā luàn yè gǎn rén xīn。
花间蛱蝶漫多事,叶底杜鹃非好音。huā jiān jiá dié màn duō shì,yè dǐ dù juān fēi hǎo yīn。
举目山川成皓首,侧身天地一沾襟。jǔ mù shān chuān chéng hào shǒu,cè shēn tiān dì yī zhān jīn。
解忧惟有尊中酒,疾病年来巳厌斟。jiě yōu wéi yǒu zūn zhōng jiǔ,jí bìng nián lái sì yàn zhēn。

晚泊海宁州舟中作

刘基

春雾今宵气稍清,空江一舸客心惊。chūn wù jīn xiāo qì shāo qīng,kōng jiāng yī gě kè xīn jīng。
东流浊浪冲山动,西望长庚似月明。dōng liú zhuó làng chōng shān dòng,xī wàng zhǎng gēng shì yuè míng。
不有龚黄为郡县,徒令耒耜化戈兵。bù yǒu gōng huáng wèi jùn xiàn,tú lìng lěi sì huà gē bīng。
溥天何处非王土,无地安身愧此生。pǔ tiān hé chù fēi wáng tǔ,wú dì ān shēn kuì cǐ shēng。

忧怀

刘基

群盗纵横半九州,干戈满目几时休。qún dào zòng héng bàn jiǔ zhōu,gàn gē mǎn mù jǐ shí xiū。
官曹各有营身计,将帅何曾为国谋。guān cáo gè yǒu yíng shēn jì,jiāng shuài hé céng wèi guó móu。
猛虎封狼安荐食,农夫田父困诛求。měng hǔ fēng láng ān jiàn shí,nóng fū tián fù kùn zhū qiú。
抑强扶弱须天讨,可惭无人借箸筹。yì qiáng fú ruò xū tiān tǎo,kě cán wú rén jiè zhù chóu。

雨中遣怀

刘基

青春苦寒雨太多,野水极目似秋波。qīng chūn kǔ hán yǔ tài duō,yě shuǐ jí mù shì qiū bō。
湖上芳草生巳遍,山中美人愁柰何。hú shàng fāng cǎo shēng sì biàn,shān zhōng měi rén chóu nài hé。
思家无计铲荆棘,避地只恐触蛟鼍。sī jiā wú jì chǎn jīng jí,bì dì zhǐ kǒng chù jiāo tuó。
落花零乱晚风起,坐看城头乌尾讹。luò huā líng luàn wǎn fēng qǐ,zuò kàn chéng tóu wū wěi é。

送岳季坚入计筹山

刘基

阳羡先生故将孤,拂衣高蹈入玄门。yáng xiàn xiān shēng gù jiāng gū,fú yī gāo dǎo rù xuán mén。
瓮盈五粒松花酒,食有千年枸杞根。wèng yíng wǔ lì sōng huā jiǔ,shí yǒu qiān nián gǒu qǐ gēn。
自得诗篇留客诵,频来猿鸟识人言。zì dé shī piān liú kè sòng,pín lái yuán niǎo shí rén yán。
浮云富贵非吾愿,此意陶公可与论。fú yún fù guì fēi wú yuàn,cǐ yì táo gōng kě yǔ lùn。

春兴七首

刘基

柳暖花融草满汀,日酣烟淡麦青青。liǔ nuǎn huā róng cǎo mǎn tīng,rì hān yān dàn mài qīng qīng。
枝间好鸟鸣求友,水底寒鱼陟负萍。zhī jiān hǎo niǎo míng qiú yǒu,shuǐ dǐ hán yú zhì fù píng。
异县光阴空荏苒,故乡蛇豕尚膻腥。yì xiàn guāng yīn kōng rěn rǎn,gù xiāng shé shǐ shàng shān xīng。
感时对景情何极,悼往悲来总涕零。gǎn shí duì jǐng qíng hé jí,dào wǎng bēi lái zǒng tì líng。

春兴七首

刘基

勿听屋角闹晨鸠,起看园林绿渐稠。wù tīng wū jiǎo nào chén jiū,qǐ kàn yuán lín lǜ jiàn chóu。
小雨霏霏涵日过,新泉细细入河流。xiǎo yǔ fēi fēi hán rì guò,xīn quán xì xì rù hé liú。
残花断柳虚归计,远水他山聚客愁。cán huā duàn liǔ xū guī jì,yuǎn shuǐ tā shān jù kè chóu。
鸿雁南飞限苍岭,伤心何处问松楸。hóng yàn nán fēi xiàn cāng lǐng,shāng xīn hé chù wèn sōng qiū。