古诗词

北上感怀

刘基

倦鸟思一枝,枥马志千里。juàn niǎo sī yī zhī,lì mǎ zhì qiān lǐ。
营营劳生心,出入靡定止。yíng yíng láo shēng xīn,chū rù mí dìng zhǐ。
伊余朽钝材,懒拙更无比。yī yú xiǔ dùn cái,lǎn zhuō gèng wú bǐ。
才疏乏世用,嗜僻惟书史。cái shū fá shì yòng,shì pì wéi shū shǐ。
虽非济时具,颇识素餐耻。suī fēi jì shí jù,pǒ shí sù cān chǐ。
既怀黎民忧,妄意古人企。jì huái lí mín yōu,wàng yì gǔ rén qǐ。
宁知乖圆方,举足辄伤趾。níng zhī guāi yuán fāng,jǔ zú zhé shāng zhǐ。
尘埃百病侵,贫窭万感累。chén āi bǎi bìng qīn,pín jù wàn gǎn lèi。
艰难幸息肩,迟莫窃所喜。jiān nán xìng xī jiān,chí mò qiè suǒ xǐ。
明时登骥騄,驽马但垂耳。míng shí dēng jì lù,nú mǎ dàn chuí ěr。
自非冀北姿,莫羡追风驶。zì fēi jì běi zī,mò xiàn zhuī fēng shǐ。
便欲解衣冠,躬耕向桑梓。biàn yù jiě yī guān,gōng gēng xiàng sāng zǐ。
终怀葵藿恋,不慕沮溺诡。zhōng huái kuí huò liàn,bù mù jǔ nì guǐ。
潜阳动原隰,白日暧兰芷。qián yáng dòng yuán xí,bái rì ài lán zhǐ。
埘鸡戒晨鸣,客子驾行李。shí jī jiè chén míng,kè zi jià xíng lǐ。
萦纡越巘崿,浩荡涉风水。yíng yū yuè yǎn è,hào dàng shè fēng shuǐ。
淹留具区北,信宿沧江圯。yān liú jù qū běi,xìn sù cāng jiāng yí。
维时连年歉,道路多流徙。wéi shí lián nián qiàn,dào lù duō liú xǐ。
官司职抚字,黔首皆赤子。guān sī zhí fǔ zì,qián shǒu jiē chì zi。
陈红太仓米,丰年所储偫。chén hóng tài cāng mǐ,fēng nián suǒ chǔ zhì。
为民备乏困,朝廷岂私此。wèi mín bèi fá kùn,cháo tíng qǐ sī cǐ。
推馀补不足,兹实王政始。tuī yú bǔ bù zú,zī shí wáng zhèng shǐ。
臣子宜奉承,天威不违咫。chén zi yí fèng chéng,tiān wēi bù wéi zhǐ。
柰何簿书曹,暴慢蔑至理。nài hé bù shū cáo,bào màn miè zhì lǐ。
苟云出纳吝,当闵觳觫死。gǒu yún chū nà lìn,dāng mǐn hú sù sǐ。
呜呼草莽露,惨恻沟渎委。wū hū cǎo mǎng lù,cǎn cè gōu dú wěi。
闻之犹鼻酸,见者宜颡泚。wén zhī yóu bí suān,jiàn zhě yí sǎng cǐ。
逾淮入大河,凄凉更难视。yú huái rù dà hé,qī liáng gèng nán shì。
黄沙渺茫茫,白骨积荒藟。huáng shā miǎo máng máng,bái gǔ jī huāng lěi。
哀哉耕食场,尽作狐兔垒。āi zāi gēng shí chǎng,jǐn zuò hú tù lěi。
太平戢干戈,景物未应尔。tài píng jí gàn gē,jǐng wù wèi yīng ěr。
意者斯人徒,纵欲扰天纪。yì zhě sī rén tú,zòng yù rǎo tiān jì。
鬼神赫震怒,咎戾良有以。guǐ shén hè zhèn nù,jiù lì liáng yǒu yǐ。
去年人食人,不识弟与姊。qù nián rén shí rén,bù shí dì yǔ zǐ。
至今盗贼辈,啸聚如蜂蚁。zhì jīn dào zéi bèi,xiào jù rú fēng yǐ。
长戈耀白雪,健马突封豕。zhǎng gē yào bái xuě,jiàn mǎ tū fēng shǐ。
岂惟横山泽,巳敢剽城市。qǐ wéi héng shān zé,sì gǎn piāo chéng shì。
途行绝稀少,空车但墙倚。tú xíng jué xī shǎo,kōng chē dàn qiáng yǐ。
身行须结集,一寐四五起。shēn xíng xū jié jí,yī mèi sì wǔ qǐ。
牧民岂无人,司寇亦有氏。mù mín qǐ wú rén,sī kòu yì yǒu shì。
阵车不驱驰,大田无耒耜。zhèn chē bù qū chí,dà tián wú lěi sì。
邦家禄食恩,岂为臣奉己。bāng jiā lù shí ēn,qǐ wèi chén fèng jǐ。
山东古要地,燕赵犹唇齿。shān dōng gǔ yào dì,yàn zhào yóu chún chǐ。
况兹南北冲,津梁通远迩。kuàng zī nán běi chōng,jīn liáng tōng yuǎn ěr。
属当全盛时,四海同一轨。shǔ dāng quán shèng shí,sì hǎi tóng yī guǐ。
庙堂多稷契,振举无遗弛。miào táng duō jì qì,zhèn jǔ wú yí chí。
勿云疥癣微,不足成疮痏。wù yún jiè xuǎn wēi,bù zú chéng chuāng wěi。
滔天起滥觞,炎冈发星炬。tāo tiān qǐ làn shāng,yán gāng fā xīng jù。
虞朝有分北,汉庭烦直指。yú cháo yǒu fēn běi,hàn tíng fán zhí zhǐ。
农夫植嘉谷,所务诛稂秕。nóng fū zhí jiā gǔ,suǒ wù zhū láng bǐ。
耕耘苟失时,雨露空沾洒。gēng yún gǒu shī shí,yǔ lù kōng zhān sǎ。
威怀岂异任,守令职非痹。wēi huái qǐ yì rèn,shǒu lìng zhí fēi bì。
端能慎黜陟,此辈何足弭。duān néng shèn chù zhì,cǐ bèi hé zú mǐ。
故乡隔山川,前途塞荆枳。gù xiāng gé shān chuān,qián tú sāi jīng zhǐ。
青徐气萧索,河济俱泥滓。qīng xú qì xiāo suǒ,hé jì jù ní zǐ。
痛哭贾生狂,长叹漆室悝。tòng kū jiǎ shēng kuáng,zhǎng tàn qī shì kuī。
何当天门开,清问逮下俚。hé dāng tiān mén kāi,qīng wèn dǎi xià lǐ。
刘基

刘基

刘基(1311年7月1日-1375年5月16日)字伯温,谥曰文成,元末明初杰出的军事谋略家、政治家、文学家和思想家,明朝开国元勋,汉族,浙江文成南田(原属青田)人,故时人称他刘青田,明洪武三年(1370)封诚意伯,人们又称他刘诚意。武宗正德九年追赠太师,谥号文成,后人又称他刘文成、文成公。他以神机妙算、运筹帷幄著称于世。刘伯温是中国古代的一位传奇人物,至今在中国大陆、港澳台乃至东南亚、日韩等地仍有广泛深厚的民间影响力。 刘基的作品>>

猜您喜欢

丙申岁十月还乡作七首

刘基

小舟冲雨清溪上,雨密溪深宿雾昏。xiǎo zhōu chōng yǔ qīng xī shàng,yǔ mì xī shēn sù wù hūn。
游子到家无旧物,故人留客叹空尊。yóu zi dào jiā wú jiù wù,gù rén liú kè tàn kōng zūn。
荒畦蔓草缠蒿草,落日青猿叫白猿。huāng qí màn cǎo chán hāo cǎo,luò rì qīng yuán jiào bái yuán。
语罢不须还秉烛,耳闻目见总销魂。yǔ bà bù xū hái bǐng zhú,ěr wén mù jiàn zǒng xiāo hún。

丙申岁十月还乡作七首

刘基

五载辞家未卜归,归来如客鬓成丝。wǔ zài cí jiā wèi bo guī,guī lái rú kè bìn chéng sī。
亲知过眼还成梦,事势伤心不可思。qīn zhī guò yǎn hái chéng mèng,shì shì shāng xīn bù kě sī。
且喜松楸仍旧日,莫嗟闾井异前时。qiě xǐ sōng qiū réng jiù rì,mò jiē lǘ jǐng yì qián shí。
修文偃武君王意,铸甲销戈会有期。xiū wén yǎn wǔ jūn wáng yì,zhù jiǎ xiāo gē huì yǒu qī。

次韵和石末公元夜之作

刘基

八表流云澄夜色,九霄华月动春城。bā biǎo liú yún chéng yè sè,jiǔ xiāo huá yuè dòng chūn chéng。
条风细细吹旗影,香蔼微微引漏声。tiáo fēng xì xì chuī qí yǐng,xiāng ǎi wēi wēi yǐn lòu shēng。
河汉虹桥应断绝,沧溟鳌足漫峥嵘。hé hàn hóng qiáo yīng duàn jué,cāng míng áo zú màn zhēng róng。
愁来更听渔阳操,独倚阑干坐到明。chóu lái gèng tīng yú yáng cāo,dú yǐ lán gàn zuò dào míng。

石末公再赋元夕见寄用韵酬之

刘基

东方月出鱼龙窟,北极云开虎豹关。dōng fāng yuè chū yú lóng kū,běi jí yún kāi hǔ bào guān。
渤澥青丘金作水,昆仑赤岸玉为山。bó xiè qīng qiū jīn zuò shuǐ,kūn lún chì àn yù wèi shān。
风光岂减常时好,灯火嗟逢此夜悭。fēng guāng qǐ jiǎn cháng shí hǎo,dēng huǒ jiē féng cǐ yè qiān。
听尽残钟成不寐,那无飞羽入玄间。tīng jǐn cán zhōng chéng bù mèi,nà wú fēi yǔ rù xuán jiān。

丁酉七月十四夜望月仍蚀且既而司天报亦不至因感去年作此寄石末公

刘基

山城望月中元夜,天运循环四序周。shān chéng wàng yuè zhōng yuán yè,tiān yùn xún huán sì xù zhōu。
顾兔又从银汉灭,磔蟆空抱玉川忧。gù tù yòu cóng yín hàn miè,zhé má kōng bào yù chuān yōu。
清台视梫当箕尾,仙使乘槎隔斗牛。qīng tái shì qǐn dāng jī wěi,xiān shǐ chéng chá gé dòu niú。
安得寄书凭去燕,为言桂树不胜秋。ān dé jì shū píng qù yàn,wèi yán guì shù bù shèng qiū。

题烟波泛舟图

刘基

旧游忆鼓湘湖棹,自净风微江练平。jiù yóu yì gǔ xiāng hú zhào,zì jìng fēng wēi jiāng liàn píng。
小艇曲穿花底出,游鱼相伴镜中行。xiǎo tǐng qū chuān huā dǐ chū,yóu yú xiāng bàn jìng zhōng xíng。
别来漫想心徒切,画里重看眼亦明。bié lái màn xiǎng xīn tú qiè,huà lǐ zhòng kàn yǎn yì míng。
素石苍松是何处,愿从巢父濯冠缨。sù shí cāng sōng shì hé chù,yuàn cóng cháo fù zhuó guān yīng。

为王彦和赋槐堂

刘基

晋公庭上三槐树,千载流传是德符。jìn gōng tíng shàng sān huái shù,qiān zài liú chuán shì dé fú。
今日耳孙思继述,昔年手泽叹荒芜。jīn rì ěr sūn sī jì shù,xī nián shǒu zé tàn huāng wú。
当窗欲看屯云叶,夹径先栽带雨株。dāng chuāng yù kàn tún yún yè,jiā jìng xiān zāi dài yǔ zhū。
会见枝头金粟蕊,秋风吹送上天衢。huì jiàn zhī tóu jīn sù ruǐ,qiū fēng chuī sòng shàng tiān qú。

社日偶成奉呈石末公

刘基

昔闻同社燕鸡豚,今见操戈竞一飧。xī wén tóng shè yàn jī tún,jīn jiàn cāo gē jìng yī sūn。
松柏空坛饥鼠出,枌榆落日乱鸦喧。sōng bǎi kōng tán jī shǔ chū,fén yú luò rì luàn yā xuān。
地连吴会嗟何蹙,民是周馀不半存。dì lián wú huì jiē hé cù,mín shì zhōu yú bù bàn cún。
疏懒浑愁闻世事,治聋有酒漫盈尊。shū lǎn hún chóu wén shì shì,zhì lóng yǒu jiǔ màn yíng zūn。

次韵和林彦文刘山驿作诗

刘基

青泥九折度危峰,翠木千章集远风。qīng ní jiǔ zhé dù wēi fēng,cuì mù qiān zhāng jí yuǎn fēng。
欲为流离安堡障,宁辞辛苦涉蒿蓬。yù wèi liú lí ān bǎo zhàng,níng cí xīn kǔ shè hāo péng。
梧桐叶落无栖凤,荆棘枝寒有怨鸿。wú tóng yè luò wú qī fèng,jīng jí zhī hán yǒu yuàn hóng。
旦夕升虚聊望楚,何时重赋定方中?dàn xī shēng xū liáo wàng chǔ,hé shí zhòng fù dìng fāng zhōng?

次韵和余嘉宾御史见寄

刘基

二纪相思欲奋飞,百年心事苦相违。èr jì xiāng sī yù fèn fēi,bǎi nián xīn shì kǔ xiāng wéi。
风尘跋涉容颜改,豺虎纵横信使稀。fēng chén bá shè róng yán gǎi,chái hǔ zòng héng xìn shǐ xī。
忽枉缄书如见面,不胜悲喜却沾衣。hū wǎng jiān shū rú jiàn miàn,bù shèng bēi xǐ què zhān yī。
有怀欲语无由写,骢马天涯几日归。yǒu huái yù yǔ wú yóu xiě,cōng mǎ tiān yá jǐ rì guī。

次韵和石末公月蚀见寄

刘基

凉气开秋桂未花,青天见月漫咨嗟。liáng qì kāi qiū guì wèi huā,qīng tiān jiàn yuè màn zī jiē。
玉毫扑搠此中兔,金背荧煌何处蟆。yù háo pū shuò cǐ zhōng tù,jīn bèi yíng huáng hé chù má。
百鍊精铜才照胆,连城白璧底生瑕。bǎi liàn jīng tóng cái zhào dǎn,lián chéng bái bì dǐ shēng xiá。
谁能鼓剑披氛祲,莫遣东郊马喷沙。shuí néng gǔ jiàn pī fēn jìn,mò qiǎn dōng jiāo mǎ pēn shā。

即事有感呈石末公

刘基

葵藿倾心向大明,参商琐琐只寻兵。kuí huò qīng xīn xiàng dà míng,cān shāng suǒ suǒ zhǐ xún bīng。
蛾眉欲擅三千宠,鱼翼难通九万程。é méi yù shàn sān qiān chǒng,yú yì nán tōng jiǔ wàn chéng。
贝锦笙簧鸱鸟瑞,明珠瑑玉泰山轻。bèi jǐn shēng huáng chī niǎo ruì,míng zhū zhuàn yù tài shān qīng。
两阶干羽闻来格,分北犹劳圣主情。liǎng jiē gàn yǔ wén lái gé,fēn běi yóu láo shèng zhǔ qíng。

次韵和石末公感怀之作

刘基

凤去深林鹜在庭,西风回首故山青。fèng qù shēn lín wù zài tíng,xī fēng huí shǒu gù shān qīng。
杞人岌岌忧将殒,楚国茫茫醉不醒。qǐ rén jí jí yōu jiāng yǔn,chǔ guó máng máng zuì bù xǐng。
自觉艰虞多错午,谁怜耗斁祝宁丁。zì jué jiān yú duō cuò wǔ,shuí lián hào yì zhù níng dīng。
金芝玉蕨甘如蜜,岁晚吾从董五经。jīn zhī yù jué gān rú mì,suì wǎn wú cóng dǒng wǔ jīng。

闻盗过界首季君山甫亦蒙访及以诗唁之

刘基

妖星何故犯奎躔,鹤上云霄鲤入渊。yāo xīng hé gù fàn kuí chán,hè shàng yún xiāo lǐ rù yuān。
寇退喜闻曾子反,书焚尚赖伏生传。kòu tuì xǐ wén céng zi fǎn,shū fén shàng lài fú shēng chuán。
齑酸并与青毡去,瓜苦空馀绿蔓牵。jī suān bìng yǔ qīng zhān qù,guā kǔ kōng yú lǜ màn qiān。
惭愧杜郊汤博士,白盐赤米数相怜。cán kuì dù jiāo tāng bó shì,bái yán chì mǐ shù xiāng lián。

次韵和石末公中秋玩月

刘基

一年二六团圆月,此夜光辉独耐看。yī nián èr liù tuán yuán yuè,cǐ yè guāng huī dú nài kàn。
银汉波涛三岛接,玉京风露九霄寒。yín hàn bō tāo sān dǎo jiē,yù jīng fēng lù jiǔ xiāo hán。
方欣酷暑随时去,只恐清商促岁阑。fāng xīn kù shǔ suí shí qù,zhǐ kǒng qīng shāng cù suì lán。
更上南楼瞻北极,那无鸿雁报平安。gèng shàng nán lóu zhān běi jí,nà wú hóng yàn bào píng ān。