古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

新种芭蕉

苏辙

芭蕉移种未多时,濯濯芳茎已数围。bā jiāo yí zhǒng wèi duō shí,zhuó zhuó fāng jīng yǐ shù wéi。
毕竟空心何所有,攲倾大叶不胜肥。bì jìng kōng xīn hé suǒ yǒu,qī qīng dà yè bù shèng féi。
萧骚莫雨鸣山乐,狼籍秋霜脱敝衣。xiāo sāo mò yǔ míng shān lè,láng jí qiū shuāng tuō bì yī。
堂上幽人观幻久,逢人指示此身非。táng shàng yōu rén guān huàn jiǔ,féng rén zhǐ shì cǐ shēn fēi。

次韵姜应明黄檗山中见寄

苏辙

垂老闲居味更深,此身随世任浮沉。chuí lǎo xián jū wèi gèng shēn,cǐ shēn suí shì rèn fú chén。
北窗未厌曲肱卧,西洛能传拥鼻吟。běi chuāng wèi yàn qū gōng wò,xī luò néng chuán yōng bí yín。
疋马彷徨犹寄食,敝裘安乐信无心。pǐ mǎ páng huáng yóu jì shí,bì qiú ān lè xìn wú xīn。
我今漂泊还相似,同愧高僧支道林。wǒ jīn piāo pō hái xiāng shì,tóng kuì gāo sēng zhī dào lín。

次韵黄大临秀才见寄

苏辙

故人聚散霜前叶,往事眇茫风际烟。gù rén jù sàn shuāng qián yè,wǎng shì miǎo máng fēng jì yān。
游宦一生非有己,隐居万事不由天。yóu huàn yī shēng fēi yǒu jǐ,yǐn jū wàn shì bù yóu tiān。
崎岖槛阱方谋食,啸傲山林肯计年。qí qū kǎn jǐng fāng móu shí,xiào ào shān lín kěn jì nián。
赖已将心问卢老,相逢他日笑风颠。lài yǐ jiāng xīn wèn lú lǎo,xiāng féng tā rì xiào fēng diān。

次韵李朝散游洞山二首

苏辙

古寺依山占几峰,精庐仿佛类天宫。gǔ sì yī shān zhàn jǐ fēng,jīng lú fǎng fú lèi tiān gōng。
三年欲到官为碍,百里相望意自通。sān nián yù dào guān wèi ài,bǎi lǐ xiāng wàng yì zì tōng。
无事佛僧何处著,人群鸟兽不妨同。wú shì fú sēng hé chù zhù,rén qún niǎo shòu bù fáng tóng。
眼前簿领何时脱,一笑相看丈室中。yǎn qián bù lǐng hé shí tuō,yī xiào xiāng kàn zhàng shì zhōng。

次韵李朝散游洞山二首

苏辙

僧老经时不出山,法堂延客未曾关。sēng lǎo jīng shí bù chū shān,fǎ táng yán kè wèi céng guān。
心开宝月婵娟处,身寄浮云出没间。xīn kāi bǎo yuè chán juān chù,shēn jì fú yún chū méi jiān。
休夏巾瓶谁与共,迎秋水石不胜闲。xiū xià jīn píng shuí yǔ gòng,yíng qiū shuǐ shí bù shèng xián。
近来寄我《金刚》颂,欲指胸中无所还。jìn lái jì wǒ jīn gāng sòng,yù zhǐ xiōng zhōng wú suǒ hái。

简学中诸生

苏辙

泮水秋生藻荇凉,莫窗灯火乱萤光。pàn shuǐ qiū shēng zǎo xìng liáng,mò chuāng dēng huǒ luàn yíng guāng。
图书粗足惟须读,菽粟才供且自强。tú shū cū zú wéi xū dú,shū sù cái gōng qiě zì qiáng。
羽籥暗催新节物,弦歌不废近诗章。yǔ yuè àn cuī xīn jié wù,xián gē bù fèi jìn shī zhāng。
腐儒最喜南迁后,仍见西雍白鹭行。fǔ rú zuì xǐ nán qiān hòu,réng jiàn xī yōng bái lù xíng。

次韵柳见答

苏辙

桂酒无人寄豫章,羁愁牢落遣谁当。guì jiǔ wú rén jì yù zhāng,jī chóu láo luò qiǎn shuí dāng。
烹煎崖蜜真牵强,惭愧山蜂久蓄藏。pēng jiān yá mì zhēn qiān qiáng,cán kuì shān fēng jiǔ xù cáng。
江上鲙鲈橙正熟,山头吹帽菊初香。jiāng shàng kuài lú chéng zhèng shú,shān tóu chuī mào jú chū xiāng。
漂流异日俱陈迹,笑说过从想未忘。piāo liú yì rì jù chén jì,xiào shuō guò cóng xiǎng wèi wàng。

余居高安三年每晨入莫出辄过圣寿访聪长老谒方子明浴头笑语移刻而归岁月既久作一诗记之

苏辙

朝来卖酒江南市,日莫归为江北人。cháo lái mài jiǔ jiāng nán shì,rì mò guī wèi jiāng běi rén。
禅老未嫌参请数,渔舟空怪往来频。chán lǎo wèi xián cān qǐng shù,yú zhōu kōng guài wǎng lái pín。
每惭菜饭分斋钵,时乞香泉洗病身。měi cán cài fàn fēn zhāi bō,shí qǐ xiāng quán xǐ bìng shēn。
世味渐消婚嫁了,幅巾绛褐许相亲。shì wèi jiàn xiāo hūn jià le,fú jīn jiàng hè xǔ xiāng qīn。

次韵和人丰岁

苏辙

风雨迎寒欲劳农,今年真不负元丰。fēng yǔ yíng hán yù láo nóng,jīn nián zhēn bù fù yuán fēng。
盖藏共荷官无扰,眠食安知帝有功。gài cáng gòng hé guān wú rǎo,mián shí ān zhī dì yǒu gōng。
草笠黄冠将蜡祀,羔羊朋酒亦豳风。cǎo lì huáng guān jiāng là sì,gāo yáng péng jiǔ yì bīn fēng。
请君早具跻堂饮,退食委蛇正自公。qǐng jūn zǎo jù jī táng yǐn,tuì shí wěi shé zhèng zì gōng。

次烟字韵答黄庭坚

苏辙

病卧江干须带雪,老捻书卷眼生烟。bìng wò jiāng gàn xū dài xuě,lǎo niǎn shū juǎn yǎn shēng yān。
贫如陶令仍耽酒,穷似湘累不问天。pín rú táo lìng réng dān jiǔ,qióng shì xiāng lèi bù wèn tiān。
令弟近应怜废学,大兄昔许叩延年。lìng dì jìn yīng lián fèi xué,dà xiōng xī xǔ kòu yán nián。
比闻蔬茹随僧供,相见能容醉后颠。bǐ wén shū rú suí sēng gōng,xiāng jiàn néng róng zuì hòu diān。

迎寄王适

苏辙

投窜千山恨不深,扁舟夏涉气如烝。tóu cuàn qiān shān hèn bù shēn,biǎn zhōu xià shè qì rú zhēng。
重来疋马君何事,归去飞鸿我未能。zhòng lái pǐ mǎ jūn hé shì,guī qù fēi hóng wǒ wèi néng。
养气经年惟脱粟,读书终夜有寒灯。yǎng qì jīng nián wéi tuō sù,dú shū zhōng yè yǒu hán dēng。
安心且作衰慵伴,海底鲲鱼会化鹏。ān xīn qiě zuò shuāi yōng bàn,hǎi dǐ kūn yú huì huà péng。

寄题江涣长官南园茅斋

苏辙

白发辛勤困小邦,尘劳坐使壮心降。bái fā xīn qín kùn xiǎo bāng,chén láo zuò shǐ zhuàng xīn jiàng。
河阳罢后成南圃,彭泽归来卧北窗。hé yáng bà hòu chéng nán pǔ,péng zé guī lái wò běi chuāng。
畦畔草生亲荷锸,床头酒熟自倾缸。qí pàn cǎo shēng qīn hé chā,chuáng tóu jiǔ shú zì qīng gāng。
因君遣我添归兴,旧有茅茨濯锦江。yīn jūn qiǎn wǒ tiān guī xīng,jiù yǒu máo cí zhuó jǐn jiāng。

次韵吴厚秀才见寄

苏辙

壮心摧折渐无馀,早岁为文老不如。zhuàng xīn cuī zhé jiàn wú yú,zǎo suì wèi wén lǎo bù rú。
登木求鱼知我拙,循窠觅兔笑君疏。dēng mù qiú yú zhī wǒ zhuō,xún kē mì tù xiào jūn shū。
清尊独酌夜方半,白发潜生岁欲除。qīng zūn dú zhuó yè fāng bàn,bái fā qián shēng suì yù chú。
久恐交亲还往绝,床头犹喜数行书。jiǔ kǒng jiāo qīn hái wǎng jué,chuáng tóu yóu xǐ shù xíng shū。

次韵王适元日并示曹焕二首

苏辙

井底屠酥浸旧方,床头冬酿压琼浆。jǐng dǐ tú sū jìn jiù fāng,chuáng tóu dōng niàng yā qióng jiāng。
旧来喜与门前客,终日同为酒后狂。jiù lái xǐ yǔ mén qián kè,zhōng rì tóng wèi jiǔ hòu kuáng。
老大心情今已尽,尘埃鬓发亦无光。lǎo dà xīn qíng jīn yǐ jǐn,chén āi bìn fā yì wú guāng。
江南留滞归何日,万里逢春思故乡。jiāng nán liú zhì guī hé rì,wàn lǐ féng chūn sī gù xiāng。

次韵王适元日并示曹焕二首

苏辙

放逐三年未遣回,复惊爆竹起春雷。fàng zhú sān nián wèi qiǎn huí,fù jīng bào zhú qǐ chūn léi。
祈年粗有樽中桂,寄远仍持岭上梅。qí nián cū yǒu zūn zhōng guì,jì yuǎn réng chí lǐng shàng méi。
莫笑牛狸抵羊酪,漫将崖蜜代官醅。mò xiào niú lí dǐ yáng lào,màn jiāng yá mì dài guān pēi。
二君未肯嫌贫病,犹得衰颜一笑开。èr jūn wèi kěn xián pín bìng,yóu dé shuāi yán yī xiào kāi。