古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

胡长史祠堂

苏辙

白首青衫仍隐居,晚抛环堵就安舆。bái shǒu qīng shān réng yǐn jū,wǎn pāo huán dǔ jiù ān yú。
生刍忽改烝尝地,函丈空悲讲解馀。shēng chú hū gǎi zhēng cháng dì,hán zhàng kōng bēi jiǎng jiě yú。
弟子玙璠相照耀,儿孙松桂共扶疏。dì zi yú fán xiāng zhào yào,ér sūn sōng guì gòng fú shū。
我来恨不瞻遗老,空怪乡邻尽读书。wǒ lái hèn bù zhān yí lǎo,kōng guài xiāng lín jǐn dú shū。

新桥

苏辙

六月长桥断不收,朱栏初喜映春流。liù yuè zhǎng qiáo duàn bù shōu,zhū lán chū xǐ yìng chūn liú。
虹腰宛转三百尺,鲸背参差十五舟。hóng yāo wǎn zhuǎn sān bǎi chǐ,jīng bèi cān chà shí wǔ zhōu。
入市樵苏看络绎,归家盐酪免迟留。rù shì qiáo sū kàn luò yì,guī jiā yán lào miǎn chí liú。
病夫最与民同喜,卯酉匆匆无复忧。bìng fū zuì yǔ mín tóng xǐ,mǎo yǒu cōng cōng wú fù yōu。

曾子固舍人挽词

苏辙

少年漂泊马光禄,末路骞腾朱会稽。shǎo nián piāo pō mǎ guāng lù,mò lù qiān téng zhū huì jī。
儒术远追齐稷下,文词近比汉京西。rú shù yuǎn zhuī qí jì xià,wén cí jìn bǐ hàn jīng xī。
平生碑版无容继,此日铭诗谁为题。píng shēng bēi bǎn wú róng jì,cǐ rì míng shī shuí wèi tí。
试数庐陵门下士,十年零落晓星低。shì shù lú líng mén xià shì,shí nián líng luò xiǎo xīng dī。

又次韵游小云居

苏辙

溪上浮花片片轻,溯流登岸得山行。xī shàng fú huā piàn piàn qīng,sù liú dēng àn dé shān xíng。
僧房幽绝云居小,春日阴晴野色明。sēng fáng yōu jué yún jū xiǎo,chūn rì yīn qíng yě sè míng。
永远林栖真有道,溺沮耕养亦忘情。yǒng yuǎn lín qī zhēn yǒu dào,nì jǔ gēng yǎng yì wàng qíng。
此身此意何年遂,空使常谈笑老生。cǐ shēn cǐ yì hé nián suì,kōng shǐ cháng tán xiào lǎo shēng。

景福顺老夜坐道古人搐鼻语

苏辙

中年闻道觉前非,邂逅仍逢老顺师。zhōng nián wén dào jué qián fēi,xiè hòu réng féng lǎo shùn shī。
搐鼻径参真面目,掉头不受别钳锤。chù bí jìng cān zhēn miàn mù,diào tóu bù shòu bié qián chuí。
枯藤破衲公何事,白酒青盐我是谁。kū téng pò nà gōng hé shì,bái jiǔ qīng yán wǒ shì shuí。
惭愧东轩残月上,一杯甘露滑如饴。cán kuì dōng xuān cán yuè shàng,yī bēi gān lù huá rú yí。

次韵王适留别

苏辙

远谪劳君两度行,复将文字试平衡。yuǎn zhé láo jūn liǎng dù xíng,fù jiāng wén zì shì píng héng。
干时岂为斗升禄,闻道应忘宠辱惊。gàn shí qǐ wèi dòu shēng lù,wén dào yīng wàng chǒng rǔ jīng。
未了新书谁与读,重留佳句不胜情。wèi le xīn shū shuí yǔ dú,zhòng liú jiā jù bù shèng qíng。
决科事毕知君喜,俗学消磨意自清。jué kē shì bì zhī jūn xǐ,sú xué xiāo mó yì zì qīng。

赠医僧善正

苏辙

老怯江边瘴疠乡,城东时喜到公房。lǎo qiè jiāng biān zhàng lì xiāng,chéng dōng shí xǐ dào gōng fáng。
历言五藏如经眼,欲去三彭自有方。lì yán wǔ cáng rú jīng yǎn,yù qù sān péng zì yǒu fāng。
身厌远游安静默,术因多病更深长。shēn yàn yuǎn yóu ān jìng mò,shù yīn duō bìng gèng shēn zhǎng。
时时为我谈尊宿,曾入南公古道场。shí shí wèi wǒ tán zūn sù,céng rù nán gōng gǔ dào chǎng。

留滞高安四年有馀忽得信闻当除官真扬间偶成小诗书于屋壁

苏辙

数间茅屋久蹉跎,四见秋风入薜萝。shù jiān máo wū jiǔ cuō tuó,sì jiàn qiū fēng rù bì luó。
北棹偶然追雁羽,南公谁复伴渔蓑。běi zhào ǒu rán zhuī yàn yǔ,nán gōng shuí fù bàn yú suō。
三年贾傅惊吾老,九岁刘郎愧尔多。sān nián jiǎ fù jīng wú lǎo,jiǔ suì liú láng kuì ěr duō。
此去仍家江海上,不妨一叶弄清波。cǐ qù réng jiā jiāng hǎi shàng,bù fáng yī yè nòng qīng bō。

将移绩溪令

苏辙

坐看酒垆今五年,恩移岩邑稍西还。zuò kàn jiǔ lú jīn wǔ nián,ēn yí yán yì shāo xī hái。
他年贫富随天与,何日身心听我闲。tā nián pín fù suí tiān yǔ,hé rì shēn xīn tīng wǒ xián。
山栗似拳应自饱,蜂糖如土不须悭。shān lì shì quán yīng zì bǎo,fēng táng rú tǔ bù xū qiān。
仲卿意向桐乡好,身后烝尝亦此间。zhòng qīng yì xiàng tóng xiāng hǎo,shēn hòu zhēng cháng yì cǐ jiān。

约洞山文老夜话

苏辙

山中十月定多寒,才过开炉便出山。shān zhōng shí yuè dìng duō hán,cái guò kāi lú biàn chū shān。
堂众久参缘自熟,郡人迎请怪忙还。táng zhòng jiǔ cān yuán zì shú,jùn rén yíng qǐng guài máng hái。
问公胜法须时见,要我清谈有夜阑。wèn gōng shèng fǎ xū shí jiàn,yào wǒ qīng tán yǒu yè lán。
今夕客房应不睡,欲随明月到林间。jīn xī kè fáng yīng bù shuì,yù suí míng yuè dào lín jiān。

谢洞山石台远来访别

苏辙

窜逐深山无友朋,往还但有两三僧。cuàn zhú shēn shān wú yǒu péng,wǎng hái dàn yǒu liǎng sān sēng。
共游渤澥无边处,扶出须弥最上层。gòng yóu bó xiè wú biān chù,fú chū xū mí zuì shàng céng。
未尽俗缘终引去,稍谙真际自虚澄。wèi jǐn sú yuán zhōng yǐn qù,shāo ān zhēn jì zì xū chéng。
坐令颠老时奔走,窃比韩公愧未能。zuò lìng diān lǎo shí bēn zǒu,qiè bǐ hán gōng kuì wèi néng。

回寄圣寿聪老

苏辙

五年依止白莲社,百度追寻丈室游。wǔ nián yī zhǐ bái lián shè,bǎi dù zhuī xún zhàng shì yóu。
睡待磨茶长展转,病蒙煎药久迟留。shuì dài mó chá zhǎng zhǎn zhuǎn,bìng méng jiān yào jiǔ chí liú。
赞公夜宿诗仍作,巽老堂成记许求。zàn gōng yè sù shī réng zuò,xùn lǎo táng chéng jì xǔ qiú。
回首万缘俱一梦,故应此物未沉浮。huí shǒu wàn yuán jù yī mèng,gù yīng cǐ wù wèi chén fú。

乘小舟出筠江二首

苏辙

短舫漂浮真似叶,小蓬低浅仅如巢。duǎn fǎng piāo fú zhēn shì yè,xiǎo péng dī qiǎn jǐn rú cháo。
幽吟但觉山川走,困睡不知风雨交。yōu yín dàn jué shān chuān zǒu,kùn shuì bù zhī fēng yǔ jiāo。
红饭白醪供醉饱,青蓑黄箬可缠包。hóng fàn bái láo gōng zuì bǎo,qīng suō huáng ruò kě chán bāo。
一竿鹤发他年事,万斛龙骧任见嘲。yī gān hè fā tā nián shì,wàn hú lóng xiāng rèn jiàn cháo。

乘小舟出筠江二首

苏辙

宦游欲学林间鹊,每到新年旋叠巢。huàn yóu yù xué lín jiān què,měi dào xīn nián xuán dié cháo。
蓬箬笼船聊似屋,渔樵把臂便成交。péng ruò lóng chuán liáo shì wū,yú qiáo bǎ bì biàn chéng jiāo。
不妨袖里携诗卷,尚可床头置药包。bù fáng xiù lǐ xié shī juǎn,shàng kě chuáng tóu zhì yào bāo。
《古史》欲成身愈困,客来未免答讥嘲。gǔ shǐ yù chéng shēn yù kùn,kè lái wèi miǎn dá jī cháo。

次韵道潜南康见寄

苏辙

一叶追随鱼与龙,红粳白酒幸年丰。yī yè zhuī suí yú yǔ lóng,hóng jīng bái jiǔ xìng nián fēng。
也知山色遥相待,苦畏君诗欲见攻。yě zhī shān sè yáo xiāng dài,kǔ wèi jūn shī yù jiàn gōng。
乘兴风帆终日去,寻幽蜡屐及春同。chéng xīng fēng fān zhōng rì qù,xún yōu là jī jí chūn tóng。
请君先入开先寺,待濯清溪看玉虹。qǐng jūn xiān rù kāi xiān sì,dài zhuó qīng xī kàn yù hóng。