古诗词

为兄轼下狱上书

苏辙

臣闻困急而呼天,疾痛而呼父母者,人之至情也。chén wén kùn jí ér hū tiān,jí tòng ér hū fù mǔ zhě,rén zhī zhì qíng yě。
臣虽草芥之微,而有危迫之恳,惟天地父母哀而怜之。chén suī cǎo jiè zhī wēi,ér yǒu wēi pò zhī kěn,wéi tiān dì fù mǔ āi ér lián zhī。
臣早失怙恃,惟兄轼一人相须为命。chén zǎo shī hù shì,wéi xiōng shì yī rén xiāng xū wèi mìng。
今者窃闻其得罪,逮捕赴狱,举家惊号,忧在不测。jīn zhě qiè wén qí dé zuì,dǎi bǔ fù yù,jǔ jiā jīng hào,yōu zài bù cè。
臣窃思念轼居家在官,无大过恶。chén qiè sī niàn shì jū jiā zài guān,wú dà guò è。
惟是赋性愚直,好谈古今得失,前后上章论事,其言不一。wéi shì fù xìng yú zhí,hǎo tán gǔ jīn dé shī,qián hòu shàng zhāng lùn shì,qí yán bù yī。
陛下圣德广大,不加谴责。bì xià shèng dé guǎng dà,bù jiā qiǎn zé。
轼狂狷寡虑,窃恃天地包含之恩,不自抑畏。shì kuáng juàn guǎ lǜ,qiè shì tiān dì bāo hán zhī ēn,bù zì yì wèi。
顷年通判杭州及知密州日,每遇物托兴,作为歌诗,语或轻发。qǐng nián tōng pàn háng zhōu jí zhī mì zhōu rì,měi yù wù tuō xīng,zuò wèi gē shī,yǔ huò qīng fā。
向者曾经臣寮缴进,陛下置而不问。xiàng zhě céng jīng chén liáo jiǎo jìn,bì xià zhì ér bù wèn。
轼感荷恩贷,自此深自悔咎,不敢复有所为,但其旧诗已自传播。shì gǎn hé ēn dài,zì cǐ shēn zì huǐ jiù,bù gǎn fù yǒu suǒ wèi,dàn qí jiù shī yǐ zì chuán bō。
臣诚哀轼愚于自信,不知文字轻易,迹涉不逊。chén chéng āi shì yú yú zì xìn,bù zhī wén zì qīng yì,jì shè bù xùn。
虽改过自新,而已陷于刑辟,不可救止。suī gǎi guò zì xīn,ér yǐ xiàn yú xíng pì,bù kě jiù zhǐ。
轼之将就逮也,使谓臣曰:「轼早衰多病,必死于牢狱,死固分也。shì zhī jiāng jiù dǎi yě,shǐ wèi chén yuē shì zǎo shuāi duō bìng,bì sǐ yú láo yù,sǐ gù fēn yě。
然所恨者,少抱有为之志,而遇不世出之主,虽龃龉于当年,终欲效尺寸于晚节。rán suǒ hèn zhě,shǎo bào yǒu wèi zhī zhì,ér yù bù shì chū zhī zhǔ,suī jǔ yǔ yú dāng nián,zhōng yù xiào chǐ cùn yú wǎn jié。
今遇此祸,虽欲改过自新,洗心以事明主,其道无由。jīn yù cǐ huò,suī yù gǎi guò zì xīn,xǐ xīn yǐ shì míng zhǔ,qí dào wú yóu。
况立朝最孤,左右亲近,必无为言者。kuàng lì cháo zuì gū,zuǒ yòu qīn jìn,bì wú wèi yán zhě。
惟兄弟之亲,试求哀于陛下而已。wéi xiōng dì zhī qīn,shì qiú āi yú bì xià ér yǐ。
」臣窃哀其志,不胜手足之情,故为冒死一言。chén qiè āi qí zhì,bù shèng shǒu zú zhī qíng,gù wèi mào sǐ yī yán。
昔汉淳于公得罪,其女子缇萦请没为官婢,以赎其父,汉文因之遂罢肉刑。xī hàn chún yú gōng dé zuì,qí nǚ zi tí yíng qǐng méi wèi guān bì,yǐ shú qí fù,hàn wén yīn zhī suì bà ròu xíng。
今臣蝼蚁之诚,虽万万不及缇萦,而陛下聪明仁圣,过于汉文远甚。jīn chén lóu yǐ zhī chéng,suī wàn wàn bù jí tí yíng,ér bì xià cōng míng rén shèng,guò yú hàn wén yuǎn shén。
臣欲乞纳在身官以赎兄轼,非敢望末减其罪,但得免下狱死为幸。chén yù qǐ nà zài shēn guān yǐ shú xiōng shì,fēi gǎn wàng mò jiǎn qí zuì,dàn dé miǎn xià yù sǐ wèi xìng。
兄轼所犯,若显有文字,必不敢拒抗不承,以重得罪。xiōng shì suǒ fàn,ruò xiǎn yǒu wén zì,bì bù gǎn jù kàng bù chéng,yǐ zhòng dé zuì。
若蒙陛下哀怜,赦其万死,使得出于牢狱,则死而复生,宜何以报?臣愿与兄轼,洗心改过,粉骨报效,惟陛下所使,死而后已。ruò méng bì xià āi lián,shè qí wàn sǐ,shǐ dé chū yú láo yù,zé sǐ ér fù shēng,yí hé yǐ bào?chén yuàn yǔ xiōng shì,xǐ xīn gǎi guò,fěn gǔ bào xiào,wéi bì xià suǒ shǐ,sǐ ér hòu yǐ。
臣不胜孤危迫切,无所告诉,归诚陛下。chén bù shèng gū wēi pò qiè,wú suǒ gào sù,guī chéng bì xià。
惟宽其狂妄,特许所乞。wéi kuān qí kuáng wàng,tè xǔ suǒ qǐ。
臣无任祈天请命激切陨越之至。chén wú rèn qí tiān qǐng mìng jī qiè yǔn yuè zhī zhì。
苏辙

苏辙

苏辙(1039—1112年),字子由,汉族,眉州眉山(今属四川)人。嘉祐二年(1057)与其兄苏轼同登进士科。神宗朝,为制置三司条例司属官。因反对王安石变法,出为河南推官。哲宗时,召为秘书省校书郎。元祐元年为右司谏,历官御史中丞、尚书右丞、门下侍郎因事忤哲宗及元丰诸臣,出知汝州,贬筠州、再谪雷州安置,移循州。徽宗立,徙永州、岳州复太中大夫,又降居许州,致仕。自号颍滨遗老。卒,谥文定。唐宋八大家之一,与父洵、兄轼齐名,合称三苏。 苏辙的作品>>

猜您喜欢

临川陈宪大夫挽词二首

苏辙

一时冠盖盛临川,直亮推公益友先。yī shí guān gài shèng lín chuān,zhí liàng tuī gōng yì yǒu xiān。
淡泊朱丝初少味,萧疏翠竹久弥鲜。dàn pō zhū sī chū shǎo wèi,xiāo shū cuì zhú jiǔ mí xiān。
崎岖处世曾何病,奔走成功亦偶然。qí qū chù shì céng hé bìng,bēn zǒu chéng gōng yì ǒu rán。
天理更疏终不失,雍雍今见子孙贤。tiān lǐ gèng shū zhōng bù shī,yōng yōng jīn jiàn zi sūn xián。

临川陈宪大夫挽词二首

苏辙

五月扁舟忆过门,哀怜逐客为招魂。wǔ yuè biǎn zhōu yì guò mén,āi lián zhú kè wèi zhāo hún。
开樽不惜清泉洁,挥汗相看白雨翻。kāi zūn bù xī qīng quán jié,huī hàn xiāng kàn bái yǔ fān。
病起清言惊苦瘦,归休尺牍尚相存。bìng qǐ qīng yán jīng kǔ shòu,guī xiū chǐ dú shàng xiāng cún。
秋风洒涕松楸外,谈笑犹疑对竹轩。qiū fēng sǎ tì sōng qiū wài,tán xiào yóu yí duì zhú xuān。

次韵知郡贾蕃大夫思归

苏辙

江城漂泊最多时,邂逅谁令长者期。jiāng chéng piāo pō zuì duō shí,xiè hòu shuí lìng zhǎng zhě qī。
得坎浮槎应有命,投林惊鹊且安枝。dé kǎn fú chá yīng yǒu mìng,tóu lín jīng què qiě ān zhī。
何年笑语还留客,终日勤劳数问儿。hé nián xiào yǔ hái liú kè,zhōng rì qín láo shù wèn ér。
铃阁清虚非此比,秋风归兴恐非宜。líng gé qīng xū fēi cǐ bǐ,qiū fēng guī xīng kǒng fēi yí。

久不作诗呈王适

苏辙

怜君多病仍经暑,笑我微官长坐曹。lián jūn duō bìng réng jīng shǔ,xiào wǒ wēi guān zhǎng zuò cáo。
落日东轩谈不足,秋风北棹意空劳。luò rì dōng xuān tán bù zú,qiū fēng běi zhào yì kōng láo。
懒将词赋占挂臆,频梦江湖把蟹螯。lǎn jiāng cí fù zhàn guà yì,pín mèng jiāng hú bǎ xiè áo。
笔砚生尘空度日,他年何用继《离骚》。bǐ yàn shēng chén kōng dù rì,tā nián hé yòng jì lí sāo。

喜王巩承事北归

苏辙

同罪南迁惊最远,乘流北下喜先归。tóng zuì nán qiān jīng zuì yuǎn,chéng liú běi xià xǐ xiān guī。
谓言一笑秋风后,却顾千山驿路非。wèi yán yī xiào qiū fēng hòu,què gù qiān shān yì lù fēi。
岭外云烟随梦远,江边鱼蟹为人肥。lǐng wài yún yān suí mèng yuǎn,jiāng biān yú xiè wèi rén féi。
还家嫁女都无事,卧读诗书尽掩扉。hái jiā jià nǚ dōu wú shì,wò dú shī shū jǐn yǎn fēi。

予初到筠即于酒务庭中种竹四丛杉二本及今三年二物皆茂秋八月洗竹培杉偶赋短篇呈同官

苏辙

种竹成丛杉出檐,三年慰我病厌厌。zhǒng zhú chéng cóng shān chū yán,sān nián wèi wǒ bìng yàn yàn。
剪除乱叶风初好,封植孤根笋自添。jiǎn chú luàn yè fēng chū hǎo,fēng zhí gū gēn sǔn zì tiān。
高节不知尘土辱,坚姿试待雪霜沾。gāo jié bù zhī chén tǔ rǔ,jiān zī shì dài xuě shuāng zhān。
属君留取障斜日,仍记当年此滞淹。shǔ jūn liú qǔ zhàng xié rì,réng jì dāng nián cǐ zhì yān。

复次韵

苏辙

滕王阁在谁携手,徐孺湖宽可放情。téng wáng gé zài shuí xié shǒu,xú rú hú kuān kě fàng qíng。
楚客解书南国恨,秦筝助发上林莺。chǔ kè jiě shū nán guó hèn,qín zhēng zhù fā shàng lín yīng。
系匏独负杯中物,拥鼻知逢洛下生。xì páo dú fù bēi zhōng wù,yōng bí zhī féng luò xià shēng。
问得长须添梦想,蓬窗灯火达天明。wèn dé zhǎng xū tiān mèng xiǎng,péng chuāng dēng huǒ dá tiān míng。

九月十一日书事

苏辙

东墙瘦菊早开花,九日金钿已自嘉。dōng qiáng shòu jú zǎo kāi huā,jiǔ rì jīn diàn yǐ zì jiā。
黍麦候迟初响瓮,米盐法细未还家。shǔ mài hòu chí chū xiǎng wèng,mǐ yán fǎ xì wèi hái jiā。
泼醅昨夜惊泉涌,洗盏今晨听妇夸。pō pēi zuó yè jīng quán yǒng,xǐ zhǎn jīn chén tīng fù kuā。
归采茱萸重一醉,不须怪问日时差。guī cǎi zhū yú zhòng yī zuì,bù xū guài wèn rì shí chà。

和王适新葺小室

苏辙

向日堂东一室存,竹为窗壁席为门。xiàng rì táng dōng yī shì cún,zhú wèi chuāng bì xí wèi mén。
心如白月光长照,气结丹砂体自温。xīn rú bái yuè guāng zhǎng zhào,qì jié dān shā tǐ zì wēn。
饭软莫嫌红米贱,酒香故取泼醅浑。fàn ruǎn mò xián hóng mǐ jiàn,jiǔ xiāng gù qǔ pō pēi hún。
他年一笑同谁说,伴我三年江上村。tā nián yī xiào tóng shuí shuō,bàn wǒ sān nián jiāng shàng cūn。

病中贾大夫相访因游中宫僧舍二首

苏辙

江城寒气入肌肤,得告归来强自扶。jiāng chéng hán qì rù jī fū,dé gào guī lái qiáng zì fú。
五马独能寻杜老,一床深愧致文殊。wǔ mǎ dú néng xún dù lǎo,yī chuáng shēn kuì zhì wén shū。
体虚正觉身如幻,谈剧能令病自无。tǐ xū zhèng jué shēn rú huàn,tán jù néng lìng bìng zì wú。
明日出门还扰扰,年来真畏酒家垆。míng rì chū mén hái rǎo rǎo,nián lái zhēn wèi jiǔ jiā lú。

病中贾大夫相访因游中宫僧舍二首

苏辙

东邻修竹野僧家,乱柳枯桑一径斜。dōng lín xiū zhú yě sēng jiā,luàn liǔ kū sāng yī jìng xié。
逐客惯曾迂短策,使君何事驻高牙。zhú kè guàn céng yū duǎn cè,shǐ jūn hé shì zhù gāo yá。
萧条已似连村坞,邂逅应容设晚茶。xiāo tiáo yǐ shì lián cūn wù,xiè hòu yīng róng shè wǎn chá。
惭愧病夫无气力,隔墙空听吏兵哗。cán kuì bìng fū wú qì lì,gé qiáng kōng tīng lì bīng huā。

种兰

苏辙

兰生幽谷无人识,客种东轩遗我香。lán shēng yōu gǔ wú rén shí,kè zhǒng dōng xuān yí wǒ xiāng。
知有清芬能解秽,更怜细叶巧凌霜。zhī yǒu qīng fēn néng jiě huì,gèng lián xì yè qiǎo líng shuāng。
根便密石秋芳早,丛倚修筠午荫凉。gēn biàn mì shí qiū fāng zǎo,cóng yǐ xiū yún wǔ yīn liáng。
欲遣蘼芜共堂下,眼前长见楚词章。yù qiǎn mí wú gòng táng xià,yǎn qián zhǎng jiàn chǔ cí zhāng。

次韵王适上元夜二首

苏辙

灯光欲凝不惊风,月色初晴若发蒙。dēng guāng yù níng bù jīng fēng,yuè sè chū qíng ruò fā méng。
羁客不眠诗未就,游人半醉夜方中。jī kè bù mián shī wèi jiù,yóu rén bàn zuì yè fāng zhōng。
荒城熠耀相明灭,野水芙蓉乱白红。huāng chéng yì yào xiāng míng miè,yě shuǐ fú róng luàn bái hóng。
知欲访僧同寂寂,应怜病懒畏爞爞。zhī yù fǎng sēng tóng jì jì,yīng lián bìng lǎn wèi chóng chóng。

次韵王适上元夜二首

苏辙

宿雨初干试火城,端居无计伴游行。sù yǔ chū gàn shì huǒ chéng,duān jū wú jì bàn yóu xíng。
厌看门外繁星动,想见僧窗一点明。yàn kàn mén wài fán xīng dòng,xiǎng jiàn sēng chuāng yī diǎn míng。
老罢逢春无乐事,梦回孤枕有乡情。lǎo bà féng chūn wú lè shì,mèng huí gū zhěn yǒu xiāng qíng。
重因佳句思樊口,一纸家书百镒轻。zhòng yīn jiā jù sī fán kǒu,yī zhǐ jiā shū bǎi yì qīng。

王子立与迟等游陈家园桥败几不成行晚自酒务往见之明日雨作偶尔成咏

苏辙

桃李城东近不遥,偶闻花发喜相邀。táo lǐ chéng dōng jìn bù yáo,ǒu wén huā fā xǐ xiāng yāo。
断桥似欲妨佳思,好雨犹能借此朝。duàn qiáo shì yù fáng jiā sī,hǎo yǔ yóu néng jiè cǐ cháo。
随分开樽依绿草,偶然信马及馀瓢。suí fēn kāi zūn yī lǜ cǎo,ǒu rán xìn mǎ jí yú piáo。
重来莫道无闲暇,紫燕黄鹂日渐娇。zhòng lái mò dào wú xián xiá,zǐ yàn huáng lí rì jiàn jiāo。